مقالات
این نکته که رهبری انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ـ ۱۹۷۸ توسط امام خمینی نه یک پدیده اتفاقی و ناگهانی بلکه نتیجه ۱۵ سال کار بیوقفه سیاسی، عقیدتی و سازماندهی بوده است، به قدر کافی مورد توجه واقع نشده است. همچنین به قدر کافی به این نکته توجه نشده است که وقتی او فعالیت سیاسی خود را در سال ۱۹۶۲ آغاز نمود، در پیشینه خود از چهار دهه مشارکت نزدیک و بدون چشمداشت از طریق نهاد دینی در تحقیق، تدریس، تألیف و اندیشه و بیش از...
عباسعلی خلعتبری در فروردین ۱۳۵۸ یادداشت هایی از خود به جا گذاشت که در خور اهمیت است. اول اینکه عالی ترین مقام وزارت خارجه حکومت پهلوی از مناسبات ایران و آمریکا با تکیه بر سابقه آن مطالبی ارائه می دهد که برای پژوهندگان تاریخ در حکم سند است. دوم این که برخی از نکات این یادداشت ها نخستین بار در فصلنامه مطالعات تاریخی ارائه شده است، و بعضی قرینه ای نو برای تک گفته ها و تک نوشته های پیشین است. و...
: وقتی کسی چیزی نهان کرده داشته باشد، همه اعمال و کردار خود را توجیه می کند. یعنی می کوشد تا زوایای مهم زندگی خود را مخفی نگه دارد؛ معمولاً انسانهای دوچهره یدی طولا در توجیه اعمال و رفتار خود دارند زیرا زندگی آنان به ناچار در موارد بسیار، با اندیشه ها و علایقشان در تناقض است. در دنیای جاسوسی، توجیه الزاماً به مفهوم دروغ نیست، بلکه بخشی از واقعیات دستچین شده زندگی به منظور فریب مخاطب است؛ به...
روز دوم فروردین 1342 مأموران رژیم شاه با هجوم به مجلس عزاداری شهادت امام جعفر صادق(ع) در مدرسه فیضیه قم، ضمن شکستن در و پنجره مدرسه و ضرب و جرح طلاب عده زیادی از آنان را مضروب و مجروح کردند. مدرسه طالبیه تبریز نیز مورد حمله مشابهی قرار گرفت. در پی این جنایات امام خمینی(ره) در پیامی خطاب به روحانیون و طلاب و اهالی قم فرمودند: «مضطرب نگردید و ترس و هراس را از خود دور کنید... دستگاه جبار با دست زدن به این...
روز دوم فروردین ۱۳۴۲ در سالروز شهادت امام جعفر صادق(ع) نظامیان رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه در قم حمله کردند که به کشته و زخمی شدن جمع زیادی از طلاب منجر شد. یورش نظامیان حکومت شاه به مدرسه فیضیه قم سرمنشا بسیاری از رخدادهای سیاسی در روند انقلاب است که برای کشف ریشه‌های آن باید حوادث سالهای ۱۳۴۰ به بعد را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهیم. پس از رحلت آیت‌الله العظمی بروجردی در فروردین...
کودتایی که در سوم اسفند ۱۲۹۹ با ورود حدود ۲۰۰۰ قزاق تحت فرماندهی رضاخان میرپنج به تهران به وقوع پیوسته و سیدضیاءالدین طباطبایی در رأس کابینه آن قرار گرفت، برآیند شکست پروژه قرارداد ۱۹۱۹ و به گواهی اسناد و منابع موجود طرحی کاملاً انگلیسی بود. قراردادی که اساساً با مخالفت عامه مردم کشور و ایستادگی علما و مجتهدان در تهران و سایر شهرهای کشور با ناکامی روبرو شده بود،۱ دولت بریتانیا را که سخت مصمم...
بـعد از انـتخابات مجلس شانزدهم در پاییز 1328 و بهار 1329،با تشکیل فراکسیون اقلیت «ملیون»به رهبری دکتر محمد مصدق،فـرصت مناسب دیگری برای طرح مطالبهء دیرین خلع ید استعمار پیر انگلیس از ثروت مـلی نفت و اوج‌گیری مبارزات اسـتقلال خـواهانه و ضد استعماری ملت ایران فراهم آمد.سال 1329 در پی بازگشت آیت اللّه کاشانی از تبعید لبنان و استقبال پرشکوه مردم و گروه های سیاسی ملی و...
