مقالات
در ارتباط با حادثه ترور یک سرهنگ امریکایی که در12 خرداد 1352 در تهران به وقوع پیوست مقاله زیر را عیناً از جلد اول کتاب «سازمان مجاهدین خلق؛ پیدایی تا فرجام» انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی برگزیده‌ایم. به دنبال دستگیری‌های گسترده‌ای که از اسفند 1351 تا اردیبهشت ماه 1352 صورت گرفت و در پی فرار موفق تقی شهرام از زندان ساری، رهبری سازمان ـ و عمدتا ً رضایی ـ تصمیم گرفت جو...
منوچهر آزمون، نوة دختری شیخ فضل‌الله نوری و خواهرزادة آقا شیخ بهاءالدین نوری و پدرش، ابوالقاسم، انباردار وزارت دارایی بود. آزمون، تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران گذراند. پس از گرفتن دیپلم، در 1330 ش، در زمان صدارت مصدق، برای ادامة تحصیل به آلمان غربی رفت و با استفاده از ارز دولتی، در دانشگاه توبین گن و کُلن، اقتصاد و علوم سیاسی خواند.پس از چندی ارز دولتی وی قطع گردید و ناچار برای ادامة تحصیل در...
سید مرتضی آوینی در سال 1326 ش. در شهرری، واقع در جنوب تهران، به دنیا آمد. پدرش مهندس معدن بود. او تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در شهرهای زنجان، کرمان و تهران سپری کرد و در سال 1344 ش. دیپلم گرفت. همان سال وارد دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد. رشته تحصیلی او معماری بود. هم درس می‌خواند و هم کار می‌کرد. در سال 1354 ش. فوق‌لیسانس معماری گرفت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی آوینی به فیلم‌سازی روی...
آیت‌الله سیدمحمد باقر صدر از علما و متفکران برجستة مجاهد شیعه عراق در قرن چهاردهم هجری، فرزند سید حیدر و نوه مجاهد معروف سید اسماعیل صدر و از خاندان معروف صدر بود. و در 25 ذیقعده 1353ق در شهر کاظمین، به دنیا آمد. در سه سالگی پدرش را از دست داد و مادر فاضله‌اش (دختر شیخ عبدالحسین آل یاسین) تربیت و پرورش او را بر عهده گرفت و برادر بزرگش سید اسماعیل او را تعلیم داد. در پنج سالگی به مدرسه رفت و اندکی بعد...
رخشنده اعتصامی معروف به پروین اعتصامی در 25 اسفند 1285 در تبریز به دنیا آمد. پدرش یوسف اعتصامی آشتیانی از ادیبان ودانشمندان زمان خود بود که به زبانهای فارسی، ترکی، عربی و فرانسوی تسلط داشت و مادرش اختر فتوحی تبریزی فرزند میرزاعبدالحسین‌خان قوام‌الدوله متخلص به شوری شاعر دوره قاجار بود. پروین در سال 1291 ش به همراه خانواده‌اش به تهران کوچید و تا آخر عمر در این شهر ماند. با نمایان شدن ذوق و قریحه...
متن اعلامیه امام خمینی راجع به تحریم نوروز سال 1342 به نقل از جلد اول صحیفه امام به شرح زیر است: بسم الله الرحمن الرحیم انالله و اناالیه راجعون روحانیت اسلام امسال عید ندارد دستگاه حاکمه ایران به احکام مقدسه اسلام تجاوز کرده و به احکام مسلمه قرآن قصد تجاوز دارد، نوامیس مسلمین در شرف هتک است و دستگاه جابر با تصویبنامه‌های خلاف شرع و قانون اساسی می‌خواهد زن‌های عفیف را ننگین و ملت...
از نخستین روزهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی این تلقی در ایران به وجود آمد که می‌توان با طرد و نفی روابط ناعادلانه دو قدرت امریکا و شوروی با ایران به عنوان روشن‌ترین معنای سیاست «نه‌شرقی نه غربی»، رابطه‌ای سالم و متوازن با اروپا را بنا نهاد. گرچه عواملی مانند سلطه طولانی و بدسابقه انگلیسی‌ها بر ایران و یا اتحاد استراتژیک اروپا با امریکا عاملی بازدارنده در تحقق این هدف بود، ولی همواره این نگرش...
