تجزیه طلبی - پیشه‌وری
اشاره
سید جعفر پیشه‌وری روستازاده‌ای بود که در خلخال به دنیا آمد و با پیروزی انقلاب بلشویکی، جذب کمونیسم شد. او در اولین کنگره حزب کمونیست ایران که در 30 خرداد 1299 در بندرانزلی شکل گرفت، عضو کمیته مرکزی حزب شد. پس از شکست نهضت جنگل به باکو رفت و وارد فعالیت‌های مطبوعاتی شد. در 1304 رابط حزب کمونیست ایران و «کمینترن» شد. در 1306 در کنگره دوم حزب کمونیست ایران که در شهر رستوف در نزدیکی مسکو برگزار شد دبیر کمیته مرکزی و مسئول تشکیلاتی حزب در تهران شد. او سپس به تهران آمد. اما در 6 دی 1309 دستگیر شد و تا پایان حکومت رضاخان به مدت 11 سال در زندان ماند. در مهر 1320 در جلسه مؤسسان حزب توده شرکت کرد و به همراه ایرج اسکندری اولین مرامنامه حزب را نوشت. ولی به علت اختلاف با سایر اعضا، از حزب توده فاصله گرفت. او در انتخابات مجلس چهاردهم از حوزه تبریز انتخاب شد ولی در 23 تیر 1323 اعتبارنامه‌اش به دلیل کمونیست بودن وی رد شد. پیشه‌وری در 12 شهریور 1324 حزب دمکرات آذربایجان را بنیان نهاد و در 21 آذر این سال حکومت خودمختار آذربایجان را اعلام کرد. در 21 آذر 1325 در برابر حمله قوای ارتش، عقب‌نشینی کرد و به باکو گریخت و در 20 تیر 1326 در یک سانحه اتومبیل در این شهر کشته شد.
«پرونده» حاضر به بررسی شخصیت و عملکرد سید جعفر پیشه‌وری پرداخته است.
سید جعفرجوادزاده خلخالی مشهور به پیشه وری در سال 1272 ش در روستای زاویه خلخال به دنیا آمد. در سال 1905 م به همراه پدر و مادر به باکو رفت و در آن جا به تحصیل و کار پرداخت. در حوالی انقلاب روسیه (1917 م) به کمونیسم جلب شد. وی در سال 1918 در سن 25 سالگی، عضو کمیته مرکزی حزب عدالت و عضو دفتر روابط خارجی 5 نفره آن گردید. در سالهای 1919 ـ 1920 سردبیری روزنامه حریت را به عهده داشت. در اردیبهشت 1299 (مه 1920)...
۲۱ آذر، سالروز تشکیل و فروپاشی فرقه دمکرات آذربایجان در ایران در سالهای ۱۳۲۴ و ۱۳۲۵ است. موضوع ظهور و سقوط این فرقه، بهانه‌ای است که جریانات قوم گرایی افراطی به مناسبت آن به فعالیت پرداخته و پیشه وری را به عنوان نماد ملی و الگوی نسل جوان معرفی می‌کنند. اما براستی پیشینه اقدامات و فعالیت پیشه وری و نسبت او با کشورهای متخاصم ایران چه بوده است؟ فرقه دمکرات آذربایجان و سید جعفر پیشه وری،...
فرقه دموکرات آذربایجان، تشکلی سیاسی در آذربایجان که زمینه‌ساز برپایی دولت یک‌ساله پیشه‌وری در تبریز بود. زمینه‌های شکل‌گیری فرقه دموکرات آذربایجان پس از ورود نیروهای متفقین به ایران در شهریور 1320 و اشغال مناطق شمالی ایران، بویژه آذربایجان، توسط ارتش سرخ تشکیل شد. مهم‌ترین عوامل زمینه‌ساز پیدایش این فرقه از این قرار است: الف) ورشکستگی اقتصادی، شیوع قحطی، ناامنی و نابسامانی...
روز 20 تیر 1326 سیدجعفر پیشه‌وری بنیانگذار حزب دمکرات آذربایجان که در 21 آذر 1325 در برابر حمله قوای دولتی عقب‌نشینی کرده و به باکو گریخته بود، در یک سانحه اتومبیل در این شهر کشته شد. میرجعفر جوادزاده خلخالی (پیشه‌وری) فرزند جواد در سال 1272 ه . ش در قریه زیوه (زاویه‌سادات) از قراء خلخال آذربایجان در یک خانوادة فقیر به دنیا آمد. وی تحصیلات ابتدائی خود را در آنجا به اتمام رسانید و در اوایل قرن...
