اسناد
تا پیش از ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، «ساواک» در تصور مردم یک ساختمان و ساختار مخوف و دربسته بود که کسی نمی‌دانست در آن چه می‌گذرد. انقلاب که پیروز شد، مردم سوالهای بی‌پاسخی داشتند که اتنها افشای اسناد ساواک می‌توانست گرهش را باز کند. از سرنوشت نامعلوم برخی مبارزینِ سربه‌نیست‌شده گرفته تا نقش ساواک در برخی اتفاقات مبهم سالهای گذشته، اینکه منبع ساواک در فلان گروه مبارز چه کسی بوده؟ و...
آیت الله سید حسین خادمی از علمای مشهور اصفهان و مبارزان انقلابی در دوره پهلوی بوده است. ایشان سوابق درخشانی در سیر مبارزه با اقدامات مخالف شرع پهلوی داشته‌اند؛ از جمله به سیاست کشف حجاب در دوره پهلوی اول اعتراض داشته و سپس در دوره پهلوی دوم به طور جدی وارد مبارزات انقلابی شد و به همین جهت از مدافعان اساسی مرجعیت امام خمینی (ره) در اصفهان بود. ایشان پس از انقلاب نیز به نمایندگی مجلس خبرگان...
نخستین بار که پرویز ثابتی جلوی دوربین تلویزیون و خبرنگاران رسانه‌ها نشست تا اقتدار ساواک را به رخ بکشد، دی‌ماه ۴۹ بود. وقتی که چندماه پس از ترور تیمور بختیار توسط ساواک در عراق، او خبر دستگیری تشکیلات گسترده حزب توده در کشور را داد. آن زمان کمتر کسی می‌دانست متهم اصلی دستگیرشده‌ی ماجرا که ثابتی از تصویر نیم‌رخش رونمایی و او را «آقای اسلامی» معرفی کرد و رسانه‌ها او را «مرد هزار چهره حزب...
در ماه‌های منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی، بسیاری از ادارات و سازمان‌های دولتی و نظامی به حالت تعلیق درآمده و وارد وضعیتی آشفته و شکننده شدند. سازمان اطلاعات و امنیت کشور نیز از این امر مستثنا نبوده و شرایط عادی کار این سازمان به حالتی از واهمه از آینده بدل شد. در نتیجه این وضعیت، بسیاری از کارکنان آن از کشور گریخته یا دست از کار کشیدند. آنها که در سازمان ماندند، کارشان به درگیری و تنش رسیده بود و...
انورخامه‌ای از پیشکسوتان مارکسیسم ایرانی و یکی از اعضای گروه معروف ۵۳ نفر بود. او برای نخستین‌بار اردیبهشت۱۳۱۶ دستگیر و مهر ۱۳۲۰ از زندان آزاد شد. سند اول برگه‌ی درج مشخصات او هنگام دستگیری و سند دوم، گواهی آزادی او از زندان است.
۱۸ بهمن‌ماه ۵۷ در حالی که شش روز از بازگشت امام به ایران و دو روز از معرفی مهندس بازرگان به عنوان نخست‌وزیر دولت موقت می‌گذشت، هواداران بختیار و مشروطه سلطنتی در استادیوم امجدیه تجمعی برگزار می‌کنند. این تجمع در واقع دومین تجمعی است که در این چندروزه با چنین عنوانی برگزار می‌شود. پیش از این ۵ بهمن‌ماه نیز تجمعی در میدان بهارستان در حمایت از بختیار و سلطنت مشروطه برگزار شده بود. در حالی که...
بهمن نادری‌پور با نام مستعار تهرانی از بازجویان و پرسنل کمیته مشترک ضدخرابکاری است که پس از انقلاب دستگیر می‌شود. بخش مهمی از سابقه کاری او در بخش برخورد با گروه‌های مبارز کمونیستی بود و در جریان دادگاهش، ناگفته‌های زیادی درباره سرنوشت برخی مبارزین معروف مثل جزنی و سرنوشت نامعلوم برخی مبارزین نامعروف افشا شد. یکی از مسائلی که در جریان دادگاه او بیان شد، روایتی از شهادت سیدعلی اندرزگو در...
امامخمینی، رهبرِ در تبعیدِ انقلاب، مهرماه 1357 عراق را به مقصد فرانسه ترک کرد. چون پاسپورت و مدارک آنها از نظر قانونی مشکلی نداشت، او و همراهان کم‌تعدادش نیازی به گرفتن ویزا برای اقامت سه ماهه در فرانسه نداشتند. این سفر هم ساواک و هم سرویس اطلاعاتی فرانسه را غافلگیر کرده است. اولین کسی که این خبر را به تهران مخابره می‌کند، بهرامی سفیر ایران در فرانسه است. رئیس‌جمهور فرانسه که در سفر رسمی به برزیل...
سرویس اطلاعات خارجی انگلستان (mi6) در سالهای پیش از انقلاب، یکی از نهادهای اطلاعاتی دوست و همکار ساواک محسوب می‌شد. دامنه همکاری این دو سرویس اطلاعاتی بیشتر ناظر به مسائل خارج از ایران و موضوعاتی مثل فعالیت‌های رژیم صدام، اکراد، تحرکات اطلاعاتی شوروی در منطقه، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و گروه‌های فلسطینی و عربی است. mi6یک رابط مستقر در تهران داشت و تبادل اطلاعات بین دو سرویس در قالب ملاقات‌های...
