مقالات
روزهای پایانی فروردین ۱۳۶۱ کشور در شوک کشف توطئه‌ای امنیتی علیه انقلاب بود. دادگاه انقلاب ارتش اعلام کرده بود صادق قطب‌زاده از مبارزین پیش از انقلاب در خارج از کشور و رئیس سازمان صداوسیما و وزیر امورخارجه پس از انقلاب به اتهام تلاش برای براندازی و کودتا دستگیر شده است. مدتی بعد مصاحبه تلویزیونی او پخش شد و مشخص شد او تلاش داشته با تهیه امکانات و سازماندهی برخی نیروهای همسو با خود، امام و...
21 فروردین 1378 سرلشگر علی صیاد شیرازی مقابل منزلش در تهران ترور شده و به شهادت رسید.سازمان منافقین بلافاصله مسئولیت اجرای این ترور را بر عهده گرفت و اعلام کرد این عملیات را به نام "طاهره طلوع یا "فرمانده سارا"، از فرماندهان کشته‌شده در عملیات مرصاد نامیده است. نشریه مجاهد نیز در شماره ویژه‌نامه خود به ذکر جزئیات عملیاتی این ترور پرداخت. خبرگزاری فرانسه نیز اعلام نماینده منافقین در...
بسم الله الرحمن الرحیم از: نمایندگان نخستین دوره مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران به: آقای رئیس محترم کنگره ایالات متحده آمریکا نامه مورخه دوم جولای ۱۹۸۰[=۱۱ تیر ۱۳۵۹] یکصدوهشتادوپنج نفر از نمایندگان کنگره آمریکا خطاب به مجلس شورای اسلامی واصل گردید. ما لازم می‌دانیم برای روشن‌شدن واقعیت‌های دردناکی که وضعیت غم‌انگیز بخش بزرگی از مردم جهان را پدید آورده است، این نامه را به...
۱۹ فروردین ۱۳۳۰، صادق هدایتِ ۴۹ ساله در فرانسه شیر گاز خانه را باز گذاشت و خودکشی کرد. هدایت را بسیاری با قلم ضددینی و افسرده‌اش می‌شناسند. جلال‌آل احمد، اما نگاهی متفاوت به هدایت دارد و او را نماد نسلی می‌داند که از حکومت رضاشاه جز استبداد و سیاهی و ناکامی ندید و ناامید شد. دکتر حسین آبادیان در بخشی از کتاب «معماران نظری حکومت خودکامه» به این مساله پرداخته است: در متون ادبی...
19 فروردین 58 امیرعباس هویدا، نخست‌وزیر مشهور دوران شاه کشته شد. او از معروفت‌ترین کارگزاران رژیم شاه به شمار می‌رفت که به بهایی بودن معروف بود، مسئله‌ای که گاهی برخی مواضعش آن را تکذیب و برخی اقدامات و سوابق خانوادگی‌اش آن را تایید می‌کرد. بهایی بودن نخست‌وزیر در کشوری که دین رسمی‌اش اسلام و تشیع دوازده‌امامی است و غالب مردمش متدین هستند، مسئله‌ای نبود که بتوان آن را...
بهار ۱۳۲۱ درحالی که کمتر از یک سال از اشغال ایران توسط متفقین (انگلستان، شوروی و آمریکا) می‌گذشت و قحطی کشور را فرا گرفته بود، ناگهان شوروی اعلام کرد قصد دارد آوارگان لهستانی جنگ را به ایران بفرستد. در جریان این فرآیند که بیش از یک سال به طول انجامید، بیش از ۱۵۰ هزار آواره‌ی نظامی و غیرنظامی لهستانی به ایران منتقل شدند. دکتر محمدقلی مجد در فصل دهم کتاب «ایران پل پیروزی، سرزمین قحطی» به این...
شیخ مهدی خالصی از علما و مراجع تقلید عراق بود که در زمان اشغال عراق توسط سربازان انگلیسی، ضمن مبارزه با اشغالگران، حکم به جهاد علیه انگلیس داد. وی پس از مبارزاتی که علیه نیروهای انگلیس و همچنین اقداماتی که علیه حکومت عراق انجام داد، به همراه فرزندان و همراهانش دستگیر و ابتدا به بصره و سپس به جده تبعید شد. شیخ مهدی خالصی پس از تبعید، عازم مشهد شد و تا زمان وفاتش در این شهر ساکن بود و به تدریس...
