جنگ جهانی دوم
«...فکر میکنم چهار یا پنج روز پس از اولین ملاقات بود که ترات[=رئیس اطلاعات انگلیس در ایران و نفر دوم سفارت] گفت:«امشب همانجا بیا!» سر قرار رفتم. ترات گفت:«محمدرضا پیشنهادات ما را انجام داده و این خوب است...به هرحال یک اشکال پیش آمده. روسها صراحتاً مخالف سلطنت هستند و خواستار استقرار رژیم جمهوری در ایران میباشند! آمریکاییها هم بیتفاوتند و میگویند برای ما فرقی نمیکند که در ایران...
تلگراف از شمال و جنوب ایران در خصوص حمله نیروهای متفقین به کشور در سوم شهریور ۱۳۲۰ تلگراف از: تبریز به: ط [طهران] تاریخ: ۶/۳ وزارت؛ محترماً دو فقره تلگرافی که الساعه به ستاد ارتش مخابره شده به عرض میرسد [ناخوانا] کفالت ستاد ارتش محترماً معروض میدارد هنگ ۳ امنیه گزارش میدهد که از تلفنخانه مرند گزارش میدهند یک لشگر مهاجم وارد مرند گردیدند؛ ساعت سه و ربع سوم شهریور [یکهزار و سیصد و]...
آخرین تلاشهای رضاخان و اشغال ایران همانطور که گفتم، با پیشرفت آلمان نازی در جنگ جهانی دوم، مناسبات صمیمانهای بین رضاخان و هیتلر به وجود آمد. ارتش آلمان تا کوههای قفقاز پیشروی کرده بود و به مرزهای ایران نزدیک میشد. متفقین به وحشت افتادند و با اطلاعاتی که از درون دربار رضاخان داشتند، مطمئن شدند که اگر ارتش آلمان بتواند خود را به مرزهای ایران برساند، رضاخان صددرصد در اختیار آلمانها قرار...
درباره زمان و چگونگی پیدایی ماجرای «هولوکاست»، اسناد و یادداشتهای بهجامانده موجود و معتبر حکایت از آن دارند که در اواسط سال ۱۹۴۲ میلادی، بیماری تیفوس در بعضی اردوگاههای متعلق به آلمان، از جمله اردوگاه آشویتس(Auschwits) در لهستان و حتی داخل شهر شیوع یافته بود. خاطرات روزانه دکتر «یوهان پل کرمر» پزشک وقت اردوگاه در همان سال، به صراحت گویای این واقعیت است. به طوری که نوشتهاند: بیماری...
: فعالیت «فراکسیون توده» در مجلس چهاردهم، حزب توده را در سطح جامعه معرفی کرد و مواضع سیاسی او را زیر ذرهبین افکار عمومی قرار داد. برخلاف نظریه لنین، «تریبون پارلمان» نه تنها به رشد حزب توده در سطح جامعه کمک نکرد بلکه به نخستین گام مهم در افشای ماهیت وابسته حزب توده بدل گردید. مواضع حزب توده در دو مسأله مهم سیاسی روز، در این افشاگری، انزوا و منفوریت حزب توده به عنوان یک حزب وابسته به...
روزنامه «اقدام» چاپ استانبول؛ ۲۷ اوت ۱۹۴۱(۵ شهریور ۱۳۲۰): «سبب حقیقی حرکات لشگری که بر ضد ایران شروع گردیده است عبارت از یک مسأله سوقالجیشی میباشد، و خود انگلیسها و شورویها هم اعتراف میکنند برای دفاع قفقاز و هندوستان از فشار آلمان بایستی یک جبهه انگلیس و شوروی تشکیل داده شود. علاوه از این برای عبور دادن آذوقه و لوازم جنگ امریکا و انگلیس به روسیه، یک راه امین و نزدیک لازم بود...امروز...
