رضا خان
....انگرت(کاردار آمریکا در تهران) در 27 اکتبر 1920 می‌نویسد: «روز گذشته کابینه استعفا داد و سپهداراعظم قبول کرد که دولت جدید را تشکیل دهد ... اکنون انگلستان بر عزل کلنل استاروسلسکی پافشاری می‌کند و خواستار در دست گرفتن کنترل نیرو‌هایی است که به سختی می‌توان آن را ارتش ایران نامید... همسر این کلنل یک بارونس آلمانی است. استاروسلسکی یکی از دوستان نزدیک شاه بوده و تاکنون کسی نتوانسته که او را...
....در روزهای سخت جنگ جهانی اول، نیروهای بریتانیا از خدمات بسیار ارزشمند شیخ محمره بهره‌مند شدند؛ خصوصاً در سال‌های 1914 و 1915 که نیروهای بریتانیا به ترتیب در جنوب عراق و جنوب ایران روزهای آغازین درگیری خود را پشت سر می‌گذاشتند. با روی کار آمدن رضا، بریتانیا به تدریج هواداران قدیمی خود از جمله شیخ محمره را رها کرد و ایشان را به مرحمت و شفقت رژیم جدید در تهران واگذار نمود. با ورود مستشاران...
....فولر از سفارت آمریکا در تهران در گزارش مورخ 13 سپتامبر 1925 خود می‌نویسد: احتراماً به اختصار نظراتم را دربارة نگرش وزارت امور خارجه بریتانیا به ایران و مستشاران آمریکایی به عرض می‌رسانم. گزارش حاضر حاصل بررسی اقدامات انگلیس در ایران و تماس‌هایی است که در طول یک سال و نیم گذشته با مقامات انگلیسی در ایران داشته‌ام، که در ولایات بسیار دوستانه و البته در تهران کمتر دوستانه بوده است، و در...
در ابتدای بحث بد نیست ای به نقش مثبت ایلات و عشایر در طول تاریخ داشته باشید. به نام خدا. توجه داشته باشید که در جنگ‌های ایران با کشورهای خارجی، بخش زیادی از قوای دفاعی ایران را عشایر و ایلات تشکیل می‌دادند و حتی از دوران صفویه، افشاریه، زندیه و قاجاریه بسته به اینکه پایتخت ایران در کجا بوده و یا کدام یک از مرزهای ایران مورد تهدید خارجی قرار می‌گرفت، ایلات و عشایر در آن مناطق اسکان...
....بریتانیا هرگونه دخالت و اطلاع از کودتای رضاخان را صریحاً رد کرد. به عنوان مثال در گزارش پرسش و پاسخ مجلس عوام به تاریخ دوشنبه 28 فوریه 1921 می‌خوانیم: دریابان کنورثی* از نخست‌وزیر چنین سؤال کرد: آیا دولت اعلیحضرت در کودتای قزاق‌ها برای سرنگونی دولت ایران، هیچگونه دخالتی داشته است؛ آیا تجهیزات و دست‌مزد این قزاق‌ها توسط دولت اعلیحضرت فراهم شده؛ و رویکرد دولت...
کالدول(وزیر مختار آمریکا در تهران) در 21 ژانویه 1921 چنین می‌نویسد: «اوضاع سیاسی آرام آرام رو به وخامت می‌رود. شاه که به شدت ترسیده، در پی رها کردن مملکت و فرار کردن است، اما به او اجازه چنین کاری داده نمی‌شود. دولت استعفا کرده است؛ اما هستند کسانی که درصدد بر عهده گرفتن مسئولیت [تشکیل دولت] باشند. همانطور که در گزارش شماره 3 به تاریخ 6 ژانویه 10 صبح، گزارش شد، وزیرمختار انگلیس به من خبر داد...
.....مجلس مؤسسان به مدت یک هفته، از 6 تا 13 دسامبر 1925، تشکیل جلسه داد و سه اصل قانون اساسی را اصلاح کرد و در روز سیزدهم دسامبر منحل شد. اصل 36: «سلطنت مشروطه ایران از طرف ملت بوسیلة مجلس مؤسسان به شخص اعلیحضرت شاهنشاه رضا شاه پهلوی تفویض شده و در اعقاب ذکور ایشان نسلا بعد نسل برقرار خواهد بود.» اصل 37: «ولایت عهد با پسر بزرگتر پادشاه که مادرش ایرانی‌الاصل باشد خواهد بود در صورتی که...