دهم فروردین ماه 1340، سالروز فوت مرجع عالیقدر جهان اسلام آیت‌الله بروجردی است. ایشان که مشی سیاست‌ورزی آیت‌الله بروجردی در دوران 15 ساله‌ی زعامت حوزه‌ی علمیه قم نسبت به حکومت پهلوی، باعث شده برخی از این مرجع بزرگ، چهره‌ای موافق و همسو با رژیم شاه و یا نهایتا خنثی ترسیم کنند. در حالی که دقت در روایت‌های تاریخی چیزی غیر از این را نشان می‌دهد. آنچه در ادامه می‌خوانید، روایتی...
: یکی از ابزارهای قدرت‌های سلطه‌گر جهانی بر علیه حکومت‌های مستقل، رسانه‌های جمعی است. آنان همیشه سعی کرده‌اند تا به وسیله این ابزار، افکار عمومی را تحت‌تأثیر قرار داده و در جهت اهداف خود هدایت کنند. در دوران نهضت ملی‌شدن صنعت نفت نیز انگلیس و آمریکا به عنوان دو قدرت سلطه‌طلب و دو رقیب و شریک دیرینه که منافع خود را در ایران و خاورمیانه در معرض خطر می‌دیدند، از این ابزار...
24 اسفندماه 1373، حاج سیداحمد خمینی، فرزند امام فوت می‌کند. موسسه تنظیم و نشر آثار امام که او متولی‌اش بود آن روزها درگیر یک پرونده قضائی بود: شکایت از نهضت آزادی بخاطر نسبت جعل دادن به یادگار امام. موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی در سالروز درگذشت ایشان، نخستین بار سِیر این پرونده را روایت و اسناد آن را منتشر می‌کند: دی ماه 1368 ماهنامه «پاسدار اسلام» نامه‌ای منتشرنشده از امام...
در فضای دوقطبی جنگ سرد و صف‌بندی کشورها و گروه‌های حامی آمریکا و شوروی، سالهای دهه چهل و پنجاه، کردستان عراق به یک معضل برای رژیم عراق تبدیل شده بود. حزب بعث که زمستان 1347 با کودتا توانسته بود حکومت عراق را در دست بگیرد، آشکارا تحت حمایت شوروی بود و در طرف مقابل آمریکا به کمک اسرائیل و رژیم شاه، کردهای عراق را که دنبال خودمختاری و استقلال بودند تقویت می‌کرد. افسران موساد در کردستان عراق کنار...
آیت‌الله خامنه‌ای از جمله روحانیون مبارزی به شمار می‌رفت که در ایام مبارزه علیه رژیم پهلوی، محل بحث و مشورت اعتقادی و سیاسی انقلابیون، به ویژه دانشجویان بود. بنابر اسناد ساواک، در سال ۱۳۵۶ مهدی باکری که به تازگی در رشته مهندسی از دانشگاه تبریز فارغ‌التحصیل شده بود، به همراه تعدادی دیگر از دانشجویان به دیدار آیت‌الله خامنه‌ای در مشهد رفت. آنچه که در ادامه می‌خوانید روایتی از...
۲۴ اسفندماه ۱۳۴۰ آیت‌الله کاشانی دیده از جهان فروبست. زندگی سیاسی آیت‌الله، فراز و فرودهای زیادی دارد که تا چنددهه بعد همچنان محل بحث و تحقیق تاریخی است. آیا آیت‌الله کاشانی در سقوط دولت دکتر مصدق نقش داشت؟ اختلافات کاشانی و مصدق از کجا آغاز شد؟ اینها سوالاتی است که همواره در ارتباط با جریان ملی شدن نفت ایران و سپس کودتای ۲۸ مرداد مطرح می‌شود. آیت‌الله کاشانی در سال ۱۳۳۳ و پس از...
