مقالات
: فریدون هویدا که در چند سال آخر حکومت شاه، سفیر وی در سازمان ملل بود در کتاب خاطرات خود تحت عنوان «سقوط شاه» گوشه‌هایی از مفاسد سیاسی و اداری و اخلاقی و اجتماعی شاه و اطرافیانش را تشریح کرده است. اگر چه نویسنده به دلیل آنکه برادرش امیرعباس هویدا سمت نخست‌وزیری حکومت شاه را بر عهده داشت تلاش می‌کند تا وی را که سهم بزرگی در این گونه مفاسد داشته است تبرئه کند، ولی مع‌الوصف خاطرات وی...
«لوسین ژرژ» خبرنگار روزنامه فرانسوی لوموند در چهارم اردیبهشت 1357 موفق به انجام مصاحبه جامعی با امام خمینی گردید. این مصاحبه که خبرنگار لوموند آن را اولین مصاحبه آیت‌الله خمینی نامیده علیرغم اختناق سیاسی حزب بعث صورت گرفت. لوسین ژرژ درباره این مصاحبه که متن آن در 16 اردیبهشت 1357 در لوموند به چاپ رسید، چنین می‌نویسد: از آغاز سال جاری مسیحی، قیامهای بزرگی مرتباً در ایران، از قم گرفته تا...
برای بیان تاریخ، مانند هر علم دیگری در ابتدا مجبوریم کلیاتی را مطرح نماییم تا به نقاط اصلی موضوع بحث بهتر و با حدود مشخص توجه کنیم. 1- تعریف تاریخ: برای تاریخ معانی و تعاریف گوناگوی گفته‌اند و از جمله «تعیین کردن مدتی از ابتدای امری عظیم و قدیم و مشهور تا ظهور امر ثانی که دنبال اوست». این تعریف و معنی بیشتر به خود تاریخ اتکاء دارد تا به موضوعات تاریخ که نظر ما متوجه آنهاست؛ بنابراین از...
جنگ جهانی تمام شد. روسیه تزاری از درون پاشید، آلمان و عثمانی شکست خوردند و انگستان برنده شد. اما هنوز بازی تمام نشده بود . امنیت مرزهای هندوستان مطرح بود و ایران را از دیر باز دروازه هندوستان می‌شناختند. پس مصلحت برنده جنگ در این بود که ایران را هم مثل هندوستان کند، وثوق الدوله را بر سر کار آوردند و سید ضیاء الدین طباطبائی مدیر روزنامه " رعد " مدافع قرارداد استعماری 1919 شد. ملت مقاومت کرد و...
طی اقامت امام خمینی در پاریس، نمایندگان دولت فرانسه، چند دیدار و گفتگوی رسمی با ایشان بهعمل آوردند. در این ملاقاتها عموماً حجج اسلام احمد خمینی و اشراقی حضور داشتند. ترجمه مذاکرات از فرانسه یا انگلیسی به وسیله صادق قطب‌زاده و دکتر ابراهیم یزدی انجام می‌گرفت. همچنین دکتر یزدی متن مذاکرات را یادداشت می‌کرد. اولین دیدار نمایندگان رسمی دولت فرانسه با امام خمینی روز 22 مهرماه 1357، در...
در زمان مظفرالدین‌شاه کم کم به دلیل تغییراتی که در اروپا ظاهر می‌شود سیاست روس و انگلیس در ایران به هم نزدیک می‌گردد و در همان حالی که آثار انقلاب مشروطیت در ایران ظاهر می‌شود، انگلیس علی‌الظاهر به حمایت از انقلاب مشروطیت و روسیه در مقابل آن قرار می‌گیرد. در چنین شرایطی بین لرد کرزن وزیر خارجه انگلیس و کنت لامزدروف وزیر خارجه روس مذاکراتی با هدف نزدیکی مواضع دو کشور و تقسیم ایران میان...
موقعیت جغرافیایی ایران در طول تاریخ و از جمله در قرن بیستم همواره یکی از انگیزه‌های پیدایش و گسترش نظام سلطه جهانی و همچنین منبع نگرانی جدی در منطقه بوده است. کشف منابع عظیم نفتی نیز در اوایل قرن بیستم به این موقعیت حساس دامن زد و قدرت‌های بزرگ سلطه‌گر جهانی را بر آن داشت تا با اتخاذ سیاستهای همکاری‌جویانه یا رقابت‌جویانه به تاراج سرزمین ایران و داراییهای آن اقدام نمایند. رقابت...
