مقالات
با اوج گیری مبارزات انقلابی مردم ایران، و پس از آنکه تمامی سیاستهای محمدرضا پهلوی برای آرام کردن مردم خشمگین به شکست انجامید، شاه شاپور بختیار را که از چهره های شناخته شده جبهه ملی بود، به نخست وزیری برگزید، اما این اقدام شاه هم فایده نداشت و کارنامه خاندان پهلوی چنان سیاه بود که مردم تنها به سرنگونی آن رضایت می دادند. مورخان معتقدند شکل‌گیری و گسترش نهضت اسلامی و هماهنگی قیام‌های مردمی به...
سلسله پهلوی طرح نهایی استعمار انگلستان برای تسلط جامع و کامل بر ایران بود. درست در هنگامی که روسیه، رقیب دیرین انگلیس در ایران، با وقوع انقلاب کمونیستی 1917، عرصه را به حریف وانهاد، انگلیس که تا قبل از آن درصدد بود با در اختیار گرفتن مجلس شورای ملی مطامع خویش را پیش ببرد؛ در پی سودایی جدید برای تحت الحمایگی کامل ایران برآمد و با بازیگری عواملی چون آیرون ساید و اردشیر ریپورتر، رضاخان میرپنج، افسر قلدر...
بحث نفت ایران با فردی به نام آنتوان کتابچی‌خان درهم تنیده است. او فرزند مردی به نام ژاک و از اهالی گرجستان بود، ژاک به هنگام تصرف قفقاز از طرف روسیه در استانبول مقیم بود. آنتوان در لیوورن ایتالیا تحصیل کرد و مدت بیست و دو سال در خدمت دولت ایران بود. کتابچی‌خان نقش عظیمی در اخذ امتیاز تنباکو و نفت توسط انگلیسی‌ها داشت. او در سال 1902 در ایتالیا درگذشت و فرزندانش ونسان، پرویز و ادوارد با دارایی پدر...
اردیبهشت سال 1357 در حالی آغاز شد که پرچم هیأتها در مساجد، حسینیهها و تکایا به مناسبت «ایام فاطمیه» در اهتزاز بود و برخی سخنرانان، متأثر از حوادث فروردینماه ایران، به خصوص جنایاتی که در شهرهای یزد، اهواز و جهرم صورت گرفت و تعدادی از مردم به شهادت رسیدند، علیه رژیم سلطنتی شاه سخن راندند. گزارشهای منابع نفوذی ساواک از این هیأتها در تهران قابل توجه است. تلاشهای اصلی روحانیان و مردم در این...
مردادماه سالمرگ شاهان سلسله پهلوی است. محمدرضا و پدرش هر دو در ماه مرداد مردند. هر دو در آفریقا و در قاهره و در مسجد زیدالرفاعی، جائی که معمولاً اجساد پادشاهان و فراعنه مصر دفن هستند به خاک سپرده شدند. پیش از این دو نفر، آخرین شاهان سلسله قاجار نیز در خارج از ایران مردند.محمدعلی شاه قاجار که در 28 دی 1285 متعاقب مرگ پدرش مظفرالدین شاه تاجگذاری کرد در کشاکش جنبش مشروطه روز هفتم مهر 1288 از طریق بندر...
یکی از مسائل مهم در تاریخ انقلاب اسلامی جریان شناسی طیف نخبگان حامی نظام سلطنت است.یکی از نخبگان سیاسی عصر پهلوی که گاهی نقش مخالف خوان و گاه در خدمت رژیم بود شاپور بختیار است. شاپور بختیار آخرین نخست وزیر رژیم شاه بود. شاپور بختیار تحصیلات دوره ابتدایی را در شهرکرد گذراند و تحصیلات متوسطه را ابتدا در اصفهان و سپس در بیروت پایتخت لبنان به پایان رساند. او مدرک دیپلم دبیرستان خود را در بیروت و از...
سرلشکر حسن پاکروان فرزند فتح‌الله پاکروان در واپسین روزهای سال 1339 به عنوان دومین رئیس ساواک جانشین سپهبد تیمور بختیار شد. پاکروان که در طرح تشکیل ساواک و تدوین نمودار سازمانی اولیه آن نقش قابل توجهی داشت و مدتها در ریاست رکن 2 ارتش خدمت کرده بود، در دوره ریاست بختیار، معاون بین‌الملل ساواک بود. گفته می‌شد سیاستهای خشن بختیار موجب شد تا شاه با انتخاب فردی به ظاهر نرمخو که بیشتر طرفدار سیاست مصالحه...