روزنامه تایمز در 20 آگوست 1921، مطلبی را از یک «گزارشگر ویژه در خاورمیانه» تحت عنوان «تنفر از انگلیس سراسر ایران را فرا گرفته است. مطبوعات ناراضی، به سر حد انفجار رسیده‌اند»، به چاپ رساند. بوتلر رایت بریده مربوط به این قسمت از روزنامه تایمز را ضمیمه نامه خود کرده و از «عدم محبوبیت بریتانیا در تهران خبر می‌دهد» و می‌افزاید: «نارضایتی مردم ایران از...
«کالدول» وزیر مختار آمریکا در تهران در دوره رضاشاه، دو هفته پس از کودتای رضاخان، در 20 اسفند 1299 (21 مارس 1921) طی گزارشی به وزارت خارجه کشورش راجع به یکی از اعلامیه‌های سیدضیاء الدین طباطبایی رئیس‌الوزرا نوشت: «مفتخرم به ضمیمه این گزارش ترجمه اعلامیه‌ای را که رئیس‌الوزرای جدید، سیدضیاءالدین به تاریخ 26 فوریه 1921 منتشر کرده است، برای شما ارسال کنم. چند روز پیش وی متصدی امور...
فرزند شاهرخ در سال 1253ش، در کرمان متولد شد. جدّ پدری او «ملا گشتاسب» منجم مشهور بود. شاهرخ پدر کیخسرو، آموزگار دبستان‌های کرمان بود. کیخسرو تحصیلات مقدماتی را در کرمان به پایان رساند و در سن نه سالگی به تهران آمد و سه سال به ادامه تحصیل پرداخت. سپس به سفارش «مانکجی هاتریا» با برادر کوچکتر خود به بمبئی رهسپار شد و در آن دیار به حمایت و سرپرستی «دینشاه» رئیس انجمن اکابر صاحبان پارسی...
روز 12 خرداد 1313 رضاشاه تنها مسافرت خارجی خود را به ترکیه آغاز کرد؛ سفر به کشوری که با نهضت «پان ترکیسم» به رهبری مصطفی کمال پاشا میرفت تا به سبک اروپاییان شکل پذیرد و ارزشهای اسلامی را از آن سرزمین بزداید. در باره شیفتگی رضاخان به ترکیه و اقدامات مصطفی کمال و الگوپذیری از وی، حتی قبل از آنکه وی براریکه سلطنت ایران دست یازد، مطالب فراوانی گفته شده است. از جمله روزنامه مورنینگ پست در...
میلسپو در کتاب 1946 خود[=آمریکائیان در ایران] گوشه‌هایی از حکومت وحشت رضاشاه را شرح می‌دهد. او می‌نویسد که رضاشاه «هزاران نفر را حبس کرده و صدها نفر را کشته بود، و بعضی‌ها را با دست‌های خودش به قتل رسانده بود.» در نتیجه این حکومت وحشت، «بر دل مردم ترس افتاده بود. به هیچ‌کس نمی‌شد اعتماد کرد؛ و اَحدی جرأت اعتراض یا انتقاد نداشت.... شواهد فراوان و متأسفانه مجاب کننده‌ای نیز نشان...
1- آغاز زندگی وجوانی محمد مصدق در سال ۱۲۶۱ هجری شمسی در تهران[1] بدنیا آمد. پدرش میرزا هدایت‌الله آشتیانی معروف به «وزیر دفتر» از بزرگمردان دوره ناصری و مادرش ملک تاج خانم (نجم السلطنه) فرزند عبدالمجید میرزا فرمانفرما و نوه عباس میرزا ولیعهد قاجار و نایب‌السلطنه ایران بود. در سال ۱۲۷۸دائی مصدق (عبدالحسین میرزا فرمانفرما)درحالیکه محمد مصدق ۱۷ سال بیشتر نداشت با بقیه افراد فامیل مادری...