روزنامه «دیلی» کراچی(پاکستان)، مورخه ۴ اوت ۱۹۴۱(۱۳ مرداد ۱۳۲۰): «به طوری که خبرگزار دیپلماسی تایمز[=خبرنگار سیاسی روزنامه تایمز] اظهار میدارد، سر [ریدر] بولارد وزیرمختار انگلستان در تهران توجه دولت ایران را راجع به وجود عده زیادی از آلمانها در ایران جلب نموده، و خاطرنشان میکند اگر آلمانیهای مقیم ایران بر ضد منافع انگلیس و متفقین او عملیاتی بنمایند بر بیطرفی دولت ایران لطمه خواهد...
بهار ۱۳۲۱ درحالی که کمتر از یک سال از اشغال ایران توسط متفقین (انگلستان، شوروی و آمریکا) میگذشت و قحطی کشور را فرا گرفته بود، ناگهان شوروی اعلام کرد قصد دارد آوارگان لهستانی جنگ را به ایران بفرستد. در جریان این فرآیند که بیش از یک سال به طول انجامید، بیش از ۱۵۰ هزار آوارهی نظامی و غیرنظامی لهستانی به ایران منتقل شدند. دکتر محمدقلی مجد در فصل دهم کتاب «پل پیروزی، سرزمین قحطی؛ ایران در جنگ جهانی...
: به فاصله چند ماه پس از اشغال ایران توسط نیروهای متفقین در جنگ جهانی دوم، در بهار سال ۱۳۲۱ آوارگان لهستانی نیز از روسیه به شمال ایران گسیل شدند. در جریان سرازیرشدن این آوارگان که تا تابستان ۱۳۲۲ ادامه داشت، دست کم ۱۵۰ هزار نظامی و غیرنظامی لهستانی وارد ایران شدند. در همین مدت و در حالیکه ایرانیان گرفتار قحطی ناشی از اشغال کشور شده بودند، بیماری «تیفوس» نیز در ایران شیوع بسیار...
: در اوایل دسامبر 1940(آذرماه 1319)، در آستانه شروع بحران قریب الوقوع، لوییس دریفوس، وزیرمختار جدید آمریکا، وارد تهران شد. به اذعان و اعتراف وزارت خارجه آمریکا، دریفوس به کمک و همیاری شایسته هارولد بی. ماینور، دبیر سفارت آمریکا در تهران، و جیمز اس. موس، کنسول آمریکا در تهران، با دادن گزارش حوادث مربوط به این دوره، کار برجسته و سترگی کرده است. دریفوس در مجموعهای از تلگرامهایش، تحولات بحرانِ...
مراسم جشن فارغالتحصیلی دانشکده افسری در سال ۱۳۱۹ - همانگونه که در تصویر مشاهده میشود رضاشاه در این مراسم شمشیر حمایل کرده است(مقایسه شود با تصاویر بالا)
به دنبال اشغال ایران در شهریور ۱۳۲۰، قوای متفقین هریک در تهران و شهرهای مختلف کشور مستقر شدند. نظامیان آمریکایی هم اگرچه در حمله بامدادی سوم شهریور ۱۳۲۰ مشارکت نداشتند، اما در ماههای بعد وارد خاک ایران شدند. در مهرماه ۱۳۲۱، احمد قوام، نخستوزیر، با واگذاری اراضی امیرآباد تهران به آمریکاییها موافقت کرد و منطقۀ امیرآباد تبدیل به اردوگاه نظامی آمریکا در تهران شد. تنها شرطی که قوام در...
شهریورماه 1320 رضاشاه بدون کوچکترین مقاومتی در برابر اشغال ایران، کشور را ترک کرد. با توجه به مذاکرات چند روز قبل او با برخی شخصیتهای انگلیسی، تصورش این بود که مانند یک پادشاهِ محترمِ کناره گرفته از قدرت، ساکن یک کشور بیطرف_مثلا آرژانتین_خواهد شد. اما کشتی حامل رضاشاه و چندتن از اعضای خانوادهاش اجازهی کناره گرفتن در بندر بمبئی هند را نیافت و انگلیسیها او را به یکی از جزایر...
