نقش نیروی دریایی و بایندر در اخراج انگلیسها از هنگام و باسعیدو  دولت انگلیس در آغاز عصر پادشاهی رضاشاه پهلوی همچنان بندر باسعیدو در جزیره قشم، جزیره هنگام، جزایر سهگانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک و همچنین جزیره بحرین را در اشغال داشت. تأکیداتی که به دنبال کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ از طرف سران کودتا از جمله رضاخان در مورد ضرورت اخراج نظامیان بیگانه از ایران به عمل آمده بود۱ و نیز تشکیل قشون سرتاسری و نیروی دریایی، موضوع خارج کردن انگلیسها از جزایر اشغالی...

محمدرضا پهلوی به نقش متفقین در به سلطنت رساندنش اقرار کرده بود گزیده‌ای از بیانات امام خمینی(ره) در مورد چگونگی به سلطنت رسیدن محمدرضا پهلوی «...خودش[=محمدرضا پهلوی] گفت که مرا، مرا نصب کردند؛ خود متفقین آمدند در اینجا -در یکی از نطقهایش گفت[که‌]- متفقین آمدند در ایران و صلاحْ این دیدند که من باشم، که خاندان کذا باشد. خدا لعنتشان کند با این صلاحشان. کسی که دست‌نشانده دیگران است خدمت باید بکند؛ نمی‌تواند نکند...»(امام خمینی(ره)؛ ۱ تیر ۱۳۵۰) **** &laq...

نقض بیطرفی ایران در جنگ جهانی اول و اشغال بوشهر توسط قوای انگلیس (۸ اوت ۱۹۱۵م / ۲۶ رمضان ۱۳۳۳ ه‍ . ق)  تاریخ جدید بوشهر، با پادشاهی نادرشاه افشار (۱۷۴۷-۱۷۳۶م/۱۱۶۰-۱۱۴۹ه‍ . ق) آغاز میشود. سیاست دریایی نادر در مبارزه با عثمانیها و گسترش قلمرو دریایی در خلیج فارس موجب توجه به این بندر و توسعة آن گردید. بوشهر، در طول سلطنت کریمخان زند (۱۷۷۹-۱۷۵۷م/ ۱۱۹۳-۱۱۷۱ه‍ ق) بر بندرعباس و بندر ریگ، دو رقیب عمده خویش، برتری یافت و تا پایان قرن هجدهم با تصرف بصره توسط قوای زندیه، بندر اصلی و عمده سراسر خلیجفارس...

صادق قطب‏ زاده صادق قطب‌ زاده از اسناد بدست امده از لانه جاسوسی امریکا در کتاب دوم صادق قطب ‌زاده ـ 1 سفارت ایالات متحده آمریکا تهران ـ ایران12 ژانویه 1978 (22 دى 1356) ادارى غیر رسمى محرمانه آقاى چارلز ناس، رئیس و آقاى میلز گرین وزارت امور خارجه واشنگتن دى. سى چارلى و میلز عزیز،      با دانستن این مطلب که تعطیلات، همراه با دیدار پرزیدنت مانع کارهایم شده، امیدوارم که برایتان اشکالى نداشته...

نقش انگلستان در عزل استاروزلسکی و نصب رضاخان اشاره موقعیت جغرافیایی ایران در طول تاریخ و از جمله در قرن بیستم همواره یکی از انگیزه های پیدایش و گسترش نظام سلطه جهانی و همچنین منبع نگرانی جدی در منطقه بوده است. کشف منابع عظیم نفتی نیز در اوایل قرن بیستم به این موقعیت حساس دامن زد و قدرتهای بزرگ سلطهگر جهانی را بر آن داشت تا با اتخاذ سیاستهای همکاری جویانه یا رقابت جویانه به تاراج سرزمین ایران و دارایی های آن اقدام نمایند. رقابت انگلیس و...

نگاهی به روند تحمیل یادداشت تفاهم 1971 به ایرانیان توسط بریتانیا مقدمه در پایان قرن هجدهم رقابت‌های سیاسی و اقتصادی بریتانیا با فرانسه و هلند به پیروزی انگلستان انجامید. از آن پس انگلستان حوزة نفوذ خود را در شرق تنگة سوئز، یعنی شبه‌جزیرة حجاز تا اقیانوس هند توسعه داد و تا نیمة دوم قرن نوزدهم توانست بخشی از تجارت شرق و غرب را تحت کنترل خود در آورد. اما در دهه‌های پایانی قرن نوزدهم حضور رقبای جدیدی همچون فرانسه، آلمان و روسیه به خلیج‌فارس آغاز شد. این...

