پهلوی اول
تاریخ سند: ۲۳ تیرماه ۱۳۱۴ وزارت امور خارجه دفتر محرمانه سواد راپورت ویس قونسولگری شاهنشاهی در نجف نمره ۱۴ - ۱۴/۴/۲۳ برای رفع سوء تفاهم و انتشارات مغرضین مناسب دیده به طور خصوصی به ملاقات آیت‌الله اصفهانی (آقای آقاسید ابوالحسن) [زعیم عالیقدر شیعه] رفته، گرچه مشارالیه محترم در بدو ملاقات اظهار نارضایتی خاطر و شرحی در خصوص مضرّات «رفع حجاب» بیان نمود، بنده هم به مقتضای محیط و روحیات...
در اوایل آوریل ۱۹۳۵، دولت محدودیت‌های سفت و سختی برای عزاداری در روز عاشورا وضع کرد. راه افتادن دسته‌های عزاداری ممنوع شد. جی. ریوز چایلدز، کاردار موقت آمریکا، این ممنوعیت‌ها و ناآرامی‌های بعد از آن را در چندین شهر این‌گونه گزارش کرده است:«از قرار معلوم امسال پلیس راه افتادن دسته‌های عزاداری در خیابان‌ها به شیوه سال‌های گذشته را ممنوع کرده بود. می‌گویند که چند روز قبل از فرا رسیدن عاشورا،...
«اظهار وزارت خارجه انگلیس دایر به اینکه استخراج خاک سرخ عنوان بهره‌برداری تجارتی داشته و امر سیاسی نیست صورت مغالطه دارد، زیرا اعطای امتیاز از نتایج مالکیت است و مالکیت امر سیاسی است، بنابراین مشمول اصل حفظ وضعیت حاضره می‌گردد؛ و اینکه می‌گویند خاک سرخ از قدیم استخراج می‌شده و مسأله تازه‌ای نیست، قابل قبول نمی‌باشد، زیرا دولت ایران از سی‌سال [قبل] به این طرف به مداخلات شیوخ و انگلیس‌ها در...
تاریخ سند: ۲۰ بهمن ۱۳۰۷ از کازرون ریاست محترم دفتر مخصوص شاهنشاهی طبق راپورت متصدی تیپ[فارس]، لیله ۱۷ جاری در عمارت بلدیه با حضور والی و رؤسای دوایر، نمایشی بوده، تاج، آوازه‌خوان اصفهانی، ضمن ارکستر، اشعار انقلاب[=انقلابی] خوانده؛ جواباً دستور داده شده به نظمیه قدغنِ اکید نمایند در این موارد کاملاً تحقیق و مراقبت کامل به عمل آورند. استحضاراً معروض گردید. ۷/۱۱/۲۰ نمره ۲۳۷۰ - سرتیپ [محمد]...
سند شماره ۲
شیب دخالت‌های وزیر و وزارت جنگ در انتخاب نمایندگان پنجمین دوره مجلس شورای ملی تند و دست‌نخورده باقی مانده بود. سفارش‌های انتخاباتی هم‌چنان ادامه داشت؛ حتی در دستورهای داده‌شده تجدیدنظر می‌شد و جایگزین‌های دیگری معرفی می‌گردید. برای نمونه به امیرلشکر جنوب گفته شد که معرفی [سرتیپ]سیف‌الله‌خان[شهاب] برای آباده شیراز اشتباه بوده و «بایستی سردارفاخر[حکمت] از آباده انتخاب شود.»(۱) و یا...
«...من تلخی این کشف حجابی که اینها کردند و اسمشان را بعداً «آزادزنان و آزادمردان» پسر رضاخان گذاشت، من تلخی‌اش باز در ذائقه‌ام هست. شما نمی‌دانید چه کردند با این زن‌های محترمه و چه کردند با همه قشرها. الزام می‌کردند هم تجار را، هم کسبه جزء را، هم روحانیت را، هر جا زورشان می‌رسید به اینکه مجلس بگیرید و زنهاتان را بیاورید در مجلس، بیاورید در مجلس عمومی، آن وقت اگر اینها تخلف می‌کردند، کتک...
روزنامه اطلاعات؛ ۷ فروردین ۱۳۱۶
از شیراز خدمت ریاست محترم دفتر مخصوص شاهنشاهی سیدعبدالله واعظ خراسانی شب ۲۷ جاری در مسجد نو، حین وعظ اظهاراتی تحت عنوان مذمّت رفع حجاب و مبنی بر تهییج اهالی می‌نموده. علیهذا اینک به اداره نظمیه دستور داده شد فوراً مشارالیه را جلب و اعزام نمایند. عناوینی که مخالف انتظامات و مورث هیجان عمومی است به کلی متروک، و الاّ مورد تنبیه و تبعید واقع خواهد گردید. ۷/۶/۲۸؛ نمره ۴۹۵؛ فرمانده تیپ مستقل فارس؛...
: بر اساس مندرجات بعضی منابع صهیونیستی مسأله انتقال و مهاجرت یهودیان به فلسطین به منظور برپایی دولت یهودی، به عنوان رکن اساسی فعالیت صهیونیسم جهانی و در سراسر دوره سلطنت رضاشاه در ایران استمرار داشت. حتی رضاشاه در چند مورد دستور داد که تبلیغات ضدصهیونیستی مجامع اسلامی علیه مهاجرت یهودیان ایران به فلسطین در جراید کشور چاپ و منتشر و علنی نشود. هم‌سویی رضاخان با تکاپوی صهیونیستی در ایران و...
