فجر اول
چرا رژیم پهلوی سقوط کرد؟ تقابل مذهب و حاکمیت - و بعدها دو نهاد دین و دولت - از ابتدای تشکیل جوامع بشری همواره یکی از موضوعات مهم در تاریخ است. درباره اینکه رژیم شاهنشاهی با برخورداری از پشتیبانی گسترده منطقه¬ای و بین¬المللی و تکیه برابر قدرتهای بزرگ چرا سقوط کرد و با قیام و مخالفت مردم فروپاشید می¬توان به علل و عوامل مهم و متعدد داخلی و خارجی و طبیعی و غیرطبیعی- ماورائی - کرد. هر کدام از آنها جدا...
در خلال سالهای 40 تا 57 گروهها و سازمانهای بسیاری در عرصه سیاسی ایران ظاهر شدند که مدعی رهبری مبارزات بودند و مشی سیاسی یا نظامی خویش را راهی صحیح و اصولی میدانستند. بعضی از این گروهها همچون نهضت آزادی و جبهه ملی مبارزه در چارچوب قانون اساسی (یعنی پذیرش نظام شاهنشاهی) را هدف قرار داده بودند و برخی دیگر که مشی مسلحانه را به عنوان تنها راه براندازی رژیم پهلوی در پیش گرفته بودند، در عمل در...
«جاء الحق و زهق الباطل ان الباطل کان زهوقا» انقلاب اسلامى ایران یکى از بزرگترین رویدادهاى تاریخى در قرن بیستم است. جهان در سال 1357 شمسى شاهد ظهور یک جهان بینى و خیزش یک ایدئولوژى با نام انقلاب اسلامى شد. قطعا در حافظه تاریخى ملت ایران و ملل دنیا خواهد ماند که رادمردى از تبار ائمه(ع) و فقط با پشتوانه ایمان، با مبارزات پانزده ساله خود توانست تمام افکار جهانیان را به خود جلب نماید. او در آخرین یادگارى هاى...
اگرچه دیدگاههای حضرت امام خمینی(ره) درخصوص ارتش از همان اوایل نهضت اسلامی دیدگاههای جانبدارانه بوده و همواره ارتش –کارکنان- را مورد محبت و پشتیبانی قرار میدادهاند، امّا جهتگیری ایشان پس از اوجگیری نهضت و سپس، بعد از پیروزی انقلاب تا 29 فروردین 1358 بسیار جالب توجه است.برای این منظور، خصوصاً درست در زمانی که ضدانقلاب میکوشید تا با شعارهای بیپایه و بیمایه خود مبنی بر انحلال ارتش،...
مسیر امام خمینی در صبح 12 بهمن 1357 از فرودگاه تا برگشتن به مدرسه رفاه به شکل هیجانانگیزی پر از جزئیات است که در این گزارش برخی از این جزئیات را توضیح داده ایم: ساعت 9:30 صبح ـ گروهی از دانشآموزان سرود خمینی ای امام را در سالن فرودگاه اجرا میکنند.ـ یک دانشجو به نام نصرالله شادنوش به نمایندگی از جامعه دانشجویان متنی را در خوشامدگویی امام (ره) میخواند. این متن را آقای مطهری نوشته بود.ـ آقای...
راه تکامل و تقرب الى الله به روى آدمى - صرف نظر از جنسیت او - باز است و زن و مرد حق دارند در مسیر عبودیت الهى گام بردارند و به عالىترین مقام نایل شوند. در صورتى که زمینههاى رشد و تکامل مهیا بوده و عوامل انحطاط، فساد و فحشا تضعیف شده باشد این مسیر به سهولت طى شده، پلههاى تکامل معنوى به آسانى دست یافتنى خواهد بود. این آرمان در بهمن 57 براى جامعه ایران تحقق یافت و زن و مرد مسلمان با خاطرى آسوده و در پرتو...
پژوهشگر: علی اکبر علی اکبری بایگیفاصلهی زمانی ۱۴ مهرماه تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، یکی از فصول برجستهی تاریخ نهضت اسلامی به حساب میآید. این برههی زمانی که از هجرت حضرت امام به پاریس تا پیروزی انقلاب را در برمیگیرد، مملو از حوادث و اتفاقاتی است که هر یک مسیر انقلاب را به پیش میبرد. با توجه به اهمیت زمان فوق، مرکز اسناد انقلاب اسلامی در قالب روش پژوهشی تاریخ شفاهی، وقایع و رویدادهای آن و نقش هدایتگر...
