نگاه دیگران
در جنگ جهانی دوم، با توجه به شکست آلمان و ژاپن به‌تدریج نظام جدیدی در حال شکل‌گیری بود که دو قطب شرق به رهبری شوروی و غرب به رهبری آمریکا را به عنوان دو رقیب در برابر یکدیگر قرار می‌داد. اولین جرقه این رقابت که بعدها به جنگ سرد معروف شد در ایران زده شد دهه 1320، از جهات بسیاری، دارای خصوصیات منحصر به فردی است که آن را به روشنی از سایر ادوار تاریخ معاصر متمایز می‌سازد. کشور ایران در این دهه...
در ماه فوریه ۱۹۷۹ میلادی (بهمن 1357)، تعدادی از اعضای کمیسیون نیروهای مسلح ایالات متحده نسبت به امنیت سلاح های فوق پیشرفته ارتش ایران ابراز نگرانی می کنند. "پاتریک شرودر"[1] سناتور دموکرات ایالات کلورادو می‌گوید امنیت موشک‌های فونیکس ایران با خطر روبه‌روست، ایران ۲۷۰ فروند از این موشک، که پیشرفته ترین نوع خود در جهان بوده و نزدیک به ۲۰۰ کیلومتر برد دارد را در اختیار دارد. مقامات پنتاگون...
با آغاز جنــگ تحـمیلــی رژیم بعـث عــراق علیه ایران در شهـــریورماه 1359، جـمهــوری اسلامی ایران به مهم‌ترین بحـــران پس از پیروزی انقــلاب اسلامی وارد شد. در این شــرایط، امـــام خمینـــی به عنوان رهبـــر انقلاب، مدیریت جنگ را به دست گرفتند و به کنترل امـــور پرداختند. بنیــانگـــذار انقلاب اسلامی در جایگاه فرمانده کل قوا، به شکلــی غیر مستقیم و در ارتباط پیوسته با شــورای عالی دفــاع ملی، بر...
سخنگوی کاخ سفید در یک مصاحبه مطبوعاتی گفت: هرکسی می‌داند که پیروزی عراق غیرمحتمل است. از طرف دیگر پیروزی ایران در این جنگ خواست هیچ‌کس نیست و در دنیا هیچ کشوری نمی‌خواهد که هیچ‌یک از طرفین برنده جنگ شود. هیچ‌کس نمی‌خواهد ایران پیروز این جنگ باشد! ، پشتیبانی غرب از صدام در هشت سال دفاع مقدس بر هیچ‌کسی پوشیده نیست، آنها چه از لحاظ مالی و تامین و ارسال سلاح و تجهیزات جنگی و چه از...
در آستانه چهلمین سالگرد آغاز جنگ تحمیلی قرار داریم جنگی که چهره فرهنگی و اقتصادی اجتماعی ایران را به کلی دگرگون کرد و آرایش سیاسی کشور را تغییر کلی داد. جنگ هنگامی آغاز شد که سیاستمداران ما در تهران سرگرم نزاع سیاسی با یکدیگر بودند و به همین خاطر هشدارهای مکرر مقامات و نیروهای نظامی، که وقوع جنگ با عراق را قریب‌الوقوع می‌دانستند، توجه نکردند. تا به خود آمدند عراق بخش‌هایی از جنوب کشور را به...
فروردین 1300 بود و خبرها از برقراری جلسه‌ای میان رضاخان رئیس‌الوزرا و اعضای یک جمعیت به نام «ایران جوان» حکایت می‌کرد. ایران جوان گروهی از روشنفکرانِ تحصیل‌کرده در فرنگ بودند که در برهه‌ای تلاش شد در صحنه سیاسی ایران، نقش حزب «خلق» ترکیه را بازی کنند. انجمن ایران جوان، یکی از گروه‌هایی است که با هدفِ جبرانِ عقب‌ماندگی‌هایِ ایران در سالهای پایانی دوران قاجار، توسط...
