رضاخان
در اوایل آوریل ۱۹۳۵، دولت محدودیتهای سفت و سختی برای عزاداری در روز عاشورا وضع کرد. راه افتادن دستههای عزاداری ممنوع شد. جی. ریوز چایلدز، کاردار موقت آمریکا، این ممنوعیتها و ناآرامیهای بعد از آن را در چندین شهر اینگونه گزارش کرده است:«از قرار معلوم امسال پلیس راه افتادن دستههای عزاداری در خیابانها به شیوه سالهای گذشته را ممنوع کرده بود. میگویند که چند روز قبل از فرا رسیدن عاشورا،...
در روزهایی که گمان کرده میشد جامعه روحانیت و رئیس دولت بیش از پیش به هماهنگی و همآوایی رسیدهاند، رضاخان پهلوی در تلگرامی «خصوصی و محرمانه» به سرتیپ محمدحسین آیرم، فرمانده لشکر شمالغرب، دستور داد دماغ «سلسله روحانیون آذربایجان» را به خاک بمالد. کینهای که رضاخان از علمای آذربایجان با خود به تهران آورده بود، اواسط شهریور سرباز کرد. علت آن، مکاتبه و طرح پرسشهای علمای آن دیار با...
تاریخ سند: ۱۵ شهریور ۱۳۰۴ وزارت جنگ اداره کابینه خصوصی و محرمانه است فرمانده لشکر شمالغرب سلسله روحانیون آذربایجان عموماً و تبریز خصوصاً یا از روی پستفطرتی و دنائت طبع و یا از روی افکار پریشان و مشوّش، معلوم میشود هنوز توهّماتی در سر دارند که گاهی بهواسطه بغض و کینه و حسد از آنها ناشی میگردد، و مسلّم گشته که تا زمانی که کاملاً دماغ آنها به خاک مالیده نشود و مضمحل نگردند از...
تاریخ سند: ۲۰ بهمن ۱۳۰۷ از کازرون ریاست محترم دفتر مخصوص شاهنشاهی طبق راپورت متصدی تیپ[فارس]، لیله ۱۷ جاری در عمارت بلدیه با حضور والی و رؤسای دوایر، نمایشی بوده، تاج، آوازهخوان اصفهانی، ضمن ارکستر، اشعار انقلاب[=انقلابی] خوانده؛ جواباً دستور داده شده به نظمیه قدغنِ اکید نمایند در این موارد کاملاً تحقیق و مراقبت کامل به عمل آورند. استحضاراً معروض گردید. ۷/۱۱/۲۰ نمره ۲۳۷۰ - سرتیپ [محمد]...
سند شماره ۲
شیب دخالتهای وزیر و وزارت جنگ در انتخاب نمایندگان پنجمین دوره مجلس شورای ملی تند و دستنخورده باقی مانده بود. سفارشهای انتخاباتی همچنان ادامه داشت؛ حتی در دستورهای دادهشده تجدیدنظر میشد و جایگزینهای دیگری معرفی میگردید. برای نمونه به امیرلشکر جنوب گفته شد که معرفی [سرتیپ]سیفاللهخان[شهاب] برای آباده شیراز اشتباه بوده و «بایستی سردارفاخر[حکمت] از آباده انتخاب شود.»(۱) و یا...
«سیاست تفرقهانداز و حکومت کن» عمدهترین ابزار استعمار و امپریالیزم کهنهکار جهانی شناخته شده است، اما همین سیاست، در مناطقی مثل ایران که از موقعیت ژئوپلیتیک خاصی بهره میگیرد، گاهی موجب اشکال میشود، همچنان که قبل از حکومت رضاخان، کنترل خانها و فئودالهای محلی در ایران، وزارت خارجه انگلستان را سخت به زحمت انداخته بود. حتی رضاخان در اولین سفرش به خوزستان میگوید «میروم تا...
روی کار آمدن رضاخان در ایران، در شرایط و موقعیتی اتفاق افتاد که جنگ جهانی اول به پایان رسیده و امپراتوری عثمانی ساقط شده بود. متفقین در پوشش «کنفرانس وِرسای» برای بسیاری از ممالک اسلامیِ منطقه تعیین تکلیف کرده بودند. برای اداره سرزمین فلسطین نیز حول محور اعلامیه صهیونیستی بالفور وزیر امورخارجه وقت انگلستان، لایحه قیمومت تهیه و شرایط و زمینههای لازم را تحت پوشش «کانون ملی یهود» و در...