هرچند ایران در طول تاریخ چند هزار ساله،حوادث و فراز و نشیبهای زیادی به خود دیده است،اما سال 57 از ویژگی خاصی برخوردار بوده و با هیچ سال دیگری قابل مقایسه نیست،چرا که ملت قهرمان ایران در این سال به وحدت بی سابقه ای دست یافته بود،حوادث بسیاری را خلق کرده و سرانجام رژیم پوسیده ی پادشاهی را سرنگون کرد.اتحاد و اتفاق امت شهیدپرور ایران که از ایمان مذهبی تبلور پیدا کرده بود،توانست رژیم تا دندان مسلح...
والفجر، ولیال عشر... انقلاب اسلامی ایران 29 سال پرحادثه اما موفق را پشت سرنهاده است. انقلابی باشکوه و شگفتی ساز که با وقوع آن متخصصان پدیده انقلاب، تحلیلگران سیاسی و سیاست مداران که تصور وقوع آن را نداشتند غافلگیر شدند و زمانی که آغاز شد چنان حرکتی گسترده و سراسری پدید آورد که امکان ایستادگی در مقابل آن و سرکوبی و آرام کردنش غیر قابل تصور شد و توانست در مدتی کوتاه یعنی حدود یک سال و یک ماه بر...
مسئله بازگشت امام خمینى به ایران، از ابتداى اقامت او در پاریس مورد بحث محافل سیاسى و مطبوعات بود، ولى پس از رفتن شاه این سئوال در بیشتر مصاحبهها عنوان مىشد، و پاسخ امام به همه مصاحبه کنندگان این بود: «در اولین فرصت». در روزهاى آخر دى 1357 خبر بازگشت قریب الوقوع امام خمینى در رسانههاى خبرى انتشار یافت. روز 2 بهمن یگانهاى گارد شاهنشاهى، براى نمایش قدرت خود، در حضور خبرنگاران خارجى رژه رفتند....
با خروج شاه از کشور، امام در اظهارنظرهای خود از بازگشت قریب الوقوع به میهن خبر دادند؛ از اینرو ابتدا قرار بود که روز پنجشنبه 5 بهمن 1357 بازگشت امام به میهن صورت گیرد که بختیار با بستن فرودگاهها مانع از انجام این امر شد. امام در این روز در پیامی به ملت ایران تأکید کردند که من از ایرانیانی که با من همراهی کردهاند متشکرم. من میخواستم فردا را در میان ملت باشم و هر رنجی که آنها میبرند من هم با...
مصاحبه با محمد حسن انصاری فرد فوتبالیست مشهور با این که محمدحسن انصاریفرد در بهمن 57 یک نوجوان 16 ساله بوده است، اما طوری از فعالیتهای آن روزها میگوید که به زحمت میتوان سن و سال آن دورهاش را باور کرد. صحبتهایش را بخوانید:* با وجود سن نسبتا پایینی که داشتید در روزهایی که منجر به پیروزی انقلاب اسلامی شد، حضور فعالی داشتید؟- آن موقع اصلا سن و سال مطرح نبود، حتی بچههای کوچک و افراد مسن با شور و...
زنان, ایـن عنـاصـر فضیلت و ارزشهای الهی دارای بـرکـات زیـادی هستند و به عنـوان نیمـی از جامعه بشریت, همـواره بیشتریـن بار مشکلات را بـر دوش می کشند و نـوعا شـریک غم خانـواده مـی باشنـد. اسلام برخلاف جـوامع و تمدن جاهلـی که زنان را حقیر و ضعیف و دون شمرده و آنان را در خـدمت ابتذال و فساد گـرفته بـود, به زنان, شخصیتـی باکرامت و مقامی والا بخشید. ایـن مقام و منزلت, تـوإم با فـداکاری و ایثار, در پـرتـو...
