رضاخان
 نقش انگلستان در عزل استاروزلسکی و نصب رضاخان

نقش انگلستان در عزل استاروزلسکی و نصب رضاخان

موقعیت جغرافیایی ایران در طول تاریخ و از جمله در قرن بیستم همواره یکی از انگیزه های پیدایش و گسترش نظام سلطه جهانی و همچنین منبع نگرانی جدی در منطقه بوده است. کشف منابع عظیم نفتی نیز در اوایل قرن بیستم به این موقعیت حساس دامن زد و قدرتهای بزرگ سلطهگر جهانی را بر آن داشت تا با اتخاذ سیاستهای همکاری جویانه یا رقابت جویانه به تاراج سرزمین ایران و دارایی های آن اقدام نمایند. رقابت انگلیس و...

ادامه مطلب

 آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی و اصل نظارت بر مصوبات مجلس شورای ملی

آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی و اصل نظارت بر مصوبات مجلس شورای ملی

 موضوع طراز اول یا اصل نظارت مجتهدین بر مصوبات مجلس یکی از موضوعات مهمی بود که در متمم قانون اساسی آمد و بعدها منشا اظهار نظرهای فراوانی شد. این مقاله به شرح دیدگاه های آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی در این باره پرداخته است. اهمیت موضوع مجتهد عظیم الشأن آقا سیدابوالحسن اصفهانی در 1328ه‍ . ق، از سوی استادش آخوند خراسانی، برای انتخاب مجتهد طراز اول به مجلس شورای ملّی معرفی گردید. منظور از مجتهد...

ادامه مطلب

نمونه ای از اعتراضات وزارت خارجه رضاخان به متعرضین به خاک کشور

نمونه ای از اعتراضات وزارت خارجه رضاخان به متعرضین به خاک کشور

یادداشت های اعتراض وزارت امورخارجه رضا خان به سفارت انگلیس در تهران

ادامه مطلب

انتقاد دکتر محمود حسابی از هویدا

انتقاد دکتر محمود حسابی از هویدا

موضوع : جلسه منزل دکتر محمود حسابى1 تاریخ 43/11/19 شماره : 1669/322 پیش از ظهر روز جمعه 16/11/43 جلسه منزل دکتر محمود حسابى با شرکت عده‌اى از طبقات مختلف از جمله : روح‌اللّه‌ ثابت، محتشمى (داماد دکتر محمود حسابى) شجاع شفتى (عضو فرهنگ) و على جدلى2 (مدیرکل امور همکاریهاى وزارت فرهنگ) تشکیل گردید. در این جلسه دکتر محمود حسابى ضمن انتقاد از عباس هویدا (نخست‌وزیر) اظهار مى‌داشت هویدا پسر عین‌الملک از...

ادامه مطلب

این مرد وحشی‌ترین موجود عالم است!

این مرد وحشی‌ترین موجود عالم است!

«جلوه هایی از زمانه وکارنامه رضاخان» درگفت‌وشنود با علی‌اکبر رنجبر کرمانی

□ شاید سخن گفتن درباره شخصیت شناسی رضاخان، بر بازخوانی کارنامه او مقدم باشد.از منظر شما، عناصر کلان شخصیتی رضاخان کدامند؟ من ترجیح می دهم که در پاسخ به شما به مشاهدات سفیر آمریکا به هنگام سلطنت رضاخان کنم. در یکی از اسناد خواندم که وقتی سفیر آمریکا می‌رود که اعتبارنامه‌اش را به شاه مملکت تقدیم کند، در بازگشت، در گزارشش به امریکا  می‌نویسد: «اولین چیزی که از این مرد در ذهن من نقش...

ادامه مطلب

انگلیسیها نخواستند که مزدور آنان در دست مردم ایران گرفتار شود

در رثای مرحوم علی اکبر رنجبر کرمانی

انگلیسیها نخواستند که مزدور آنان در دست مردم ایران گرفتار شود

□ در سالهای اخیر برخی بنگاههای خبری و تحلیلی سلطنت‌طلب مدعی شده‌اند که سقوط رضاخان به دلیل ایستادگی او در برابر انگلیسیها در واپسین سالهای زمامداری است. این انگاره را چگونه تحلیل می‌کنید؟ به نام خدا. بله؛ شنیده‌ایم که می‌گویند: چون می‌خواست جلوی انگلیسها بایستد و مثلا نفت را چنین و چنان کند، او را برداشتند! این یک دروغ بزرگ است. من در کتابی که سال گذشته ترجمه کردم و به نام...