تحریم نفتی غرب قطعاً یکی از مهمترین تحولات سیاسی و اقتصادی جهان در دهه هفتاد میلادی است و اکثر مورخینی که تقویم رویدادهای قرن بیستم میلادی را به رشته تحریر درآورده‌اند، از این رخداد به عنوان یکی از برجسته‌ترین وقایع جهان یاد کرده‌‌اند. یکی از ابعاد اهمیت این واقعه، استفاده از نفت به عنوان یک ابزار سیاسی در روابط بین‌المللی بود پدیده‌ای که تا آن تاریخ هرگز سابقه نداشته و پس از آن نیز...
روابط سیاسی ایران و انگلستان به فاصله 2 ماه پس از به ثمر نشستن مبارزات ملت ایران برای ملی کردن صنعت نفت و متعاقب شکایات بی‌حاصل انگلستان از ایران به شورای امنیت سازمان ملل، توسط دولت مصدق قطع شد. (1)این رویداد در کابینه دوم مصدق که در پی حادثه 30 تیر و شکست دولت 5 روزه احمد قوام ـ قوام‌السلطنه ـ به روی کار آمده بود، به وقوع پیوست. مصدق در دور دوم نخست‌وزیری خود ابتدا همه کنسولگریهای انگلیس در شهرهای...
روز 14 آبان 1358 یک روز پس از فتح لانه جاسوسی آمریکا به وسیله «دانشجویان مسلمان پیرو خط امام»، مهندس مهدی بازرگان از سمت نخست‌وزیری استعفا داد و عمر 9 ماهه «دولت موقت» به پایان رسید. متن استعفای بازرگان به این شرح بود1بسم‌الله الرحمن الرحیمحضور محترم حضرت‌آیت‌الله العظمی امام روح‌الله الموسوی الخمینی دامت‌برکاته، باکمال احترام معروض می‌دارد پیرو توضیحات مکرر گذشته و نظر به اینکه دخالتها،...
روز هشتم شهریور 1286 دولتهای انگلستان و روسیه برای مقابله با دشمن مشترک خود آلمان طی پیمانی به اختلافات خود در نقاط مختلف جهان خاتمه دادند. این پیمان که در سن پترزبورگ پایتخت روسیه تزاری به امضا رسید شامل توافق دو کشور در زمینه منافع طرفین در افغانستان ، تبت، امپراطوری عثمانی و ایران بود. در بخش مربوط به ایران دو کشور موافقت کردند که سرزمین ایران را به قلمرو نفوذ خود تقسیم کنند. به موجب این قرارداد...
روز هشتم شهریور 1299 به ابتکار حزب کمونیست روسیه بلشویکی اولین کنگره بزرگ رهبران حزب کمونیست کشورهای آسیائی و آفریقائی تحت عنوان «کنگره ملل ستمدیده مشرق زمین» در شهر باکو در ساحل دریای خزر برگزار شد. هدف از این اجلاس که بیش ازیکهزار نماینده کمونیست در آن شرکت داشتند ایجاد هماهنگی میان احزاب کمونیست کشورهای آسیائی و آفریقائی با یکدیگر و همسو ساختن حرکت آنها با حزب کمونیست روسیه بود. در این کنگره،...
از هفدهم مرداد 1298 که پیمان معروف 1919 توسط وثوق‌الدوله با انگلیسی‌ها به امضا رسید دولت روسیه از این پیمان و اقدام دولت ایران در امضای آن انتقاد کرد و این انتقاد را تا لغو آن پیمان ادامه داد. دولتمردان جدید مسکو که کمی پیش از آن توانسته بودند در جریان انقلاب کمونیستی، حکومت 300 ساله تزاری را براندازند، از یکسو انگلیسی‌ها را هم پیمان رژیم تزاری می‌دانستند و با اقدامات آنان مخالفت می‌ورزیدند و از سوی...