در اسلام، نقطه اصلی و محوری برای اصلاح عالم، اصلاح نفس انسانی است. همه چیز از این جا شروع می شود. قرآن به نسلی که می خواست با دست قدرتمند خود، تاریخ را ورق بزند، فرمود«قوا اَنفُسَکَمْ »، «عَلیکُمْ اَنْفُسَکُمْ». خودتان را مراقبت کنید، به خودتان بپردازید و نفس خودتان را اصلاح و تزکیه کنید؛ «قَد من اَفلَحَ مَنْ زَکّاها». اگر جامعه اسلامی صدر اسلام، از تزکیه انسانها شروع نشده بود و در آن به اندازه...
روز 21 بهمن، از صبح تا شب همه در خیابان بودیم. عصر آن روز میهمان داشتیم. خبر آوردند که مردم به پادگان جمشیدیه در خیابان فاطمی حمله کرده و اسلحهها را بردهاند. به مهمانانمان گفتیم برویم تماشا. وقتی که به پادگان رسیدیم، دیدیم که مردم از آنجا بیرون میآیند و تفنگ و فشنگ و تجهیزات نظامی در دست دارند. ما که چند خانم بودیم، میترسیدیم جلو برویم. به همین دلیل در خیابانها متوقف شدیم. و فکر کردیم حالا که...
در ساعتهای پایانی 20 بهمن 57 با جرقه ای که در مرکز آموزشهای هوایی نیروی هوایی زده می شود انقلاب وارد مرحله ای تازه می گردد و نبرد خونین بین مردم و عاملان رژیم شاه آغاز می گردد. جریان از این قرار است که عاملان رژیم شاه با نیت سو و توطئه آمیز اعلام می کنند که فیلم ورودامام خمینی در ساعت 9 امشب (جمعه شب بیستم بهمن ماه) از شبکه سراسری پخش می شود. به دنبال این اعلام همافران هنرآموز در پادگان دوشان تپه (مرکز...
اسلام به عنوان یک مذهب و مکتب الهى در اعماق قلبها و روحهاى اقشار وسیع جامعه نفوذ تاریخى داشت. مذهبى که در روستاها و شهرها در میان طبقات فقیر و غنى کارگر، کشاورز، کارمند، دانشجو، و روشنفکر حداقل به راه و رسم زندگى افراد و احوال شخصیه آنها حاکم بود. جامعهاى که حداقل 98 درصد به صورت سنتى مسلمان هستند و اکثر آنها به دستورات کتاب آسمانى اعتقاد داشته و به صورت احکام آن عمل مىکنند، آمادگى زیادترى براى...
حوادث سال 56 تقریباً ایست بر انقلاب،وسایلی است که نیروها را جمع میکند، تیرهایی است که فضای تاریک را لحظهای روشن میسازد. دستگاه استبداد تحت عنوان فضای باز سیاسی درآغاز سعی داشت از رودررویی و هجوم بر اجتماعات پرهیز نماید و برای سرکوبی مبارزین دیگر از حبس و شکنجه و دادگاه و اعدام کمتر استفاده کند و در عوض در خفا افرادی را نابود کند یا در برخوردهای خیابانی از بین ببرد و احتمالاً بعضی از آنها...
ورود امام خمینی به نوفل لوشاتو، یکی از نقطه عطفهای انقلاب بود. او اکنون در معرض توجه کامل مطبوعات و رادیوهای جهان که به تمام سخنان و اقدامات او توجه زیادی میکردند، قرار گرفته بود. او نشان داد که از منافع و امتیازاتی که از ظاهر شدنش عاید میشود مطلع است و بیانیهها و مصاحبههای خود را زمانبندی میکرد تا عنوانهای خبری در امریکا و هر جایی را که برای نفوذ مساعد بود، به خود اختصاص دهد.شهید...
"خاطرات سالهای نجف" کتاب دو جلدی است که موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی آن را منتشر کرده است. این کتاب شامل خاطرات افراد مختلف از سالهای اقامت امام خمینی در نجف اشراف میباشد. در این خلال خاطرات این کتاب، به چگونگی هجرت امام خمینی از نجف به پاریس نیز هایی شده است که در ذیل بخشی از این خاطرات را به مناسبت سالروز هجرت امام به پاریس(13 مهر) برای بهرهمندی خوانندگان درج میکنیم. تشییع...
