مشروطیت - علما
اشاره
در تیرماه سال 1285 هجری خورشیدی مهاجرت بزرگ علما به طرف عتبات در اعتراض به استبداد قاجار آغاز شد. در این مهاجرت هزاران نفر از علما شرکت داشتند. این خروج اعتراض‌آمیز که در تاریخ معاصر ایران به عنوان «مهاجرت کبری» مشهور است، مقدمه تسلیم شدن حکومت قاجار در برابر ارائه مردم بوده و یک بار دیگر نقش تعیین کننده علمای شیعه در شکل دادن به تحولات تاریخ معاصر ایران را نشان داد. انقلاب مشروطه یکی از مقاطع حساس در تاریخ معاصر ایران به شمار می‌آید که بی‌شک نحوه صف‌بندی نیروهای اجتماعی به ویژه نقش روحانیت را در این نهضت نشان می‌دهد.
«گذرستان» حاضر با عنوان «مشروطه و علما» به جایگاه برجسته علما در قیام مشروطیت اشاره دارد.
روز 20 تیر 1285 مهاجرت بزرگ علما به طرف عتبات در اعتراض به استبداد قاجار آغاز شد. در این مهاجرت سه هزار نفر از علما شرکت داشتند. این خروج اعتراض‌آمیز در تاریخ معاصر ایران به عنوان «مهاجرت کبری» مشهور است. نقش روحانیت شیعه در مسائل سیاسی و اجتماعی معاصر ایران کاملاً مشهود است. انقلاب مشروطه نیز یکی از مقاطع حساس در تاریخ معاصر ایران به شمار می‌آید که بی‌شک نحوه صف‌بندی نیروهای...
فقهای عصر مشروطه که نقش فعالی در نهضت عدالت خواهی و مقیّد کردن سلاطین به رعایت قانون داشتند، در هنگام مواجهه با موضوعات جدید سیاسی به بررسی هر یک از آنها پرداخته و مواضع متفاوتی در قبال آنها اتخاذ کردند. برخی آنها را منطبق بر موازین شرع و بعضی مخالف شرع و بدعت شمردند. برخی هم به بازسازی و منطبق ساختن آنها با موازین و احکام شرع پرداختند. نوشتار حاضر متکفل تبیین مواضع متفاوت فقها با موضوعات...
جنبش مشروطه هر چند ریشه غربی داشت ولی تعدادی از بزرگ‌ترین مجتهدان دوران مشروطیت، تفسیری متناسب با آموزه‌های دینی و بومی عصر خود را از مشروطه ارائه دادند و کوشیدند آن را به کرسی بنشانند. آخوند ملامحمد کاظم خراسانی (1255 ـ 1329ق)، حاج میرزا حسین تهرانی (متوفی 1326ق)، آقا شیخ ملاعبدالله مازندرانی (1259 ـ 1331ق) در نجف، حاج آقا نورالله اصفهانی و آقا نجفی اصفهانی در اصفهان، و عبدالحسین لاری در فارس و شیخ...
: پیشینه حوزه علمیه نجف اشرف به هزار سال پیش از این دوره می رسد. بدون شک با توجه به قرابت فرهنگی عراق و ایران به عنوان دو کشورمسلمان و همسایه که روزگار طولانی را جزء امپراطوری اسلامی بوده اند، پیشینه ارتباطات و تعاملات بین علمای ساکن در این دو منطقه ، قدمتی به تاریخ حوزه علمیه نجف اشرف دارد. براساس مطالعات منابع تاریخی، بیشترین حجم ارتباطات و تعاملات علمای این دو ناحیه در دوره قاجاریه بوده...
یکى از شخصیت هاى برجسته شیعه که طى سده اخیر بر حیات علمى و سیاسى شیعیان تأثیر انکارناپذیرى دارد و کتاب فقهى ایشان یکى از مهم ترین منابع فقهى شناخته شده، مرحوم سید محمدکاظم یزدى است. معمولاً مرحوم سید با بینش هاى عمیق فقهى اش شناخته و شناسانده مى شود; امّا بعد سیاسى ایشان تحریف شده یا در هاله اى از ابهام مانده است. سید یکى از کسانى است که طرح تحریف و ترور شخصیت در مورد او اجرا و تلاش شد تا از وى چهره...
