رضاشاه
در آخرین سالهای حکومت احمد شاه قاجار، زمانی که «جوزف شائول کورنفلد» که یک خاخام آمریکایی بود و بهعنوان وزیر مختار کشور ایالات متحده در ایران حضور داشت، یکی از وقایع بسیار مهم دوره تاریخ معاصر، مربوط به قتل «ماژور رابرت ایمبری» در زمان صدرات رضاخان به عنوان نخست وزیر در «سقاخانه آقا شیخ هادی» که از سقاخانههای قدیمی و مشهور تهران است و قدمت آن به دوره قاجار میرسد،...
: رشد و شکوفایی بهاییت در دوران رضاشاه آنچنان این فرقه را به وجد آورد که اسدالله مازندرانی از مبلغان و مورخان طراز اول بهایی در این باره مینویسد:«پس از برچیده شدن آن دولت [قاجاریه] که در تمام مدت با دولت امویه قابل تطبیق بود، اعلیحضرت رضاشاه پهلوی که در آن هنگام سردارسپه و رئیسالوزراء بود به سلطنت نشست و در 29 جمادیالاول 1344ق تخت و تاج شاهی ایران را تصرف نمود. از هر جهت رونقی جدید و...
تاریخ سند: ۲۶ اسفند ۱۳۵۴ خیلی محرمانه موضوع: اِعمال قدرت عراقیها نسبت به شیعیان مقیم آن کشور یکی از ایرانیانی که برای دیدن پسرش که در نجف اشرف به تحصیل علوم دینی مشغول است به عراق مسافرت نموده و اخیراً به ایران مراجعت کرده است، اظهار داشته دولت عراق از تشکیل دستهجات عزاداری و عبور از خیابانها و همچنین طواف حرم حضرت امام حسین(ع) و حضرت ابوالفضل(ع) در روز اربعین جلوگیری به عمل آورده که...
مجله عصر اندیشه: چگونگی تبدیل شدن رضانام به رضاخان تحقیقی مفصل و عمیق را میطلبید که هدایتالله بهبودی در کتابش با بررسی ادوار تاریخی زندگی رضاخان تحت عنوان «رضانام تا رضاخان» به این مهم پرداخته است. اینکه وثوقالدوله و انگلیس و قرارداد ۱۹۱۹ چگونه پیش رفتند که راه در انتها منجر به پادشاهی رضاخان شد حکایت از افتادن سایه سنگین انگلیس بر سر مملکت و ناتوانی ایرانیان در بیرون کشیدن...
: در اوایل دسامبر 1940(آذرماه 1319)، در آستانه شروع بحران قریب الوقوع، لوییس دریفوس، وزیرمختار جدید آمریکا، وارد تهران شد. به اذعان و اعتراف وزارت خارجه آمریکا، دریفوس به کمک و همیاری شایسته هارولد بی. ماینور، دبیر سفارت آمریکا در تهران، و جیمز اس. موس، کنسول آمریکا در تهران، با دادن گزارش حوادث مربوط به این دوره، کار برجسته و سترگی کرده است. دریفوس در مجموعهای از تلگرامهایش، تحولات بحرانِ...
مراسم جشن فارغالتحصیلی دانشکده افسری در سال ۱۳۱۹ - همانگونه که در تصویر مشاهده میشود رضاشاه در این مراسم شمشیر حمایل کرده است(مقایسه شود با تصاویر بالا)
: میلسپو در کتاب ۱۹۴۶ خود[=آمریکائیان در ایران] گوشههایی از حکومت وحشت رضاشاه را شرح میدهد. او مینویسد که رضاشاه «هزاران نفر را حبس کرده و صدها نفر را کشته بود، و بعضیها را با دستهای خودش به قتل رسانده بود.» در نتیجه این حکومت وحشت، «بر دل مردم ترس افتاده بود. به هیچکس نمیشد اعتماد کرد؛ و اَحدی جرأت اعتراض یا انتقاد نداشت....شواهد فراوان و متأسفانه مجابکننده&...
