رضاخان
روز 4 دی 1306 آیت‌الله حاج‌آقا نورالله نجفی اصفهانی از علمای برجسته عصر مشروطیت در 68 سالگی دار فانی را وداع گفت. مقاله حاضر نگاهی به زندگی‌نامه و فرازهای برجسته حیات آن عالم بزرگ دارد. *** مردی که رضاخان را به گرگ آدم‌خوار تشبیه کرد سابقه اختلاف شیخ نورالله اصفهانی با رضاشاه به دوره احمدشاه قاجار بر‌می‌گردد. در این زمان شیخ از اینکه احمدشاه، رضاخان را وزیر جنگ و فرمانده کل...
«هر طلبه جوانی که وارد حوزه می‌شد، خود را در برابر قله با شکوه و چشمه‌هایی می‌دید که از دامنه آن فوران می‌زد و چنان جذب این شکوه و جمال می‌شد که هیچ صدا و فریادی نمی‌شنید و از هیچ هیاهوئی با خبر نمی‌شد؛ جمله چشم می‌شد و گوش و محو و واله آن قله برافراشته و چشم‌نواز…» (۱). این توصیف را در احوالات مؤسس حوزه گفته‌اند و بس توصیفی به حق است. «شهر قم و حوزه علمیه آن، از...
فراماسونری سازمانی مرموز است که ماهیت آن پنهان‌کاری و رازگونگی است. سازمان‌های فراماسونری که در ابتدا در کشورهای اروپایی شکل گرفتند سال‌ها بعد در کشورهای جهان سوم به مدخلی برای نفوذ و گسترش حوزه استعمار کشورهای غربی بدل شدند. ماهیت پنهان این تشکیلات موجب شد فعالیت‌های جاسوسی و سیاسی آنها در لوای غیرسیاسی بودن آن صورت پذیرد. در ایران نیز حیطه نفوذ استعماری کشورهایی چون انگلیس به یمن وجود...
آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی مرجع تقلید شیعیان جهان و رئیس حوزه علمیه نجف در سال 1284 ق در روستای مدیسه از توابع لنجان اصفهان به دنیا آمد. پدرش سید محمد متولد کربلا و مدفون در خوانسار است. سید ابوالحسن مقدمات علوم را در قریه مدیسه فرا گرفت و در آغاز جوانی به اصفهان رفت و در مدرسه نیماورد تحصیلات خود را ادامه داد. وی پس از گذراندن سطوح فقه و اصول در درس خارج شرکت نمود. از استادان او در اصفهان آخوند...
با شکل گیری کودتای 1299ش/1921م توسط استعمار انگلستان در جهت سیاست تمرکز گرایی و تشکیل حکومت پهلوی به منظور تامین منافع آن کشور، رضاشاه که با حمایت قدرتهای بیگانه و خارجی توانسته بود به حکومت دست یابد، اقدام به یک سری اصلاحات ضد دینی و ضد اسلامی نمود. رضاشاه سعی کرد تا با کنار گذاشتن اسلام، ایران را به صورت یک کشور غرب زده و نوگرا که خودش ترسیم کرده بود، تبدیل نماید. وی با انجام اقداماتی مانند...
پیش از این در یکی دو یادداشت دیگر در همین مجله، بر این نکته تأکید کردم که درک رابطه استادی و شاگردی میان افراد، به عنوان یک اصل، کمک شایسته ای برای فهم بهتر مسائل فکری و درک رویدادهای جاری اندیشه‌ای در جامعه ما به ما می‌کند. در اینجا می‌خواهم اندکی از رابطه میان آخوند خراسانی و آقا سید ابوالحسن اصفهانی (1325ش) بنویسم. طبعا باید اندکی به عقب برگردیم. یکی از آثار داستان مشروطه خواهی، ایجاد اختلاف...
در سال ۱۲۸۴ ق، در روستای «مدیسه» لِنجان، از توابع شهر اصفهان، کودکی پا به عرصه وجود نهاد که توانست قله های علم و تقوا را فتح کرده و عهده دار مرجعیت شیعه شود. وی سید ابوالحسن اصفهانی، در اصل از سادات موسوی شهر بهبهان بود که سال ها پیش، پدر بزرگش سید عبدالحمید از آن جا به روستای مدیسه اصفهان نقل مکان کرده بود. سیدعبدالحمید، از عالمان وارسته نجف اشرف و از شاگردان شیخ محمدحسن نجفی، معروف به «صاحب...