گرچه بسیاری در این زمینه نوشتند و گزارش و تحلیل دادند اما هنوز از عواملی در این زمینه سخن رانده می شود که بیشتر خود را در تئوری توطئه و دخالت خارجی در این رویداد به نمایش می گذارد. با توجه به اهمیت موضوع، نویسنده بر آنست تا وقوع انقلاب را در تشریح مختصری از رویدادهای تاریخی در زمان محمدرضا شاه پهلوی رد یابی نماید و به این سئوالات پاسخ دهد که: -آیا عملکرد نظام شاهنشاهی و خاندان پهلوی عامل مهمی در...
(روایت استیصال کامل ژنرال ها و فروپاشی نهایی رژیم شاهنشاهی)ارتشبد عباس قره باغی آخرین رئیس ستاد ارتش شاهنشاهی ، در خاطراتش، آخرین لحطات سقوط ارتش و ساواک پهلوی را ترسیم کرده است.او نوشته است:جلسه شورای فرماندهان ارتش در ساعت ده و نیم روز 22 بهمن ماه 1357 با حضور 27 نفر فرماندهان، معاونین، رؤسا و مسئولین سازمانهای نیروهای مسلح شاهنشاهی به شرح زیر تشکیل گردید:ارتشبد عباس قرهباغی رئیس ستاد بزرگ...
بیشک بازگشت امام خمینی(ره) در 12 بهمن سال 1357 به ایران پس از سالها دوری، آن هم به عنوان رهبر نهضت عظیم اسلامی و استقبال با شکوه و بینظیر مردم یکی از مهمترین رخدادهای نه تنها ایران که از حوادث مهم تاریخ جهان به شمار میرود. رخدادی که نقطه عزیمت انقلاب اسلامی محسوب میشود. اما نکته اساسی که در ارتباط با بازگشت امام وجود دارد این است که این بازگشت تاریخی به آسانی ممکن نبود، سفر امام از پاریس به...
(گفتگو با حجت الاسلام و المسلمین عبدالمجید معادیخواه)از آن روز که شورای انقلاب کار خود را آغاز کرد، به دربندانی که از مسائل ریز و درشت دچار بود. انبوهی از مسائل، به اعتصابهایی مربوط بود که هم در فلج کردن رژیم گذشته نقشی تعیینکننده داشت؛ هم با غفلتی میتوانست برای مردم و انقلاب مشکلساز شود. به ویژه که گروهکهای مارکسیستی و نیمهمارکسیستی با مردم همدل نبودند و در گرداب گروهگرایی، به...
در روز ۱۴ مهر ماه ۱۳۵۷ ، یکی از حساس ترین حوادث انقلاب اسلامی رقم خورد که در انتشار پیام انقلاب در جهان وتسریع در تحقق پیروزی آن بسیار مؤثر افتاد. در این روز رهبر انقلاب با چهار نفر از همراهان خود سوار بر هواپیمای عراقی به سوی فرانسه پرواز کرد.پروازی که آغازگر شمارش معکوس سقوط آخرین رژیم شاهنشاهی در ایران بود.● محاصره بیت امام در نجفیکی از دغدغه های همیشگی کارگزاران رژیم پهلوی ، جلوگیری از...
از کرمانشاه که گذشتیم هوا بارانی شد. برفپاککن خودروی انصاری از کار افتاد. روی شیشهی ماشین گِل مینشست. ناچار برای اقامهی نماز و صرف شام در مسافرخانهای در کامیاران ایستادیم. هنوز تصاویر شاه و فرح و حتی فوزیه و رضاخان بر در و دیوار مسافرخانه بود خواستیم اعتراض کنیم، ولی از چشمان مدیر مسافرخانه فهمیدیم که رفتوآمد مأموران در آنجا زیاد است. وقتی امام فرمود سربازان باید پادگان را ترک کنند،...
26 دیماه مصادف با سالروز فرار محمد رضا شاه از ایران است. امام خمینی(ره) که در آن ایام در فرانسه و در تبعید به سر میبردند با صدور پیام تبریکی این رویداد را نتیجه شجاعت، ثبات قدم، فداکارى و استقامت ملت ایران اسلامی دانستند.ایشان در ادامه این پیام که روز بیستو هفتم دی ماه صادرشد، تاکید کردند: او رفت و به هم پیمان خود، اسرائیل- دشمن سرسخت اسلام و مسلمین- پیوست و جرایم و آشفتگیهایى را به جاى گذاشت که...
