مقالات
روز 30 دی 1357 سیدجلال‌الدین تهرانی - رئیس شورای سلطنت - خواستار ملاقات با امام خمینی شد. امام برای این دیدار دو شرط تعیین کردند: استعفای وی از ریاست شورای سلطنت و اعلام غیرقانونی بودن شورا. تهرانی هر دو شرط را پذیرفت. «شورای سلطنت» یکی از آخرین تکیه‌گاههای شاه برای جلوگیری از فروپاشی رژیم سلطنتی پس از خروج وی از کشور بود. در آن زمان اوجگیری انقلاب اسلامی که سقوط رژیم سلطنتی را هدف قرار داده...
از فصول بسیار مهم در پرونده صهیونیستها روابط صمیمانه و همگاری تنگاتنگ سران آن به طور اعم و رژیم اشغالگر قدس به طور خاص با بهائیت است.سرزمینی که بیش از نیم قرن است صهیونیسم بر آن چنگ افکنده، از دیر باز قبله‌ی بهائیان محسوب می‌شود و افزون بر این، سالها است مرکزیت جهانی بهائیت (بیت‌العدل اعظم) در آن کشور قرار دارد. از این رو این روابط حسنه، اختصاص به امروز و دیروز نداشته و از بدو تأسیس رژیم اسرائیل...
ازدواج امیرعباس هویدا نیز مانند دیگر فصل‌های زندگی او، از پیچیدگی‌های خاصی برخوردار است. پیچیدگی‌هایی که هم شامل انتخاب همسر و موقعیت زمانی آن است و هم نحوه زندگی و همسرداری. از اولین روزهایی که امیرعباس هویدا در مدرسه فرانسوی‌های بیروت به بلوغ جنسی رسید و نخستین ارتباطات خود را با «رنه دومان » ـ که دختری زیبا روی بود ـ آغاز کرد، تا روزی که لیلا امامی خویی را به همسری برگزید، زن‌های زیادی...
فاجعه سوختن 377 نفر در سینما رکس آبادان آن قدر عمق داشت که توجه همه محافل کشور را در روزهای ابتدایی شهریورماه 1357 به خود جلب کند. دهه سوم ماه مبارک رمضان نیز مصادف با همین روزها بود که روحانیان در سخنرانیهای خود بیش از هر موضوع دیگری، کشته شدن 377 آبادانی در سینما رکس و انتساب آن به حاکمیت را مورد قرار میدادند. تقریباً همه سخنرانانی که این فاجعه را به دولت جمشید آموزگار و به طور کلی نظام...
ناصرالدین شاه در سال 1277قمری، مظفرالدین میرزا پسر خود را به رسم معمول قاجاریه، به تبریز فرستاد تا راه و رسم سلطنت را بیاموزد و سال بعد او را رسماً ولیعهد اعلام نمود. پیش از آن شاه چند بار ولیعهد معین کرده بود و 3 نفر از ولیعهدها در کودکی در گذشته بودند. مظفرالدین میرزا چهارمین ولیعهد ناصرالدین شاه بود.از همان تاریخ استقرار مظفرالدین میرزا در تبریز، پدرش کوشید که بهترین افراد را برای تعلیم و تربیت وی...
امیرعباس سه سال بعد از مرگ پدرش عین‌الملک ـ که در قبرستان بهائیان دفن شد ـ به بهانه ادامه تحصیل، راهی پاریس شد ولی تنها دو روز در پاریس ماند و شتابزده به سوی انگلیس رفت. دکتر عباس میلانی، در این باره می‌نویسد: «لذات پاریس زودگذر بود. تنها پس از دو روز، هویدا به ترک شهر ناچار شد و به لندن رفت. ظاهراً در توضیح علل خروج سریعش از پاریس، هویدا می‌‌خواست جنبه‌هایی از واقعیت را کتمان کند، او می‌گفت:...
لرد کرزن وزیر خارجه وقت انگلیس طی سخنانی در مجلس اعیان (لردها) آن کشور ضمن تشریح شرائط زمانی انعقاد پیمان 1919 میان تهران و لندن ، تصریح کرد « تلاش دولت ایران برای تعلیق پیمان تا زمان کسب رضایت از مجلس، سیاستی ابلهانه از جانب دولت ایران بود» کرزن در سخنان خود اظهار داشت : نزدیک به سی سال است که با مسائل سیاسی ایران مستقیماً در ارتباط هستم و هر زمان که استقلال و تمامیت ارضی این کشور زیر سؤال رفته است، طول...
