ارباب کیخسرو شاهرخ
در بررسى روابط بختیارى‌ها و انگلیسى‌ها، کسب امتیاز احداث جاده تجارى کاروان‌رو توسط کمپانى برادران لینچ که مناطق جنوبى و خوزستان را از طریق سرزمین بختیارى به اصفهان و سایر نقاط مرکزى ایران وصل مى‌کرد، نقطه عطفى به حساب مى‌آید که بر اساس آن، روابط بین دو طرف شکل رسمى به خود گرفت. جاده تجارى مورد بحث که به دلیل کسب امتیاز استفاده از آن توسط برادران لینچ[1]...
اوضاع مملکت بعد از شهریور1320 در دوره قاجاریه ایل بختیاری به سبب ظهور خوانین بزرگی مانند حسین قلی خان بختیاری( که توانست عنوان ایلخانی را برای خود کسب کند و قلمرو خود را بسیار گسترش دهد و در نتیجه نفوذ ، قدرت و ثروت خود را تا حد زیادی افزایش دهد) ، گسترش و نهادینه شدن ساختار منسجم ایلی ، یکپارچه شدن شاخه های هفت لنگ و چهارلنگ ، نقش ایل بختیاری در سقوط استبداد صغیر ، برقراری مجدد مشروطیت و...
تاریخچه سرزمینی وسیع که امروزه به نام چهارمحال وبختیاری شناخته شده است نام خود را از ایلی گرفته که به بختیاری شهرت دارد . این سرزمین از دیر باز یکی از مکانهای بوده که میراث تمدنی ایران باستان را در دل خود جا داده و نقوش برجسته ایلامی در مناطق کول فره – اشکفت سلمان و قلعه تل بیانگر ان است که این سرزمین بخشی از قلمرو دولت ایلامی بوده است سر زمین بختیاری قریب 820/142کیلو متر مربع وسعت دارد که در...
جنگ جهانی اول در ژوئیه سال 1914/ شعبان1332ق آغاز شد. دولت ایران چهار ماه بعد در برابر متفقین و متحدین اعلام بیطرفی کرد. وضعیت سرزمین بختیاری با شروع جنگ بسیار پیچیده شد؛ زیرا عوامل متعددی در پیچیدگی اوضاع نقش داشتند. برخی از این عوامل درونی و برخی دیگر جزو عوامل خارجی به حساب می‌آیند. مهم‌ترین عوامل داخلی مؤثر بر اوضاع سرزمین بختیاری عبارت بودند از: 1. اختلاف بین طوایف بختیاری و رقابت آنها با...
کشمکش خوانین و سندیکا و مأموران سیاسى انگلیسى باعث شد تا بیست نفر از افراد هنگ نیزه‌دار بنگال به فرماندهى ستوان آرنولد ویلسون به عنوان حافظ کنسولگرى انگلیس در اهواز، و در واقع براى ایجاد آرامش و امنیت به مسجدسلیمان و منطقه اکتشاف نفت فرستاده شوند. این امر نشان مى‌داد که روابط بین سندیکاى نفت و خوانین دوستانه نبوده و با این اقدام گام دیگرى در دخالت روزافزون...
اسناد وزارت خارجه آمریکا که روز سه شنبه 17 مرداد 1396 از حالت محرمانه خارج شدند. این اسناد نقش لندن را در کودتا علیه دولت مصدق در ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ نشان می دهد. این اسناد که از حالت محرمانه خارج شده‌اند، جزئیات جدیدی از نقش لندن را در کودتا علیه دولت مصدق در 28 مرداد سال 1332 ارائه می کند. این اسناد توسط موسسه غیرانتفاعی «آرشیو امنیت ملی امریکا» منتشر شد. دو پژوهشگر این...