در نیمه شب نهم بهمن 1315 آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی بنیانگذار و موسس حوزه علمیه قم در 73 سالگی دار فانی را وداع گفت. نام آن مرجع بزرگ شیعه با نام حوزه علمیه قم گره خورده است به طوری که جهان تشیع سالگرد عروج ملکوتی وی را به عنوان سالگرد رحلت موسس حوزه علمیه قم می شناسد. مقاله زیر به جایگاه و رویکرد حوزه علمیه قم در روند تحولات تاریخ معاصر ایران پرداخته است. **** حوزه علمیه قم درشرایطی تأسیس...
«شیخ حسین یزدی» یکی از روحانیان به نام دوره مشروطه که منزلت علمی و فقهی او حتی بر مورخین آن زمان نیز پوشیده مانده بود و به همین دلیل در کتابهای تاریخی دوره مشروطه کمتر نامی از او ذکر شده است. یزدی را در همان زمان مشروطه مردی روشن‌بین و شخصیتی با وسعت دید می‌شناختند. او در دوره‌های اول، دوم و سوم نماینده تهران در مجلس شورای ملی بود. او 78 سال (1233 ـ 1311ش) عمر کرد و در تهران درگذشت. شیخ حسین...
مشروطیت, یک حادثه عظیم بود که در بطن بیدارى جامعه ایرانى در دوره معاصر و تطوّر تأسیس مدینه سیاسى مبتنى بر آموزه هاى وحیانى ـ شیعى پدید آمد. اما این حادثه, خود به تأسیس مدینه اى سیاسى مبتنى بر اندیشه مدرن(تجدد و ترقى) منجر شد. در بستر تاریخى تطور و شکل گیرى اندیشه مدینه توحیدى ـ ولایى و ظهور این اندیشه در متن جامعه و اراده جامعه براى یک عمل سیاسى معطوف به تأسیس مدینه موردنظر اراده جامعه, در مسیر انحراف...
آقای جلالی عضو هیأت علمی گروه تاریخ پژوهش‌های تحقیقات علوم اسلامی ـ نویسنده چند کتاب و چندین مقاله در دروس تاریخی و فلسفی هستند. بسم‌الله الرحمن الرحیم موضوع جلسه بررسی تقابل مخالفان و مشروطه‌خواهان است. و اینکه بازتاب مشروطیت با توجه به حجم عظیمی که دارد و نظام‌بندی سیاسی و عمومی و فرهنگی تفکری که از قبل از خودش به همراه آورده تا چه اندازه توانسته این تقابل را تشدید بکند و موضع...
دکتر غلامحسین زرگر نژاد در سال 1329در بجنورد متولد شدند. کارشناسی ارشد را در دانشگاه تهران در رشته تاریخ و دکترای تاریخ را از دانشگاه تربیت مدرس گرفتند از وی که استاد و رییس گروه تاریخ دانشگاه تهران هستند به غیر از مقالات گوناگون کتابهایی منتشر شده است که رسایل مشروطت (18 رساله) و لوایح درباره مشروطیت، تاریخ صدر اسلام عصر نبوت، خاطرات نخستین سپهبد ایرانی امیر احمدی، نهضت امام حسین و قیام عاشورا و...
کلمه مشروطه از ابتدای ورود به فرهنگ سیاسی ایران تعریف دقیق و مشخصی نداشت. و تصور کلی از آن مبنی بر بهبود وضعیت مردم و محدود شدن قدرت حاکمین وجود داشت که می‌توانست در مراحل بعد منجر به بروز اختلافاتی شود. به ویژه در مقام تفصیل اختلاف دیدگاهها در زمینة مشروطیت آشکار شد و هر جریانی تعریف خاص خود را از مشروطیت ارائه...
حجت الاسلام والمسلمین انصاری قمی فرزند مرحوم آیت‌الله حاج شیخ احمد انصاری است. مراحل علوم حوزوی را در حوزه علمیه نجف نزد استادانی چون آیت‌الله مدرس، آیت‌الله صدر و آیت‌الله لنکرانی به پایان رسانده. از ایشان علاوه بر آثاری در علوم اسلامی جمعاً25 جلد کتاب از جمله کتاب تاریخ تشیع، کتاب شیخ‌فضل‌الله نوری و مشروطیت، رویارویی دو اندیشه به چاپ رسیده است. ایشان مدرس حوزه و دانشگاه هستند....