چهار نفر از اعضای هیأت ایران برای شرکت در جشن دهمین سالگرد انقلاب اکتبر روسیه؛ آبانماه ۱۳۰۶ از راست: ابوطالب شیروانی، محمد فرخی یزدی، سلیمانمیرزا اسکندری و علی دشتی
صفحه اول روزنامه اطلاعات؛ ۱۷ بهمن ۱۳۱۹ (۹ محرم ۱۳۶۰ ق) (اخبار مربوط به برگزاری جشن ۱۵ بهمن)
مجله عصر اندیشه: چگونگی تبدیل شدن رضانام به رضاخان تحقیقی مفصل و عمیق را میطلبید که هدایتالله بهبودی در کتابش با بررسی ادوار تاریخی زندگی رضاخان تحت عنوان «رضانام تا رضاخان» به این مهم پرداخته است. اینکه وثوقالدوله و انگلیس و قرارداد ۱۹۱۹ چگونه پیش رفتند که راه در انتها منجر به پادشاهی رضاخان شد حکایت از افتادن سایه سنگین انگلیس بر سر مملکت و ناتوانی ایرانیان در بیرون کشیدن...
مراسم جشن فارغالتحصیلی دانشکده افسری در سال ۱۳۱۹ - همانگونه که در تصویر مشاهده میشود رضاشاه در این مراسم شمشیر حمایل کرده است(مقایسه شود با تصاویر بالا)
: میلسپو در کتاب ۱۹۴۶ خود[=آمریکائیان در ایران] گوشههایی از حکومت وحشت رضاشاه را شرح میدهد. او مینویسد که رضاشاه «هزاران نفر را حبس کرده و صدها نفر را کشته بود، و بعضیها را با دستهای خودش به قتل رسانده بود.» در نتیجه این حکومت وحشت، «بر دل مردم ترس افتاده بود. به هیچکس نمیشد اعتماد کرد؛ و اَحدی جرأت اعتراض یا انتقاد نداشت....شواهد فراوان و متأسفانه مجابکننده&...
۱۹ فروردین ۱۳۳۰، صادق هدایتِ ۴۹ ساله در فرانسه شیر گاز خانه را باز گذاشت و خودکشی کرد. هدایت را بسیاری با قلم ضددینی و افسردهاش میشناسند. جلالآل احمد، اما نگاهی متفاوت به هدایت دارد و او را نماد نسلی میداند که از حکومت رضاشاه جز استبداد و سیاهی و ناکامی ندید و ناامید شد. دکتر حسین آبادیان در بخشی از کتاب «معماران نظری حکومت خودکامه» به این مساله پرداخته است: در متون ادبی...
صبح امروز مراسم اختتامیه سی و نهمین جایزه کتاب سال با حضور و سخنرانی رئیسجمهور برگزار شد. در این مراسم که محمدمهدی اسماعیلی (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی)، یاسر احمدوند (معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی) و حجتالاسلام والمسلمین حمید پارسانیا (دبیر علمی سیونهمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران) نیزحضور داشتند، برگزیدگان و شایستگان تقدیر، در گروههای «کلیات»،...
آیرونساید پیش از خروج از ایران، در جلسهای با رضاخان، از او قول میگیرد که پس از کودتا، علیه نیروهای انگلیسی که در حال ترک ایران خواهند بود اقدامی نکند. همچنین رضاخان به آیرونساید قول میدهد که علیه احمدشاه نیز دست به اقدامی نزند.
شهریورماه ١٣٠٠ در حالی که شش ماه از کودتای سوم اسفند رضاخان میگذشت، ژنرال دیکسون فرمانده انگلیسی که بازرس کل نیروهای نظامی در شرق ایران بود در نامهای به لرد کرزن [وزیر امور خارجه وقت انگلیس] مینویسد که در بخشی از این نامه اینطور میخوانیم: «تلاشهای من برای رد هرگونه دخالت در کودتا، با بنبست مواجه شد و عموم مردم ایران معتقدند که این یک کودتای انگلیسی است. این...