شور اعتراضات همه گیر که با شروع ماه مبارک رمضان آغاز شده بود، همچنان ادامه یافت؛ به طوری که پلیس تهران در گزارشهای خود اعلام کرد که این اجتماعات و تظاهرات امری بیسابقه است. پلیس خسته تهران در یکی از گزارشهای خود نوشت: «حدود 600 مسجد و تکیه در تهران موجود است. در کمترین محل حدود 100 تا 500 نفر، در مساجد مهم تا بیست هزار نفر تجمع مینمایند. عوامل ناراحت در این جمعیتها وارد میشوند. وعاظ ناراحت...
عرصه و زمینه ى اصلى بخش مهمى از تار یخ معاصر ایران را با مجموعه جنگ ها و زد و خوردهایش، حوزه هاى مرزى این سرزمین تشکیل مى دهد. چرا که دست اندازى تدریجى قدرت هاى بزرگ بر بخش هایى از ولایات مرزى در هر چهار جهت جغرافیایى ایران و به دنبال این تحولات، رشته تلاش هایى بى نتیجه در جهت اعاده ى این حوزه ها، و در آخر رضایت دادن به حفظ حدود برجاى مانده، همان بخش مهمى است که به آن شد. ولى آن چه در این یادداشت...
مدخل دربار پهلوی دوم آمد و شد و زنان بسیاری را به خود دیده است. بسیاری از این زنان با توجه به خط‌مشی حکومتی کشور و دربار از جنبش زنان مسلمان و متدین این مرز و بوم نبودند، اما در این بین بودند افرادی که گوی سبقت را در بی‌بند و باری و نفوذ در حکومت از سایرین ربودند. در مقالاتی که از این پس خواهد آمد، سعی شده است معاریفی از این زنان در صفحاتی چند معرفی شوند تا بیش از پیش بخشی از جو اخلاقی، فرهنگی و...
برگهای تقویم مردادماه سال 1357 پُر است از رویدادهایی که کام تاریخ ایران را تلخ کرده است. هر چند این تلخکامی داغهای فراوانی بر دل خانوادههای شهرهای ایران گذاشت - و در این میان آبادان داغدارترین بود - اما شتاب گذر از سیاهی و رسیدن به روشنایی آزادی را دوچندان کرد و فاصله جامعه ایرانی را با روز موعود، روز رهایی و پیروزی به حداقل رساند. اوایل مردادماه سال 1357 مصادف بود با فرارسیدن ماه مبارک رمضان....
یکی از بارزترین خصایص فرهنگی فلسفه معاصر پدیده مدرنیته و به عنوان سبک تفکر مدرنیسم است. اگر به علوم، فنون و هنرهای مختلف با دیدی محققانه نگریسته شود، به راحتی می توان رد پای تفکر مدرن را در آن مشاهده کرد. لغت مدرنیسم با ریشه یونانی، نخستین بار، قرن ششم میلادی از کلمه Modo یعنی تازگی استخراج شد و در نهایت به معنای تازگی به کار رفت. لغت مدرنوس، مربوط به آثار هنرمندانی می شد که به شکلی نو و بدون توجه به...
نخستین ماه تابستان سال 1357 با چهرهای ظاهراً آرام شروع شد، اما تظاهرات مردم در دو شهر شیراز و کرمانشاه در روزهای هشتم و نهم این ماه و سپس سخنرانیهایی که در شب دوازدهم تیرماه به مناسبت مبعث حضرت رسول اکرم(ص) در مساجد شهرهای مختلف ایراد شد، نشان داد حرکت مردم علیه نظام سلطنتی از تلاطم نیفتاده است. امام خمینی در تیرماه تنها یک اعلامیه منتشر کردند که همین اعلامیه کوتاه در سرنوشت این ماه، بسیار مهم...
