مقالات
روز 16 فروردین 1303 محمد علی شاه ششمین پادشاه قاجار و پسر ارشد مظفرالدین شاه ، به مرض دیابت درگذشت . او که فرزند «ام الخاقان» دختر میرزا تقی خان امیر کبیر بود، در 1249 بدنیا آمد، در 28 دی 1285 تاجگذاری کرد [1] در دوم تیر 1287 با همکاری و مداخله موثر نظامیان روسیه مجلس شورای ملی را به توپ بست، در 25 تیرماه 1288 از سلطنت خلع و به سفارت روسیه پناهنده شد، در 18 شهریور 1288 از ایران گریخت و در 16 فروردین 1303 در سن 53 سالگی...
روز 15 فروردین 1320 پروین اعتصامی شاعر برجسته و خوش قریحه ایرانی به علت ابتلا به بیماری حصبه در 35 سالگی درگذشت. پروین اعتصامی در 25 اسفند 1285 در شهر تبریز به دنیا آمد. پدرش یوسف اعتصام الملک از سکنه شفت و اصالتاً آشتیانی و مادرش اختر فتوحی از اهالی آذربایجان بود. پروین تنها دختر خانواده بود و چهار برادر داشت. اعتصام الملک پدر پروین از نویسندگان و مبارزان دوران مشروطه بود. او در سال 1291 به همراه خانواده اش...
روز 12 فروردین 1358 به فاصله 50 روز پس از پیروزی انقلاب اسلامی و پس از برگزاری یک رفراندوم عمومی، نظام جمهوری اسلامی ایران با استناد به آراء اکثریت قریب به اتفاق مردم تأسیس شد. یکی از وقایع مهم و شگفت‌انگیز تاریخ معاصر ایران که نقش گسترده‌ای در تغییر مناسبات سیاسی جهان داشت، پدیده انقلاب ایران در نیمه دوم قرن بیستم بود. در تقویم تاریخ انقلاب اسلامی ایران، روزهای پرافتخاری برای مردم ایران ثبت...
روز 12 فروردین 1355 به دلیل کاربرد نام مجعول خلیج عربی به جای خلیج فارس توسط یک فضانورد آمریکایی، مدیر «ناسا» عذرخواهی کتبی این سازمان را به سفارت ایران در واشنگتن ارسال کرد. این فضانورد که «اسلایتون» نام داشت، در سفر اخیر خود به قطر از نام جعلی «خلیج عربی» استفاده کرده بود. در طول تاریخ، خلیج فارس نه تنها بخشی از خاک ایران محسوب می‌شده و حاکمیت آن در دست ایرانی‌ها بوده است،...
روز 11 فروردین 1303 علما و مجتهدین قم در دیدار سردار سپه با ایشان، مخالفت صریح خود را با جمهوری موردنظر رضاخان اعلام کردند. رضاخان نیز قول داد فکر جمهوریت را تعقیب نکند. طراحان و بنیانگذاران جنبش جمهوریخواهی تصور می‌کردند که با طرح گسترده شعار جمهوریت، تمام آزادیخواهان به دلیل سرخوردگی از مناسبات موجود و دلزدگی از قاجارها، زیر پرچم سردار سپه جمع خواهند شد و حکومت شوروی نیز قاطعانه از آن...
روز 10 فروردین 1340 آیت‌الله العظمی سیدحسین بروجردی مرجع تقلید شیعیان جهان، بر اثر سکته قلبی دارفانی را وداع گفت. آیت‌الله العظمی سیدحسین بروجردی، مرجعی بود که مسیر حرکت مرجع سلف را ادامه داد و در این زمینه حتی با سرعت بیشتر و گستردهتر عمل کرد. تأکیدات مکرر این مرجع خردمند، بر عدم ورود طلاب و روحانیون در عرصههای سیاسی نباید مورخان و تحلیگران تاریخ معاصر ایران را از اهمیت نقش سیاسی...
روز 9 فروردین 1301 آیت الله سیدحسن مدرس طی سخنانی از بی‌پایه بودن اکثر تشکل‌های سیاسی در کشور انتقاد کرد. مدرس در جلسه مجلس شورای ملی گفت: «اگر مملکت ما دارای یک مسلک سیاسی استوار بود، از آغاز انقلاب مشروطه تاکنون بیش از 25 مرامنامه فقط در خانه من نوشته یا امضا نمی‌شد که حتی یکی از آنها هم صورت عملی پیدا نکند.» *** مدرس شهید در مسیر مبارزات و مجاهدات علمی و عملی خود اصول و روش‌های...
