اصفهان در گذشته معاصر
0

اشاره

اصفهان از کلانشهرهای ایران است. این شهر در دوره صفویان پایتخت ایران شد و رونق فراوانی گرفت. بناهای تاریخی متعددی در شهر وجود دارد که شماری از آن‌ها به عنوان میراث تاریخی در یونسکو به ثبت رسیده‌اند. مردم اصفهان هم در شکل‌گیری قیام مشروطه و هم در شکل‌گیری انقلاب اسلامی و پیروزی آن نقش بسزایی داشتند. اصفهان اولین شهری بود که در جریان انقلاب اسلامی شاهد برقراری حکومت نظامی شد.

«پرونده» حاضر تاریخچه تحولات اصفهان را در قالب سند، عکس و مقاله بررسی کرده است.


اقدامات آیت‌الله اصفهانی در برابر رضاشاه

اقدامات آیت‌الله اصفهانی در برابر رضاشاه

 با شروع حکومت رضاشاه در سال 1304ش/1925م و حمایت کشورهای بیگانه از جمله استعمار انگلیس، رضاشاه در جهت تأمین منافع این کشورها و اهداف خود که حفظ حکومت پهلوی بود، دست به اقداماتی به منظور مدرن نمودن کشور و حذف آیین اسلام زد. رضاشاه با طرح شعار های ملی گرایانه و باستان گرایانه سعی در احیاء فرهنگ باستانی ایرانی و آیین زرتشت و در کنار آن غربی نمودن کشور ایران را داشت. وی با کنار گذاشتن روحانیون از امور...

ادامه مطلب

انجمن ایالتی و خواسته‌های اجتماعی مردم اصفهان

انجمن ایالتی و خواسته‌های اجتماعی مردم اصفهان

مـقدمه‌ بـا‌ طلوع مشروطیت،بزرگ‌ترین تحولی که در ایالات ولایات به وقوع پیوست،برپایی‌ نهادی به نام‌ انـجمن ایالتی و ولایتی بود.1این انجمنها ابتدا به عنوان انجمن نظار،و برای ترتیب‌‌ دادن انـتخابات مجلس شورا‌ تشکیل‌ گـردیدند،امـا به سرعت کارکردهایی فراتر از آن،برای خود دست و پا کردند.بویژه آنکه هم‌محلی برای هم‌نشینی و هم فکری مشروطه خواهان هرمنطقه‌ بود و هم طرف مراجعه و...

ادامه مطلب

نقش روحانیت اصفهان در انجمن ولایتی بر اساس مندرجات روزنامه انجمن مقدس ملی اصفهان (قسمت دوم)

نقش روحانیت اصفهان در انجمن ولایتی بر اساس مندرجات روزنامه انجمن مقدس ملی اصفهان (قسمت دوم)

برای مطالعه قسمت اول به اینجا مراجعه کنید.  روزنامه‌ انجمن ارگان انجمن اصفهان یـکی دیـگر از موضوعات درخور توجه پیرامون انجمن مقدس ملی اصفهان ضرورت شناخت‌ اجمالی‌97ارگـان آن روزنـامه‌98انجمن مقدس ملی اصفهان است.نـخستین شماره این‌‌ روزنامه در تـاریخ یـکشنبه 21 ذیقعده 1324 مطابق 6 ژانویه 1906 در شهرستان اصـفهان مـنتشر گردید.مسئول یا مدیرکل آن آقا سید سراج الدین صدر جبل عاملی...

ادامه مطلب

نقش روحانیت اصفهان در انجمن ولایتی بر اساس مندرجات روزنامه انجمن مقدس ملی اصفهان (قسمت اول)

نقش روحانیت اصفهان در انجمن ولایتی بر اساس مندرجات روزنامه انجمن مقدس ملی اصفهان (قسمت اول)

  مقاله حاضر برآمده از طرح پژوهشی با عنوان «تحشیه و تحلیل‌ و چاپ روزنامه انـجمن‌ مقدس‌ ملی‌ اصفهان» اسـت کـه برای اولین بار مورد بررسی،تحلیل و تحشیه قرار گرفته‌ است. مقاله ابتدا به تبیین جایگاه و موقعیت اصفهان مقارن با شکل‌گیری نهضت‌ مشروطیت پرداخته، سپس موضوع مشروطیت در اصفهان‌ و علل حمایت گسترده‌ روحـانیت اصفهان از آن را مورد بررسی قرار داده است.پیروزی نهضت...

