رضاخان
مجله عصر اندیشه: چگونگی تبدیل شدن رضانام به رضاخان تحقیقی مفصل و عمیق را می‌طلبید که هدایت‌الله بهبودی در کتابش با بررسی ادوار تاریخی زندگی رضاخان تحت عنوان «رضانام تا رضاخان» به این مهم پرداخته است. اینکه وثوق‌الدوله و انگلیس و قرارداد ۱۹۱۹ چگونه پیش رفتند که راه در انتها منجر به پادشاهی رضاخان شد حکایت از افتادن سایه سنگین انگلیس بر سر مملکت و ناتوانی ایرانیان در بیرون کشیدن...
مراسم جشن فارغ‌التحصیلی دانشکده افسری در سال ۱۳۱۹ - همان‌گونه که در تصویر مشاهده می‌شود رضاشاه در این مراسم شمشیر حمایل کرده است(مقایسه شود با تصاویر بالا)
: میلسپو در کتاب ۱۹۴۶ خود[=آمریکائیان در ایران] گوشه‌هایی از حکومت وحشت رضاشاه را شرح می‌دهد. او می‌نویسد که رضاشاه «هزاران نفر را حبس کرده و صدها نفر را کشته بود، و بعضی‌ها را با دست‌های خودش به قتل رسانده بود.» در نتیجه این حکومت وحشت، «بر دل مردم ترس افتاده بود. به هیچ‌کس نمی‌شد اعتماد کرد؛ و اَحدی جرأت اعتراض یا انتقاد نداشت....شواهد فراوان و متأسفانه مجاب‌کننده&...
۱۹ فروردین ۱۳۳۰، صادق هدایتِ ۴۹ ساله در فرانسه شیر گاز خانه را باز گذاشت و خودکشی کرد. هدایت را بسیاری با قلم ضددینی و افسرده‌اش می‌شناسند. جلال‌آل احمد، اما نگاهی متفاوت به هدایت دارد و او را نماد نسلی می‌داند که از حکومت رضاشاه جز استبداد و سیاهی و ناکامی ندید و ناامید شد. دکتر حسین آبادیان در بخشی از کتاب «معماران نظری حکومت خودکامه» به این مساله پرداخته است: در متون ادبی...
صبح امروز مراسم اختتامیه سی و نهمین جایزه کتاب سال با حضور و سخنرانی رئیس‌جمهور برگزار شد. در این مراسم که محمدمهدی اسماعیلی (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی)، یاسر احمدوند (معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی) و حجت‌الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا (دبیر علمی سی‌ونهمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران) نیزحضور داشتند، برگزیدگان و شایستگان تقدیر، در گروه‌های «کلیات»،...
آیرونساید پیش از خروج از ایران، در جلسه‌ای با رضاخان، از او قول می‌گیرد که پس از کودتا، علیه نیروهای انگلیسی که در حال ترک ایران خواهند بود اقدامی نکند. همچنین رضاخان به آیرونساید قول می‌دهد که علیه احمدشاه نیز دست به اقدامی نزند.
شهریورماه ١٣٠٠ در حالی که شش ماه از کودتای سوم اسفند رضاخان می‌گذشت، ژنرال دیکسون فرمانده انگلیسی که بازرس کل نیروهای نظامی در شرق ایران بود در نامه‌ای به لرد کرزن [وزیر امور خارجه وقت انگلیس] می‌نویسد که در بخشی از این نامه این‌طور می‌خوانیم: «تلاش‌های من برای رد هرگونه دخالت در کودتا، با بن‌بست مواجه شد و عموم مردم ایران معتقدند که این یک کودتای انگلیسی است. این...
جان.ال کالدول وزیرمختار آمریکا در ایران، در گزارش فصلی خود به وزارت خارجه، درباره انگلیسی‌بودن کودتای رضاخان چنین می‌نویسد: کودتا بدون خونریزی به پایان رسیده است. به زودی روشن شد که تمام چهره‌های برجسته این جنبش، ارتباط تنگاتنگی با سفارت بریتانیا دارند.
کشور ایران چه در اواخر حکومت قاجارها و چه بعد از کودتای سوم اسفند و روی کار آمدن یک حکومت دست نشانده انگلیسی، تحت استعمار سیاسی انگلیس قرار داشت. مصادیق این استعمار و نقض حاکمیت ملی ایرانیان از سوی انگلیس را می‌توان در مناسبات آن ایام مشاهده کرد. به‌عنوان مثال، نقض حاکمیت ایران در بحرین و اقداماتی در جهت از بین بردن حاکمیت دولت ایران بر بحرین را می‌توان در این راستا تحلیل کرد. آنچه در ادامه...
بهمن ماه سال ۱۳۱۵ شیخ عبدالکریم حائری یزدی، موسس حوزه علمیه قم رحلت کردند. چهار سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی آیت‌الله مرعشی نجفی در مصاحبه‌ای با نشریه پیام انقلاب، به بررسی زندگی و زمانه شیخ عبدالکریم حائری یزدی پرداختند. آنچه در ادامه می‌خوانید مصاحبه آیت‌الله مرعشی نجفی است که برای اولین بار بازنشر می‌شود. سوال: بسم الله الرحمن الرحیم، حضرت آیت‌الله لطفاً اول راجع به محل...