روز 8 فروردین 1359 محمدرضا پهلوی در بیمارستان معادی قاهره تحت عمل جراحی قرار گرفت و طحال وی که ده برابر حالت عادی خود بزرگتر شده بود برداشته شد. در جریان این عمل پزشکان متوجه شدند بیماری سرطان پیشرفت کرده و علاوه بر طحال، کبد وی را نیز فراگرفته است گفته می‌شود شاه تا زمان انقلاب از بیماریش خبر نداشت. مقاله حاضر بخشی از خاطرات امیر اسدالله علم وزیر دربار شاه راجع به پیدایش بیماری سرطان وی...
روز 5 فروردین 1352 امام خمینی خطاب به روحانیون، دانشگاهیان، بازاریان، دهقانان و سایر طبقات ، جشنهای 2500 ساله شاهنشاهی را به «چراغهایی که در گورستان می افروزند» تشبیه کردند و فرمودند «امید است شما عزیزان من جشن مرگ استعمار و عمال آن را به زودی بگیرید» در این پیام آمده است: «... به دوستان عزیزم، طبقۀ جوان روحانی، دانشگاهی، بازاری، دهقان و سایر طبقات پس از...
روز 4 فروردین 1363 ابوالحسن بنی صدر رسماً از «شورای مقاومت ملی» که توسط سازمان مجاهدین خلق به وجود آمده بود کناره گرفت. تبدیل شدن شوراى ملى مقاومت به عنوان آلت دست سازمان از یک طرف، رفتار دیکتاتورمآبانه رجوى از طرف دیگر، موجب افزایش اختلافهاى داخلى شورا و در نتیجه کنارهگیرى بعضى گروهها و اعضاى اصلى از قبیل بنىصدر و اطرافیانش، حزب دمکرات کردستان، و دیگر گروهها شد....
روز دوم فروردین 1342 مدرسه فیضیه قم مورد یورش وحشیانه نظامیان رزیم شاه و اوباش قرار گرفت. پس از آن که امام خمینی در اسفند 1341، برای مقابله با ترفندهای رژیم شاه عید نوروز 1342 را تحریم و عزای عمومی اعلام کرد و این اعلام با حمایت و همراهی روحانیت و مراجع روبرو شد، شاه درصدد رویارویی مستقیم با روحانیت برآمد. به همین دلیل در روز 2 فروردین 1342 که مصادف با وفات امام جعفر صادق(ع) بود مجالس متعدد عزاداری و...
روز دوم فروردین 1303 تظاهرات بزرگی از سوی طرفداران آیت الله سیدحسن مدرس در مخالفت با جمهوریخواهی رضاخان در میدان بهارستان و اطراف مجلس شورای ملی برگزار شد. قیامی را که مدرس علیه جمهوری رضاخانی ایجاد و رهبری کرد، به یکی از نقطه‌های عطف تاریخ مبدل شد و در زمره مبارزات این قهرمان عرصه دیانت و سیاست، جایگاه ویژه‌ای احراز نمود. گرچه برخی بر این باورند که مبارزه با جمهوریخواهی شاید تنها...
روز اول فروردین 1308 قانون لباس‌های متحدالشکل در شهرها لازم‌الاجرا اعلام شد. این قانون در 6 دی‌ماه 1307 در مجلس هفتم به تصویب رسیده بود. بعد از انقراض سلسله قاجار در ایران شاهی که کعبه آمالش اروپا بود به سلطنت رسید. او به سمت کشف حجاب و پذیرش شیوه زندگی به سبک اروپا همراه با سیاست مذهبزدایی و تبعات آن سوق یافت. در میان برنامههای رضا شاه کشف حجاب به دلیل برخورد مستقیم با اعتقادات مذهبی...
