مقالات
دوران سلطنت پهلوی را باید از پُر اِدبارترین دورههای تاریخ ایران دانست، چرا که در این دوره فساد نه تنها در بدنة جامعه رسوخ کرده، بلکه تمام ارکان قدرت از دربار تا پایینترین ردههای دیوانسالاری را دربر گرفته بود. نگاهی کوتاه به مجموعه اسنادی که به وسیله مراکز امنیتی رژیم سابق تهیه شدهاند به خوبی مؤید این نظر میباشند. اگر بخواهیم میزان فساد در ساختار سیاسی و اجتماعی ایران را روی یک نمودار نشان دهیم...
روز نهم آبان 1304 با تصویب ماده واحدهای در مجلس شورای ملی، انقراض سلسله قاجار در ایران رسماً اعلام شد. این رویدادتاریخی نتیجه عزم رضاخان پهلوی برای کسب قدرت مطلق در کشور بود. تا پیش از این، رضاخان با مسئولیت‌هایی چون فرمانده دیویزیون قزاق، سردار سپه و نخست وزیر از بیشترین اختیارات در کشور برخوردار بود ولی قبضه کامل قدرت نیازمند کنار نهادن احمد شاه و سلطنت او بود. از اهدافی که رضاخان در طرح...
روز نهم آبان 1304 در جلسه فوق‌العاده مجلس شورای ملی با خلع احمدشاه، ماده واحده انقراض سلطنت قاجار با 80 رأی موافق در مقابل 5 رأی مخالف به تصویب رسید و حکومت موقت به سردار سپه واگذار شد. کودتایی که با پشتیبانی بلاتردید انگلسیان در سوم اسفند 1299 در ایران به وقوع پیوست، در روندی تدریجی، ولی مداوم موجبات و مقدمات پایان کار قاجارها را فراهم آورد. با قدرت یابی و صعود رضاخان سردارسپه و عامل نظامی...
روز 8 آبان 1359 محمدحسین فهمیده نوجوان 12 ساله بسیجی در جبهه خرمشهر با بستن چند نارنجک به کمر خویش، خود را به زیر یکی از تانک‌های مهاجم رژیم بعثی افکند و به شهادت رسید. با این حادثه تانک منهدم و سبب وحشت عراقیها شد. محمدحسین فهمیده به‌عنوان دانش‌آموزی رزمنده و بسیجی با سرمایه عظیمی از فهم و درک و درایت انقلابی و اسلامی خویش و به دنبال طوفان حوادث انقلاب، وارد جنگ تحمیلی شد و با وجود کمی...
گزارش سیاسی: شاه مجدداً بر اعطای آزادیها تأکید می‌کند؛ رئیس جدید مجلس انتخاب شد؛ بالاخره حزب نهاوندی معرفی شد خیلی محرمانه 8 اکتبر 1978 ـ 16 مهر 1357 از: سفارت آمریکا، تهران ـ 9787 به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی. فوری موضوع: گزارش سیاسی: شاه مجدداً بر اعطای آزادیها تأکید می‌کند؛ رئیس جدید مجلس انتخاب شد؛ بالاخره حزب نهاوندی معرفی شد خلاصه: شاه در سخنرانی اجلاس افتتاحیه پارلمان...
روز 6 آبان 1333 قرارداد نفتی میان ایران و کنسرسیوم کشورهای غربی به تصویب نمایندگان مجلس سنا رسید. 41 نفر از نمایندگان موافق، 4 نفر مخالف و 4 نفر ممتنع بودند. قرارداد کنسرسیوم یک سال پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ منعقد گردید. بر اساس این قرارداد، کنسرسیومی از کارتل‌های نفتی آمریکایی، بریتانیایی، فرانسوی و هلندی انحصار استخراج و تولید نفت در سراسر خاک ایران را به دست آوردند و برخلاف قانون ملی شدن...
روز 6 آبان 1357 تیمسار ناصر مقدم رئیس ساواک در گفت و گو با اسحاق هوفی رئیس سازمان اطلاعاتی اسرائیل (موساد) در تهران و در بحبوحه انقلاب پیشنهاد کرد مأموران بازنشسته موساد در ساواک استخدام شوند. سند زیر متن گفت و گوی مقدم رئیس ساواک با هوفی (خوفی) رئیس موساد در تاریخ ششم آبان 1357 است. در این گفت و گو، با به دوستی نزدیک ایران پهلوی و رژیم صهیونیستی، مقدم رئیس ساواک به نقش بسیار مهم موساد در آموزش...