ادامه مطلب

اصفهان در رمضان  1357

اصفهان در رمضان 1357

نگاهی به ریشه‌های شکل‌گیری اولین حکومت نظامی اولین مقررات حکومت نظامی در سال 1357 که سال اوج گیری انقلاب بود، در شهر اصفهان و در ماه مبارک رمضان به اجرا گذارده شد. بهانه‌ای که سبب برقراری حکومت نظامی در اصفهان شد، حوادثی بود که پیرو شکسته شدن تحصن 11 روزه مردم اصفهان در منزل آیت‌الله سیدحسین خادمی به وقوع پیوست. منزل مشارالیه از روز نهم مرداد 1357 متعاقب بازداشت حجت‌الاسلام سیدجلال طاهری...

ادامه مطلب

بازاراصفهان یکی ازقدیمی ترین، بزرگترین و زیباترین بازارهای مسقف جهان

بازاراصفهان یکی ازقدیمی ترین، بزرگترین و زیباترین بازارهای مسقف جهان

بازار بزرگ اصفهان به مسجد جامع و سپس به بازار عریان منتهی می‌شود این بازار را به مناسبت مجاورت با گنبد نظام الملک و مسجد جامع، بازار نظامیه یا نظام الملکی نیز گفته‌اند و تا نیم قرن پیش رشته‌های طولانی و متعددی این بازار را به بازارهای دروازه طوقچی و بازار غاز و میدان وصل می‌کرده‌است. از انشعابات دیگر آن، بازار ریسمان و مدرسه کاسه گران است. مجموعه آثار تاریخی دیگری مانند مدرسه ملا...

ادامه مطلب

همبستگی نظامیان اصفهان با امام خمینی

همبستگی نظامیان اصفهان با امام خمینی

تظاهرات ضد ملی تعدادی از پرسنل یگان هوانیروز در اصفهان ساعت 1400 روز 15/11/57، حدود سیصد نفر از پرسنل، فوق‌الذکر در شهر اصفهان با لباس فرم مقابل مسجد سید‌ شهر مزبور اقدام به تظاهرات ضد دولتی نموده و همبستگی خود را با آیت‌الله خمینی اعلام داشته‌اند. ضمناً حدود ساعت 1800 همان روز تعدادی حدود پنجهزار نفر در فلکه احمد‌آباد اجتماع که بین آنان قریب پانصد‌نفر از پرسنل واحد مذکور با لباس نظامی نیز...

ادامه مطلب

بسته شدن بازار اصفهان در اعتراض به قطع پخش اذان از رادیو

عقب نشینی رژیم پهلوی در برابر اعتراض مومنان بازار اصفهان

بسته شدن بازار اصفهان در اعتراض به قطع پخش اذان از رادیو

در سندی که ملاحظه می کنید گزارش سااک درباره بسته شدن بازار اصفهان بدلیل قطع پخش اذان از رادیو ایران است.  در سال 1349 رژیم پهلوی سعی داشت با قطع پخش اذان ازرادیو گام دیگری درراستای مقابله به مظاهر اسلامی بر می دارد اما با بستن مغازه های بازار اصفهان مجبور می شود از تصمیم خود عقب نشینی کند. 

ادامه مطلب

اعلام همبستگی پرسنل هوانیروز اصفهان با امام خمینی

اعلام همبستگی پرسنل هوانیروز اصفهان با امام خمینی

سرّی تظاهرات ضد ملی تعدادی از پرسنل یگان هوانیروز در اصفهان ساعت 14 روز 15/11/57 حدود سیصد نفر از پرسنل یگان فوق‌الذکر در شهر اصفهان با لباس فرم مقابل مسجد سیّد شهر مزبور اقدام به تظاهرات ضد دولتی نموده و همبستگی خود را با آیت الله خمینی اعلام داشته‌اند. ضمناً حدود ساعت 18 همان روز تعدادی حدود پنج‌هزار نفر در فلکه احمدآباد اجتماع که بین آنان قریب پانصد نفر از پرسنل واحد مذکور با لباس نظامی نیز...