حجت الاسلام رسول جعفریان در تیرماه 1343 در اصفهان متولد شدند. تحصیلات حوزوی خود را در اصفهان آغاز و دو سال بعد راهی حوزه علمیه قم شدند. در کنار تحصیل علوم دینی به مطالعه تاریخ بخصوص تاریخ اسلام پرداختند. که حاصل آن کتاب 2 جلدی تاریخ سیاسی اسلام بود. و تاریخ تشیع در ایران در 3 جلد، حاصل تحقیقات ایشان در تاریخ شیعه است که محدوده آن تاریخ ایران اسلامی تا دوره صفوی است . ایشان مطالعات تاریخی خود راتا...
مرحوم روح الله حسینیان در سال 1334 در شیراز متولد شد. در سال 1374 به عنوان رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی منصوب شد و کتابهایی چون: رهبری در تشیع، ستاره انقلاب، زندگی‌نامه آیت‌الله سید مصطفی خمینی، 14 قرن تلاش شیعه برای ماندن، 20 سال تکاپوی اسلام شیعی در ایران، 3 سال ستیز مرجعیت شیعی، 14 سال رقابت ایدئولوژیک شیعه، 1 سال برای سرنگونی حکومت شاه را به رشته تحریر درآورد. وی در شهریور 1399 به رحمت ایزدی...
روز 23 شهریور 1286 آیت‌الله شیخ‌فضل‌الله نوری پس از تعهد مجلس شورا به اسلامی بودن کشور و غیرقابل تغییر بودن احکام الهی و عدم مخالفت مشروطه با احکام شریعت به تحصن خود در جوار حرم حضرت عبدالعظیم خاتمه داد. شکل‌گیری و پیدایش انقلاب مشروطیت ایران از علل و عوامل متعدد، مشارکت اقشار و طبقات مختلف اجتماعی با افقهای فکری گوناگون و انگیزه‌ها و اهداف متفاوت ریشه گرفته است. تکاپوی جامعة...
جنبش مشروطه هر چند ریشه غربی داشت ولی تعدادی از بزرگ‌ترین مجتهدان دوران مشروطیت، تفسیری متناسب با آموزه‌های دینی و بومی عصر خود را از مشروطه ارائه دادند و کوشیدند آن را به کرسی بنشانند. آخوند ملامحمد کاظم خراسانی (1255 ـ 1329ق)، حاج میرزا حسین تهرانی (متوفی 1326ق)، آقا شیخ ملاعبدالله مازندرانی (1259 ـ 1331ق) در نجف، حاج آقا نورالله اصفهانی و آقا نجفی اصفهانی در اصفهان، و عبدالحسین لاری در فارس و شیخ...
از جمله علمداران مشروعیت مشروطیت همو بود که در این راه از بذل همت و اقدام خستگى ناپذیرش دقیقه اى آرام نگرفت و فروگذار ننمود. مدت زیاده بر بیست سال پایان عمرش جمیعا در کشاکش انقلابات و حوادث اجتماعى و سیاسى ایران گذشت. و جان خود را نیز بر سر همین کارها گذاشت. و در اوایل انقلاب مشروطیت نفوذ و اقتدارش در نواحى اصفهان به حد اعلا رسید و (شاه نوراللّه) خوانده شد. و تا اوان حدوث جنگ عمومى دنیا مداوم فراز و...
کتاب «دو شرح حال» به قلم محمدحسین دانایی، شرح زندگانی حاج شیخ روح الله و حاج شیخ حسن دانایی از روحانیون دوران مشروطیت منتشر شد. بنا به تأکید نویسنده هدف از نگارش این کتاب، کمک به روشن شدن گوشه هایی از تاریخ روحانیت شیعه در ایران و کارکرد سیاسی اجتماعی روحانیون در یکصد سال گذشته، یعنی از اواسط قرن 13 تا اواسط قرن 14 هجری شمسی است. این کتاب در 385 صفحه و با قیمت 22 هزار تومان از سوی انتشارات موسسه...
14مهر ۱۲۸۶ هجری خورشیدی اصول متمم قانون اساسی مشروطه به امضای محمدعلی شاه قاجار رسید. با پیروزی جنبش مشروطه و امضای فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه، قانون اساسی مشروطه به سرعت به تصویب رسید و تحولی بزرگ در همه شئون سیاسی و اداری و قضایی ایران پدید آورد. مهم‌ترین خواست مشروطه تبدیل قدرت سیاسی خودکامه به قدرتی مقید به قانون بود و نهادهای برآمده از این جنبش یعنی قانون اساسی، مجلس سنا و...