روز پنج شنبه 25 خرداد 1396 مطابق با 15 جون 2017 دفتر نشر اسناد تاریخی وزارت امور خارجه آمریکا ۱۷ جلد از اسناد تاریخی خودرا منتشر کرد. ۱۳ جلد از این مجموعه مشتمل بر اسناد کنفرانس صلح پاریس ۱۹۱۹، یک جلد روابط با روسیه در ۱۹۱۹ و دو جلد اسناد روابط خارجی آمریکا در سال ۱۹۱۹ است. مجلد دیگر، ضمایم اسنادی است که در سال ۱۹۸۹ در چارچوب انتشار اسناد روابط خارجی آمریکا منتشر شد و مشتمل بر اسناد روابط با ایران در...
روزنامه اطلاعات؛ ۲۸ دی ۱۳۲۶: «مردم شریف و غیور بحرین و هم‌میهنان عزیز و گرامی بحرینی ما که به واسطه یک جریانات نامطلوب سیاسی خارجی مدتی‌ست ظاهراً از وطن عزیز خود دور و محجون مانده‌اند، هیچ‌گاه علاقه و پیوستگی پیشین خود را نسبت به میهن مقدس خود از دست نداده‌اند و آتش عشق ایران‌پرستی در کانون قلب آنها شعله‌ور است و همواره در آرزوی آن روزی می‌باشند که پیوستگی آنها به کشور...
روزنامه اطلاعات؛ ۲۹ فروردین ۱۳۴۹: «حل مسأله بحرین سرمشقی به دست خواهد داد که چگونه می‌توان دعاوی ارضی را با روشی آرام و متین و طبق اصول منشور سازمان ملل متحد حل و فصل کرد». این مطلب را آقای مایکل استیووارت وزیر امورخارجه انگلستان ضمن نطقی درباره اوضاع خاورمیانه اظهار داشت. آقای استیووارت که در مجلس عوام انگلستان صحبت می‌کرد پس از به علائق انگلستان در خاورمیانه گفت: «در قرن...
روزنامه اطلاعات؛ ۱ اسفند ۱۳۴۹
سیاست انگلستان در ایران در طول سال‌هاى پایانى جنگ بین‌الملل اول متناسب با تغییر و تحولات در روسیه و انقلاب آن کشور و تأثیر انقلاب روسیه در مناطق مختلف ایران، به ویژه پس از مخالفت با تصویب قرارداد 1919م/1297ش دستخوش تغییر شد. سر پرسى لورین ــ وزیر مختار جدید بریتانیا در تهران ــ مأمور تصحیح، اجرا و ابلاغ این تغییر سیاست انگلیس در ایران و انطباق آن با شرایط جدید شد. به همین دلیل پس از کودتاى...
سوابق و بیوگرافی تعدادی از خوانین بزرگ بختیاری که در جریان قرارداد نفتی دارسی حضور داشته و از امضاکنندگان و ذی‌نفعان آن بشمار می‌روند در این نوشتار آمده است. همچنین کوشیده شده با استفاده از اسناد مکتوب و عکس‌های باقیمانده از آن دوران به غنای این مطلب افزوده شود. 1. حسینقلی‌خان ایلخانی حسینقلی‌خان ایلخانی پسر بزرگ جعفرقلی‌خان، مادرش بی‌بی شاه‌پسند دختر علی صالح‌خان است....
در سال‌هاى جنگ جهانى اول و قبل از آن، تلاش دولت انگلستان براى حفظ امنیت و آرامش در مناطق جنوبى به ویژه مناطق نفتخیز افزایش یافت و همان‌گونه که قبلاً گفته شد، در راستاى این سیاست، تونلى ــ وزیر مختار انگلیس در تهران ــ براى عقد قراردادى بین خوانین مداخله کرد. طى این قرارداد، نصیرخان سردار جنگ براى مدت پنج سال به عنوان ایلخانى انتخاب شد. به نصیرخان اجازه داده شد که درآمدهاى منطقه بختیارى را...
هنوز چند ماهى از توافق بین خوانین، رینولدز و دکتر یانگ براى تنظیم امور حراست و نگهبانى از تأسیسات و مناطق نفتى نگذشته بود که مشکلات جدیدى بین دو طرف بروز کرد. این مشکلات از آنجا ناشى شد که دو تن از خوانین بختیارى، یعنى لطفعلى‌خان امیرمفخم و محمدجوادخان سردار اقبال[1] طى نامه‌اى به ویلانز[2] ــ جانشین مدیر میادین نفتى شرکت نفت ایران و انگلیس در میدان نفتون ــ به اقدامات شرکت اعتراض...