ادامه مطلب

وقایع اصفهان در 23 بهمن 57

وقایع اصفهان در 23 بهمن 57

موضوع : وقایع مدت دوره از ساعت 0800 روز 23/11/57 الى ساعت 0800 روز 24/11/57 اهم وقایع در مدت فوق بشرح زیر باستحضار میرسد : 1ـ از صبح روز 23/11/57 عده ‌اى در مسجد سید اجتماع نموده و به سخنرانى آقاى طاهرى گوش فرا دادند که بیشتر مطالب آن در مورد همبستگى و اتحاد بود. 2ـ در ساعت 2030 اطلاع داده شد که زندانیان شهربانى شورش نموده و با آتش زدن زندان در صدد فرار میباشند و عده‌اى از مردم از بیرون زندان بکمک آنها شتافته‌ اند. در...

ادامه مطلب

وضعیت اصفهان و حومه  در 15 بهمن 57

وضعیت اصفهان و حومه در 15 بهمن 57

مدت دوره از ساعت 0700 روز 15/11/57 الى ساعت 0700 روز 16/11/57 1ـ وضعیت عمومى : الف : وضعیت عمومى شهر اصفهان و حومه از نظر امنیت تغییرى حاصل نشده است. ب : روحیه : روحیه پرسنل نظامى و انتظامى متوسط است. 2ـ فعالیتها : الف : از صبح روز 15/11/57 تعدادى از اهالى اصفهان بصورت دستجات مختلف بطرف مسجد سید حرکت و بعد از تجمع در مسجد سید شخصى بنام پژوهى سخنرانى نمود. ب : در داخل مسجد سید تعدادى از همافران و درجه داران نیروى هوائى...

ادامه مطلب

همبستگی نیروهای هوانیروز اصفهان با امام خمینی

همبستگی نیروهای هوانیروز اصفهان با امام خمینی

برابر اطلاع در ساعت 1400 روز 15/11/57 حدود 300 نفر از افراد هوانیروز با لباس فرم مقابل مسجد سید اصفهان اقدام به تظاهرات ضددولتى نموده و همبستگى خود را با آیت ‌اللّه‌ خمینى اعلام داشته ‌اند. ضمنا حدود ساعت 1800 همانروز عده ‌اى حدود پنجهزار نفر در فلکه احمدآباد اصفهان اجتماع که بین آنان تعدادى حدود 500 نفر از افراد هوانیروز با لباس نظامى نیز حضور داشته‌ اند آقاى طاهرى در این اجتماع اظهار نمود که احساسات شما...

ادامه مطلب

تظاهرات در اصفهان

تظاهرات در اصفهان

مقام عالى را آگاه میسازم : اهم وقایع از ساعت 0800 روز 8/11/57 تا ساعت 0800 روز 9/11/57 بشرح زیر باستحضار میرسد 1ـ از صبح روز 8/11/57 تعداد زیادى در خیابان شاه عباس اجتماع نموده لذا جهت متفرق کردن جمعیت 8 تیم بمحل اعزام شدند ولى پس از حدود یکساعت جمعیت زیادى تیمهاى فوق را محاصره و خواستار آزادى پرسنل هوانیروز که در روز گذشته دستگیر شده بودند شدند در ساعت 1200 این جمعیت 4 نفر سرباز و 2 نفر درجه‌دار از پرسنل 8 تیم را...

ادامه مطلب

پیوستن یک سرهنگ و دوسرتیپ به صف تظاهرکنندگان اصفهان

پیوستن یک سرهنگ و دوسرتیپ به صف تظاهرکنندگان اصفهان

تلگرافات وارده به 2 گروه هوانیروز سرهنگ آذربرزین سرتیپ فیروزى و سرتیپ امیر افشار نیز اضافه شده است افراد مزبور ساعت 0800 روز جارى ضمن اینکه هر 2 یا سه نفر که سوار خودروى شخصى بوده‌ اند در چهار راه آپاداناى اصفهان بسمت شهر حرکت و در سه راه شاه ‌عباس از خودرو پیاده شده به جمع مردمى علیه دولت شعار میدادند پیوسته و با آنان هماهنگى بطرفدارى از آیت‌الله خمینى مینمایند 6 نفر از افراد مزبور تاکنون بوسیله...