آلمان، پیش از جنگ جهانی دوم، درصدد عمق بخشیدن به رابطه خود با ایران برآمد و در وهله نخست بر رابطه فرهنگی و اقتصادی انگشت نهاد. ایران چه اهمیتی برای آلمان داشت که حتی از پیوند نازی‌ها با فرهنگ آریایی سخن گفته شد و قوانین و مقررات نژادی نورنبرگ مشمول ایرانیان نگردید؟
در دوره ریاست‌جمهوری ریچارد نیکسون و فعالیت هنری کیسینجر نخست به‌عنوان مشاور امنیت ملی و سپس در سمت وزیر امور خارجه آمریکا، عبارتی در ادبیات روابط بین‌الملل رواج یافت تحت عنوان «دیپلماسی مسافرتی» که روابط ایران و آمریکا را دگرگون کرد
حکومت پهلوی از همان آغاز شکل‌گیری تا سقوط آن در سال 1357، بارها شاهد اعتصابات گسترده مردمی در اعتراض به وضعیت سیاسی و اقتصادی کشور بود، اما این اعتصابات در دهه 1350 با اعتصابات گذشته یک تفاوت اساسی داشت از اعتصابات به عنوان حق مسلم اصناف، اتحادیه‌ها و گروه‌های مختلف سیاسی برای بیان خواسته‌های سیاسی و اقتصادی یاد می‌شود. با این حال اعتصابات در شکل افراطی خود و در سیستم‌های بسته سیاسی،...
25 شهریور 1357 زمین‌لرزه‌ای به بزرگی 7/4 ریشتر شهر طبس را به ویرانه‌ای تبدیل کرد. این بلای طبیعی، آزمونی بزرگ برای حکومت پهلوی بود تا در مبارزه کارکردی با انقلابی‌ها، فاصله میانِ حکومت و جامعه ایران را ترمیم کند؛ بنابراین دست به اقداماتی زد تا مگر نمره قبولی را در این آزمون کسب کند...
گرچه گسترش هراس در میان مردم از یک‌سو و کنترل شدید مخالفان از سوی دیگر دو پایه سلطنت استبدادی پهلوی‌ها در ایران بود، اما در شیوه سیاست‌ورزی، تفاوت‌هایی میان رضاشاه و محمدرضا پهلوی وجود داشت که مقاله زیر به بررسی آن پرداخته است استبداد، به‌عنوان روشی برای اداره امور عمومی، در هر نظام و جامعه سیاسی دارای شکل ویژه و مشخصی است و این‌گونه است که هر مقطع تاریخی با...
انقلاب اسلامی در ایران با تکیه بر روح تعالیم معنوی و سیاسی اسلام و سیاست‌های عملی نهضت عاشورا و القای نیروی معنوی مذهب تشیع شکل گرفت و فرهنگ شهادت‌طلبی و جهادی، رمز اقتدار و ماندگاری آن شد. اگرچه در کنار مکتبی بودن انقلاب اسلامی، وجود عواملی مانند وابستگی به قدرتهای استعماری، شعار جدایی دین از سیاست، فرو افکندن حق و نشاندن باطل به جای آن ، انحراف از ولایت، ترک قوانین سیاسی و اجرایی...
: هفدهم شهریور 1357 که به جمعه خونین و سیاه هم معروف شده، دردناک‌ترین هجوم حکومت پهلوی به انقلابیون ایران به شمار می‌آید. در این روز مردم تهران که با هدف اعتراض به سیاست‌ها و عملکرد شاه در میدان ژاله (شهدای فعلی) جمع شده بودند، با رگبار گلوله‌های مأموران حکومتی روبه‌رو شدند. به مناسبت سالگرد این واقعه مهم و تاثیرگذار در روند پیروزی انقلاب اسلامی گفتگوی خبرگزاری فارس با...
ازهنگامى که میرزا صالح شیرازى در سال 1215 ش نخستین روزنامه ایرانى را با عنوان «اخبار وقایع دارالخلافه تهران» منتشر نمود، صفحات و اوراق مطبوعات ایرانى مملو از حوادث و مطالب تلخ و شیرین، مترقى و مرتجع، دینى و ضد دینى، ارزشى و ضد ارزشى، اخلاقى و ضد اخلاقى، انقلابى و ضد انقلابى بوده است. مطبوعات و روزنامه‌ها به عنوان ابزار حکومت با همزاد خود یعنى اداره سانسور پا به عرصه حیات نهاد و تا...
چه‌بسا افراد طاغوتی و زن‌های بی‌حجاب و آدم‌های بی‌بندوبار نزد او می‌رفتند و مدت‌ها وقت می‌گرفتند و حرف می‌زدند و آیت‌الله قدوسی کاملاً شکایات آنان را گوش می‌کرد و اگر کسی به وی اعتراض می‌کرد، اومی‌گفت:«برای من سخت است که سخن کسی را قطع کنم زیرا او با هزاران امید نزد من آمده است». آیت‌الله قدوسی در تاریخ 14 شهریور 1360 به شهادت رسیده است. شهید قدوسی دارای سجایای...