پس از پایان جنگ جهانی اول و تسلط انگلستان بر امور کشور عراق، علمای نجف طی فتواهایی، حضور آنان را محکوم کرده و علیه انتخابات فرمایشی عراق که تحت نظر انگلیس بود، احکامی صادر کردند. این عمل آنان با خشم مقامات انگلیسی مواجه شد، از این‌رو با اصرار استعمارگران، حاکمان عراق دستور تبعید علمای بین‌النهرین به ایران را صادر کردند. آیات عظام سیدابوالحسن اصفهانی، میرزاحسین نائینی و 30 نفر دیگر از...
ادامه بخش دوم دور جدید اقدامات برای بازگرداندن علما پس از ورود علما به قم هیئت دولتـ نـماینده ثـابتی را از سوی خود در آنجا تعیین کرد.میرزا علی اکبر خان بهمن نماینده‌ای بود که در اوایـل شـهریور به سوی قم به راه افتاد.216اما این تنها اقدام هیئت دولت و وزارت خارجه ایران بـود.بـه دنـبال اوج‌گیری تظاهرات ضد انگلیسی در روزهای 14 و 15 مرداد و اعتصاب روز 16 مرداد در تهران،در قبل از ظهر...
ادامه قسمت اول علما در ایران نخستین واکنش‌ها بازگردیم بـه ادامـه بـررسی وضعیت علما،هنگام ورود به ایران.نخستین تلگراف علما در ایران،به تاریخ یازدهم سرطان و از قـصرشیرین ارسـال شد.در این تلگراف که به امضای مهدی خراسانی و جواد جواهری بود،خطاب بـه حـجت الاسـلام بهبهانی در تهران و حجت الاسلام حائری در قم اعلام شد:«به قصر وارد و عازم...
: شـاید کمتر واقعه‌ای را بتوان در تاریخ معاصر ایران یافت که در آن تقریبا شخصیتهای درجه اول سـیاسی و مذهبی گرد هم آمـده و در بـه وجود آمدن واقعه‌ای دخیل بوده باشند.مهاجرت علما از عراق به ایران در سالهای 1301 و 1302 ش و بازگشت آنان به عراق در سال 1303 ش رویداد مهمی است که در آن شخصیتهای سیاسی-مذهبی گذشته،حال(نسبت به آن زمان)و آیـنده ایران گرد هم جمع شدند.آیت اللّه نائینی...
روز دهم نوامبر 1922، کنسول امریکا در بغداد گزارش داد علمای شیعی با صدور فتوایی از شرکت شیعیان در انتخاباتی که به دست انگلیسی‌ها برگزار می‌شود، جلوگیری کردند. اونس می‌افزاید: «لازم به ذکر است که اکثریت مردم عراق شیعه هستند و شرکت آنها برای تشکیل دولتی استوار ضروری است. از آنجا که این جمعیت کثیر گوش به فرمان چند تن از مجتهدین یا همان رهبران مذهبی می‌باشند، شرایط خطرناکی به وجود...
یکی از برجسته‌ترین چهره‌های مبارز سیاسی دوران رضاخان، آیة‌الله سید حسن مدرس است. علامه فقید مرحوم محمد قزوینی در یادداشت‌های خود در مجله یادگار چنین می‌نویسد: «وکیل شجاع نطّاق و به اجراء مجلس شورای ملّی که تا آخر عمر علناً و جهاداً با سلطنت پادشاه وقت، رضاشاه پهلوی مخالفت می‌کرد، در دهم آذر 1316 هجری شمسی مطابق با بیست و هشت رمضان سنه 1356 قمری در حبس "ترشیز خراسان" وفات...
دومین مرجع و شخصیت برجسته ای که در دوران عصر مشروطه به همراه آخوند خراسانی در پیروزی و فرجام مبارزه علیه استبداد نقش داشت، شیخ عبدالله مازندرانی است. او به همراه مرحوم خلیلی و مرحوم خراسانی اصلی ترین رهبران مشروطه قلمداد می شوند. خصوصیت مرحوم مازندرانی در این است که مدت زمان بیشتری نسبت به آخوند خراسانی و میرزا حسین خلیلی، راهبری مشروطه را به عهده داشت. میرزا حسین خلیلی دو سال و چند ماه، مرحوم...