ادامه مطلب

راهپیمائیهاى عظیم در اصفهان

راهپیمائیهاى عظیم در اصفهان

مدت دوره از ساعت 0700 روز 7/11/57 الى ساعت 0700 روز 8/11/1357 1ـ وضعیت عمومى : الف : در وضعیت عمومى اصفهان و حومه از نظر امنیت تغییرى حاصل نشده است. ب : روحیه پرسنل نظامى و انتظامى متوسط است. 2ـ فعالیتها : الف : از قبل از ظهر روز 7/11/57 راهپیمائیهاى عظیمى در خیابانهاى مختلف شهر اصفهان در جهت مخالفت با رژیم صورت گرفت در بین جمعیت حدود 500 نفر از پرسنل هوانیروز و نیروى هوائى با لباس نظامى دیده میشدند. در سخنرانیهائیکه...

ادامه مطلب

اجتماع کارمندان و کارگران پالایشگاه اصفهان در مسجد حکیم

اجتماع کارمندان و کارگران پالایشگاه اصفهان در مسجد حکیم

آگهى خبر موضوع : وقایع مورخه 3/10/1357 در مورخه 3/10/1357 چند هزار نفر از مردم اصفهان و کارمندان و کارگران پالایشگاه اصفهان در مسجد حکیم مشغول برنامه تظاهرات و گوش کردن به سخنرانى چند تن از آخوندها و گویندگان بودند و رهبرى آنان را آیت‌اله خادمى بعهده داشت و بعد از آن اعلامیه‌اى از طرف آیت‌اله خادمى قرائت شد و در آن اعتصابیون دولتى و سربازان فرارى اعلام شد که اگر کسى احتیاج به کمک مالى و یا هر گونه کمک دیگر...

ادامه مطلب

تعطیلی آموزش و پرورش اصفهان

تعطیلی آموزش و پرورش اصفهان

[گزارش] روز جارى اکثر دبستانها و بویژه مدارس راهنمائى اصفهان به پشتیبانى از جامعه معلمین اصفهان تعطیل و یا کم کارى ادامه دارد و تقریبا امر تدریس در دبستانها و مدارس راهنمائى دچار وقفه گردیده ضمنا گردانندگان جامعه معلمان اصفهان در محل اداره کل اقدام به تهیه اعلامیه‌اى نموده که قرار است آنرا به مدیران مدارس تحویل و در آن خواسته شده که روز سه‌شنبه 5/10/57 کلیه معلمین دبستانها و مدارس راهنمائى در...

ادامه مطلب

زاینده رود در عصر قاجار

زاینده رود در عصر قاجار

  مردم اصفهان در دوره قاجار چه نگاهی به رودخانه زاینده رود داشتند؟ زاینده رود چه کمکی به این مردم می کرد؟ روستائیان که مزارع خود را از آن آبیاری می کردند اما شهریان با رودخانه چه می کردند؟ اصولا تعامل مردم شهر اصفهان با زاینده رود چگونه بود؟ با مراجعه به روزنامه های قاجاری به این سوالات در مقاله ای تحت عنوان زاینده رود اصفهان در عصر قاجار تا حدودی با پاسخ داده شده است. این مقاله در به چاپ رسیده...

ادامه مطلب

از خانه ظل السلطان تا موزه هنرهای معاصر اصفهان

از خانه ظل السلطان تا موزه هنرهای معاصر اصفهان

  عمارتی که در خیابان استانداری قرار دارد روزگاری خانه ظل السلطان بوده و بر در و دیوار آن سر حیواناتی که این شاهزاده قاجاری شکار کرده بود نصب بوده است. مستند ما تصویری است که هولستر در زمان فرمانروایی وی از آنجا ثبت و ضبط کرده است. این خانه در دوره پهلوی تبدیل به استانداری اصفهان گردید شاید به همین خاطر نیز خیابان روبروی آن (استانداری) گردید. امروز آنجا موزه هنرهای معاصر اصفهان است. محتوای این موزه...

ادامه مطلب

بلائی‌ که‌ ظل‌السلطان‌ بر‌ سر ابنیه‌ تاریخی‌ اصفهان‌ آورد

بلائی‌ که‌ ظل‌السلطان‌ بر‌ سر ابنیه‌ تاریخی‌ اصفهان‌ آورد

  ظل‌السلطان آینه کاری‌های روی ستون‌های عالی قاپو و چهل‌ستون را از میان برد و علاوه بر این دستور داد روی نقاشی‌های نفیس داخل چهل ستون را با گچ بپوشانند و نقاشان قاجاری بر روی آنها نقاشی‌های کم‌ارزش خود را بنگارند.  نقل می‌کنند که ظل‌السّلطان از فرزندان ناصرالدین شاه قاجار از عقده‌های روانی بسیار رنج می‌برد. او نه تنها نمی‌توانست جلال و شکوه حاکمان زمان خویش را که در...