ادامه مطلب

قرارداد وثوق‌الدوله، به مراتب کم‌ضررتر از دیکتاتوری رضاخان بود!

در رثای مرحوم علی اکبر رنجبر کرمانی

قرارداد وثوق‌الدوله، به مراتب کم‌ضررتر از دیکتاتوری رضاخان بود!

«نظری بر کارنامه عملی رضاخان در دوره بیست‌ساله حاکمیت بر ایران» در گفت‌وشنود با علی‌اکبر رنجبر کرمانی

 در پی شکست طرح‌هایی چون جنگ تحمیلی، ترورهای گسترده و تحریم‌‌های همه‌جانبه توسط استکبار جهانی و البته مقاومت چهل‌ساله ملت ایران، مدتی است که نظام سلطه در پی مشروعیت‌سازی برای رژیم پهلوی است. به نظر شما علل روی آوردن استکبار به این رویکرد چیست؟ بسم الله الرحمن الرحیم. در ابتدای بحث، ذکر این نکته را ضروری می‌دانم که یکی از عوامل مشروعیت‌ساز رژیم‌ها و حکومت‌ها، مشروعیت...

ادامه مطلب

 رضاشاه و شرکت نفت انگلیس و ایران از ۱۳۰۵ تا ۱۳۰۸ه‍ ش

رضاشاه و شرکت نفت انگلیس و ایران از ۱۳۰۵ تا ۱۳۰۸ه‍ ش

با به سلطنت رسیدن رضاشاه در تاریخ ۲۱ آذر ۱۳۰۴ توسط مجلس مؤسسان فصل نوینی در روابط بین دولت ایران و شرکت نفت انگلیس و ایران به وجود آمد و از سال ۱۳۰۵ مذاکرات طرفین برای حل اختلافات و در واقع برای تجدیدنظر در امتیاز دارسی شروع شد. البته نارضایتی دولت ایران از شرکت نفت به سالهای جنگ جهانی اول برمیگشت و مختص به دوره رضاشاه نبود. در طی سالهای ۱۳۰۵ تا ۱۳۰۸ه‍ ش تیمورتاش، وزیر دربار به عنوان نمایندة...

ادامه مطلب

 رضا شاه و درآمدهای نفتی

رضا شاه و درآمدهای نفتی

 گزارش هارت وزیر مختار آمریکا در تهران از اولین ملاقاتش با رضاشاه در فوریه 1930 بسیار روشنگر است. اولین برداشتش از شاه این بود که با مردی ملاقات کرده است که «فقط چند قدم با توحش فاصله دارد.» هارت در پایان مأموریتش در دسامبر 1933 به این نتیجه رسیده بود که برداشت اولش از رضا شاه بیش از حد خوشبیسنانه بوده است. رضا شاه خیلی بدتر از چیزی بود که هارت تصور کرده بود. گزارش‌های مفصلی از ضرب...

ادامه مطلب

شاه: هر زمانی که پادشاهان لایقی نداشتیم خارجیان کشور ما را اشغال می‌کردند

اظهارات غیرمنتظره محمدرضا پهلوی در مورد تاریخ ایران

شاه: هر زمانی که پادشاهان لایقی نداشتیم خارجیان کشور ما را اشغال می‌کردند

روزنامه اطلاعات؛ ۱۳ اسفند ۱۳۴۳: «...در گذشته هرگاه ما شاهان لایق داشتیم واقعاً بزرگ‌ترین و وسیع‌ترین امپراتوری‌های جهان را به وجود آورده‌ایم و هر زمان پادشاهان لایقی نداشتیم دوران انحطاط آغاز می‌شد؛ خارجیان کشور ما را اشغال می‌کردند و استقلال ما را در هم می‌کوبیدند...».(بخشی از مصاحبه شاه با شبکه تلویزیونی غیردولتی انگلستان) با توجه به حمله نیروهای متفقین به ایران و اشغال...