بهار سال 1357 در حالی آغاز شد که رویدادهای نیمه دوم سال 56، کشور ایران را به باور تازهای از مبارزه علیه رژیم دیرپای شاهنشاهی رسانده بود. نطفه این باور با واکنشهایی که مردم در برپایی مراسم گرامیداشت آیتالله سیدمصطفی خمینی نشان دادند بسته شد؛ چند روز بعد در 19 دیماهِ شهر قم ماهیت و جوهره خود را نشان داد و سپس در 29 بهمن تبریز، بالای برومند خویش را به رخ کشید. با شروع سال 1357 رسانههای خارجی از تکرار...
پس از انقلاب اکتبر 1917 در روسیه تزاری و از بین رفتن سلسله رومانوف‌ها و اعدام خانوادة سلطنتی و تشکیل دولت اتحاد جماهیر شوروی در آن کشور، دولت جدید به ریاست لنین به تبلیغ مرام اشتراکی (کمونیستی) پرداخت و بعضی از افراد کشورهای همسایة روسیه را تحت تأثیر مرام و مسلک خود قرار دادند، منجمله در ایران عده‌ای به بلشویک‌ها گرویدند که معروف‌ترین آنها احسان الله خان است که مردی انقلابی و دارای افکاری...
روز 18 تیر 1336 احمد وزیر زاده خداپرست کارمند سالخورده و دون‌پایة وزارت گمرکات و انحصارات پس از دریافت حکم انتظار خدمت خود کوشید سرتیپ علی‌اکبر ضرغام وزیر گمرکات و انحصارات را ملاقات و از او استدعا کند در حکم انتظار خدمت وی تجدید نظر کند. وی نتوانست در محل وزارتخانه وزیر را ببیند و به او وقت ملاقات نداد. از این رو پرس و جو کنان به در خانة او رفت. وقتی ضرغام ساعت چهار بعد از ظهر با اتومبیل وزارتی از...
شعیب بهمن«فضای باز سیاسی» اصطلاحی است که به شرائط سیاسی ایران از زمستان 1355 تا سقوط رژیم شاهنشاهی اطلاق شده است. این دوره که با پیروزی جیمی کارتر و شکست جمهوری‌خواهان در جریان انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا آغاز شده بود، در نهایت به واسطه شرایطی که بوجود آورد، به روند سقوط محمدرضا پهلوی کمک فراوانی نمود.آغاز به کار کارتر در دی ماه 1355 مقارن با اهمیت یافتن مسائلی چون حقوق بشر و عدم فروش...
سومین عامل شتابزای انقلاب اسلامی در سال 1356، قیام مردم تبریز در 29 بهمن ماه 1356 بود. این حادثه در چهلمین روز شهادت تعدادی از طلاب و مردم قم صورت گرفت و نشان داد که آحاد مردم خواستار ادامه نهضت هستند و فرصتها را برای بروز این خواست از کف نخواهند داد. شرح کوتاه ماجرای آن روز از قرار تجمع در مسجد قزللی (میرزایوسف مجتهدی) شروع شد. قرار گردهمآیی مردم ساعت 10 صبح بود. زمان این قرار در...
همزمان با اوجگیری نهضت اسلامی و در 22 دی 1357 امام(ره) طی پیامی خطاب به مردم ایران اعلام داشتند : بسم اللَّه الرحمن الرحیم سلام و تحیت بر ملت قهرمان و شریف ایران! سلام بر شهداى راه حق! اکنون که روز پیروزى ملت شجاع نزدیک مىشود، اکنون که خونهاى پاک عزیزان بیگناهى که براى دفاع از حق و حقیقت به دست جلادان خونآشام شاه بر زمین ریخته شده است بارور مىگردد، لازم مىدانم مراتب ذیل را به...