مؤسسه وعظ و خطابه نام طرحی بود که در دوره حکومت رضاشاه برای ضربه زدن به نهاد روحانیت به اجرا درآمد. هدف موسسه وعظ و خطابه، جمعآوری وعاظ و سخنرانان مذهبی در این سازمان و وابسته نمودن آنها به دولت بود تا با این سیاست مخالفت خطبا و وعاظ با حکومت رضاشاه از بین برود. به عبارت دیگر، موسسه وعظ و خطابه طرحی برای دولتی کردن روحانیت بود، به همین خاطر در تاریخ ۲۹ دی ۱۳۱۵، وزارت معارف دستوری به ادارات معارف و...
شهریورماه 1320 رضاشاه بدون کوچکترین مقاومتی در برابر اشغال ایران، کشور را ترک کرد. با توجه به مذاکرات چند روز قبل او با برخی شخصیتهای انگلیسی، تصورش این بود که مانند یک پادشاهِ محترمِ کناره گرفته از قدرت، ساکن یک کشور بیطرف_مثلا آرژانتین_خواهد شد. اما کشتی حامل رضاشاه و چندتن از اعضای خانوادهاش اجازهی کناره گرفتن در بندر بمبئی هند را نیافت و انگلیسیها او را به یکی از جزایر...
شهریور سال ۱۳۲۰، انگلیس از جنوب و شوروی از سمت شمال، به ایران حمله کرده و ظرف چند ساعت حکومت رضاشاه سقوط کرده و کشور توسط متفقین اشغال شد. شوروی و انگلیس که تا چند سال پس از حمله، ایران را تحت اشغال خود داشتند، علیرغم توافق قبلیشان مبنی بر عدم استفاده از ذخایر غله مردم ایران، دائماً درحال بهره برداری از ذخیره غذایی ایران بودند. در مواقعی هم که با مخالفت روبرو میشدند، سعی میکردند با ارعاب و...
در پی هجوم متفقین به ایران، حکومت خودکامه رضاشاه فرو پاشید و چون میدانست در بین ملت ایران هم جایگاهی ندارد و ادامه حکومت برایش غیرممکن بهنظر میرسید، به توصیه محمدعلی فروغی در 25 شهریور 1320 بهنفع ولیعهد از سلطنت استعفاداد و ظهر همان روز به طرف اصفهان و بندرعباس حرکت کرد و در حقیقت به یک مسافرت یا بهتر بگوییم تبعید ناخواسته رفت. انگلیسیها در مهرماه با یک کشتی کوچک او را به بمبئی و...
شب سه نفر زندانی سیاسی، که روزها در فلکه بودند و شبها در حیاط مریضخانه می خوابیدند، با تختخواب خود وارد حیاط مریضخانه شدند. من با این سه نفر در کریدور دو آشنا شده بودم. اتهام این سه نفر این بود که مقالاتی که در روزنامه های فرانسه به زیان حکومت رضاشاه راجع به جنایات عمال دوره سیاه منتشر می شد، به قلم آنها نوشته شده است. با یکی از آنها ابونصر عضد بیشتر آشنا و دوست شده بودم. برای آنکه چون آنها مانند ما...
: احمد احمدی متولد ۱۲۶۶ در مشهد اعدام شده در اسفند ۱۳۲۳ تهران. او به پزشک احمدی معروف بود. اما درواقع شغل اصلی او پرستاری بود و در حدود سال ۱۳۰۷ در بیمارستان احمدی تهران، که بعدها بیمارستان سپه نامیده شد، از بیماران پرستاری میکرد. او با مشاهدهٔ اعمال پزشکان تلاش کرد بهطور تجربی امور پزشکی را فراگیرد. پس از فراگیری تجربی، در بسیاری از سختترین عملها حاضر شد. احمدی...
: بعد از سرنگونی رضاشاه و تبعید او از ایران در 25 شهریور 1320، مطبوعات بار دیگر توانستند به دور از سایه سنگین خفقان و سانسور، آزادانه به نشر افکار و عقاید خود بپردازند و حتیالمقدور گوشههائی از حکومت وحشتِ رضاخانی را بیان کنند. *** روزنامه اطلاعات؛ 12 آبان 1320: «مردم هر کشوری نخستین چیزی که از حکومت خود میخواهند امنیت و آزادی است. امنیت را میخواهند برای اینکه جان و مال و شرف و حقوق...
