مراسم سوگند پادشاهی محمدرضا پهلوی

اجرای مراسم سوگند پادشاهی توسط محمدرضا پهلوی در مجلس شورای ملی؛ ۲۶ شهریور ۱۳۲۰

«...فکر می‌کنم چهار یا پنج روز پس از اولین ملاقات بود که ترات[=رئیس اطلاعات انگلیس در ایران و نفر دوم سفارت] گفت:«امشب همانجا بیا!» سر قرار رفتم. ترات گفت:«محمدرضا پیشنهادات ما را انجام داده و این خوب است...به هرحال یک اشکال پیش آمده. روس‌ها صراحتاً مخالف سلطنت هستند و خواستار استقرار رژیم جمهوری در ایران می‌باشند! آمریکایی‌ها هم بی‌تفاوتند و می‌گویند برای ما فرقی نمی‌کند که در ایران جمهوری باشد یا سلطنت، و بیشتر هم چون رژیم جمهوری را می‌شناسند به آن راغبند. ولی خود ما به سلطنت علاقمندیم، به دلایلی که آمریکایی‌ها متوجه نیستند، ولی روس‌ها دقیقاً متوجهند!...لذا من باید نخست با آمریکایی‌ها صحبت کنم و آنها را توجیه کنم و زمانی که مسئول مربوطه قانع شد، وزنه ما سنگین می‌شود و دو نفری به سراغ روس‌ها خواهیم رفت. این بحث طبعاً چند روزی طول می‌کشد، ولی شما طبق معمول هر روز تلفن کن!» من همان شب سخنان ترات را دقیقاً به اطلاع محمدرضا رساندم و هر روز به سفارت تلفن می‌زدم. تا چند روز می‌گفت که مطلب تازه‌ای ندارم و به طور جدی دنبال قضیه هستم...بالاخره ۲۴ شهریور بود که ترات به من گفت:«با عجله همین امشب ترتیب کار را بده و هرچه زودتر محمدرضا به مجلس برود و سوگند بخورد و تأخیری در کار نباشد.» من به محمدرضا اطلاع دادم. او هم مقامات مربوطه را تلفنی احضار کرد، توسط فروغی استعفانامه رضاخان، که منتظر تعیین تکلیف ولیعهد بود، تقریر شد و مقدمات رفتن رضاخان و انتصاب محمدرضا به سلطنت تدارک دیده شد. من در این صحنه‌ها حضور نداشتم. حدود ساعت ۱۲ شب بود که محمدرضا به من گفت کار تمام شده و ترتیبات لازم داده شده است. به این ترتیب روز ۲۵ شهریور استعفای رضاخان و انتصاب محمدرضا به سلطنت به مجلس اعلام شد و روز ۲۶ شهریور محمدرضا در مجلس سوگند خورد و رسماً شاه شد.»(ظهور و سقوط سلطنت پهلوی؛ ج ۱؛ خاطرات ارتشبد حسین فردوست؛ مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی؛ ص ۱۰۰ تا ۱۰۴)

***

«...خود آقای محمدرضاخان گفت! در یکی از چیزهایش[=کتابهایش] نوشته بود...لکن بعدش این را از بین بردند، دیدند بد حرفی زده است! که متفقین وقتی که آمدند اینجا، صلاح دیدند که من باشم! از خاندان ما باشد!...«صلاح دیدند که من باشم» معنایش این است که آنها مرا قرار دادند. ما می‌گوییم نمی‌خواهیم یک کسی را که با صلاح متفقین آمده اینجا، و حالا هم برای متفقین دارد کار می‌کند، زحمت می‌کشد، همه هستی ما را دارد به باد می‌دهد...»(امام خمینی (ره)؛ ۱۹ مهر ۱۳۵۷)