زندگی نامه شیخ محمد خیابانی، فرزند حاج عبدالحمید تاجر خامنه ای و بانو رقیه سلطان، در سال ۱۲۹۷ ق در شهرک «خامنه» واقع در ده کیلومتری شهرستان شبستر دیده به جهان گشود [۱] و تحصیلات مقدمات و ادبی را در زادگاهش گذراند. پدرش در شهر «پتروفسکی» (مخاچ قلعه، مخاچ کالا) پایتخت آن روز جمهوری داغستان، تجارتخانه داشت. در نوجوانی همراه پدر به پتروفسکی رفت و مدتی را در تجارتخانه او به کارهای تجاری و...
: آقای عبدالحسین حایری، نواده دختری مرحوم شیخ عبدالکریم حایری و از شاگردان مرحوم بروجردی می‌باشند. ایشان مسئولیت کتابخانه مجلس شورای اسلامی را عهده‌دار بوده و در یک تلاش ارزنده، اسناد روحانیت در مجلس شورای ملی را در چند مجلد به چاپ رساندند. س : جناب آقای حایری! دیدگاه و موضع مرحوم جدتان حاج شیخ عبدالکریم حایری یزدی (مؤسس حوزه علمیه قم) نسبت به مشروطه چگونه بود؟ لطفاً در مورد زندگی ایشان...
مجموعه مستند "علمای آزادی‌خواه" با هدف به تصویر کشیدن زندگی چند تن از علمای بنام که نقشی در وقایع سیاسی و اجتماعی معاصر داشته اند، از شبکه مستند پخش می‌شود. به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مجموعه مستند "علمای آزادی‌خواه" با هدف به تصویر کشیدن زندگی چند تن از علمای بنام که نقشی در وقایع سیاسی و اجتماعی معاصر داشته اند، از شبکه مستند پخش می‌شود. در این مجموعه زندگی علمایی از...
روز 24 مرداد 1315 علامه میرزامحمدحسین نائینی از رهبران برجسته جنبش مشروطه در 78 سالگی درگذشت. میرزامحمدحسین نائینی، فرزند حاجی میرزا عبدالرحیم، شیخ الاسلام نائین در سال 1277ق در شهر نائین به دنیا آمد. وی پس از فراگیری مقدمات علوم دینی در زادگاهش، در سن 17 سالگی برای ادامه تحصیل به اصفهان رهسپار گردید. در حوزه علمیه اصفهان، دانش های مقدماتی، علم اصول، فلسفه، کلام و فقه را فراگرفت. سپس در سال 1303ق برای...
در باب مشروطیت و وقایع عصر قاجار پژوهش هاى گسترده اى به عمل آمده؛ اما هنوز پاره اى از مسائل اجتماعى و فکرى وجود دارد که در پرده ابهام به سر مى برد؛ از این رو با توجه به بستر تاریخى این قضایا و همچنین مطالبى که بزرگان نگاشته اند، در این دوره باید تحقیقات وسیع ترى انجام گیرد. مطالبى که در این مجال ارائه مى شود، بحثى است تطبیقى بین گفتمان سیاسى و اندیشه سیاسى مرحوم شیخ فضل اللّه نورى با مرحوم میرزاى...
فحوای دیدگاه سید دائر بر ضرورت تطبیق مبانی «مشروطه» با « شریعت» است. معنای دیگر این بیان اعتراضی سید آن است که فرآیند مطابقت مشروطه با شرع انور محقق نشده است. به زعم خیل طرفداران آقاکاظم یزدی، مراد از مشروطه همانا نهاد شورا ــ از نوع شورای سقیفه بنی ساعده ــ است که پس از ارتحال پیامبر اکرم (ص)، اهل بیت و... پای مجتهدان طراز اول نجف به گاه طرح پرسشهای مقلدان در باب حرمت و حلیّت مشروطه به...
یکی از شخصیت های برجسته شیعه که طی سده اخیر بر حیات علمی و سیاسی شیعیان تأثیر انکارناپذیری دارد و کتاب فقهی ایشان یکی از مهم ترین منابع فقهی شناخته شده، مرحوم سید محمدکاظم یزدی است. معمولاً مرحوم سید با بینش های عمیق فقهی اش شناخته و شناسانده می شود؛ امّا بعد سیاسی ایشان تحریف شده یا در هاله ای از ابهام مانده است. سید یکی از کسانی است که طرح تحریف و ترور شخصیت در مورد او اجرا و تلاش شد تا از وی چهره ای...