ادامه مطلب

رضاشاه اطمینان داشت که با ورود متفقین، برکنار خواهد شد

روایتی از: ارتشبد حسین فردوست:

رضاشاه اطمینان داشت که با ورود متفقین، برکنار خواهد شد

ماجرای برکناری رضاشاه و انتصاب ولیعهد به سلطنت

 با پیشرفت آلمان نازی در جنگ جهانی دوم، مناسبات صمیمانه‌ای بین رضاخان و هیتلر بوجود آمد. ارتش آلمان تا کوه‌های قفقاز پیشروی کرده بود و به مرزهای ایران نزدیک می‌شد. متفقین به وحشت افتادند و با اطلاعاتی که از درون دربار رضاخان داشتند، مطمئن شدند که اگر ارتش آلمان بتواند خود را به مرزهای ایران برساند، رضاخان صددرصد در اختیار آلمان‌ها قرار خواهد گرفت و آلمان هیتلری از طریق ایران می‌تواند...

ادامه مطلب

 تحلیل ویژگی‌های قیام مردمی بختیاری‌ها و علل شکست آن

تحلیل ویژگی‌های قیام مردمی بختیاری‌ها و علل شکست آن

 با بررسی ابعاد مختلف قیام سال 1308 شمسی، به رهبری علی مردان خان بختیاری، می‌توان چند ویژگی بارز برای آن برشمرد: نخست آن که، این قیام رنگ و بویی مذهبی و جنبۀ دینی داشت. چنانکه در فصل اول گردید، شواهد تاریخی نشان می‌دهد که دین مهمّ‌ترین عامل در خیزش‌های مردمی ایلات لر بوده است. بعد از ورود اسلام به ایران، در کوه‌های بختیاری و لرستان بیش از سی جنبش اجتماعی، سیاسی و دینی ظهور کرده و در...

ادامه مطلب

 جدال رضاشاه و ایلات

جدال رضاشاه و ایلات

  پیش چشم رژیم جدیدی که با کودتای سال 1299 به قدرت رسید و نخبگان ملی‌گرایی که از او حمایت می‌کردند، مساله عشایر از دو جهت خودنمایی می‌کرد: یکی سیاست عملی و دیگری ایدئولوژی. عشایر در طول دهه پیشین و دوره دوم مشروطه و در جنگ جهانی اول حضور گسترده و مقتدرانه‌ای داشتند و اکثر نقاط کشور به زیر سلطه آن‌ها درآمده بود. در سال 1299، در نظر ملی‌گرایانِ تازه‌قدرت‌یافته ایرانی سرکوب عشایر جزء...

ادامه مطلب

 لابی انتخاباتی

لابی انتخاباتی

بیش از چند ماه از کودتای 28 مرداد نگذشته بود که مجدداً انتخابات مجلس به دست دربار افتاد. مجلس سنا نیز دست به انتخابات جدید زد. هر چند خود مجلس سنا به دلیل اینکه نیمی از نمایندگان آن به دست شاه انتخاب می‌شدند فرمایشی بود ولی با وقوع کودتا نیم دیگر نیز کم از انتصابی نبودند. بدین شکل مجلس سنا، مجلس شورای ملی و دولت کودتا عملاً در دستان شاه و دربار قرار گرفت. نمایندگان مجلس سنا معمولاً از معّمرین سیاسی و...

ادامه مطلب

 محمود جم

محمود جم

   محمود جم ملقب به مدیرالملک فرزند، محمد صادق(خواجگان جم) که کنیه خواجگان چند نسل در نیاکان آنها بود؛ ولی پس از رسیدن به وزارت کلمه (خواجگان)[1] را از فامیل خود حذف کردند. خاندان جم، شجره-نامه و نسبشان را به شیخ محمود شبستری می¬رسد. وی در سال 1261ش. در تبریز متولد شد. پدرش از کارمندان دولت بود که از کرمان به تبریز مهاجرت کرد. برای پیشرفت و ترقی فرزندان خود توجه کافی مبذول می¬داشت. او با توجه مخصوص...