سیاست استعمار انگلیس همواره بر ضعیف و زبون نگه داشتن کشور ما بوده است زیرا قدرت‌طلبی این کشور، با تمام خصوصیات ویژه اهل آن اقتضا می‌کند که کشور هدف را در ضعف نگه دارد و به عنوان کشوری متوحش و به دور از تمدن قلمداد و معرفی نماید. این سیاست تا چند سال قبل از کودتا جزء سیاستهای ثابت او بود. در همین رابطه سرگور اوزلی وزیر مختار انگلیس در سال 1294 شمسی به وزیر امور خارجة دولت انگلیس می‌نویسد:...
شهریورماه هر سال، سالگشت رحلت جلال آل‌آحمد از نویسندگان برجسته تاریخ معاصر ایران است. همانکه «سیدحسین» نام دارد، شناسنامه‌اش وی را «سیدجلال‌الدین سادات آل‌احمد» می‌نامد و به «جلال آل‌احمد» مشهور است. جلال در هفتم فروردین 1303 در محله سیدنصرالدین تهران به دنیا آمد. پدرش سیداحمد طالقانی روحانی بود و پس از اینکه جلال تحصیل در دبستان را به پایان رساند، او را مجبور کرد ترک...
سال پایانی حکومت پهلوی در حالی آغاز شد که علیرغم اوج‌گیری اعتراضات مردمی، کمتر کسی باور می‌کرد که این رژیم نتواند سال جاری را به پایان برساند. البته بودند کسانی چون امیراسدالله علم – یار همراه محمدرضا پهلوی – که در یادداشت‌های روزانه‌اش فروپاشی حکومت را پیش‌بینی کرده بود، اما هنوز زنگ خطر جدی در بین رجال پهلوی به صدا درنیامده بود.تابستان 1357ش دورة پرالتهابی آغاز شد که به سقوط حکومت انجامید. روز...
مقایسه جمعیت ایران در 1914 و 1915 نشان می‌دهد که حدود ده میلیون نفر در اثر قحطی و بیماری از بین رفته‌اند. در این مقاله، نخست شواهد مربوط به جمعیت ایران در 1914 بررسی می‌شود؛ و نشان داده خواهد شد که برخلاف ادعاهای برخی نویسندگان روس در قبل از جنگ جهانی اول و نیز برخی آثار انگلیسی در دهه‌های 1960 و 1970 مبنی بر اینکه جمعیت ایران [پیش از جنگ جهانی اول] تنها 10 میلیون نفر بوده، جمعیت واقعی ایران در 1914 دست کم 20...
درباره خلیج فارس و نام آن، تاکنون آثار بسیاری، چون کتاب و مقاله از دیدگاه‌های گوناگون نگاشته شده است و بیشتر کسانی که در مورد خلیج فارس سخن گفته و نوشته‌اند، از بیگانگان، به ویژه انگلیسی‌ها بوده‌اند، زیرا به لحاظ جایگاه ویژه‌ای که در این منطقه داشته‌اند، بیشتر کوشیده‌اند تا حقیقت پنهان ماند و نام ساختگی و نادرست را به جای نام اصیل و درست خلیج فارس، به کار برند.بیشتر مأموران انگلیسی نیز در...
از امان‌الله خان در افغانستان، رضاخان در ایران و آتاترک در ترکیه به عنوان مهره‌های ترویج فرهنگ سکولار و اشاعة غربی‌گرایی در این سه کشور یاد می‌شود. امان‌الله خان 10 سال، آتاترک 18 سال و رضاخان 20 سال بر کشورهایشان حکومت کردند. حداقل 8 سال از این سالها حکومتشان همزمان بود (1307-1299) و در این 8 سال، اقدامات فرهنگی فراوانی به موازات یکدیگر در کشورهای خود به وجود آوردند.مهمترین اقدامات فرهنگی امان‌الله...