ادامه مطلب

شورای شهر اصفهان در دوره قاجار و ظل السلطان

شورای شهر اصفهان در دوره قاجار و ظل السلطان

  همه گمان می‌کنند تشکیل یک نهاد مشورتی برای مدیریت شهری به دوره مشروطیت برمی گردد. اما چنین نیست. هم چنان که ساخت مجلس مشورتی به دوره ناصرالدین شاه و مجلس حکومتی او بر می گردد، در سال 1298 ق (135 سال پیش)نیز ظل السلطان حاکم وقت اصفهان، تصمیم گرفت یک شورای شهر تشکیل دهد تا در امور شهری به وی مشورت دهند. با نگاهی به روزنامه «فرهنگ اصفهان» که در همان زمان در اصفهان انتشار می یافت در می یابیم ظل...

ادامه مطلب

عمارت صدری و مرثیه بر آثار ویران شده اصفهان – ظل السلطان

عمارت صدری و مرثیه بر آثار ویران شده اصفهان – ظل السلطان

  در یکی از پست های بالا بخشی از روزنامه «فرج بعد از شدت» را درج نمودیم که علیه سیاست تخریبی ظل السلطان راجع به ابنیه تاریخی درج نموده بود. این مطلب مربوط به دوره مشروطیت یعنی حدود یک صد سال پیش بود. اینک بخشی از روزنامه دیگری را می آوریم که درست در همان زمان ها و علیه ظل السلطان و بی اعتنایی او به آثار تاریخی به قلم آمده است. «عمارت صدری» از دیگر آثاری بود که توسط ظل السلطان به ویرانی رفت....

ادامه مطلب

ظل سلطان دشمن اصفهان

ظل سلطان دشمن اصفهان

  ظل‌السلطان پسر ناصر دین شاه مادرش عفّت‌السلطنه اون مدعی تاج تخت بود ولی چون از مادر غیر قاجاری زاده شده (عفّت‌السلطنه صیقه ی ناصردین شاه بود )به ولی عهدی نرسید فرمانروایی سی و چهار ساله ظل‌السلطان بر اصفهان، با ویرانی بیش از ۵۰ اثر و بنای تاریخی و باغ ایرانی در پایتخت دولت صفوی همراه بود وی در مدت حکومت در اصفهان برخی از عمارت‌های باقی‌مانده از دورهٔ صفوی را کاملاً نابود کرد،...

ادامه مطلب

 ظل السلطان ؛ ویرانگر بناهای اصفهان

ظل السلطان ؛ ویرانگر بناهای اصفهان

  نقل می کنند که ظل السلطان از فرزندان ناصرالدین شاه قاجار از عقده های روانی بسیار رنج می برد. او نه تنها نمی توانست جلال و شکوه حاکمان زمان خویش را که در شهرهای دیگر ایران حکومت می کردند تحمل کند، بلکه از دیدن قصرها و آثار تاریخی مربوط به معماری گذشته ایران نیز رنج می برد و به بهانه های گوناگون آنها را خراب می کرد. «هنری رنه د. المانی» که در سال 1880 از ایران بازدید کرده است، می نویسد: «ظل...

ادامه مطلب

نمایندگان و انتخابات مجلس شورای ملی در اصفهان دوره رضا شاه

نمایندگان و انتخابات مجلس شورای ملی در اصفهان دوره رضا شاه

در دوران 16 ساله پادشاهی رضا شاه هفت دوره انتخابات مجلس از مجالس دوره ششم تا مجلس سیزدهم انجام گرفت که در هر دوره بدون فترت آغاز و در موعد قانونی خود مجالس شورای ملی افتتاح گردید. در این شانزده سال شخص شاه نقش قاطعی در تعیین نمایندگان و ترکیب هر مجلس داشته است. وی با همکاری رؤسای شهربانی مرکز و شهرستان‌ها و البته بیش از همه این‌ها وزیر دربار تیمورتاش اسامی گروهی از نامزدها را برای وزیر...