تأمل بر عملکرد گذشته افراد یا سازمان‌ها و نتایجی که از این مجموعه تفکر، طرح‌ریزی و اقدام حاصل شده، باعث می‌شود تا وزن و اندازه اقدامات آنان قابل سنجش‌تر شده و این امکان میسر شود تا درک صحیح و واقع بینانه‌تری نسبت به عملکرد آن جایگاه داشته باشیم. همچنین، رفتارهای مشهوده می‌توانند مؤید میزان و درصد شناخت آن سازمان از جامعه مخاطب مورد نظرش نیز تلقی گردند که همین امر در ارزیابی آنها...
نادر جهانبانی فرزند امان‌الله، از تیمساران حکومت پهلوی است که در اولین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی دستگیر و در دادگاه‌های انقلاب محاکمه و اعدام شد. زندگی این سپهبد ارتش شاهنشاهی که از وی با نام «ژنرال چشم آبی» یاد می‌شود، منشأ انتشار مطالب و گفته‌های بسیاری شده است که صحت و سقم آنها مشخص نیست.
آخرین ماه‌های عمر رژیم پهلوی، اداره ضدجاسوسی ساواک متوجه دیدارهای پنهانی افسران اطلاعاتی سیا در تهران با برخی چهره‌های سیاسی مخالف و منتقد رژیم شاه به خصوص جبهه ملی می‌شود. مراقبت‌های حداقلی، ساواک را به این نتیجه می‌رساند که امریکایی‌ها تنها دنبال اطلاع از نظرات گروه‌ها و افراد سیاسی هستند. پس از چندماه پیشنهاد گسترش این مراقبت‌ها با مخالفت رئیس ساواک روبرو می‌شود. راز...
مجله خواندنیها؛ ۲۲ اسفند ۱۳۲۹: از میان ترورهای سیاسی چند سال اخیر در ایران، حادثه [ترور] رزم‌آرا بیش از تمام آنها در خارج از ایران با اهمیت تلقی شده. اغلب جراید فرانسه و انگلستان اخبار مربوط به حادثه قتل را با عکس رزم‌آرا حتی مهمتر از اخبار داخلی خود نقل کرده‌اند که ما در اینجا خلاصه‌ای از آنها را فهرست‌وار برای اطلاع خوانندگان چاپ می‌کنیم. **** «فرانس سوار»: خبر مرگ رزم‌آرا...
- تا وقتی که خیانت‌کاری از طرف هیأت حاکمه ادامه داشته باشد و کسانی در هیأت حاکمه بخواهند به نفع اجانب و به ضرر ملت ایران اقدام کنند، ملت ایران هم از تنبیه و مجازات خائنین قصور نخواهد ورزید - سرچشمه اکثر بدبختی‌های ملت ایران از عمّال شرکت نفت است که در شئون مختلف مملکت ما دخالت‌های ناروا می‌کنند. من معتقدم که اگر انگلیسها حاضر شوند دو برابر آنچه از نفت ایران می‌برند، به ما بدهند باز هم...
«...صبح چهارشنبه که شد، مرحوم خلیل[طهماسبی] می‌آید توی مسجد شاه. البته بچه‌های زیادی آمده بودند و کسی اطلاع نداشت که یک همچنین جریانی می‌خواهد انجام شود، مگر 3 نفر یا 4 نفر که آنجا بودند. مسجد شاه که اگر کسی رفته باشد، جلویش یک دالون است که این دالون دو راه دارد: یک طرف می رویم به طرف بازار زرگرها و یک طرف می رویم به طرف بازار حلبی‌سازها. از جلوی آن دالونی که می‌خواهیم برویم به طرف بازار...
ملی شدن صنعت نفت کشور نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود که نشان از همبستگی مردم برای مبارزه با استعمار داشت. هم نیروهای ملی به رهبری دکتر مصدق و چه نیروهای مذهبی با زعامت آیت‌الله کاشانی، نقش مهمی در روند ملی شدن صنعت نفت کشور داشتند. آنطور که تاریخ گواهی می‌دهد، شاید مهم‌ترین نقش در روند ملی شدن نفت را خلیل طهماسبی از فدائیان اسلام ایفا کرد. از آنجایی که سپهبد رزم‌آرا به...