روز 29 اسفند 1329 مجلس سنا مصوبه 24 اسفند مجلس شورای ملی را تصویب کرد و شاه نیز در همین روز قانون را امضا کرد. در نتیجه ملی شدن صنعت نفت رسمیت یافت بعد از انتخابات مجلس شانزدهم در پاییز 1328 و بهار 1329، با تشکیل فراکسیون اقلیت «ملیون» به رهبری دکتر محمد مصدق، فرصت مناسبی برای طرح مطالبة دیرین خلع ید استعمار پیر انگلیس از ثروت ملی نفت و اوج‌گیری مبارزات استقلال‌خواهانه و ضداستعماری ملت...
روز 26 اسفند 1351 ریچارد هلمز رئیس پیشین سازمان «سیا» به عنوان سفیر جدید آمریکا در ایران وارد تهران شد. «ریچارد مک‌گارا هلمز» رئیس پیشین سازمان سیا و سفیر اسبق امریکا در ایران در 10 فروردین 1292 در ایالت پنسیلوانیا به دنیا آمد. هلمز تحصیلات متوسطه را در آمریکا و 2 سال آخر آن را در فرانسه و آلمان به پایان برد و به دو زبان آلمانی و فرانسه تسلط کافی یافت. در این سالها برادر ریچارد هلمز در کالج...
روز 23 اسفند 1340 آیت‌الله سیدابوالقاسم کاشانی در سن 80 سالگی درگذشت. زندگانی پرافتخار روحانی مبارز و مرجع عالیقدر تشیع، سیدابوالقاسم کاشانی(ره) شباهت عجیبی با جابرابن عبدالله، صحابی بزرگ پیامبر اسلام(ص)، و اهل بیت او علیهم‌السلام دارد؛ که خود نیز از سلاله آنان بود. او از همان ایام جوانی در رکاب پدر به مبارزه و جهاد علیه دشمنان پرداخت. شهادت پدرش در این جنگ و جهاد، نه‌تنها او را دلسرد...
روز 16 اسفند 1329 سپهبد رزم‌آرا نخستوزیر که برای شرکت در یک مجلس ختم در مسجد شاه حضور یافته بود، در حیاط مسجد توسط یکی از اعضای جمعیت فدائیان اسلام به نام خلیل طهماسبی به ضرب گلوله به هلاکت رسید. طهماسبی در دادگاه مسئولیت قتل را پذیرفت و گفت «یک خائن را کشتم». سپهبد "علی رزم آرا" در سال1280ش در تهران متولد شد. او نواده یکی از صاحب منصبان قدیمی قورخانه ناصرالدین شاه و فرزند سرهنگ...
پانزدهم اسفند سالگرد انعقاد پیمان الجزایر میان ایران و عراق است . اولین پیمان رسمی میان ایران و عراق برای حل اختلاف‌های مرزی دو کشوردر آستانه جنگ اول جهانی ـ نوامبر 1913 ـ با عنوان «موافقتنامه مرزی استانبول» به امضا رسید. این پیمان میان ایران و عثمانی منعقد شد و عراق هنوز استقلال نداشت. پس از تأسیس دولت ملی در عراق، اختلافات مرزی زمینی و آبی میان دو کشور که میراث استعمار بود وارد مرحله جدیدی...
روز 12 اسفند 1329 اجتماع عظیمی از سوی جمعیت فدائیان اسلام در مسجد شاه برپا شد. در این اجتماع علیه ظلم شرکت نفت ایران و انگلیس و لزوم ملی شدن صنعت نفت سخنرانیهایی ابراز شد و سپهبد زرمآرا نخستوزیر مورد حمله شدید قرار گرفت.. حرکت فدائیان اسلام، جنبشی مذهبی و ضداستعماری و ضداستبدادی بود. این جنبش، برای مبارزة همزمان با استبداد و استعمار در کشورمان ظهور پیدا کرد. ملی شدن صنعت نفت در ایران، اساساً جنبشی...
روز 10 اسفند 1357 ملامصطفی بارزانی از رهبران حزب دمکرات کردستان عراق، که سالها در ایران به سر می‌برد در یکی از بیمارستان‌های آمریکا بر اثر ابتلاء به سرطان درگذشت ملامصطفی بارزانی پایه گذار حزب دمکرات کردستان عراق،در 1902 م. متولد شد. کودکی و جوانی را در دهکده بارزان عراق، در مجاورت مرز ایران و ترکیه سپری کرد. در جوانی به رمه‌داری مشغول بود. ملامصطفی سواد و اطلاعات مذهبی خود را در...