ادامه مطلب

آبله کوبی در اصفهان

آبله کوبی در اصفهان

 آبله کوبی و مبارزه با بیماری واگیر آبله  از زمان فتحلی علی شاه وارد ایران گردید. اما در زمان ناصرالدین شان و توسط امیر کبیر بود که آبله کوبی وارد حوزه فعالیت دولت گردید. در این زمینه و برای بالا بردن سطح آگاهی مردم، یک رساله آموزشی ـ طبی ترجمه و انتشار یافت. قوانینی به تصویب رسید و در هر شهر، پزشکان و محل هایی برای آبله کوبی معیین شدند. یک دلیل راجع به فراگیر بودن این بیماری آن که بسیاری از...

ادامه مطلب

نقش دانش‌آموزان اصفهانی در روند پیروزی انقلاب اسلامی

در ارائه یک پایان‌نامه دکترا بررسی شد

نقش دانش‌آموزان اصفهانی در روند پیروزی انقلاب اسلامی

جلسه دفاع از پایان‌نامه دکترا با عنوان «تبیین تاریخی نقش دانش‌آموزان دوره متوسطه شهر اصفهان در انقلاب اسلامی (مهر ۱۳۵۴ تا خرداد ۱۳۵۷)» به همت مریم قانونی، 10 خرداد ۱۳۹۹ در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، با فاصله‌گذاری فیزیکی و بدون حضور حضار (به دلیل شیوع ویروس کرونا) برگزار شد. به گزارش سایت تاریخ شفاهی ایران، این پایان‌نامه با راهنمایی دکتر مرتضی نورایی و دکتر...

ادامه مطلب

سازه تاریخی در زیر مسجد امام اصفهان

سازه تاریخی در زیر مسجد امام اصفهان

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان گفت: جزئیات جدیدی از سازه تاریخی که در زیر مسجد امام این شهر کشف شد، به دست آمد. فریدون الله یاری در گفت و گو با ایرنا افزود: این سازه تاریخی متعلق به دوران صفویه با ارتفاع یک متر و 70 سانتی متر است که این ارتفاع بتدریج کم می شود. وی گفت: کارشناسان میراث فرهنگی تاکنون حدود 40 متر از این سازه را تخلیه کرده اند که البته طول آن هنوز بطور دقیق مشخص...

ادامه مطلب

چرا فرزند ارشد ناصرالدین شاه آثار تاریخی اصفهان را تخریب کرد؟

چرا فرزند ارشد ناصرالدین شاه آثار تاریخی اصفهان را تخریب کرد؟

سلطان مسعود میرزا، فرزند ارشد ناصرالدین شاه قاجار سال 1228 ش به دنیا آمد. وی سه سال از مظفرالدین شاه بزرگتر بود ولی چون مادرش از خاندان قاجاریه نبود، به ولایتعهدی منصوب نشد. در زمان حکومتش بر فارس، به دلیل ظلم فراوان، عزل شد ولی مدتی بعد به اصفهان رفت و تا 34 سال بعد با ستم حکمرانی کرد.  «تاریخ سرگذشت مسعودی»، خاطرات و سفرنامه مسعودمیرزا ظل السلطان (فرزند ناصرالدین شاه) به روایت خود اوست. مسعود...

ادامه مطلب

افشای راز سنگ‌مزارهای سرونشان اصفهان

افشای راز سنگ‌مزارهای سرونشان اصفهان

 اهمیت شهر اصفهان در تاریخ تمدن ایرانی – اسلامی بر کسی پوشیده نیست. گورستان عظیم تخت فولاد، کلیساهای وانک و هاکوپ یا مریم مقدس، گورستان تاریخی ارامنه، آرامگاه تاریخی نظامیه، مقابر موجود در امامزاده‌ها و همچنین مسجد جمعه یا جامع، از اماکن مهم تاریخی، عبادی در شهر اصفهان است. سنگ گورهای موجود در این مکان مقدس از وجوه گوناگون، اهمیت بسیاری دارند.  مهدی تمیزی، محقق، عکاس و طراح گرافیک در...