روی کار آمدن رضاخان در ایران، در شرایط و موقعیتی اتفاق افتاد که جنگ جهانی اول به پایان رسیده و امپراتوری عثمانی ساقط شده بود. متفقین در پوشش «کنفرانس وِرسای» برای بسیاری از ممالک اسلامیِ منطقه تعیین تکلیف کرده بودند. برای اداره سرزمین فلسطین نیز حول محور اعلامیه صهیونیستی بالفور وزیر امورخارجه وقت انگلستان، لایحه قیمومت تهیه و شرایط و زمینه‌های لازم را تحت پوشش «کانون ملی یهود» و در...
صفحه اول روزنامه اطلاعات؛ ۱۷ بهمن ۱۳۱۹ (۹ محرم ۱۳۶۰ ق) (اخبار مربوط به برگزاری جشن ۱۵ بهمن)
این مقاله درصدد بررسی مستند دلایل تغییر استراتژی انگلیس در ایران پس از حمله آلمان به شوروی و ماهیت اتحاد انگلیس و شوروی و ارتباط آن با اشغال ایران در سوم شهریور 1320 می‌باشد. همچنین بررسی و تحلیل نقش انگلیس در اشغال ایران و جلب موافقت روس‌ها با این اقدام و ماهیت پیمان اتحاد سه‌گانه از نظر استراتژی یا تحمیلی بودن آن و بهره‌برداری از آن برای ایجاد بستری قانونی برای وادار کردن ایران...
بیش از چند ماه از کودتای 28 مرداد نگذشته بود که مجدداً انتخابات مجلس به دست دربار افتاد. مجلس سنا نیز دست به انتخابات جدید زد. هر چند خود مجلس سنا به دلیل اینکه نیمی از نمایندگان آن به دست شاه انتخاب می‌شدند فرمایشی بود ولی با وقوع کودتا نیم دیگر نیز کم از انتصابی نبودند. بدین شکل مجلس سنا، مجلس شورای ملی و دولت کودتا عملاً در دستان شاه و دربار قرار گرفت. نمایندگان مجلس سنا معمولاً از معّمرین سیاسی و...
محمود جم ملقب به مدیرالملک فرزند، محمد صادق(خواجگان جم) که کنیه خواجگان چند نسل در نیاکان آنها بود؛ ولی پس از رسیدن به وزارت کلمه (خواجگان)[1] را از فامیل خود حذف کردند. خاندان جم، شجره-نامه و نسبشان را به شیخ محمود شبستری می¬رسد. وی در سال 1261ش. در تبریز متولد شد. پدرش از کارمندان دولت بود که از کرمان به تبریز مهاجرت کرد. برای پیشرفت و ترقی فرزندان خود توجه کافی مبذول می¬داشت. او با توجه مخصوص...
محمود جم (مدیرالملک) روز ۱۹ مرداد ۱۳۴۸ در تهران درگذشت. جم که در سال ۱۲۵۸ در تبریز به دنیا آمده بود، تحصیلات مقدماتى خود را همانجا گذراند. او زبان فرانسه را در مدرسه میسیونرهاى مذهبى در تبریز آموخت. به گفته سید حسن تقى زاده: «[جم] بچه خیلى باهوشى بود. پدرش مرده بود. اصل شان کرمانى از طایفه میرزا آقاخان بود، ولى حالا آذربایجانى دوآتشه است. او رفت به مدرسه ایرانى که تازه باز شده بود و تعلیم الفبا مى...
خیلى محرمانه ـ غیرقابل رؤیت براى بیگانگان فریدون جم سفیر سابق ایران در اسپانیا عنوان خطاب: آقاى سفیر تا سال 1971، تیمسار جم یکى از رده بالاترین افسران نیروهاى مسلح شاهنشاهى ایران بود. او باهوش، با کفایت و به‌طور گسترده‌اى مورد احترام است. وى داراى یک سابقه خدمتى درخشان مى‌باشد که در اوج انتصابات وى، ریاست ستاد بزرگ ارتشتاران در سال 71 ـ 1969 قرار دارد. در چنین موضعى او دستیار فرماندهى کل (شاه)...
در 11 آذر ۱۳۱۴ پس از سقوط دولت فروغی، محمود جم مأمور تشکیل دولت شد. محمود جم از ۱۳۱۴ تا ۱۳۱۸ نخست‌وزیر بود. دورهٔ نخست‌وزیری جم یکی از طولانی ترین دوره‌های نخست وزیری در حکومت رضاشاه بود، و شاهد بسیاری از رویدادهای سیاسی و اجتماعی بود که از مهم‌ترین آنهاست: واقعهٔ کشف حجاب، قرارداد تقسیم آب هیرمند میان ایران و افغانستان در ۱۳۱۷، خودکشی علی‌اکبر داور وزیر مالیه، امضای پیمان عدم تعرض بین...
فریدون جم (زادهٔ ۱۲۹۳ در تبریز، مرگ۴ خرداد ۱۳۸۷ در لندن) فرزند محمود جم، تیمسار ارتشبد ارتش ایران و از چهره‌های تحصیلکرده و نزدیک به حکومت رضا شاه و محمدرضا شاه پهلوی بود. او تحصیلات ابتدائی و متوسطه را در تهران و پاریس به اتمام رسانید، سپس دانشکده افسری سن سیر در پاریس را گذرانید. دوره دانشکده افسری تهران را نیز به پایان برد. دوره دانشگاه جنگ بریتانیا و چند دوره کوتاه مدت را نیز در آمریکا...