روزنامه اطلاعات؛ ۲۵ شهریور ۱۳۲۰: «الخیر فیما وقع؛ یک پیشآمدى[=برکناری رضاشاه از سلطنت] واقع شده است که انشاءالله رحمان امیدواریم این پیشآمد برای ملت ایران پیشآمد نیکى باشد و خیر و سعادت ملت ایران در این پیشآمد باشد که از تحت یک فشار خیلى ممتدى نجات پیدا کردند و من یک خوشوقتى دارم، که الآن دارم در یک مجلسى صحبت میکنم که عموم نمایندگان مجلس مثل مجالس سابق یک روح...
روزنامه اطلاعات؛ ۱۳ اسفند ۱۳۴۳: «...در گذشته هرگاه ما شاهان لایق داشتیم واقعاً بزرگترین و وسیعترین امپراتوریهای جهان را به وجود آوردهایم و هر زمان پادشاهان لایقی نداشتیم دوران انحطاط آغاز میشد؛ خارجیان کشور ما را اشغال میکردند و استقلال ما را در هم میکوبیدند...».(بخشی از مصاحبه شاه با شبکه تلویزیونی غیردولتی انگلستان) در اینجا ظاهراً محمدرضا پهلوی یا فراموش کرده که در زمان...
ترجمه روزنامه فرانسوی «لاپروونس»؛ 20 ژوئیه 1935(28 تیر 1314) «دولتی که فاقد معرفت الروح است از قرار معلوم در ایران بار دیگر انقلابی برپا شده است. ملت شورش نموده و حتی اسلحه برداشته تا از حقوق خود دفاع نماید. نظامیها شلیک کرده و اشخاصی [در مسجد گوهرشاد] به قتل رسیدهاند. علت این شورش خونین چیست. دولت میخواسته پوشیدن لباس اروپائی را اجباری سازد. در این ضمن باید اعتراف کرد که این فکر...
نظام اطلاعاتی ـ امنیتی، که پیش از آن فقط بخش کماهمیتی از تشکیلات و حیطه فعالیت نظمیه و شهربانی بود، در دورة رضاشاه گسترش یافت و فعالیت و حیطه عمل آن فعالیتهای شهربانی را تحتالشعاع قرار داد و آن را تابعی از سیاستهای کلی عملیاتی ـ اجرایی خود ساخت. رضاشاه تصمیم گرفته بود با نظمی قبرستانی و رعبانگیز که دستگاه شهربانی و نظام اطلاعاتی ـ امنیتی آن ایجاد میکند و تمایلات مستبدانه او را...
: با کنارهگیری اجباری رضاشاه از سلطنت و تبعید او از ایران در 25 شهریور 1320، سایه سنگین بیست سال حکومت وحشتِ رضاخانی که از کودتای سوم اسفند 1299 آغاز شده بود، از سر مردم ایران برداشته شد و فصل نوینی در حیات سیاسی و اجتماعی ایران آغاز گردید و متعاقب آن مطبوعات نیز پس از سالها خفقان و سانسور زائدالوصف و فقدان آزادی بیان و قلم، توانستند بار دیگر عقاید و افکار خود را آزادانه نشر دهند و حتیا...
پس از اداره تأمینات (پلیس سیاسی و آگاهی) مهم ترین ادارات شهربانی ادارات شهربانی، و در عین حال فعال ترین آنها ، «اداره زندان» بود؛ و در این میان ، قصر بزرگترین، مهیب ترین و پراهمیت ترین زندانهای تحت کنترل شهربانی محسوب می شد و نام آن لرزه بر اندام مخالفان حکومت می انداخت.کسانی که وارد این زندان می شدند سخت ترین مجازاتها در انتظارشان بود و شکنجه های روحی و جسمی سهمگینی درباره آنان اعمال می...
