مقالات
یکی از زیان‌بارترین و شوم‌ترین سیاست‌های انگلیس در ایران، در جریان جنگ‌های روسیه علیه کشور ما و اشغال سرزمین‌های قفقازی شکل گرفت. بر پایه مستندات تاریخی و در بررسی اسناد مربوط به جنگ‌های ایران و روس و اشغال قفقاز، ردپای انگلیس به وضوح آشکار است. آغاز پادشاهی فتحعلی‌شاه قاجار؛ تشدید رقابت بیگانگان در ایران با کشته شدن آقامحمدخان قاجار، آثار هرج و مرج‌های گسترده در سرزمین...
روز 14 خرداد 1315 شیخ خزعل در سن 75 سالگی در خانه‌اش جان سپرد. گفته می‌شود وی توسط مأموران رکن‌الدین مختار رئیس نظمیه رضاخان خفه شده است. یکی از مهمترین اقدامات رضاخان در فاصله زمانی نخستوزیری ـ آبان 1303 ـ تا انقراض سلسله قاجار ـ آبان 1304ـ، مبارزه وی با شیخ خزعل حاکم شورشی خوزستان بود. او طی سه سال و نیم مسئولیت وزارت جنگ و رئیس‌الوزرا تجارب زیادی در سرکوب شورشها و عصیانهای قومی اندوخته...
«موری» وزیر مختار آمریکا در تهران در 16 دسامبر 1924 می‌نویسد: با به گزارشهای اخیر سفارت در مورد عملیات نظامی در خوزستان، مفتخرم به اطلاع وزارت خارجه برسانم. همانطور که در بیشتر تلگرام‌ها مشاهده می‌شود، با رعایت و حفظ آبرو از جانب هر دو طرف، «جنگ» در سراشیبی پایان قرار گرفته است و اتفاقی برای مردم ایران رخ نداده است.» موری با مطالعه روزنامه‌های تهران که از پنجم...
در بعد از ظهر روز سوم مه 1933، جورج ودزورث، دبیر سفارت آمریکا، با تی. ال. جکس، مدیر مقیم شرکت نفت انگلیس و ایران، گُلف بازی می‌کرد. مثل گذشته، بازی گُلف جکس را «سر شوق آورد و به پرحرفی انداخت» و در خلال حرف‌هایش چیزهایی درباره نقش رضا شاه در اعطای امتیاز جدید به انگلیسی‌ها گفت. هارت در یکی از گزارشهای قبلی‌اش به روند پیشرفت رضا شاه از سال 1921 به بعد می‌کند:...
روز اول اردیبهشت 1330 ملک الشعرای بهار سیاستمدار و روزنامه نگار مشهور تاریخ معاصر ایران در سن 67 سالگی بر اثر بیماری سل درگذشت. او محقق، نویسنده و استاد دانشگاه بود. محمد تقی، پسر محمد کاظم صبوری، ملک الشعرای آستان قدس رضوی است و در سال 1304 هـ ق. در مشهد به دنیا آمده است. پدر بهار با آنکه ملک الشعرای زمان خود بود دوست نداشت پسرش به شعر و شاعری روی آورد، اما علیرغم خواست پدر، بهار شاعری را از چهارده...
روز اول اردیبهشت 1304 شیخ‌خزعل و فرزندانش به دستور فضل‌الله زاهدی حاکم نظامی خوزستان دستگیر و تحت‌الحفظ به تهران انتقال داده شدند. شیخ خزعل از قبیله اعراب بنی کعبه از تیره ی فرعی محسین و پسر سوم شیخ جابرخان نصرت الملک[1] بود که در 1280ه.ق. که از مادری به نام نوراخانم دیده به جهان گشود. شیخ خزعل القاب نصرت الملک، معزالسلطنه، سردار قدس، سردار ارفع و همچنین از دولت انگلستان و حکومت هند نشان...
طی سالهای 1921 تا 1941 آمریکایی بدنبال ایفای نقش بیشتر در امور داخلی ایران بودند و به همین منظور، شناخت بیشتر کشور ایران و حکمرانان آن را در دستور کار خود قرار دادند. سفارت آن کشور در ایران نیز با برقراری ملاقات های مختلف و انجام تحقیقات گوناگون سعی نمود بر عمق شناخت خود بیافزاید که گزارش های به جا مانده حاکی از آن است. گزارشهای گوناگونی از وضعیت سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، و نظامی ایران در این...