«در خطوط چهره او قوه جاذبه ای وجود داشت و چشمانش خاکستری و خسته می نمود و در وجود نحیف و خسته او، یک قدرت و نفوذ خارق العاده موجود و بیان او بسیار سحرآمیز بود که من کمتر در کشورهای اسلامی نظیر آن را دیده بودم»، «ما را روی حصیری که بیرون اتاقش افتاده بود، نزدیک خود نشانید. در آنجا بود که به سر تاثیر و نفوذ زیاد و حسن شهرت او پی بردم.» اینها بخشی از خاطرات ژنرال استورز مشاور کمیسر...
یکی از شخصیتهای مطرح در یکصد سال اخیر ایران و عراق، السید محمد کاظلم الطباطبایی الیزدی است که در اکثر کتابهای تاریخی و علمی و سیاسی و فقهی و ... نام ایشان در صفحه‌های آن نقش بسته و به طور مفصل در مأخذشناسی السید محمد کاظلم الطباطبایی الیزدی به آن پرداخته شده است. شناختنامه ایت الله طباطبایی یزدی در بردارنده بیست مقاله و گفتار در شرح حال و آثار و معرفی شاگردان و ... و مطالبی که در این یک صد...
روز 19 آذر 1290 آیت الله ملا محمد کاظم خراسانی مشهور به «آخوند خراسانی» در حالی که از عراق عازم ایران بود به طرز مشکوکی در نجف درگذشت. با انتشار خبر رحلت وی حوزه‌های علمیه ایران و عراق تعطیل شدند و مراسم عزاداری در شهرهای مذهبی دو کشور برگزار شد. بازاریان تهران هم سه روز تعطیل کردند. آخوند خراسانى از سلسله حماسه سازان تاریخ ایران است . وى مرجع تقلید، مدرس کم نظیر حوزه علمیه نجف و رهبر انقلاب...
آخوند خراسانی (1255 - 1329 ق) از علمای برجسته شیعه در دوران معاصر است. این فقیه نوگرای اسلامی نه فقط در فقه و اصول صاحب نظر است، بلکه از لحاظ سیاست و عمل در جامعه اسلامی به ویژه جامعه شیعی جایگاه ویژه‌ای دارد. اثر حاضر پرداختی عالمانه به اندیشه سیاسی ایشان است که بر این سؤال‌ها بنیان دارد: زمینه‌های اثرگذار بر اندیشه‌ورزی آخوند کدام است؟ آخوند در کدام سنت فکری می‌اندیشد؟...
مُلاّمُحَمَّد کاظِم آخوندِ خُراسانی، (1255ـ 1329ق/1839ـ 1911م)، فقیهِ اصولی و مرجع تقلید شیعه و رهبر سیاسی عصر مشروطیت. وی کوچک‌ترین پسر ملاحسین واعظ هراتی بود. ملاحسین در مشهد ساکن شده بود و محمدکاظم در همان جا زاده شد و علوم مقدماتی را فراگرفت و ازدواج کرد. در 1277ق/1860م مشهد را به سوی سبزوار ترک کرد. در آنجا، چند ماهی در نزد حاج ملاهادیِ سبزواری (د 1289ق/1872م) فلسفه خواند. سپس به تهران سفر کرد و نزد ملاحسین خوبی...
۲۱ آذر سالروز رحلت آخوند ملا محمدکاظم خراسانی مرجع تقلید شیعه و برجسته‌ترین رهبر سیاسی عصر مشروطیت در قرن سیزدهم و چهاردهم هجری است. وی کوچک‌ترین پسر ملاحسین واعظ هراتی بود که در 1255 ق در مشهد متولد شد. محمدکاظم در دوازده سالگی وارد حوزه علمیه مشهد گردید و بیش از شش سال به فراگیری ادبیات عرب، منطق و اصول فقه نزد استادان آن حوزه مشغول شد. در 1277 ق برای تکمیل تحصیلات؛ مشهد را به قصد نجف ترک...
آخوند خراسانی در نامه‌ای به پدر آیت الله بروجردی ، با نشان دادن شناخت خود از شاگردش، از پدر می خواهد تا به فرزند توجه کرده و مانع از افسردگی وی شود.این که استادی به فکر شاگردش باشد و نامه ای به پدر شاگرد بنویسد که مراقبت بیشتری از فرزندش کرده و از او حمایت کند، درس جالبی است که آخوند خراسانی نوشته است. آخوند خراسانی در کنار همه مزایای علمی و اخلاقی و سیاسی، در این اقدام تربیتی نشان می دهد که یک...