با توجه به ماهیت قراردادهای نفتی و عدم انتشار آنها به صورت واقعی در سطح افکار عمومی در قبل از انقلاب اسلامی لازم به توضیح است که مطالبی که در پی می‌آید ترجمه مقالاتی است که توسط اینجانب در قبل از انقلاب اسلامی در سال 1355 از مجله اکونومیست (Economist) صورت گرفته است و این ترجمه در کنار درس اقتصاد نفت در دانشگاه تبریز ارائه گردید. متن ذیل مربوط به قراردادهای نفتی بعد از کودتای 1332 می‌باشد. اینجانب...
: مقاله حاضر به تاریخچه روابط دو کشور ایران و آمریکا و تلقی نخبگان سیاسی هر دو دولت از این روابط پرداخته است. ایده اصلی مقاله این است که نخبگان ایرانی به دنبال نیروی سوم و جایگزین کردن آن برای توازن قوا میان قوای روس و انگلیس در ایران بوده‌اند و نخبگان آمریکایی هم در عین انگیزه‌های متفاوتی که برای این رابطه داشته‌اند، بیش از هر چیز در پی کسب مقبولیت در عرصه سیاست بین‌المللی و...
روز 19 اسفند 1363 خبر ازدواج غیرمترقبه نفر اول سازمان مجاهدین خلق (رجوى) با همسر فرد دوم سازمان (ابریشمچى) اعلام شد و توجه بسیارى را به این حادثه معطوف ساخت. در پى استقرار تشکیلات در فرانسه، شکست‌هاى مستمر استراتژى‌هاى رهبرى سازمان و «تناقض بین تفکّرات و عملکرد انحرافى و غلط مرکزیت (چه ایدئولوژیک و چه تشکیلات سیاسى ـ استراتژیک) با اصول و ضوابط و معیارهاى سازمان، که در شکست‌ها و...
کنکاش در آنچه پس از فروپاشی سلطنت پهلوی برای ملت ایـران باقی ماند، نیـازمند بررسیـهای وسیـع در تمام زمیـنه‌های علمی است. در ایـن مجال کوتاه سعی می‌گردد تنها به بخشی از آنچه بر اقتصاد کشور در صنعت نفت در آن پنجاه و چند سال و اندی گذشت، پرداخته شود. پیـش زمیـنه قراردادهای نفتی دوره پهلوی زمانی که رضاخان به حکومت رسیـد از واگذاری قرارداد امتیـازی مخصوص و انحصاری...
مهمترین نتایج کودتای 28 مرداد 1332، در سال 1334 یعنی 1955 میلادی به منصه ظهور رسید و نظام سرمایه‌داری جهانی و یا شبکه قدرت جهانی موفق شد تا حدود زیادی به اهداف خویش دست یابد. زمینه‌ساز موفقیت نظام سرمایه‌داری بین‌المللی، سازمان فراماسونری و زیرمجموعه‌های آن یعنی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (NATO) و هفت کشور صنعتی (7G) و اتحادیه اروپا (EU) و سازمان امنیت و همکاری اروپا (OSCE) و بانک جهانی(WB) و صندوق...
در سالهای آغازین دهه 1970م/ 1350ش. تحولات عمیق در روابط بین المللی و رهیافتهای قدرتهای عمده جهان سرمایه‌داری پدیدار گشت که تبعات و بازتابهای آن بر سایر نقاط جهان نیز تاثیر گذارد. اندیشههایی نوین در سیاست خارجی و نظامی دول برتر مطرح شد که ریشه‌های عمیق در یک رشته علل و زمینههای اقتصادی، نظامی و اجتماعی داشت و با هدف بهسازی سیاستهای ناکارآمد داخلی و برونمرزی صورت میگرفت. جنبشهای صلحطلبی...