سیدعلی اندرزگو از فعالان مبارزه مسلحانه علیه حکومت پهلوی، در 1318 ش. ـ ماه مبارک رمضان ـ متولد شد. در 12 سالگی در بازار تهران و در یک نجاری مشغول به کار شد. او روزها کار می‌کرد و شبها به تحصیل می‌پرداخت. اندرزگو در سنین نوجوانی به عضویت جمعیت مؤتلفه اسلامی درآمد و در 1341 ـ در 23 سالگی ـ مبارزه مسلحانه علیه شاه را آغاز کرد. او در این مبارزه در کنار شهیدان بخارایی، هرندی، نیک‌نژاد و تحت هدایت...
چهارم خرداد 1362، درپی کشف شبکه جاسوسی حزب توده در ایران و اخراج چندتن از اعضای سفارت شوروی در تهران سه عضو سفارت ایران در مسکو اخراج شدند. این حزب 13 اردیبهشت همان سال منحل اعلام شده و متعاقباً به 18 نفر از دیپلماتهای سفارت شوروی در تهران دستور داده شده بود خاک جمهوری اسلامی ایران را ترک کنند. حزب توده در کشاکش جنگ دوم جهانی بر بقایای «حزب کمونیست ایران» که در دوران رضاخان سرکوب شده بود تأسیس شد. حزب...
30 تیر 1343 در پی ملاقات دو روزه سران سه کشور ترکیه، ایران و پاکستان، در استانبول «پیمان عمران منطقه‌ای «آر.سی.دی» شکل گرفت. هدف از انعقاد این پیمان تقویت همکاری‌‌های اقتصادی میان این سه کشور اعلام شد. چهارچوب روابطی را که در پیمان عمران منطقه‌ای پیش‌بینی شده بود می‌توان از متن قطعنامه 11 ماده‌ای اجلاس سران در استانبول به دست آورد. مواد این قطعنامه به اختصار چنین است: 1ـ ایجاد مبادله آزاد...
سناتور حسین علاء، سیاستمداری بود که طی بیش از 60سال از عمر خود صاحب مشاغل مهمی چون نخست وزیری، وزارت، نمایندگی مجلس و یا وزیر مختاری بود. علاء فرزند میرزا محمدعلی خان علاءالسلطنه از رجال عصر قاجار بود که به مدت 20 سال سفارت ایران را در لندن برعهده داشت. علاءالسلطنه از چهره‌های مورد اعتماد انگلیس در ایران بود و دوبار به رئیس الوزرائی منصوب گردید. حسین که سومین فرزند او بود، در 1261ش در تهران...
روز ۱۲ اردیبهشت سالروز شهادت استاد مرتضی مطهری است . مرتضی مطهری در قریة فریمان، در دوازده فرسنگی مشهد مقدس که اکنون به شهرستانی بدل شده است، دیده به جهان گشود: «تولد اینجانب در 12 جمادی‌الاولی / 1338 قمری مطابق 13 بهمن / 1298 شمسی بوده است.»(1) پدرش حاج شیخ محمدحسین مطهری بود که سالها در نجف اشرف به تحصیل علوم اسلامی پرداخت و پس از مدتها سیر و سفر در شهرهای عراق، عربستان و مصر به زادگاه خویش ـ...
روز سوم تیر 1330 «ریچارد سدان» نماینده شرکت نفت انگلیس و ایران اسناد و مدارک این شرکت را به خانه شخصی خود در تهران انتقال داد. یکی از مسائل جنجال‌برانگیز دوران خلع ید از شرکت سابق نفت، همین کشف اسناد است که جمعی از روزنامه‌نگاران، نمایندگان، سناتورها، وزراء و مسئولین درجه اول کشور را متهم به خیانت به کشور ساخت. اسنادی فاش شد که معلوم می‌کرد دخالت شرکت سابق در امور ایران تا به آن حد...
در ارتباط با حادثه ترور دو مستشار نظامی امریکا که در31 اردیبهشت 1354 در تهران به وقوع پیوست، مقاله زیر را عیناً از جلد اول کتاب «سازمان مجاهدین خلق؛ پیدایی تا فرجام» انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی برگزیده‌ایم. ساعت شش و چهل دقیقة صبح روز چهارشنبه 31 اردیبهشت ماه 1354، تیم عملیاتی مجاهدین خلق به فرماندهی وحید افراخته، در حوالی قیطریه، اتومبیل حاوی دو مستشار نظامی...