مظفرالدین شاه قاجار در سال 1313ق به دنبال قتل پدرش به دست میرزا رضا کرمانى بر تخت سلطنت نشست. در طول سال‌هاى بعد، دربار قاجار درصدد برآمد تا با اخذ وام از منابع خارجى، به ویژه روسیه و انگلیس نیازهاى مالى خود را برطرف کند. تلاش‌هاى دربار قاجار بالاخره در اواخر سال 1899 و اوایل سال 1900م به نتیجه رسید. اولین قرضه بزرگ از سوى دولت روسیه تزارى به مبلغ 000,500,22 منات روسى به ایران پرداخت شد. پرداخت...
به دنبال تلاش‌های ویلیام ناکس دارسی[1] ــ سرمایه‌دار تبعه استرالیا ــ برای اخذ امتیاز نفت از دولت ایران و مساعدت‌های سفارت انگلیس در تهران دارسی موفق شد در ماه می سال 1901م/ ماه صفر سال 1319ق، امتیاز اکتشاف، استخراج و حمل نفت را در همه ایالات ایران، به جز ایالت شمالی به مدت شصت[2] سال و به شکل انحصاری به دست آورد.[3] انگلیسی‌ها با این اقدام فرصت تازه‌ای به دست آوردند تا ضمن کسب یک امتیاز مهم،...
غلامحسین خان (شجاع السلطان، شهاب السلطنه، سردارمحتشم) پسر چهارم امام قلى خان حاجى ایلخانى و مادرش حاجیه بى بى زینب دختر ابدال خان و خواهر مادرى صمصام‌السلطنه در سال 1275ه ق متولد شد و براى اولین بار در سال 1905م، 1323ه ق و بار دیگر در سال 1907م براى مدتى به عنوان ایل بیگى بختیارى انتخاب شد. در اواخر سال 1906م، 1324ه ق و اوایل سال 1907م، 1325ق که بین اولاد ایلخان و حاجى ایلخانى بر سر تصاحب...
دولت انگلیس که در دوران حیات سلسله قاجار، روابط پرفراز و نشیب و رو به گسترشی را در ایران طی می‌کرد، ایران را بیشتر به عنوان سرزمینی حائل بین روسیه تزاری و مرزهای مستعمره طلایی‌اش ــ هند ــ می‌نگریست. به همین دلیل چندان تلاشی برای سرمایه‌گذاری در ایران و دفاع از آن سرمایه‌گذاری و منافع احتمالی نمی‌کرد زیرا می‌خواست از تشدید رقابت و تحمل هزینه‌های آن با روسیه با توجه به همجواری...
با بررسی ابعاد مختلف قیام سال 1308 شمسی، به رهبری علی مردان خان بختیاری، می‌توان چند ویژگی بارز برای آن برشمرد: نخست آن که، این قیام رنگ و بویی مذهبی و جنبۀ دینی داشت. چنانکه در فصل اول گردید، شواهد تاریخی نشان می‌دهد که دین مهمّ‌ترین عامل در خیزش‌های مردمی ایلات لر بوده است. بعد از ورود اسلام به ایران، در کوه‌های بختیاری و لرستان بیش از سی جنبش اجتماعی، سیاسی و دینی ظهور کرده و در...
.... با وجود آنکه در هنگام امضاى قرارداد مقدماتى، دو طرف ذى‌حجه سال 1328ق/ فوریه 1911م را براى برگزارى اجلاس و مذاکرات نهایى تعیین کرده بودند، ولى تشکیل اجلاس به تعویق افتاد و وقفه در مذاکرات طولانى شد. علت این وقفه، تشدید اختلافات بین دو خانواده ایلخانى و حاجى‌ایلخانى بود؛ زیرا دو ماه پس از عقد قرارداد مقدماتى بین نمایندگان خوانین بختیارى از هر دو خانواده، با دستور خوانین بزرگ از جمله سردار اسعد،...