پیروزی انقلاب اسلامی ایران حادثه مهم و حیرتانگیزی برای جهانیان بود. به طوری که تقریباً تمام نظریهها و چاچوبهای علمی غربی از تحلیل و تبیین چگونگی آن وا ماندند.مردم جهان که شاهد انقلابی به معنای واقعی «دگرگون شدن» بودند، نه تنها شورش عدهای برای واژگون کردن یک رژیم و ایجاد حکومتی جدید را به عینه میدیدند، بلکه شاهد علقهها و پیوندهای شدید یک ملت به رهبری روحانی نیز بودند که اندیشه تغییرات...
نهضت اسلامی مردم ایران در بهمنماه سال 57 بهپیروزی رسید. این رویداد، بزرگترین حادثه قرن معاصر در منطقه بود که وقوع آن بسیاری از تحلیلگران سیاسی را برآن داشت که به گمانهزنی در مورد ابعاد آن بپردازند. گزارشی که از خاطر مخاطبان محترم میگذرد روایتی از اهم اتفاقات انقلاب در فاصله زمانی 12 بهمن 1357 تا پیروزی انقلاب اسلامی(22 بهمن همان سال) است. در این متن سعی شده سلسله وقایع به صورت روزشمار مورد توجه...
.... هفته گذشته جمعیتی که پیشاپیش آن نوجوانان و زنان محجبه حرکت میکردند، در میدان ژاله واقع در مرکز تهران تجمع کردند. آنان که خشمگین از برقراری حکومت نظامی از ساعاتی پیش بودند، با سر و صدا از دعوت آیتالله نوری که یک رهبر مذهبی است و آنان را به پراکنده شدن ترغیب مینمود، سرپیچی کرده و سپس به پرتاب سنگ و آجر به سوی سربازان پرداختند. خیل جمعیت ضمن تحمل دردهای حاصل از شلیک گاز اشگآور، به تدریج خود را...
حجت الاسلام والمسلمین سید محمد مهدی مدنی، فرمانده ستاد حفاظت از امام خمینی(ره) در دوران انقلاب در گفتوگو با رسا گفت: حضرت امام(ره) با فداییان اسلام بسیار صمیمی بودند، لیکن در قم آیتالله بروجردی خیلی به آنها میدان نمیدادند و آن هم به خاطر مسائل سیاسی بود نه مسائل اعتقادی. وی ادامه داد: در واقع حضرت آیتالله بروجردی هم با حضرت امام(ره) و آیت الله کاشانی در اصل و اساس مبارزه با طاغوت هم...
: یکی از نقاط مبهم انقلاب سفر ظاهرا یکماهه ژنرال رابرت هایزر در آخرین ماه پیروزی انقلاب اسلامی به ایران میباشد. با توجه به اینکه او ظاهرا در اولین روز برگزاری کنفرانس گوادلوپ به ایران سفر کرده است میان ماموریت او و این کنفرانس نکاتی در منابع مختلف بیان شده است. در مقاله زیر به بررسی این ماموریت واهداف آن ورابطه میان ماموریت او با این کنفرانس پرداخته میشود. کنفرانس گوادلوپ در تاریخ 14 دی...
حکومت پهلوی با کنترل و مراقبت چند جانبهی خود نتوانست مانع کارآیی مسجد گردد، لذا مسجد در نقش بازیافتهی خود ظهور کرد و به پایگاه انقلاب و مرکز نشر تعالیم اسلامی مبدل شد. مسجد به محل وحدت نیروهای انقلابی تبدیل شد و اضافه بر این که مسجد، کانون حمایت از مردم مظلوم فلسطین نیز بود، آیت الله طالقانی در اقدامی شجاعانه در مسجد هدایت، فطریهی آن سال را برای کمک به مردم فلسطین اختصاص داد. در دوران انقلاب،...