در تیر ماه 1301ه . ش، زمانى که رضاخان در کابینة سیدضیاءالدین طباطبایى پست وزارت جنگ را برعهده داشت، قانون سربازگیرى از تصویب مجلس شوراى ملى گذشت.[1] سردار سپه از 1301 تا 1303ه . ش با برهم زدن قواى نظامى قبل از کودتاى 1299 ه .ش و ایجاد تغییر و تحولاتى در ساختار نظامى کشور، دست به تشکیل ارتش متحدالشکلى زد که به ارتش شاهنشاهى موسوم گردید.[2] وى قواى ژاندارمرى، قزاق و دیگر نیروهاى نظامى را درهم...
پس از نبردهای جانگداز ایران و روسیه و شکستهای پی‌درپی، تقریباَ شیرازه قشون ایران از هم پاشیده بود. در دوره محمدشاه و اوایل دوره ناصری این قشون در هرات کر و فرّی نشان داد و اندک پیشرویهایی داشت ولی اضمحلال این ارتش به خوبی عیان بود. هر چند در آن زمان اشغال کلی ایران توسط استعمار خارجی دور از دهن به نظر می‌رسید و ایران وارد دوره موازنه بین روس و انگلیس شده بود ولی اندک نیروهای منظم باقیمانده...
طرح مسئله سربازان در تاریخ همیشه یکی از ارکان‌های اصلی ارتش و نیروهای نظامی به شمار می‌رفته‌اند و به عبارت دقیق‌تر می‌توان گفت که هیچ سپاه و قشون مقتدری بدون این بازوهای اجرایی به وجود نیامده است. اما چگونگی تأمین این نیروی انسانی در دوره های مختلف یکسان نبوده است. تا پیش از فراگیر شدن حکومت‌های ملی و ارتش‌های یکپارچه، غالب سربازان و سپاهیان ارتش‌ها برای...
هر کشوری در طول تاریخ همواره با خطرات و تهاجمات خارجی و آشوب‌های داخلی روبرو شده است که همین دفاع از موجودیت کشور را واجب و ضروری می‌سازد. ایران نیز در یک منطقه مهم و استراتژیک قرار داشته و در تیر‌‌‌رس دشمنان و بیگانگان بوده است. در داخل کشور نیز با توجه به وجود حکومت‌های پادشاهی، مدعیان مختلفی در داخل و خارج از دربار وجود داشتند که هر‌از‌گاهی دردسر‌ساز بودند. بنابراین...
: در یکصدمین سالگرد کودتای سوم اسفند۱۲۹۹، به همت پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، همایش نیم‌روزه «پس از یک قرن؛ واکاوی کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹» با حضور و سخنرانی اساتید برجسته، صبح امروز یکشنبه مورخ ۳ اسفندماه ۹۹، به صورت مجازی برگزار شد. گزارشی از این همایش را با هم می‌خوانیم… ********* دکتر محمد شفیعی‌فر با بیان این مطلب که کودتای ۱۲۹۹...
رفتار مستبدانه رضاخان محدود به قشر خاص یا طبقه خاص اجتماعی نمی گشت. تنها کشاورزان بی پناه یا روحانیون و دین مداران و یا زنان پای بند به حجاب یا عشایر مظلوم و ستم کشیده نبودند که مورد تعرض دار و دسته رضاخان قرار گرفتند و تحت شعار تامین امنیت گرفتار خشونت آنها شدند، بلکه فرهیختگان جامعه نیز به جرم اشاعه حق و حقیقت مورد ظلم رضا خان واقع شدند. میرزاده عشقى، عارف قزوینى، ملک الشعرای بهار از جمله...