پیش در آمد : آنچه که در ادامه میخوانید ترجمه کامل و فارسى نامه تاریخى یوزف و. استالین رهبر حزب کمونیست شوروى به سید جعفر پیشه ورى رئیس فرقه دمکرات آذربایجان (ایران) و براى مدت یک سال نخست وزیر حکومت این فرقه در تبریز بود که چهار سال بعد از اشغال شمال ایران توسط ارتش سرخ در سال ١٣٢٠ (١٩٤١) در ٢١ آذر سال ١٣٢٤ تاسیس و پس از یک سال متلاشى شد که در نتیجه صد ها نفر از کادرهاى فرقه ازجمله خود پیشه ورى به...
اگر چه در ارائه تعریفی غیرایرانی از ایرانیان ترک‌زبان و به ویژه مردم آذربایجان، ترک‌ها پیشقدم بودند و از سالهای آخر امپراتوری عثمانی مباحثی را در این زمینه مطرح کردند، ولی پیگیری همین مباحث از سوی دولت روسیه شوروی ـ به مباشرت مقامات باکو ـ برای پیشبرد سیاست‌های منطقه‌ای اتحاد شوروی در خلال سالهای پایان جنگ دوم جهانی باعث پدید آمدن نگرانی‌هایی در ترکیه شد. در این مقاله علل این...
در جنگ جهانی دوم، با توجه به شکست آلمان و ژاپن به‌تدریج نظام جدیدی در حال شکل‌گیری بود که دو قطب شرق به رهبری شوروی و غرب به رهبری آمریکا را به عنوان دو رقیب در برابر یکدیگر قرار می‌داد. اولین جرقه این رقابت که بعدها به جنگ سرد معروف شد در ایران زده شد دهه 1320، از جهات بسیاری، دارای خصوصیات منحصر به فردی است که آن را به روشنی از سایر ادوار تاریخ معاصر متمایز می‌سازد. کشور ایران در این دهه...
درآمد: در ۱۲ شهریور ۱۳۲۴ ش ، فرقه دموکرات در تبریز، سه ماه پس از فرمان محرمانه دفتر سیاسی کمیته مرکزی اتحاد شوروی اعلام موجودیت نمود. این حزب در پوشش خودمختاری در عمل با کمک شوروی قصد جدا کردن آذربایجان از ایران را دداشت . جعفر پیشه‌وری رهبر فرقه دموکرات در چنین روزی با انتشار بیانیه‌ای ۱۲ ماده‌ای به زبان‌های ترکی و فارسی به همراهی چندین فعال سیاسی آذربایجانی تشکیل فرقه دموکرات...
پرداختن به حوادث تاریخی ضمن عبرت آموزی، موجب پندآموزی مخاطب از تجربه های مثبت و منفی برای ممانعت از وقوع حوادث تلخ و تکرار موفقیت ها می شود. ازجمله این حوادث مهم غائله ی پیشه وری در تبریز است که در نیمه قرن بیستم شاهد حوادث و منازعات گوناگونی جهت جدایی طلبی درایران بودیم. در واقع غائله جدایی طلبی فرقه آذربایجان به رهبری پیشه وری در تبریز، یکی از نمونه های شکست توطئه های برنامه ریزی شده...
تاریخچه مناسبات دو قدرت توانمند برخاسته از توفان جنگ دوم جهانی ـ ایالات متحده آمریکا و اتحاد شوروی ـ نشان می‌دهد که امپریالیسم آمریکا در برخی موارد از تاکتیک «کیش دادن» توسعه‌طلبی کمونیستی به سوی مواضعی حساب شده ابا نداشته است. ارتشبد حسین فردوست معتقد است: "دلایلی در دست است که نشان می‌دهد که آمریکا... پس از جنگ ترجیح داد که شوروی به عنوان یک ابرقدرت رقیب حضور بین‌المللی داشته...
: گرچه محتوای این مقاله بطور کامل مورد تائید نیست اما به جهت آنکه مطالب این نویسنده آمریکایی به خوبی بخشی از تلاش های آمریکا را برای بهره برداری از اختلاف های موجود در کردستان و آذربایجان با دولت مرکزی ایران در سالهای 1324 تا 1325 نشان می دهد، در اینجا باز نشر شده است 1. مشارکت کردها در جدای طلبی فرقه دموکرات در آذربایجان از بدو استقرار ارتش سـرخ شـوروی در بـخش‌های شمالی...
روز 21 آذر 1324 از سوی حزب دمکرات آذربایجان، در شهر تبریز و 40 روز بعد در دوم بهمن همان سال از سوی حزب دمکرات کردستان در شهر مهاباد «جمهوری خودمختار» اعلام شد. تشکیل جمهوریهای خودمختار آذربایجان و کردستان از تبعات حضور دراز مدت نیروهای اشغالگر شوروی در ایران و ناشی از شکست روسیه در کسب امتیاز استخراج و بهره‌برداری از نفت دریای خزر از دولت ایران بود. در آن زمان استانهای آذربایجان شرقی،...