روز 4 دی 1306 آیت‌الله حاج‌آقا نورالله نجفی اصفهانی از علمای برجسته عصر مشروطیت در 68 سالگی دار فانی را وداع گفت. مقاله حاضر نگاهی به زندگی‌نامه و فرازهای برجسته حیات آن عالم بزرگ دارد. *** مردی که رضاخان را به گرگ آدم‌خوار تشبیه کرد سابقه اختلاف شیخ نورالله اصفهانی با رضاشاه به دوره احمدشاه قاجار بر‌می‌گردد. در این زمان شیخ از اینکه احمدشاه، رضاخان را وزیر جنگ و فرمانده کل...
«هر طلبه جوانی که وارد حوزه می‌شد، خود را در برابر قله با شکوه و چشمه‌هایی می‌دید که از دامنه آن فوران می‌زد و چنان جذب این شکوه و جمال می‌شد که هیچ صدا و فریادی نمی‌شنید و از هیچ هیاهوئی با خبر نمی‌شد؛ جمله چشم می‌شد و گوش و محو و واله آن قله برافراشته و چشم‌نواز…» (۱). این توصیف را در احوالات مؤسس حوزه گفته‌اند و بس توصیفی به حق است. «شهر قم و حوزه علمیه آن، از...
فراماسونری سازمانی مرموز است که ماهیت آن پنهان‌کاری و رازگونگی است. سازمان‌های فراماسونری که در ابتدا در کشورهای اروپایی شکل گرفتند سال‌ها بعد در کشورهای جهان سوم به مدخلی برای نفوذ و گسترش حوزه استعمار کشورهای غربی بدل شدند. ماهیت پنهان این تشکیلات موجب شد فعالیت‌های جاسوسی و سیاسی آنها در لوای غیرسیاسی بودن آن صورت پذیرد. در ایران نیز حیطه نفوذ استعماری کشورهایی چون انگلیس به یمن وجود...
آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی مرجع تقلید شیعیان جهان و رئیس حوزه علمیه نجف در سال 1284 ق در روستای مدیسه از توابع لنجان اصفهان به دنیا آمد. پدرش سید محمد متولد کربلا و مدفون در خوانسار است. سید ابوالحسن مقدمات علوم را در قریه مدیسه فرا گرفت و در آغاز جوانی به اصفهان رفت و در مدرسه نیماورد تحصیلات خود را ادامه داد. وی پس از گذراندن سطوح فقه و اصول در درس خارج شرکت نمود. از استادان او در اصفهان آخوند...
با شکل گیری کودتای 1299ش/1921م توسط استعمار انگلستان در جهت سیاست تمرکز گرایی و تشکیل حکومت پهلوی به منظور تامین منافع آن کشور، رضاشاه که با حمایت قدرتهای بیگانه و خارجی توانسته بود به حکومت دست یابد، اقدام به یک سری اصلاحات ضد دینی و ضد اسلامی نمود. رضاشاه سعی کرد تا با کنار گذاشتن اسلام، ایران را به صورت یک کشور غرب زده و نوگرا که خودش ترسیم کرده بود، تبدیل نماید. وی با انجام اقداماتی مانند...
پیش از این در یکی دو یادداشت دیگر در همین مجله، بر این نکته تأکید کردم که درک رابطه استادی و شاگردی میان افراد، به عنوان یک اصل، کمک شایسته ای برای فهم بهتر مسائل فکری و درک رویدادهای جاری اندیشه‌ای در جامعه ما به ما می‌کند. در اینجا می‌خواهم اندکی از رابطه میان آخوند خراسانی و آقا سید ابوالحسن اصفهانی (1325ش) بنویسم. طبعا باید اندکی به عقب برگردیم. یکی از آثار داستان مشروطه خواهی، ایجاد اختلاف...
در سال ۱۲۸۴ ق، در روستای «مدیسه» لِنجان، از توابع شهر اصفهان، کودکی پا به عرصه وجود نهاد که توانست قله های علم و تقوا را فتح کرده و عهده دار مرجعیت شیعه شود. وی سید ابوالحسن اصفهانی، در اصل از سادات موسوی شهر بهبهان بود که سال ها پیش، پدر بزرگش سید عبدالحمید از آن جا به روستای مدیسه اصفهان نقل مکان کرده بود. سیدعبدالحمید، از عالمان وارسته نجف اشرف و از شاگردان شیخ محمدحسن نجفی، معروف به «صاحب...
در تیر ماه 1301ه . ش، زمانى که رضاخان در کابینة سیدضیاءالدین طباطبایى پست وزارت جنگ را برعهده داشت، قانون سربازگیرى از تصویب مجلس شوراى ملى گذشت.[1] سردار سپه از 1301 تا 1303ه . ش با برهم زدن قواى نظامى قبل از کودتاى 1299 ه .ش و ایجاد تغییر و تحولاتى در ساختار نظامى کشور، دست به تشکیل ارتش متحدالشکلى زد که به ارتش شاهنشاهى موسوم گردید.[2] وى قواى ژاندارمرى، قزاق و دیگر نیروهاى نظامى را درهم...
پس از نبردهای جانگداز ایران و روسیه و شکستهای پی‌درپی، تقریباَ شیرازه قشون ایران از هم پاشیده بود. در دوره محمدشاه و اوایل دوره ناصری این قشون در هرات کر و فرّی نشان داد و اندک پیشرویهایی داشت ولی اضمحلال این ارتش به خوبی عیان بود. هر چند در آن زمان اشغال کلی ایران توسط استعمار خارجی دور از دهن به نظر می‌رسید و ایران وارد دوره موازنه بین روس و انگلیس شده بود ولی اندک نیروهای منظم باقیمانده...