: شاه با هلکوپتر از بالا، با چشم خود می‌دید که سیل بی‌پایان جمعیت پس از اقامه نماز عید فطر، فریاد زنان به مرکز شهر رسیده‌اند. او هنگام بازگشت، در یک واکنش عصبی ، حاضران از جمله فرماندهان نظامی و هویدا و درباریان را به سخت‌ترین ناسزاها بست. فحش‌های مستهجنی که تنها از زبان رضا شاه شنیده شده بود، همچون باران بر سر و روی حاضران باریده می‌شد. سرانجام از شدت خشم، لگدی بر بدنه‌ی...
در پاییز سال ۱۳۰۹ خورشیدی پلیس ایران شبکه‌ای بزرگ از جاسوسان شوروی را در ایران کشف کرد. ابعاد و وسعت این شبکه جاسوسی آن‌چنان وسیع بود که هیئت حاکمه ایران را در بهت و حیرت فرو برد. اغلب اعضای این شبکه را کارمندان وزارتخانه‌های ایران اعم از وزارت پست، خارجه، جنگ و دیگر ادارات دولتی تشکیل می‌داد. حتی افراد سرشناس و مهمی همچون تیمورتاش وزیر دربار در مظان اتهام عضویت در این شبکه قرار گرفتند. کشف این تشکیلات ضربه بزرگی به روابط دو کشور وارد کرد. حکومت ایران این رفتار را خصمانه تلقی کرد و تا پایان دوره رضاشاه همواره با سوءظن به همسایه شمالی خود می‌نگریست. بازیگردان اصلی این تشکیلات آقابکف از اهالی ترکستان شوروی، که پیش از این در آسیای مرکزی، مأموریت مهم مبارزه با باسمه‌چیان را عهده‌دار بود، بالاخره توانست با از میان برداشتن انورپاشا به مبارزات آنها خاتمه دهد و در ازای این موفقیت ترفیع درجه گرفته و کمی بعد به افغانستان اعزام شود. در این مقاله بر آنیم با استفاده از روش تحقیقات تاریخی و شیوه تبیینی- تحلیل اسنادی به بررسی و تحلیل روند حضور آقابکف در ایران، عملیات جاسوسی وی، کشف شبکۀ جاسوسی شوروی در ایران و تأثیر آن بر تاریخ روابط دو کشور بپردازیم.
تیتو، رهبر اتحادیه کمونیست‌های یوگسلاوی و یکی از فرماندهان نبردهای پارتیزانی یوگسلاوها در جنگ جهانی دوم بود که توانست به ریاست‌جمهوری این کشور برسد. در ایران نیز عده‌ای متأثر از او دست به قیام زدند پس از شهریورماه ۱۳۲۰ و ضعفِ حکومت مرکزی در ایران، حزب توده با حمایت‌های آشکار و پنهان شوروی، به سازمان‌دهی‌شده‌ترین گروه سیاسی در ایران بدل شد. در سال ۱۳۲۴، قیامی از سوی افسران...
محمدرضا پهلوی همین که هویدا را کنار گذاشت و به یکنواختی سیزده‌ساله نخست‌وزیری او پایان داد، جمشید آموزگار را به سمت نخست‌وزیری برگزید و این در حالی بود که شاه نسبت به قدرت‌یابی او بیمناک بود رابطه دولتمردان پهلوی با آمریکا و محافل سیاسی آن، یکی از امتیازات سیاسی مهمی بود که افراد به واسطه بهره‌مندی از آن می‌توانستند جایگاه سیاسی خود را ارتقا بخشند. ارتباط نزدیک با آمریکا برای حکومت...
روزی که دفتر نخست‌وزیری در میدان پاستور منفجر و آقایان محمدعلی رجائی رئیس‌جمهور و حجت‌الاسلام باهنر نخست‌وزیر به شهادت رسیدند، بنده و آقای اشرف اسلامی که در آن زمان سمت معاون و نماینده‌ی حقوقی نخست‌وزیر را بر عهده داشتند، در طبقه‌ی پایین ساختمان داخل رستوران مشغول صرف ناهار بودیم که یک‌باره صدای مهیب انفجار از طبقه‌ی بالای ساختمان که اتاق جلسه‌ی آقایان نخست‌وزیر و...