: در سی ام فروردین ماه سال ۱۳۵۹ ، شورای انقلاب، با تأیید امام خمینی، به گروه‌های سیاسی فعال در دانشگاه‌ها، برای تخلیه دفترهای خود در دانشگاه‌ها، مهلتی سه روزه داد. به دلیل مقاومت گروه های معاند ومعارض انقلاب فرهنگی و تحویل ندادن دفاتر خود ، درگیری و خشونت در دانشگاه‌های مختلف ایران شدت گرفت و در اثر این درگیری ها چندین نفر کشته و تعداد زیادی نیز مجروح شدند که عمدتا از...
: «سرآنتونی پارسونز» آخرین سفیر انگلستان در ایران در دوره پهلوی و از مقامات بلندپایه سازمان جاسوسی انگلیس-اینتلیجنس سرویس- که همزمان با ریچارد هلمز -رئیس سابق سازمان سیا و سفیر وقت آمریکا در تهران- به سفارت بریتانیا در تهران منصوب شده بود، در خاطرات خود در مورد میزان اهمیت روابط دولت انگلیس با رژیم شاه، و تلاش آن دولت برای جلوگیری از سقوط این رژیم می‌نویسد:«...می‌‌توان چنین...
: با پیروزی انقلاب اسلامی دانشگاه‌ها بازگشایی شدند. اما عملاً دانشگاه محل فعالیت‌های سیاسی گروه های متعارض با انقلاب اسلامی شده بود. پیش از شروع انقلاب فرهنگی، دانشگاه های ایران، از مهمترین کانون‌های اصلی حضور مخالفان علیه نظام جمهوری اسلامی بودند و حکومت هیچ کنترلی برفعالیت های آنهانداشت.در عمل یک سال پس از انقلاب، دانشگاه‌ها به کانون اصلی مخالفان جمهوری اسلامی...
فضل‌الله زاهدی فرزند بصیر دیوان همدانی در سال 1271 ش، در همدان متولد شد. در جوانی وارد سازمان پلیس غرب شد که توسط انگلیس‌ها در «آب شینو» همدان تأسیس شده بود. پس از ادغام این سازمان در ارتش ایران، ماژور فضل‌الله‌خان بصیر دیوان که لقب خود را از پدر به ارث برده بود به قزاقخانه وارد شد. در سال 1293 ش، به آتریاد قزاق همدان وارد شد و پس از یک سال به درجه سروانی رسید و در زمره افسران قزاق قرار...
فضل‌الله زاهدی فرزند بصیر دیوان همدانی در سال 1271 ش، در همدان متولد شد. در جوانی وارد سازمان پلیس غرب شد که توسط انگلیس‌ها در «آب شینو» همدان تأسیس شده بود. پس از ادغام این سازمان در ارتش ایران، ماژور فضل‌الله‌خان بصیر دیوان که لقب خود را از پدر به ارث برده بود به قزاقخانه وارد شد. در سال 1293 ش، به آتریاد قزاق همدان وارد شد و پس از یک سال به درجه سروانی رسید و در زمره افسران قزاق قرار...
نام فضل الله زاهدی با کودتای انگلیسی ـ امریکایی 28 مرداد 1332 در تاریخ سیاسی معاصر ایران عجین شده است. او، 1271 ش. در همدان متولد شد. پس از تحصیلات متوسطه و در آستانه جنگ اول جهانی به نیروهای قزاق پیوست و فنون نظامی را زیر نظر افسران روسی فراگرفت. وی در زمره افسران تیپ همدان بود که برای سرکوب نهضت جنگل عازم شمال کشور شد و در کودتای 1299 رضاخان به وی پیوست. او در دوره رضاخان صاحب مشاغل مهمی شده و...