مطلب حاضر فصل چهارم از کتاب "The Bridge to Victory and A Land of Famine" است که با عنوان «پل پیروزی و سرزمین قحطی» در دست ترجمه میباشد. این کتاب به بررسی نقش ایران در پیروزی متفقین بر ارتش آلمان نازی میپردازد. همچنین موضوع بروز قحطی و گرسنگی در میان مردم ایران در نتیجه غارت منابع کشاورزی و مصادره ابزارآلات تولید مردم توسط اشغاگران انگلیسی و روسی در بعد از شهریور 1320 با اتکاء به اسناد بدست آمده از...
در سوم شهریور 1320، نیروهای متفقین (انگلستان و شوروی) بدون توجه به اعلام بیطرفی دولت ایران در جنگ جهانی دوم، به کشور ما حمله کردند و در عرض مدتی کوتاه ایران را به تصرف خود درآوردند. از نظر اقتصادی، با آنکه کشور ما، خود درگیر مشکلات عدیدهای، به خصوص قحطی و گرانی مایحتاج عمومی بود، میبایست عهدهدار مخارج میهمانان ناخوانده خود نیز باشد. تمامی راههای کشور به خصوص خطوط راه آهن و شوسه تحت...
روزنامه اطلاعات؛ ۱۵ آذر ۱۳۲۲: از اداره انتشارات سفارت انگلیس سهشنبه ۸ آذر(۳۰ نوامبر) «در این روز شصتونهمین سال تولد مستر چرچیل بود...اولین وعده مستر چرچیل ساعت ۱۲ و نیم با شاه ایران بود و در سالن پذیرایی سفارت کبرای شوروی ملاقات به عمل آمد. مستر چرچیل یک ربع از ۱۳ گذشته از سفارت انگلیس خارج شد. سرریدر بولارد و افسر قسمت همراه او بودند...وقتی از ملاقات پادشاه خارج شد، هر دو روی...
این مقاله درصدد بررسی مستند دلایل تغییر استراتژی انگلیس در ایران پس از حمله آلمان به شوروی و ماهیت اتحاد انگلیس و شوروی و ارتباط آن با اشغال ایران در سوم شهریور 1320 میباشد. همچنین بررسی و تحلیل نقش انگلیس در اشغال ایران و جلب موافقت روسها با این اقدام و ماهیت پیمان اتحاد سهگانه از نظر استراتژی یا تحمیلی بودن آن و بهرهبرداری از آن برای ایجاد بستری قانونی برای وادار کردن ایران به...
روزنامه اطلاعات؛ ۱۳ اسفند ۱۳۴۳: «...در گذشته هرگاه ما شاهان لایق داشتیم واقعاً بزرگترین و وسیعترین امپراتوریهای جهان را به وجود آوردهایم و هر زمان پادشاهان لایقی نداشتیم دوران انحطاط آغاز میشد؛ خارجیان کشور ما را اشغال میکردند و استقلال ما را در هم میکوبیدند...».(بخشی از مصاحبه شاه با شبکه تلویزیونی غیردولتی انگلستان) در اینجا ظاهراً محمدرضا پهلوی یا فراموش کرده که در زمان...
انگلستان از هیچ کوششی برای حفظ و حمایت از هندوستان به عنوان ستون اصلی امپراتوری استعماری خود، فروگذار نمیکرد. از آن جمله نه تنها کمربندی از کشورهای قرنطینه در اطراف هندوستان ایجاد کرده بود بلکه راههای سوقالجیشی مهمی را هم که به این سرزمین ختم میشد، تحت کنترل خویش درآورده بود. تسلط و کنترل راههای زمینی و دریایی منتهی به هندوستان میشد، فقط به معنی حفظ امنیت مرزهای هندوستان...
مداخله انگلیسیها در امور ایران پیشینهای به درازای روابط دو کشور دارد. این مداخله دارای ابعاد و اشکال گوناگون بوده و متناسب با ضعف و قوت حکومت مرکزی و یا تمایل و مخالفت حاکمان ایران نسبت به انگلیسیها، همواره در حال تغییر بوده و فراز و نشیبهایی را طی کرده، ولی هرگز متوقف نگردیده است. یکی از نقاط اوج مداخله انگلیسیها در امور ایران در فاصله زمانی اشغال ایران در شهریور 1320 تا...