کابینه سپهدار، طرفداری از انگلستان و عزل افسر روسی - اوضاع ایران پیش از کودتا   ....انگرت(کاردار آمریکا در تهران) در 27 اکتبر 1920 می‌نویسد: «روز گذشته کابینه استعفا داد و سپهداراعظم قبول کرد که دولت جدید را تشکیل دهد ... اکنون انگلستان بر عزل کلنل استاروسلسکی پافشاری می‌کند و خواستار در دست گرفتن کنترل نیرو‌هایی است که به سختی می‌توان آن را ارتش ایران نامید... همسر این کلنل یک بارونس آلمانی است. استاروسلسکی یکی از دوستان نزدیک شاه بوده و تاکنون کسی نتوانسته که او را...

فقیه اخلاقی علی احمدی میانجی آیت اللّه علی احمدی میانجی، چهارم محرم الحرام 1345 ه . ق (1306 ش) در روستای پورسخلو دیده به جهان گشود. دوران کودکی و نوجوانی را در چنین محیط خانوادگی، که سرشار از تلاش و کوشش، صفا و صمیمیت و عبودیت و معنویت بود، سپری کرد و در دامن مادری از سلاله رسول اکرم (ص) کاملاً تربیت اسلامی یافت. وی آموزش کتاب های «نصاب الصبیان»، «گلستان سعدی»، «منشأت امیر نظام»، «ابواب الجنان»، «تاریخ...

برشی بر فرقه دموکرات آذربایجان درآمد:  در ۱۲ شهریور ۱۳۲۴ ش ، فرقه دموکرات در تبریز، سه ماه پس از فرمان محرمانه دفتر سیاسی کمیته مرکزی اتحاد شوروی اعلام موجودیت نمود. این حزب در پوشش خودمختاری در عمل با کمک شوروی قصد جدا کردن آذربایجان از ایران را دداشت . جعفر پیشه‌وری رهبر فرقه دموکرات در چنین روزی  با انتشار بیانیه‌ای ۱۲ ماده‌ای به زبان‌های ترکی و فارسی به همراهی چندین فعال سیاسی آذربایجانی تشکیل فرقه دموکرات...

واکنش ایرانیها به تشکیلات انگلیسی پلیس جنوب در منطقه فارس و دیگر جاها  نفوذ استعمار انگلیس در کشورهای آسیایی و به ویژه ایران ریشه در ادوار تاریخ به خصوص از دوره صفویه به بعد دارد و در سدههای نوزدهم و بیستم میلادی سیاست مداخلانهجویانه انگلیس آشکارتر میگردد. با وقوع جنگ جهانی اول، کشور ایران و به دنبال آن استان فارس در فضای ایجاد شده از این جنگ خانمانسوز قرار گرفت و از آن پس اقدامات و دخالتهای انگلیس و روسیه در ایران بیشتر شد که از آن جمله تشکیل پلیس جنوب (S.P.R) در سال...

سخنرانی کرزن در مورد ایران در مجلس اعیان - اوضاع ایران پیش از کودتا   ....سخنرانی لرد کرزن در جریان مذاکرات پارلمانی در مجلس لردها» ایراد شد. بخشی از این سخنرانی از این قرار است: «نزدیک به سی سال است که با مسائل سیاسی ایران مستقیماً در ارتباط هستم و هر زمان که استقلال و تمامیت ارضی این کشور زیر سؤال رفته است، طول آن مدت همواره مورد اعتماد تمام وزرا و دولتمردان ایرانی بود. (لردها: صحیح است، صحیح است.)... لازم نیست که یادآوری کنم تنها ظرف شش ماه گذشته کابینه...

طرد هواداران قدیمی از سوی بریتانیا با روی کار آمدن رضا خان   ....در روزهای سخت جنگ جهانی اول، نیروهای بریتانیا از خدمات بسیار ارزشمند شیخ محمره بهره‌مند شدند؛ خصوصاً در سال‌های 1914 و 1915 که نیروهای بریتانیا به ترتیب در جنوب عراق و جنوب ایران روزهای آغازین درگیری خود را پشت سر می‌گذاشتند.  با روی کار آمدن رضا، بریتانیا به تدریج هواداران قدیمی خود از جمله شیخ محمره را رها کرد و ایشان را به مرحمت و شفقت رژیم جدید در تهران واگذار نمود. با ورود مستشاران...

