مقالات
مروری اجمالی بر تاریخ‌نگاری انقلاب در سه دهه اخیر، دغدغه‌ای شناخته شده را در اذهان تمامی یاران انقلاب رقم می‌زند و آن چیزی نیست جز اینکه در تاریخ معاصر، جریان نهضت‌های حق‌طلبانه و اسلامی عمدتاً توسط جریان سکولار به نگارش درآمده است. نهضت مشروطیت از بیرونی منازل علمای شاخص تهران آغاز شد و با تأیید علمای نجف قوام یافت، لیکن جریان سکولار، سوار بر امواج نیرومندی که علما و بدنه متدین جامعه...
با پیروزی انقلاب اسلامی و سقوط حکومت پهلوی، تاریخ‌نگاری در ایران از لحاظ کمی وسعت یافت و از لحاظ کیفی تحولی عمیق پیدا کرد. تاریخ‌نگاری به اعتبار رابطه‌ای که همواره میان سیاست و تاریخ و بالاخص تاریخ معاصر وجود دارد، در این تحول سیاسی سخت مورد توجه قرار گرفت. با منقرض شدن سلطنت پهلوی، دوران پنجاه و هفت سالة این سلسله به صورت دوره‌ای تاریخی درآمد و در دستور کار مورخان قرار گرفت. برای تسهیل در...
مسئله پژوهش حاضر این است که چرا از میان روش‌های تاریخ‌نگاری حاکم بر حوزه‌های علوم انسانی در دو قرن پیش اروپا، مکتب آنال توانست جایگاهی استوار یافته و نزدیک به یک قرن به عنوان روش مسلط تاریخ‌نگاری فرانسه شناخته شود؟ این که مکتب آنال از چه امکانات بالقوه‌ای که پیش از آن در پژوهش‌های تاریخی غفلت شده بود، استفاده کرد و این رویکرد چه تأثیری بر میزان موفقیت آن داشت، پرسش‌هایی است که در...
ناصرالدین شاه در سال 1277قمری، مظفرالدین میرزا پسر خود را به رسم معمول قاجاریه، به تبریز فرستاد تا راه و رسم سلطنت را بیاموزد و سال بعد او را رسماً ولیعهد اعلام نمود. پیش از آن شاه چند بار ولیعهد معین کرده بود و 3 نفر از ولیعهدها در کودکی در گذشته بودند. مظفرالدین میرزا چهارمین ولیعهد ناصرالدین شاه بود. از همان تاریخ استقرار مظفرالدین میرزا در تبریز، پدرش کوشید که بهترین افراد را برای تعلیم و تربیت وی...
دکتر سید‌جلال‌الدین مدنی استاد و پژوهشگر حوزه تاریخ معاصر ایران در مصاحبه‌ای کوتاه، دیدگاه خود را درباره روند تاریخ‌نگاری مبتنی بر اسناد طی سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی بیان کرد. با هم مصاحبه را می‌خوانیم: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در میان مورخانی که راجع به تاریخچه تحولات انقلاب آثاری از خود بر جای گذارده‌اند می‌توان عناصر چپ، لیبرال، فراماسون، سلطنت‌طلب و ... را...
آدمی در «حال» می‌زید و چشم به «آینده» دارد. تاریخ به «گذشته» می‌نگرد. امّا انسان و جوامع انسانی را از تاریخ‌گریزی نیست چرا که شناخت هویت و آگاهی از موقعیت و شرایطی که در آن زندگی می‌کنیم و ساختن آینده، بدان‌سان که از خطاها و اشتباهات گذشته پرهیز شود، بدون شناخت درست گذشته ناممکن است. هم از این روی، از دیرباز و در تمامی تمدن‌های بشری، انسان‌ها و جوامع گوناگون برای...
یکی از مهمترین امتیازاتی که در ابتدای قرن بیستم دولت انگلیس از قاجارها اخذ نمود، امتیاز نفت دارسی بود. امتیاز دارسی در دوران پادشاهی مظفرالدین شاه قاجار توسط صدراعظم ایران یعنی امین‌السلطان واگذار شد. در واقع با این امتیاز ارزشمندترین منبع ثروت ایران در قرن بیستم در اختیار انگلستان قرار گرفت. با کشف و بهره‌برداری از نفت ایران، سیاست‌ها و برنامه‌های دولت استعماری انگلیس در قبال کشور...