ادامه مطلب

سفرنامه و تاریخ اصفهان

سفرنامه و تاریخ اصفهان

«سفرنامه و تاریخ اصفهان» نوشته عبدالحسین‌خان ملک‌المورخین از همراهان نجفقلی‌خان بختیاری صمصام‌السلطنه آثار تاریخی اصفهان را پیش از جنگ جهانی اول شرح داده است. نسخه خطی سفرنامه و تاریخ اصفهان تالیف عبدالحسین‌خان ملک‌المورخین‌کاشانی را نگارنده قریب سی و چند سال پیش از کتابخانه نسخه‌های خطی باکو تهیه کردم و مدت‌ها در فکر چاپ آن بودم تا این دو سال پیش که زنده‌یاد...

ادامه مطلب

«سفرنامه و تاریخ اصفهان» را پیش از جنگ جهانی اول بخوانید

«سفرنامه و تاریخ اصفهان» را پیش از جنگ جهانی اول بخوانید

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، «سفرنامه و تاریخ اصفهان» نوشته عبدالحسین‌خان ملک‌المورخین معروف به «لسان‌السلطنه سپهر» به کوشش حسن جوادی منتشر شد. در کتاب، دو شرح حال از زندگی مولف اثر به قلم عبدالحسین نوایی و علامه میرزا محمدعلی معلم‌حبیب‌آبادی آورده شده است. پایان‌بخش کتاب نیز تصاویر، چهار فهرست شامل نام اشخاص، نام‌های جغرافیایی، سلسله‌ها، طوایف،...

ادامه مطلب

تاریخ نساجی اصفهان در دوره قاجار و پهلوی

تاریخ نساجی اصفهان در دوره قاجار و پهلوی

این کتاب با انعکاس متن روزنامه‌ها و اسناد مربوط به صنعت نساجی اصفهان سعی کرده است قدمی در این راه بردارد. رسیدن اصفهان به جایگاه یک شهر صنعتی و تبدیل شدن آن به «منچستر شرق» در دوره پهلوی اول، یک اتفاق ناگهانی و بدون زمینه نبود. این حادثه ریشه در استعدادهای و فراهم آمدن محیط مساعد کشوری داشت. با گذشت حدود نود سال از برپایی نخستین کارخانه نساجی اصفهان (کارخانه وطن) جا دارد که تاریخ نساجی...

ادامه مطلب

اینجا اصفهان، ۲۸ مرداد ۱۳۳۲

اینجا اصفهان، ۲۸ مرداد ۱۳۳۲

تاریخ شفاهی هم برای خودش مقوله شیرین و البته پراهمیتی است. در تاریخ معاصر ایران سه واقعه پر اهمیت وجود دارد که کسی از ما آن را ندیده است و باید ریز آن وقایع را از پیرمردها پرسید. نهضت مشروطه، نهضت ملی شدن نفت و نهضت ۱۵ خرداد. در این میان مشروطه به بیش از صد سال پیش بر می گردد و نمی توان حتی کسی را یافت که وقایع سال های بعد از مشروطه را در خاطر داشته باشد چه رسد به خود مشروطه. نهایت سعی و تلاشی که یک...

ادامه مطلب

نگاهی به بلدیه تهران، رشت و اصفهان

نگاهی به بلدیه تهران، رشت و اصفهان

«بلد» به معنای شهر است و «بلدیه» نام قدیم شهرداری است. تأسیس بلدیه در ایران یک قرن قدمت دارد و اولین بلدیه درکشاکش حوادث مشروطه در تهران تأسیس شد. بلدیه در لغتنامۀ دهخدا این چنین تعریف شده است: «مؤسسه‌ای در هر شهر که به کار نظافت و خوبی آب و نان و چراغ و سوخت و خواربار و صحّت نظر دارد»2 در نخستین قانون بلدیه، فصل اول از وظایف بلدیه آمده است: «مقصود اصلی تأسیس بلدیه حفظ...

ادامه مطلب

روایتی از کودتای 28 مرداد در اصفهان: خاطرات علی مجاهد/ به کوشش عبدالمهدی رجایی

روایتی از کودتای 28 مرداد در اصفهان: خاطرات علی مجاهد/ به کوشش عبدالمهدی رجایی

 سالها از ماجرای 28 مرداد 32 گذشته است. امروز زوایای زیادی از این حادثه روشن شده و با نشر خاطرات بازیگران خارجی آن، معلوم شده است که این به اصطلاح «قیام ملی 28 مرداد»، کودتای سیاهی بیش نبوده است. کودتایی که حاصل آن 25 سال حاکمیت مطلق آمریکا و غرب بر منابع و ثروت‌های این کشور بود. اما پژوهش درباره این حادثه مهم و اثرگذار هنوز هم ادامه دارد، خصوصاً آنکه ما روایاتی که از کودتا در دست داریم،...