در سالروز فرار شاه از ایران دومین نوارمکالمه تلفنی محمدرضا شاه با علی امینی برروی سایت موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی قرار گرفته است. این اقدام اساسی برای پژوهشگران تاریخ معاصر ایران فرصت مغتنم دیگری را بوجود آورد تا بتوانند با بررسی تحلیلی مطالب بسیار مهمی که در این مکالمه تلفنی مطرح شده است به جزئیات بیشتری از نقشه های پشت پرده رژیم شاه برای حفظ بقاء حکومت ظالمانه اش ، دسترسی پیدا کنند....
هنگام اعلام فضای باز سیاسی، که برخی آثار و نشانه‌های آن از اواخر سال 1355 و اوایل سال 1356 در محافل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور دیده میشد، ساواک در برابر مخالفان و منتقدان نرمش قابل اعتنایی نشان نداد. از همان آغاز، حکومت می‌دانست که با ادامه فضای باز سیاسی، مخالفان و منتقدان به تدریج کنترل اوضاع را در دست خواهند گرفت. ساواک، در این دوره به عنوان بازوی اجرایی شاه و حکومت، با در پیش گرفتن سیاست یک...
در پی اعتراض سفارت آمریکا در تهران به خاطر انتشار اخبار و تصاویر جنایات هولناک نظامیان آمریکایی در ویتنام در مطبوعات ایران ، تعدادی از مجلات کشور به اصرار سفارت آمریکا و به دستور ساواک توقیف شدند تاریخ ایران دوره قاجار و پهلوی شاهد دخالت‌های بیگانگان در امور داخلی مملکت بوده است. سفارتخانه‌های خارجی در ریز مسایل کشور امر و نهی می‌کردند و به دلیل استبداد و خودکامگی ضعف نفس و وابستگی و نداشتن...
مبارزات مردمی علیه رژیم سلطنتی پهلوی در خردادماه سال 1357 همچنان ادامه یافت، اما به دلیل توصیههای مراجع تقلید در اعلامیهها، مبنی بر عدم رویارویی مردم با عوامل مسلح رژیم، دولت نتوانست همچون اردیبهشت از خود خشونت علنی نشان دهد، هر چند در این ماه نیز خون تعدادی از شهروندان به زمین ریخت و روحشان به آسمان پیوست. از اولین روزهای خرداد آنچه از افواه مردم شنیده میشد، راجع به 15 خرداد بود. بیشتر...
«تشیع، مقاومت و انقلاب» عنوان یک کنفرانس بینالمللی بود که در آذر ماه سال 1363 ش/ دسامبر 1984م، در مرکز مطالعات استراتژیک دایانِ دانشگاه تل آویو برگزار شد. یکی از تئوریسینهای صهیونی بانی این کنفرانس، در مقاله خود تصریح و تأکید کرد: اگر کسی قصد دارد انقلاب ایران را بفهمد، باید درباره [امام] خمینی به عنوان بخشی از یک حرکت تاریخی بزرگتر و گسترده‌تر مطالعه کند. استراتژیست دیگر اسرائیلی نیز نهضت...
تأسیس مدارس آمریکایی در ایران، با آغاز فعالیت میسیون آمریکایی در این کشور همراه است. گفتگو از فعالیت فرهنگی میسیون، شاید در نگاه اول غریب بنماید؛ زیرا میسیونر مترادف با انسان والایی است که در سخت‌ترین شرایط و با امکاناتی ناچیز، سخاوتمندانه و با فداکاری تحسین برانگیز به یاری محرومان جهان می‌شتابد. در حقیقت فعالیت میسیون چه در مرحله تکوینی خود که موجدش کلیسا بود و انگیزه‌اش رساندن پیام...
ساواک مؤثرترین ابزار رژیم شاه برای ایجاد اختناق در کشور بود. این سازمان به ویژه در دورانی که نصیری ریاست آن را به عهده داشت به جای طرح نقشه‌های دقیق و اساسی برای مبارزه با خرابکاری و فعالیتهای ضدرژیم، به یک رشته اعمال خشونت‌آمیز و وحشیانه و ایجاد مزاحمت‌های بی‌مورد و نابجا برای طبقات مختلف مردم پرداخت.روش ساواک مبتنی بر ارعاب بود، بازداشتهای جمعی برای ساواک یک کار عادی به شمار می‌آمد و این تصور...