استاد فخرالدین حجازی خطیب، نویسنده، ادیب، شاعر، سیاستمدار معاصر در سال 1308 در سبزوار متولد شد. پدرش مرحوم حاج‌شیخ محمد حجازی از زهاد و روحانی بود. تحصیلات را در زادگاه شروع، دروس قدیمه را همراه با دروس جدید آغاز، سال 1320 وارد دبیرستان شد. اما مشکلات اقتصادی پس از یک سال مانع از ادامه تحصیل شد. اما از سوی دیگر با سقوط دیکتاتوری بیست ساله رضاخان و امکان فعالیت اسلامی، انجمن تبلیغات اسلامی را با...
درآمد: فخرالدین حجازی نویسنده و سخنران توانا در 27 آذر ماه 1331 در زمانی که دکتر محمد مصدق زمام امور دولت را در دست داشت، مقاله ای در هفته نامه «جلوه حقیقت» نوشته است. در این مقاله که در هنگام نوشتن آن ، فخرالدین حجازی تنها 23 سال داشت به عنوان خواسته های نسل جوان مذهبی آن روزگار به دکتر مصدق یادآور می شود که به عنوان نخست وزیری که بخاطر « هم آهنگی پیشوایان اسلامی و بیانات گویندگان دینی و...
روز ۲۷ اردیبهشت ۱۳۳۶ به دستور شاه حزب مردم توسط امیر اسدالله علم در ایران تاسیس شد . درباره رقابت دو کشور امریکا و انگلیس در عرصة سیاست ایران در دورة محمد‌رضا پهلوی بارها و در موارد گوناگون سخن به میان آمده است. شایع‌ترین دلیل این رقابت این بود که انگلستان با توجه به پیشینه طولانی حضور و نفوذش در ایران نمی‌توانست حضور فعال کشور ثالثی مانند آمریکا را تحمل کند و به انحاء مختلف می‌کوشید از...
: در بیان تاریخ زندگی مشاهیر، مفاخر، شخصیت‌های بنام، همواره تحریف، وارونه‌نویسی، کینه و عداوت، حُب و بغض، افراط و تفریط، در نقل رویداد ها وجود داشته است. این جریان تحریف واقعیت ها چه از سوی مخالفان فکری و عقیدتی یا توسط جریانهای سیاسی و سیاستمداران صورت گرفته و می گیرد . در نهایت عمال اجنبی به صورت مستقیم و غیرمستقیم ازکمبود فرهنگ مطالعه، بینش، نگرش، در جامعه، سوء استفاده...
سرآغاز نهضت امام خمینی در تاریخ پانزدهم مهرماه 1341 هیئت وزیران لایحه جدید تشکیل انجمنهای ایالتی و ولایتی را تصویب کرد. در مصوّبه دولت برای اولین بار قید «اسلام» از شرایط انتخاب‌کنندگان و انتخاب‌شوندگان برداشته شد و به جای سوگند به قرآن، سوگند به «کتاب آسمانی» آورده شد.1 به دنبال اعلام تصویب نامه مزبور در جراید، امام خمینی علمای طراز اول قم را به نشستی دعوت کرد. در این...
«اکنون که رهبر بزرگ و زعیم عالیقدر امام خمینی بنا به حق شرعی و قانونی خویش در این موقعیت حساس و تعیین‌کننده و تاریخی جناب آقای مهندس بازرگان را بدون درنظر گرفتن وابستگی حزبی به ریاست دولت موقت انقلابی شرعی و قانونی برگزیده‌اید، ما این انتصاب انقلابی و تاریخ‌ساز را به ملت شریف و فداکار ایران تبریک می‌گوئیم و از آنجا که به فرمان آیه شریفه «اطیعواالله و اطیعواالرسول و...