ادامه مطلب

 درگذشت محمود جم

درگذشت محمود جم

محمود جم (مدیرالملک) روز ۱۹ مرداد ۱۳۴۸ در تهران درگذشت. جم که در سال ۱۲۵۸ در تبریز به دنیا آمده بود، تحصیلات مقدماتى خود را همانجا گذراند. او زبان فرانسه را در مدرسه میسیونرهاى مذهبى در تبریز آموخت. به گفته سید حسن تقى زاده: «[جم] بچه خیلى باهوشى بود. پدرش مرده بود. اصل شان کرمانى از طایفه میرزا آقاخان بود، ولى حالا آذربایجانى دوآتشه است. او رفت به مدرسه ایرانى که تازه باز شده بود و تعلیم الفبا مى...

ادامه مطلب

 فریدون جم در اسناد  وزارت خارجه آمریکا

فریدون جم در اسناد  وزارت خارجه آمریکا

خیلى محرمانه ـ غیرقابل رؤیت براى بیگانگان فریدون جم سفیر سابق ایران در اسپانیا عنوان خطاب: آقاى سفیر تا سال 1971، تیمسار جم یکى از رده بالاترین افسران نیروهاى مسلح شاهنشاهى ایران بود. او باهوش، با کفایت و به‌طور گسترده‌اى مورد احترام است. وى داراى یک سابقه خدمتى درخشان مى‌باشد که در اوج انتصابات وى، ریاست ستاد بزرگ ارتشتاران در سال 71 ـ 1969 قرار دارد. در چنین موضعى او دستیار فرماندهى کل (شاه)...

ادامه مطلب

 محمود جم در منصب نخست وزیری

محمود جم در منصب نخست وزیری

در 11 آذر ۱۳۱۴ پس از سقوط دولت فروغی، محمود جم مأمور تشکیل دولت شد. محمود جم از ۱۳۱۴ تا ۱۳۱۸ نخست‌وزیر بود. دورهٔ نخست‌وزیری جم یکی از طولانی ترین دوره‌های نخست وزیری در حکومت رضاشاه بود، و شاهد بسیاری از رویدادهای سیاسی و اجتماعی بود که از مهم‌ترین آنهاست: واقعهٔ کشف حجاب، قرارداد تقسیم آب هیرمند میان ایران و افغانستان در ۱۳۱۷، خودکشی علی‌اکبر داور وزیر مالیه، امضای پیمان عدم تعرض بین...

ادامه مطلب

چگونه ارتشبد فریدون جم مغضوب شاه شد؟

چگونه ارتشبد فریدون جم مغضوب شاه شد؟

فریدون جم (زادهٔ ۱۲۹۳ در تبریز، مرگ۴ خرداد ۱۳۸۷ در لندن) فرزند محمود جم، تیمسار ارتشبد ارتش ایران و از چهره‌های تحصیلکرده و نزدیک به حکومت رضا شاه و محمدرضا شاه پهلوی بود. او تحصیلات ابتدائی و متوسطه را در تهران و پاریس به اتمام رسانید، سپس دانشکده افسری سن سیر در پاریس را گذرانید. دوره دانشکده افسری تهران را نیز به پایان برد. دوره دانشگاه جنگ بریتانیا و چند دوره کوتاه مدت را نیز در آمریکا...

ادامه مطلب

 محمود جم و موضوع لباس زنان و مردان

محمود جم و موضوع لباس زنان و مردان

پس از سقوط کابینه مشیرالدوله در کابینه دوم قوام‌السلطنه بار دیگر جم در خزانه‌داری مشغول خدمت شد و مدتی هم ریاست انبار غله را به او سپردند. در کابینه رضاخان سردار سپه در سال 1302 و 1303 شمسی بار دیگر وزیر دارایی شد و آن گاه در سال 1304 در نخستین کابینه محمدعلی فروغی به معاونت نخست‌وزیر منصوب گردید. جم در سال 1305 به استانداری استان کرمان منصوب شد و در سال 1306 در کابینه مخبرالسلطنه هدایت به وزارت فواید...

ادامه مطلب


1
2
3
4
5
...
7
8
9