کم نیستند نواحی گمنامی که به واسطه رخدادهای تاریخی، نامشان بر سر زبانها افتاده، شهرت جهانی یافته‌اند: فین کن اشتاین (محلی در لهستان)، چالدران (روستایی در ایران)، گوادلوپ (جزیره کوچکی در شرق دریای کارائیب) و...نام گوادلوپ (Guadeloupe) در دگرگونیهای سیاسی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی بسیار شنیده یا خوانده می‌شود. بیشتر منابعی که به رویدادهای سال 1357 ایران پرداخته‌اند، به نشست پنجم ژانویه 1979/15 دی 1357 در این...
کنفرانس گوادلوپ، به گردهمایی سه روزه سران 4 کشور اروپایی یعنی فرانسه، انگلستان، آمریکا و آلمان در جزیره‌ای به این نام در سال 1357 است. در این کنفرانس که از 14 تا 17 دی ماه 1357 و در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی ایران ترتیب یافت، رهبران 4 کشور غربی سیاست خارجی خود را در زمینه چند بحران مهم جهانی از جمله انقلاب اسلامی ایران با یکدیگر هماهنگ ساختند.گوادلوپ کجاست؟گوادلوپ نام جزیره‌ای کوچک در شرق دریای...
اظهارنظرها، بدگویی‌ها و افشاگریهای سران رژیم شاه علیه یکدیگر زمانی که منافع هر یک توسط دیگری در معرض خطر قرار می‌گرفت شنیدنی و خواندنی است. آنچه که ذیلاً از نظر خوانندگان گرامی می‌گذرد اظهارنظر اردشیر زاهدی داماد شاه و آخرین سفیر وی در آمریکا علیه امیر اسدالله علم و امیرعباس هویدا است.* * *یکی از دشمنان قسم خورده من که همیشه با او کشمکش و جنگ و گریز و رقابت پنهان داشتم امیر اسدالله علم یار غار...
در طول تاریخ، و به ویژه پس از تأسیس سلسله صفویه، با توجه به تهدید استقلال و تمامیت ارضی کشور از سوی دولتهای همسایه، تقویت بنیه دفاعی کشور مهمترین رکن تصمیم‌گیریها و سیاستگزاریهای دولتهای ایران بوده است. پس از شکست ایران از روسیه در عهد فتحعلی شاه قاجار، نیاز به بازسازی قوای دفاعی هم از نظر سازماندهی و ساختار و هم از نظر تأمین تجهیزات و تسلیحات جدید و پیشرفته، بیش از پیش احساس گردید. چون برآورده شدن...
از فرازهای مهم تحولات عصر پهلوی دوم تخریب حظیره‌القدس مرکز اجتماع بهائیان در اردیبهشت 1334 بود. مقاله حاضر به این رویداد و علت مشارکت رژیم شاه در این حادثه می‌پردازد: در حالی که رژیم پهلوی به سوی تقویت بهائیت در ایران حرکت می‌کرد و بخش بزرگی از امکانات در اختیار بهائیان بود و دستشان به علت سفارش اربابان شاه در همة امور باز بود، در میان ملت، متدینین به تحریکات علیه بهائیت دست زدند. عمده‌ترین...
تاریخ تاسیس کتابخانه در ایران به دو دوره تقسیم می شود: دوره اول مربوط به کتابخانه های ایران باستان است و دوره دوم مربوط به کتابخانه های اسلامی است. همچنین کتابخانه ایران در دوره اسلامی شامل: کتابخانه های ایران از قرن اول اسلامی تا حمله مغول در قرن ششم و کتابخانه های ایران بعد از تسلط مغول تا دوران صفویه می باشد. کتابخانه های ایران باستانبراساس نوشته های مورخان، در زمان حکومت هخامنشیان، کتاب های...
در طول تاریخ، و به ویژه پس از تأسیس سلسله صفویه، با توجه به تهدید استقلال و تمامیت ارضی کشور از سوی دولتهای همسایه، تقویت بنیه دفاعی کشور مهمترین رکن تصمیم‌گیریها و سیاستگزاریهای دولتهای ایران بوده است. پس از شکست ایران از روسیه در عهد فتحعلی شاه قاجار، نیاز به بازسازی قوای دفاعی هم از نظر سازماندهی و ساختار و هم از نظر تأمین تجهیزات و تسلیحات جدید و پیشرفته، بیش از پیش احساس گردید. چون برآورده شدن...