ناصر عامری دبیر کل «حزب مردم» یک ماه بعد از آنکه از سوی شاه و به دلیل انتقاد از فساد و بی کفایتی دولت هویدا از مقامش عزل شده بود، در یک سانحه برنامه ریزی شده توسط ساواک به قتل رسید. *** روز 10 بهمن 1353 ناصر عامری دبیرکل «حزب مردم» در یک سانحه رانندگی مشکوک در جاده رشت کشته شد. ناصر عامری فرزند سلیمان در سال 1307 شمسی در شهر کرمان متولد شد و تحصیلات دوران ابتدایی و متوسطه خود را در مدارس شهر کرمان...
روز 19 آبان 1345 امیراسدالله علم به وزارت دربار منصوب شد. در مطالعۀ احوال بازیگران عصر پهلوی، وقتی‌که با شخصی مانند اسدالله علم روبه‌رو می‌شویم، نکته‌های عجیب و مبهمی به چشم می‌خورد؛ از جمله این نکته که چرا با وجود پیش‌بینی‌های او در مورد اوضاع آیندۀ کشور، مانند سقوط شاه و پیدایش انقلاب اسلامی، به‌گونه‌ای عمل می‌کرد که رژیم شاه را به سراشیبی تند سرنگونی سوق می‌داد؟...
: اندیشه شکل‌گیری این حزب را می‌توان در روند رشد تحزب در دهه 1320 که به عنوان یک دوره مهم از فعالیت‌های سیاسی احزاب و گروه‌های متعدد (با مرام‌ها و مسلک‌های مختلف) محسوب می‌شود، جستجو کرده رشد آگاهی سیاسی بخشی از مردم شهری این دوره را می‌توان در اقتدار جبهه ملی و حزب توده مشاهده کرده این رویکرد عمومی به فعالیت‌های سیاسی متقل نمی‌توانست بعد از موفقیت کودتای 28 مرداد 1332...
در تاریخ نگاری انقلاب اسلامی، همان گونه که در معرفی برخی از چهره ها به نسبت نقش و اهمیت‌شان در تاریخ انقلاب، اقدام شایسته‌ای صورت نپذیرفته است، چهره‌هایی نیز وجود دارند که در ظاهر از آنها زیاد یاد می‌شود اما در حقیقت سالی یک بار و آن هم در سالگرد شهادت یا وفاتشان مقداری بیشتر به آنها پرداخته می‌شود. اما نکته مهم آنجاست که در چگونگی معرفی این شخصیت ها نیز نواقص و کوتاهی‌های فراوانی وجود...
بازرگان در اواخر مهر در پاریس خدمت امام رسید و تلاش کرد تا مواضع امام را تعدیل کند. وی در حضور امام خمینی «سه انگشتش را جلو امام گذاشت‌و گفت: آقا! ایران سه رکن دارد: شاه، ارتش و آمریکا. شما می‌گویید شاه برود، اولاً کجابرود؟ شاه رفتنی نیست، به فرض برود، با آمریکا و ارتش چه می‌کنید؟ فکر این دو...
تعارض انقلابی‌گری و اصلاح‌طلبی از مقوله‌هایی بود که جریانهای سیاسی و مطبوعات نوظهور دوران موسوم به «اصلاحات» بسیار به آن پرداختند. کار به آنجا رسید که کسانی تا اندکی بیش از آن و حتی در همان دوران خود را «خط امامی» می‌خواندند، با یادآوری گذشته، از ناکامی روش‌های غیرانقلابی و به ادعای آنان اصلاح‌طلبانه بازرگان انگشت حسرت به دندان می‌گزیدند. آنان مدعی بودند اگر به جای...
دولت موقت که بنا به توصیه برخی از دوستان به حضرت امام و موافقت ایشان، توسط مهندس بازرگان با عضویت وزرایی که غالبا عضو نهضت آزادی یا جبهه ملی بودند تشکیل شده بود، علیرغم کینه‌توزیها و دشمنیهای عمیق آمریکا با ملت ایران، بطور پنهان با عوامل اطلاعاتی آمریکا در خارج از ایران و نیز عناصر سفارت آمریکا در تهران ارتباط برقرار کردند. عمده این روابط از سوی عباس امیر انتظام «سخنگوی دولت موقت و مسئول دفتر...