یکی از مأموریتهای مهم سازمان‌های اطلاعاتی، به دست آوردن اخبار و اطلاعات درباره گروه‌هایی است که به هر دلیل در حوزه مأموریت آنها دست به فعالیت می‌زنند، سازمان‌های اطلاعاتی برای ایفای هرچه بهتر نقش خود، همواره می‌کوشند تا هرگونه اخبار واطلاعاتی را درباره افراد، احزاب وگروه‌های سیاسی موضوع مأموریت خویش، جمع‌آوری کنند. هرچه این اخبار واطلاعات دقیق‌تر وصحیح‌تر باشد سازمان‌های اطلاعاتی را...
نهضت مشروطیت، به گواهی حوادث پیش و پس از آن، مهم‌ترین رخداد تاریخ معاصر ایران تا پیش از انقلاب اسلامی است. زیرا از یک سو عصاره مطالبات جامعه ایران بود و ریشه در عملکرد نظام سیاسی قاجار و دولتهای همسایة شمالی و جنوبی کشور داشت؛ و از سوی دیگر، تأثیرات مهم و گسترده‌ای در عرصه‌های فرهنگ و سیاست و اقتصاد جامعه در دهه‌های بعدی گذاشت. آگاهی از رخداد مشروطیت، که همچنان اهمیت شایانی دارد نیازمند درک و...
سلطه روز افزون یهودیان و دست‌پروردگان آنها بر ایران شاهنشاهی ـ که روابط عمیق سران پهلوی با رژیم صهیونیستی، از آن حکایت می‌کرد، یکی از انگیزه‌های قیام امام خمینی در برابر حاکمیت پهلوی بود. در دیدگاه امام، شاه از کارگزاران صهیونیستها بود که مأموریت داشت تا زمینه‌های گسترش نفوذ آنها را در کشورهای اسلامی فراهم سازد.«... این جانب کراراً خطر اسرائیل و عمال آن را ـ که در رأس آنها، شاه ایران است ـ گوشزد...
: دراینجا بخش ششم از سلسله مطالبی را که عینا ازکتاب مذکور ترجمه شده است،ملاحظه می کنید.این کتاب در سالهای دهه پنجاه خورشیدی به عنوان راهنما در اختیار دیپلماتهای اعزامی به ایران قرار داده می شد. متن اصلی کتاب در مجموعه اسناد بدست آمده در لانه جاسوسی آمریکا در تهران موجود است. بدلیل اهمیت مطالب مطرح شده که منعکس کننده دیدگاه سازمان سیا در باره شاه و حکومتش در اوایل دهه پنجاه خورشدی است ، متن...
دارالفنون در لغت به معنای دانشسرا، مدرسه عالی، آموزشگاه حرفه‌ها و پیشه‌ها است، اما در اصطلاح به مدرسه عالی معروف گفته می‌شود که به همت «میرزا تقی خان امیر کبیر» (1223 ـ 1268 ق) صدر اعظم ناصرالدین شاه قاجار (1247 ـ 1313 ق) و از مشهورترین رجال تاریخ ایران تأسیس شد. امیرکبیر که در مأموریتهای سیاسی خود به خارج از ایران، یعنی روسیه و عثمانی، با نظام آموزشی آن دو کشور آشنا شده بود، گسترش علوم و فنون...
در دوره مشروطه به دلیل برخی راهزنی‌ها و ناامنی‌ها تجار انگلیسی در این اندیشه بودند که جانب کدام دسته- طرفداران شاه یا مشروطه‌خواهان- را بگیرند تا در آینده دچار زحمت نشوند، «زیرا هنوز بعضی از اشخاص به خوبی نمی‌توانند پیش‌بینی نمایند که در آتیه موفقیت با کدام دسته و پیروزی نصیب کدامیک از طرفین می‌باشد». وقتی امین‌السلطان صدراعظم اسبق ایران می‌خواست به ایران باز گردد و به فرمان محمدعلیشاه...
بیستم دی سال 1230 هجری خورشیدی سالروز شهادت امیرکبیر صدراعظم مقتدر و سیاستمدار بزرگ ایران زمین است. پیش درچنین روزی میرزا تقی خان فرهانی ملقب به امیرکبیردر حالی که تنها چهل وچهار بهار را تجربه کرده بود ، به دستور ناصرالدین شاه توسط علی خان فراش درحمام فین کاشان به شهادت رسید. امیرکبیر بزرگمردی که در دوره ی کوتاه مدت صدراعظمی خویش به مبارزه با استعمار و استثمار پرداخت و با اقدام...