29 فروردین ماه در تقویم شمسی بهنام روز ارتش ثبت شده است. ارتشی که در اوایل پیروزی انقلاب تلاشهای فراوانی در جهت تضعیف و انحلال آن شد. امام خمینی(ره) اما مقابل این فشارها ایستاد که امروز ثمره آن اعتماد را در پیشرفتهای نظامی و علمی ارتش میبینیم. در این رابطه گفتوگو کردیم با حاج عباس سلیمی از امیران بازنشسته ارتش که بسیاری از ما او را در کسوت فعالیتها و برنامههای قرآنی میشناسیم: رهبر معظم...
امام خمینی پایه های حرکت، حکومت و حکم اسلامی را براساس آن چه در کتاب و سنت تبیین شده است و نیازهای تاریخی و اجتماعی ایجاب می کند، ریخت. امام خمینی در 3 مرحله آرمان حاکمیت دین را از ذهنیت به عینیت برگرداند. این نوشتار نگاهی بیرونی به دستاورد تفکر امام خمینی دارد و می کوشد تا نسبت مبانی معرفتی و دین شناختی با نظریه ولایت فقیه را از این منظر بازجوید.امام خمینی (ره) در مرحله نخست با نوشتن کتاب ولایت فقیه و...
اعلام استعفای سید جلال تهرانی از عضویت و ریاست شورای سلطنت ضربه روحی سنگینی به باقیمانده طرفداران رژیم سلطنتی در ایران، بخصوص فرماندهان نظامی بود.در همان روز اول بهمن 57 که این خبر انتشار یافت، اعلام شد که امام خمینی در چند روز آینده به ایران مراجعتخواهند کرد و تاریخ احتمالی بازگشت ایشان به ایران روز جمعه ششم بهمن اعلام گردید.خبر بازگشت امام خمینی وحشت زیادی در میان فرماندهان نظامی بوجود...
هنگامی که در ماههای پایانی سال 1335 شمسی مجلسین شورای ملی و سنا قانون تشکیل سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) را تصویب کردند، کمتر کسی آینده خوشایندی برای این پدیده جدیدالولاده پیشبینی میکرد. از همان آغاز نشانههایی وجود داشت حاکی از نقش آتی این سازمان در سرکوب باز هم بیشتر مخالفان سیاسی و گسترش هرچه فزونتر روش استبدادی و خودکامانه حکومتی که حداقل بعد از کودتای 28 مرداد 1332 آشکارا روشهای...
اگر تحولات سیاسی– اجتماعی ایرانِ معاصر را بخواهیم مورد مطالعه قرار دهیم، (تحولاتی که به مسائل سالهای 1356 و 1357 و نهایتاً انقلاباسلامی منجر شد) برای فهم علل و روند آن، ناگزیر از این هستیم که به تعیین گروهها و طبقات اجتماعی فعال در آن و میزان نقش هر کدام در این تحولات بپردازیم. در این رهگذر، یکی از پر مناقشهترین مسائل، بررسی میزان نقش طبقه متوسط جدید در وقوع انقلاباسلامی است.توضیح...
محسن حسام مظاهری: مجالس وعظ و خطابه، از دیرباز به عنوان یکیاز مهمترین و مؤثرین نهادهای دینی در جامعه ایرانی فعال بودهاند. این فعالیت در دورانها و مقاطع مختلف به تناسب اقتضائات و شرایط سیاسی، فرهنگی و اجتماعی هر زمان، کارکردهای مختلفی را افزون بر کارکرد دینی شامل میشده است. در تاریخ معاصر ایران، مشخصا ازمیانه عهد قاجار تا امروز، به تناوب، مجالس وعظ و خطابه و همینطور دستهها و...
تاریخ معاصر شاهد نقش تعیین کننده محرم در جنبش های اصیل مردمی است که جلوه کامل بروز و ظهور این تاثیر را در انقلاب اسلامی مشاهده می کنیم؛ مردم نیز با شعارهای خود (مانند نهضت ما حسینی است و رهبر ما خمینی است) به طور شفاف بر این امر تکیه و تاکید داشتند. مقاله حاضر می کوشد تا الهام گیری انقلاب اسلامی از قیام کربلا را به برررسی بنشیند. قیام حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام در روز 10 محرم سال 61 هجری ماهیتی...