فضل‌الله زاهدی فرزند میرزاابوالحسن خان بصیر دیوان در 1272ش در همدان متولد شد. او در جنگ جهانی اول در تیپ قزاق همدان خدمت می‌کرد و از نیروهای اعزامی برای سرکوب جنگل در گیلان بود. او یکی از یاران رضاخان میرپنج در امر کودتای 1299 بود و پس از کودتا به درجه سرتیپی رسید. زاهدی همچنین در سرکوبی سمیتقو و شیخ خزعل حضور داشت و به پاس این خدمات به دریافت نشان درجه 4 ذوالفقار نائل آمد. او به حکومت خوزستان...
بقایی که دولت فضل الله زاهدی را انتقالی میپنداشت و صعود خود به قدرت را قطعی میانگاشت به زودی متوجه شد که این نظامی کهنهکار حاضر به واگذاری سمت نخستوزیری نیست. دولت آمریکا همه گونه حمایت را از دولت زاهدی اعلام کرد و حتی کمکهای چند میلیون دلاری به فاصلة چند روز بعد از کودتا در اختیار او قرار داد. بدینسان، روند تحولات شکل مطلوب بقایی را نداشت. در همین ایام معلوم شد که ادعای بقایی و دوستانش دال بر...
روز اول اردیبهشت 1359 امام خمینی در پیامی ضرورت «انقلاب فرهنگی» را گوشزد کردند و تعلل در ایجاد آن را خیانت به اسلام و ایران دانستند. این روز، روز «انقلاب فرهنگی» نامیده شد. پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی در بهمن 1357 و به‌دنبال آن استقرار نظام جمهوری اسلامی به‌جای نظام ستم‌شاهی پهلوی، تغییر و تحول بنیادینی را در عرصه‌های گوناگون اجتماعی به وجود آورد. در این راستا مقوله...
در نوزدهم آذر ماه 1363 شورای عالی انقلاب فرهنگی به فرمان امام خمینی تشکیل شد. ایشان در سخنانی درباره ی شکل گیری این نهاد فرمودند: « خروج از فرهنگ بدآموز غربی و نفوذ و جایگزین شدن فرهنگ آموزنده اسلامی، ملی و انقلاب فرهنگی در تمام زمینه ها در سطح کشور آن چنان محتاج تلاش و کوشش است که برای تحقق آن سالیان دراز باید زحمت کشید و با نفوذ عمیق ریشه دار غرب مبارزه کرد.» (1) پیروزی انقلاب شکوهمند...
بخشی از اظهارات محققی در دادگاه درباره‌ی کودتای نوژه و ارتباط آن بیت آقای شریعمتداری محاکمه‌ی تیمسار محققی در دو جلسه، توسط این‌جانب انجام شد، در جلسه‌ی اول پس از قرائت کیفر خواست، متهم به جای دفاع از خود، به جرائم انتسابی اعتراف کرد. سپس به سئوالات من پاسخ داد، نخستین سؤال درباره‌ی نقش تیسمار مهدیون در کودتا بود که متن پاسخ‌های وی بدین شرح است: ج :فکر می‌کنم، من...
روز 16 مهر 1307 سرتیپ درگاهی ـ رئیس نظمیه تهران ـ به اتفاق تعدادی از مأموران به خانه مدرس یورش برده و وی را مورد ضرب و جرح قرار دادند، در نهایت مدرس به شهر خواف نزدیک مرز افغانستان تبعید شد. آن چه در این مقاله کوتاه و مختصر، درباره کیفیت دستگیری و تبعید شهید مدرس ذکر می شود، از قلم و بیان مرحوم ملک الشعرای بهار است که از قول افراد مختلف از جمله فرزندان و بستگان مرحوم مدرس و دیگران نقل...
پژوهشگران تاریخ همواره بر آن بوده اند که با استفاده از اسناد و مدارکی که در دسترس‌شان بوده است راهی به گذشته بیابند و از اوضاع مردم آن روزگار آگاهی یابند. از آنجا که بیشتر نویسندگان و مورخان پیشین بر چگونگی گذران مردم توجهی نداشته‌اند و این امور نزد آنان اهمیت چندانی نداشته است، دستیابی به این اطلاعات همواره برای محقق با دشواری همراه بوده است. بخشی از مجموعه اسناد موجود در سازمان اسناد...