دولت انگلیس مدعی است هیچ دخالتی در کودتای رضاخان در سوم اسفند 1299نداشته است اما برای ارزیابی این ادعا می توان به گزارش منتشرشده در آفیشال ریپورت انگلستان که توسط آقای محمد قلی مجد در کتاب کتاب از قاجار به پهلوی منتشر شده است توجه کنیم در این گزارش می خوانیم : «یگان‌های مختلف قزاق، که تمام نیروهای آن ایرانی هستند تحت فرماندهی افسران ایرانی از قزوین به سمت تهران حرکت کرده و در بیست و یکم...
: گروه تاریخ انقلاب خبرگزاری تسنیم- دوره سلطنت احمدشاه قاجار آخرین پادشاه سلسله قاجاریه دوره‌ای کوتاه و گذرا بود، اما در این دوره کوتاه اتفاقات مهمی در کشور رخ داد. از یک سو کشور در جریان جنگ جهانی اول، مورد حمله متفقین قرار گرفت و در پی آن توسط انگلیس قحطی بزرگ در کشور به وجود آمد. از سوی دیگر از زمان سلطنت احمدشاه قاجار، شخصیتی نظامی با خوی وحشیانه توسط انگلیسی‌ها شناسایی و برجسته شد...
پیشگفتار اهمیت حضور نخبگان و تأمین امنیت و فعالیت آزادانه آنان در یک جامعه رشدیافته و یا رو به رشد، موجب بالندگی بیشتر کشور و حتی جامعه جهانی گردیده و به تولید علم و اندیشه و توسعه همه جانبه و پایدار انجامیده و علیرغم برخی کنشها و واکنشهای طبیعی میتواند ثبات سیاسی حکومتها را نیز موجب گردد. ضمن اینکه مهمترین مانع بر سر راه استبداد، خودکامگی، و فساد در تمامی عرصههای اجتماعی بوده و...
رویدادهای دوشنبه 3 اسفند 1299 کودتا علیه دولت سپهدار در ساعت یک بامداد، دو هزار و پانصد تن قزاق به فرماندهی رضاخان که از قزوین حرکت کرده بودند، از دروازه‌های قزوین و حضرت عبد‌العظیم (علیه‌السلام) به تهران وارد شده و بدون هیچ درگیری خاصی شهر تهران را تصرف و دولت سپهدار را سرنگون کردند. قزاق‌ها مراکز مهم و استراتژیک شهر را تصرف کرده کنترل سازمان‌های دولتی را به دست...
چهارم مرداد ۱۳۲۳ سالروز مرگ رضاخان پهلوی است .اگرچه به لحاظ شخصیتی رضاخان، مجری منویات سیاسی دولتهای مداخله‌گر آن دوره، به ویژه انگلیس بود، اما در شطرنج حوادثی که به انقراض سلسله قاجار و به قدرت رسیدن سلسله پهلوی انجامید، مهره اصلی محسوب می‌شود. از این رو مطالعه تاریخ ایران معاصر در نیمه اول قرن جاری شمسی، که شخصیت اصلی وی جلوه‌گر شد، بدون مطالعه سرگذشت رضاخان ناقص خواهد...
: بعد از سرنگونی رضاشاه و تبعید او از ایران در 25 شهریور 1320، مطبوعات بار دیگر توانستند به دور از سایه سنگین خفقان و سانسور، آزادانه به نشر افکار و عقاید خود بپردازند و حتی‌المقدور گوشه‌هائی از حکومت وحشتِ رضاخانی را بیان کنند. *** روزنامه اطلاعات؛ 12 آبان 1320: «مردم هر کشوری نخستین چیزی که از حکومت خود می‌خواهند امنیت و آزادی است. امنیت را می‌خواهند برای اینکه جان و مال و شرف و حقوق...
روزنامه اطلاعات؛ ۲۵ شهریور ۱۳۲۰: «الخیر فی‌ما وقع؛ یک پیش‌آمدى[=برکناری رضاشاه از سلطنت] واقع شده است که ان‌شاء‌الله رحمان امیدواریم این پیش‌آمد برای ملت ایران پیش‌آمد نیکى باشد و خیر و سعادت ملت ایران در این پیش‌آمد باشد که از تحت یک فشار خیلى ممتدى نجات پیدا کردند و من یک خوش‌وقتى دارم، که الآن دارم در یک مجلسى صحبت می‌کنم که عموم نمایندگان مجلس مثل مجالس سابق یک روح...