یادنامه دانشمند مجاهد مرحوم مهندس علی اکبر رنجبر کرمانی پیش درآمد: این مجموعه در برگرفته دلنوشته هایی است در رثای مرحوم مغفور علی اکبر رنجبر کرمانی که همکاران و دوستانش به تقریر در آورده اند. انشاء الله مغفرت الهی شامل حالش گردد اگرچه با باقی الصالحاتی که به جا گذاشته است، نامش در تاریخ جاودان خواهد ماند.  فقدان جبران ناپذیر اندیشمند ذوابعاد، مهندس علی‌اکبر رنجبر کرمانی، اهالی فرهنگ و ادب را داغدار و عرصه تاریخ‌نگاری را ماتم‌زده...

سیاست انگلیس در دوران کودتای رضاخان در اسناد وزارت خارجه آمریکا   ....فولر از سفارت آمریکا در تهران در گزارش مورخ 13 سپتامبر 1925 خود می‌نویسد: احتراماً به اختصار نظراتم را دربارة نگرش وزارت امور خارجه بریتانیا به ایران و مستشاران آمریکایی به عرض می‌رسانم. گزارش حاضر حاصل بررسی اقدامات انگلیس در ایران و تماس‌هایی است که در طول یک سال و نیم گذشته با مقامات انگلیسی در ایران داشته‌ام، که در ولایات بسیار دوستانه و البته در تهران کمتر دوستانه بوده است، و در...

مراسم بزرگداشت استاد علی اکبر رنجبر کرمانی  به همت موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی و با همکاری تعداد دیگری از موسسات اسنادی کشور مراسم بزرگداشت دانشمند مجاهد مرحوم علی اکبر رنجبر کرمانی در مجموعه فرهنگی عباس آباد برگزار شد. در این مراسم جمعی از محققان و پژوهشگران حوزه تاریخ و تعدادی از مسئولین فرهنگی کشور حضور داشتند  در ابتدای این مراسم آیاتی از قرآن مجید تلاوت و سپس، فاتحه‌ای به روح این پژوهشگر فاضل و ذکر مصیبتی به مناسبت ماه...

هدف ادوارد براون از سفر به ایران براون کیست؟ ادوارد گرانویل براون، در هفتم فوریه ۱۸۶۲ در انگلستان به دنیا آمد. پدرش رئیس یک مؤسسه کشتی سازی و ماشین سازی بود.۱ وی چون میلی به مهندسی در پسر ندید، او را به تحصیل طب واداشت و به دانشگاه کمبریج فرستاد. در تابستان ۱۸۸۲ دو ماه در استانبول به سر برد. براون از ۱۸۸۴ تا ۱۸۸۷ در لندن در بیمارستانها به تکمیل فن طبابت مشغول بود ولی تمام ساعات فراغت خود را به خواندن کتابهای فارسی همراهش یا به...

گذری بر امتیازات پی در پی انگلیس در عهد ناصری  «...ما انگلیسیها با آنها با کمال خشونت رفتار میکنیم. ما خود را مظهر پاک مسیحیت و خیرخواه بشر معرفی میکنیم و میگوییم با همسایگان باید با رأفت و مهربانی رفتار کنیم ولی عادتاً رفتار ما با ملل شرقی با خشونت و درشتی است. این نوع رفتار ابداً برتری و بزرگی ما را در انظار آنها جلوه نمیدهد. ما تصور میکنیم اگر درشتی کنیم و به آنها بیاعتنایی کنیم ارزش و اهمیت ما را در نظر آنها خواهد افزود بر عکس در نظر آنها...

در مورد سیاست بریتانیا و روسیه در اسناد وزارت خارجه آمریکا   ....مشاهدات کلی «موری» (از سفارت آمریکا در تهران) در گزارش مورخ 4 نوامبر 1925 از این قرار است: حرکات «مردمی» در چند هفتة گذشته عمدتاً متوجه مجلس بوده است. به دلیل فقدان رهبری مناسب در این نهاد، که اخیراً امتناع دو تن از نامزدها از قبول ریاست آن وضعیت حاد‌ّتری پیدا کرده است، به دلیل مخالفت‌های قابل توجه ولی سازمان‌نیافتة با نقشه‌های رئیس‌الوزرا، و همینطور به دلیل بی‌رغبتی...