....انگرت (کاردار سفارت آمریکا در تهران) ، دو روز پیش از استعفای مشیرالدوله، در 24 اکتبر 1920 چنین می‌نویسد: «مفتخرم به ضمیمه این مراسله ترجمه اعلامیه «مجمع اسلامی ملی» ایران را که به صورت مخفی منتشر شده است، برای شما ارسال کنم. تاریخ انتشار این سند نامشخص است اما بیستم اکتبر در اختیار سفارت‌خانه قرار گرفت. لازم به ذکر است که از میان موارد خواسته شده، این سازمان بر موارد ذیل تأکید...
درست در همان روزی که رضاشاه از ایران تبعید می‌شد، در سراسر ایران شایع شد که وی با خود جواهرات سلطنتی را خارج می‌سازد. همان روز، علی دشتی طی سخنانی در مجلس شورای ملی اظهار داشت: «... باید رسیدگی شود، باید یک هیئت طرف اعتماد مجلس معین شود که جواهرات را تطبیق کنند با ثبت آنها...» و بالاخره در یک جلسه خصوصی مجلس مهر سکوت از لب نمایندگان برداشته شد رسیدگی به اشیاء گرانبها و جواهرات سلطنتی، باز...
....انگلستان با حمله به جنگلی‌ها در پی تقویت بیش از پیش کابینه وثوق‌الدوله بود.[1] وایت در تلگرام20 مارس 1919 می‌نویسد: «این روزها خواسته‌های جدایی‌ط‌لبانه جنگلی‌ها افزایش یافته و استان گیلان عملاً مستقل است. توافقنامه‌ای که تابستان سال گذشته میان آنها و انگلستان منعقد شد، اعتبار جنگلی‌ها را افزایش داد... انگلیسی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند شرایطی که منجر به...
رضاخان در طول سلطنت خود با زیرپا گذاشتن آزادی‌های تصریح شده در قانون اساسی، بساط پلیس سیاسی را در سراسر کشور گسترش داد. شهربانی، که طبق قانون ضابط دادگستری بود، به نیرومندترین ابزار در دست رضاخان برای ترور، اختناق و انواع جنایت‌ها تبدیل شد. او در ادامه با از بین بردن مخالفان خود و سرکوب نیرهای سیاسی و ترویج فرهنگ اطاعت بی‌چون و چرا، سعی کرد پایه‌های رژیم خود را مستحکم کند. رضاخان با...
بعد از کودتای سوم اسفند 1299 و قدرت‌گیری رضاخان، او با الهام از همسایه غربی که به تازگی ژنرال مصطفی کمال را به عنوان رئیس‌‌جمهور انتخاب کرده بود، نغمه جمهوری سرداد. وی با کمک مطبوعات چنان جوی به وجود آورد که جز صدای جمهوری‌خواهی از سرتاسر ایران هیچ‌صدایی به گوش نمی‌رسید. اما برخلاف انتظار،...
: در مورد ازدواج رضاخان نظرات مختلفی وجود دارد. اولین ازدواج وی با دختردایی خود مریم (صفیه، تاجماه) بود که رضاخان 9 سال با این زن زندگی کرد تا اینکه مریم هنگام نخستین زایمان خود درگذشت و از او دختری به نام همدم (فاطمه) که بعد به همدم‌السلطنه ملقب گردید، باقی ماند. تاج‌الملوک پهلوی (دومین همسر رضاخان) در مورد اولین ازدواج همسرش (رضاخان) در کتاب خاطرات ملکه مادر می‌گوید: ” البته این موضوع...
شاید در نگاه اول چنین به نظر آید که شخصیت و کارنامه رضاخان با گذشت یکصد سال از کودتای ۱۲۹۹ برای مردم ایران به‌خصوص علاقه‌مندان تاریخ پنهان نیست؛ اما اگر کمی ژرف‌تر بنگریم نکات بسیاری درباره او وجود دارد که ضرورت پژوهش بیشتر را نمایان می‌کند. با کودتای ۱۲۹۹ در یکصد سال پیش، تاریخ معاصر ایران وارد مرحله تازه‌ای شد. یک افسر ناشناس قزاق به نام رضاخان، که در میان هم‌قطارانش به رضا ماکسیم...