روز 5 آبان 1342 کابینه امیراسدالله علم از مجلس شورای ملی رأی اعتماد گرفت. علم در ۲۸ تیر ۱۳۴۱ یک روز پس از برکناری دکتر علی امینی از سوی شاه مامور تشکیل کابینه شده بود. او که یک بار در ۲۹ مهر ۱۳۴۲ طبق یک عرف پارلمانی استعفا داده و مجدداً مأمور تشکیل کابینه شده بود، در روز ۵ و ۸ آذر همان سال به ترتیب از مجلس شورای ملی و مجلس سنا رای اعتماد گرفت. اما سرانجام در ۱۷ اسفند ۱۳۴۲ به دستور شاه از مقام خود...
در یک تعریف ساده، می‌توان کاپیتولاسیون را مصونیت قضایی برای تبعه کشوری دانست که در یک کشور دیگر مرتکب جرم شده است. این حق معمولاً از سوی کشورهای استعمارگر بر کشورهای مستعمره تحمیل می‌شد و معمولاً با مخالفتهای زیادی نیز همراه بوده است. ایران برای نخستین‌بار در زمان حکومت فتحعلی‌شاه قاجار و در پی انعقاد قرارداد ترکمنچای، این حق را به روسیه داد. از آن زمان تا تاریخ 23 اردیبهشت سال 1358،...
روز 8 آبان 1304 خورشیدی با تصمیمی که در زیر زمین خانه رضاخان گرفته شد به پرونده حکومت 130 ساله قاجارها در ایران خاتمه داده شد. در این روز گروهی از نمایندگان مجلس به خانه رضاخان فراخوانده شدند تا ماده واحدهای که علی اکبر داور آن را تهیه کرده بود، امضاء کنند. این ماده واحده قرار بود در جلسه فردای مجلس شورای ملی قرائت شود. بر اساس این ماده مجلس شورای ملی انقراض سلطنت قاجار را تصویب و اعلان حکومت موقتی...
روی کار آمدن شریف امامی و کارهایی که کرد نه تنها کمر مملکت را شکست که فضای دربار هم همراه عوض شدن فضای دولت به کلی دگرگون شد. با آمدن شریف امامی به کاخ نخست‌وزیری و شلتاقی که راه انداخت و حمله‌ای که در آغاز امر و به مجرد گرفتن حکم نخست‌وزیری و خروج از کاخ سعدآباد به «حزب رستاخیز» کرد، خیلی چیزها را به زیر سئوال برد. از آن جمله همه کسانی که در طول سالهای اقتدار شاه مجری فرامین او بودند،...
هنوز چیزی از سقوط مشروطه دوم و هرج و هرج مضاعف برخاسته از آن نگذشته بود که ناصرالملک نایب‌السلطنه عزم سفر کرد تا از زیر بار مسئولیت بگریزد و بار دیگر به بهانه معالجه در اروپا سیاحت نماید. نیمه دوم جمادی‌الثانی سال 1330 در حالی‌که هنوز حتی شش ماه هم از به اصطلاح دیکتاتوری ناصرالملک نمیگذشت، «ضرورت معالجه مزاجی» را بهانه نمود و به «مسافرت موقتی» رفت که یک سال و نیم طول...
روز اول آبان ۱۳۳۱ قانون امنیت اجتماعی مشتمل بر ۹ ماده به تصویب دولت مصدق برسید این قانون با استفاده از اختیارات فوق‌العاده‌ای که مصدق در ۲۰ مرداد همان سال است به مدت ۶ ماه از مجلس سنا کسب کرده بود تصویب شد برخی از مخالفان مصدق این قانون را ای بر تشکیل ساواک دانسته سازمانی که لایحه تاسیس آن در بهمن ۱۳۳۵ به تصویب سنا و در اسفند همان سال به تصویب مجلس شورای ملی رسید و کار خود را از اول...