شیطنت سیاسی انگلیسی‌ها و نقض سازمان‌یافته امتیاز دارسی  در سال 1914 دولت انگلیس اکثریت سهام شرکت نفت انگلیس و ایران را تصاحب کرد، و بعد از آن دیگر تمایزی بین شرکت و دولت انگلیس وجود نداشت. در گزارش بانک جهانی آمده است:‌ «در طول دوره فعالیت این شرکت، سیاست دولت بریتانیا در قبال ایران از سوی شرکت، اگر نگوییم دیکته، هدایت می‌شد. کمتر صاحب منصب یا شخصیت ایرانی خطر ناخشنود کردن شرکت را به جان می‌خرید، و آنهایی هم که جسارت این کار را به خود...

توافقنامه انگلستان- ایران، در اسناد وزارت خارجه آمریکا    ....علی‌رغم حمایت‌های بی‌دریغ انگلستان از دولت وثوق‌الدوله، تلاش برای سرنگون کردن کابینه وثوق ادامه داشت. فرانسیس وایت، کاردار سفارت آمریکا در 14 ژانویه 1919 در تلگرام‌ خود چنین می‌نویسد: «در هفته گذشته تلاش‌هایی برای سرنگون کردن کابینه صورت گرفت... حمایت انگلستان از وثوق‌الدوله این تلاش‌ها را ناکام گذاشت و اکنون کابینه وی از هر زمان دیگری مستحکم‌تر...

مبارزات آیت‌الله بلادی در خلال جنگ جهانی اول زندگینامه آیت‌الله بلادی آیت‌الله سید عبدالله مجتهد بلادی بوشهری بهبهانی به سال ۱۲۹۱ هجری قمری در خانوادهای اهل علم و تقوی در شهر مقدس نجف اشرف دیده به جهان گشود. پدرش آیتالله «حاج سید ابوالقاسم» ملقب به «سلطان العلما» بود و مادرش «بیبی آمنه بیگم» نام داشت. سید عبدالله تا سن نه سالگی در نجف اشرف به سر برد و آموزشهای اولیه را در محضر پدرش و بانویی فاضل و دانشمند به نام «ملا...

کارنامه رابینو، نایبکنسول انگلیس در رشت 1. مقدمه مقدمه این مقاله به اقتضای موضوع که بررسی زندگی و کارنامه لویی رابینو است به تبارشناسی و مطالعه خاندان رابینو می‌پردازد که دانستن آن‌ها در شناخت موضوع اهمیت دارد. هاسینت لویی رابینو دی بورگوماله[2] معروف به لویی رابینو به یک خانواده یهودی تعلق داشت که ریشه آن به ایتالیا باز می‌گردد. اجداد او در منطقه کورتمیلیا[3] از توابع ناحیه پیمونته[4] در این کشور زندگی می‌کردند. افراد این...

دستور کار اسرائیل برای تخریب امام موسی صدر توسط ساواک   امام موسی صدر، پرونده قطوری در ساواک داشته که اغلب شامل رصد و گزارش اقدامات وی بوده است. اما در برخی اسناد شاهد دستوراتی برای اقدام ساواک درباره او هستیم. از آن جمله اسناد زیر است.  خلاصه اسناد این است که در مرداد ماه 1349 ساواک تصمیم می گیرد تبلیغاتی علیه امام موسی صدر از طریق نشر مقالاتی در لبنان، کویت و اردن انجام دهد. اما ایستگاه های ساواک در هر سه کشور به دلیل محبوبیت و موقعیت سیاسی اجتماعی...

رضاشاه و شرکت نفت انگلیس و ایران از ۱۳۰۵ تا ۱۳۰۸ه‍ ش مقدمه با به سلطنت رسیدن رضاشاه در تاریخ ۲۱ آذر ۱۳۰۴ توسط مجلس مؤسسان فصل نوینی در روابط بین دولت ایران و شرکت نفت انگلیس و ایران به وجود آمد و از سال ۱۳۰۵ مذاکرات طرفین برای حل اختلافات و در واقع برای تجدیدنظر در امتیاز دارسی شروع شد. البته نارضایتی دولت ایران از شرکت نفت به سالهای جنگ جهانی اول برمیگشت و مختص به دوره رضاشاه نبود. در طی سالهای ۱۳۰۵ تا ۱۳۰۸ه‍ ش تیمورتاش، وزیر دربار به عنوان نمایندة...