پس از سخنرانی امامخمینی در خرداد ۴۲ رژیم شاه ایشان را دستگیر و پس از مدتی به خانه‌ای در قیطریه منتقل کرده و تحت نظر قرار میدهند. در این روزها آیت‌الله مصباح یزدی نامه‌ای خطاب به ایشان در تحلیل شرایط فعلی کشور و آثار شروع مبارزه بر مردم و حوزه می‌نویسد. این نامه پس از چند سال در بازرسی وسایل منزل امام، بدست ساواک می‌افتد. موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی در سالگرد رحلت آیت‌الله مصباح یزدی...
آذرماه ۱۳۵۷ یکی از منابع ساواک گزارشی با جزئیات از نقش پررنگ بهائیان در رادیو بی‌بی‌سی فارسی می‌دهد. متن این گزارش به شرح زیر است: گویندگان بخش خبر فارسی بنگاه سخن‌پراکنی بی‌بی‌سی همگی بهائی هستند و حتی مبلغ هنگفتی پول از طرف بهائیان مقیم اروپا در اختیار این بنگاه قرار گرفته است. همچنین قسمتی از برنامه جام‌جهان‌نما را کمیته بهائیان لندن تهیه و به گویندگان فارسی میدهند. زیرا طبق قرارداد در...
مرحوم عباس شیبانی از پیشکسوتان مبارزه با رژیم شاه بود که در کارنامه‌اش حضور در کمیته دانشگاه نهضت مل و نهضت آزادی پیش از انقلاب و 13 سال زندان را دارد. شیبانی پس از پیروزی انقلاب، مسئولیت‌های متعددی از جمله عضویت در شورای انقلاب، نمایندگی مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و عضویت در شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی را در کارنامه دارد. موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، به مناسبت درگذشت...
پاییز ۱۳۵۷ فشارهای حکومت عراق بر امام، باعث می‌شود ایشان عراق را ابتدا به مقصد کویت و نهایتا به مقصد فرانسه ترک کند. تغییر مقصد غافلگیرانه به مقصد پاریس، به خاطر تکمیل‌بودن مدارک و بی‌مشکل بودن پاسپورت، به راحتی انجام می‌شود. ناگهان فرانسه، با معضلی مهم یعنی حضور مهم‌ترین و فعال‌ترین چهره مخالف رژیم شاه در کشورش روبرو می‌شود که باید آن را تدبیر کند. پس از ورود امام به پاریس، تعلاملات زیادی بین...
سوم آذر ۱۳۳۲، اعلامیه کوتاه دربار از سفر نایب ریاست جمهوری آمریکا، ریچارد نیکسون و همسرش به ایران در بازه زمانی هجدهم تا بیست و یکم همین ماه خبر می‌دهد. همین روزها خبر برقراری مجدد روابط سیاسی ایران و انگلستان هم منتشر می‌شود. این روابط مهر ۱۳۳۱ در اعتراض به بی‌اعتنایی انگلستان به بحث ملی شدن صنعت نفت، از جانب ایران قطع شده بود. حالا کمتر از چهارماه پس از کودتا، مصدق در دادگاه نظامی دارد محاکمه...
۲۲ آبان ۱۳۷۵، آیت‌الله پسندیده، برادر بزرگتر امامخمینی درگذشت. در سالهای تبعید امامخمینی و دوری از وطن، ایشان برادر بزرگترشان آیت‌الله پسندیده را مسئول اداره‌ی برخی امور مالی مرجعیت در داخل کشور از جمله دریافت و پرداخت وجوه‌شرعی کرده بودند. ساواک آبان ۱۳۵۶ در کنترل نامه‌های ارسالی به ایران، نامه‌ای از امام به تاریخ دو سال قبل را بدست می‌آورد که ایشان در آن به مقلدین خود در ایران،...
تیمسار حسین فردوست از دوستان نزدیک محمدرضا پهلوی و دارای سمت‌های مهمی چون رئیس دفتر ویژه اطلاعات دربار و قائم‌مقامی ساواک بود. سند زیر که برای نخستین بار توسط موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی منتشر می‌شود، تصویر شناسنامه‌ی او است که در پرونده‌اش در ساواک موجود بوده است. لازم بذکر است تصویر این نسخه، پیش از تولد شاهرخ، تنها فرزند حسین فردوست تهیه شده و به همین دلیل نام او در آن وجود...
سیزده آبان ۱۳۴۳ امامخمینی پس از سخنرانی خود علیه مصونیت مستشاران آمریکایی در ایران، توسط ساواک دستگیر و به دستور شاه به ترکیه تبعید شد. دو روز بعد استورات راکول، کاردار موقت آمریکا در تهران در بخشی از یک از نامه‌‌ی غیررسمی، با ادبیاتی نازیبا از این تصمیم شاه اظهار خوشحالی کرد. ۱۵ سال بعد در جریان تسخیر سفارت آمریکا در تهران توسط دانشجویان پیرو خط امام، این نامه نیز جرو اسنادی بود که...
پاییز سال ۱۳۰۶ تعدادی از روزنامه‌نگاران ایرانی، برای شرکت در بزرگداشت دهمین سالگرد پیروزی انقلاب اکتبر شوروی، راهی مسکو شدند. فرخی یزدی که یکی از اعضای این هیئت بود، به افتخار سالگرد انقلاب اکتبر شعری سرود. ۱۹ آبان ماه همزمان با حضور این هیئت در روسیه، روزنامه روسی «ایزوستیا» تصویر دستنویس شعر فرخی و ترجمه‌اش را به چاپ رساند. متن این شعر که بعدها در دیوان او نیز منتشر شد اینچنین...