سیدمصطفی خمینی در نخستین ساعات اول آبان 1356، در حال مطالعه، درگذشت.(1) صبح به خانه آیت‌الله خبر رسید که خانواده مصطفی کمک می‌خواهند. سیداحمد، به خواست پدر، خود را به خانه برادر رساند. به هر رخدادی اندیشیده بود، مگر مرگ برادر. فاطمه که رسید، احمد را گریان روی پله جلوی در دید. «پرسیدم: چه شده؟ با اضطراب و ناراحتی گفت: داداش... و دیگر چیزی نگفت و روانه بیمارستان شدند.»(2) بانو قدس ایران که رسید،...
.... یک مقام سفارت آمریکا در تهران در 25 نوامبر 1927 می‌نویسد: «روزنامه‌های چاپ تهران یادداشتی را که بریتانیا به دولت ایران تسلیم کرده منتشر ساخته‌اند... تقاضای آنها در ارتباط با بدهی، بانک و هواپیمایی قابل درک است، ولی نمی‌فهمم که دولت بریتانیا با چه حقی به حمایت از شیخ خزعل مداخله کرده است، شخصی که هر چند از قدیم تحت‌الحمایه بریتانیا بوده ولی در واقع از اتباع ایران است و دو سال...
در تابستان سال ۲۰۰۶ میلادی و متعاقب یورش وحشیانه و سنگین رژیم صهیونیستی به لبنان، کاندولیزا رایس، وزیر وقت امور خارجه آمریکا، در عبارت معناداری از «درد زایمان خاورمیانه جدید» سخن گفت. مفهوم این کلام البته بر سیاستمداران و مردم کشورهای خاورمیانه کاملاً روشن بود. شکست سناریوی مقابلة نرم و نیمه سخت سبب شده بود تا در راستای محتوای سند امنیت ملی آمریکا در سال ۲۰۰۶، طرح خاورمیانه جدید که...
روابط ایران و انگلستان با ارسال سفرا و مراسلات همکاری از دوره حکومت ایلخانان آغاز گشت. مراودات اقتصادی و جبهه‌گیری مشترک بر ضد مسلمانان شامات از مهم‌ترین دلایل این‌گونه ارتباطات اولیه بود. در دوره تیموریان نیز این روابط شکننده و بدون هدفمندی درازمدت ادامه یافت. دوره صفوی نقطه عطفی در توسعه روابط خارجی ایران با انگلستان محسوب می‌گردد. استفاده از فن‌آوری نظامی از مبارزه با...
انگلیسی ها از ابتدای به قدرت رسیدن محمد رضا پهلوی قصد داشتند در ضمیر وی این باور را حک کنند که قدرت فائقه انگلیس ماوراء قدرت دربار اوست. این شیوه برخورد در گفتار تحکم آمیز آلن چارلز ترات، رئیس اطلاعات سفارت [انگلیس]، کاملاً روشن می شود.»شبکه ایران-گروه تاریخ: انتخابات های دوره پهلوی به حدی رسوا بود که حتی طرفدارانی کنونی آن رژیم هم در صدد نفی تقلب های گسترده (به عبارت بهتر، تبدیل انتخابات...
در روزهای سخت جنگ جهانی اول، نیروهای بریتانیا از خدمات بسیار ارزشمند شیخ محمره بهره‌مند شدند؛ بویژه در سالهای 1914 و 1915، که نیروهای بریتانیا به ترتیب در جنوب عراق و جنوب ایران، روزهای آغازین درگیری خود را پشت سر می‌گذاشتند.[1] با روی کار آمدن رضاخان، بریتانیا به تدریج هواداران قدیمی خود، از جمله شیخ محمره، را رها کرد و آنان را به رحم و انصاف رژیم جدید در تهران واگذار نمود. با ورود...
رضاخان پس از بازگشت از جنوب تلاش کرد با برکناری شاه خود را نایب‌السلطنه او قرار دهد. این تلاش نیز، همانند «جنبش جمهوری»، به شکستی مفتضحانه ختم گردید و موقعیت رضاخان را بیش از پیش تضعیف کرد. با این حال در آوریل سال 1925، اندکی از قدرت از دست رفته خود را بازیافت و بار دیگر دست به ارعاب مخالفین زد. رضاخان بسیار تلاش کرد شیخ را «داوطلبانه» به تهران آورد اما موفق نشد. در بیست و سوم...