ادامه مطلب

آشنایی با مطبوعات اصفهان در عصر مشروطه

آشنایی با مطبوعات اصفهان در عصر مشروطه

            نام مطبوعات و جریان شکل‌گیری آن در مشروطیت اصفهان با نامحاج آقا نورالله عجین بوده است. حاج آقا نورالله بخوبی به نقش مهم مطبوعات جهت تنویر افکار و بیداری توده مردم آگاه بود. و لذا مشوق اصلی رجال، نویسندگان و آزادیخواهان متعهد بود و از هرگونه مساعدت مالی، معنوی، فکری و سیاسی کوتاهی نمی‌کرد. و به‌طور طبیعی مطبوعات اصفهان بین سالهای 1324 الی 1326 که حاج آقا...

ادامه مطلب

تشکیل انجمن مقدس ملی اصفهان

تشکیل انجمن مقدس ملی اصفهان

این انجمن، اصلی‌ترین نهاد و مهمترین ارگان سیاسی شهر و بیانگر پدیده‌ها و تحقق بخش آرمانهای جنبش مشروطیت اصفهان بود؛ لذا چنانچه این نهاد در دست افرادی فاقد صلاحیت و بی‌تعهد یا ساده‌اندیش و ضعیف می‌افتاد، نهایتا انحرافی که در بعضی شهرهای دیگر به جنبش عدالتخانه و مشروطیت اصیل وارد آوردند در اینجا نیز به روند جنبش و اهداف آن در اصفهان وارد می‌کردند. ولی حاج آقا نوراللّه با هوشیاری توانست دست اشخاص...

ادامه مطلب

مروری بر پیشینه سیاسی اصفهان

مروری بر پیشینه سیاسی اصفهان

تشکیل سلسله صفوی توسط اعقاب شیخ صفی‌الدین اردبیلی و مریدان آنها به سال 907هـ .ق که برخی از مورخان آن را دولت ملی نامیده‌اند، سرآغاز ایجاد حکومتی با صبغه مذهبی شیعی بر سراسر خطه ایران بود. صفویه نه‌تنها اولین حکومت مرکزی پس از ورود اعراب مسلمان به ایران را بنا نهادند بلکه مذهب تشیع را نیز به عنوان مذهب رسمی ایرانیان اعلام کردند. اصفهان شهری که پیش از این نیز سابقه دارالحکومه‌ای داشت، پس از تبریز و...

ادامه مطلب

گزارش اقتصادی و زراعی روستاهای پیرامون اصفهان

گزارش اقتصادی و زراعی روستاهای پیرامون اصفهان

در کتاب‌های جغرافیائی قدیم نام بسیاری از شهرها، شهرک‌ها و روستاهای ایران وارد شده و بعضاً شرح کوتاهی نیز پیرامون اوضاع آنها درج گردیده است. برخی از این مکان‌ها امروزه همان نام‌ها اما صورت تصحیف شده آنرا حفظ کرده‌اند، معدودی نیز همان اسم قدیمی را به همان صورت که صدها سال پیش توسط مردم خوانده می‌شده حفظ کرده‌اند. امروزه یکی از مشکلات اصلی محققان و پژوهشگران متون جغرافیایی تاریخی...

ادامه مطلب

گزارش اقتصادی و زراعی روستاهای پیرامون اصفهان/ سیدعلی آل‌داود، با همکاری: عمادالدین شیخ‌الحکمائی

گزارش اقتصادی و زراعی روستاهای پیرامون اصفهان/ سیدعلی آل‌داود، با همکاری: عمادالدین شیخ‌الحکمائی

    در کتاب‌های جغرافیائی قدیم نام بسیاری از شهرها، شهرک‌ها و روستاهای ایران وارد شده و بعضاً شرح کوتاهی نیز پیرامون اوضاع آنها درج گردیده است. برخی از این مکان‌ها امروزه همان نام‌ها اما صورت تصحیف شده آنرا حفظ کرده‌اند، معدودی نیز همان اسم قدیمی را به همان صورت که صدها سال پیش توسط مردم خوانده می‌شده حفظ کرده‌اند. امروزه یکی از مشکلات اصلی محققان و پژوهشگران متون...

ادامه مطلب