روز 15 اسفند 1344 سیدمحمدکاظم موسوی بجنوردی رهبر حزب ملل اسلامی به اعدام محکوم شد. حزب ملل اسلامی در سال 1340ش پایه‌گذاری و نخستین جلسه کمیته مرکزی آن، همزمان با ایام رحلت آیت‌الله العظمی بروجردی (ره) تشکیل شد. هسته اولیه این حزب که توسط سید محمدکاظم بجنوردی، فرزند آیت‌الله میرزاحسن موسوی بجنوردی «از مراجع تقلید نجف‌اشرف و صاحب کتاب القواعد الفقهیه» بنیان نهاده شد، جوانانی بودند که...
جریان فعال بر ضد مدرنیسم و غربگرایی در ایران، پیش از انقلاب و نقش آن در سست کردن بنیادهای نظام پهلوی یک پرسش مهم درباره سقوط نظام پهلوی آن است که رژیم پهلوی کدامین ایدئولوژی را مبنای حاکمیت خویش بر ایران قرار داده بود؟ اسلام، ناسیونالیسم، غربگرایی عریان و باز یا چه چیز دیگر؟ در واقع، ایدئولوژی ـ به معنای وسیع کلمه ـ برای یک حکومت، هم توجیه‌گر وجود آن است و هم چهارچوبه ارزشها و آرمانهایی که آن...
نقش محوری مخالفان فداکار در حرکتهای انقلابی مخالفان فداکار یک حکومت، محوراصلی مخالفت با یک سیستم حکومتی به شمار میآیند. شاید این سئوال مطرح شود که در صورت حضور نحلههای مختلفی از مخالفان فداکار در یک حرکت اجتماعی، نقش محوری را چگونه میتوان سنجید؟ این ایراد وارد است. چرا که در همه انقلابها و جنبشها، طیفهای مختلف اصرار دارند تا اثبات کنند که آنان نقش محوری اصلی را داشته‌اند. ما در اینجا...
وقوع یکی از بزرگترین انقلابهای اجتماعی و سیاسی در ایران از مهمترین حوادث جهانی در قرن بیستم بوده است. در این انقلاب حکومتی پنجاه ساله با چنگالهای آهنین و همراه با حمایتهای سیاسی و امنیتی و نظامی ایالات متحده آمریکا، اسرائیل و غرب، سرنگون شد و ساختارهای سیاسی و امنیتی ساخته شده توسط رژیم پهلوی و آمریکا، فرو ریخت و رهبری انقلاب اسلامی و مردم با تلاش بسیار سعی کردند تا ساختارهای نوینی را...
ششم اسفندماه پنجاه و هفت به فاصله کمی از پیروزی انقلاب، روزنامه اطلاعات یک گفتگوی تفصیلی با ابوالحسن بنی‌صدر را منتشر می‌کند. بنی‌صدر در این گفتگو درباره مسائل مختلف پیش روی انقلاب و ابهامات و شبهات حول آن سخن می‌گوید. «تبانی بین انقلابیون و قدرتهای جهانی از جمله آمریکا» یکی از شایعاتی است که در آن روزها توسط گروههای مخالف انقلاب از جمله حامیان شاه به آن دامن زده می‌شود....
یکی از مسائل مهم در روانشناسی، بحث شخصیت و نظریههای مربوط به آن است. به جرأت میتوان گفت آنچه مطالعات پراکنده روانشناسی را انسجام میبخشد، تفسیر این یافتهها و مطالعات در قالب یک نظریه منسجمی است که بتواند رفتار انسان را در تمامی ابعاد شخصیتی توجیه و تبیین نماید. شخصیت از واژه لاتین پرسونا (Persona) گرفته شده و به نقابی دارد که هنرپیشه‌ها در نمایش به صورت خود می‌زدند....
امروزه، ضرورت مطالعات تاریخی، چه در آموزههای دینی و چه در آثار اندیشمندان فرهیخته، چنان اهمیتی یافته که به عنوان یک امر بدیهی، جلوه نموده است. از آنجا که روابط و مناسبات خارجی دولتها، بخش قابل توجهی از تاریخ را به خود اختصاص داده است، بنابراین، بررسی «ارتباط ناشناخته» ایران و اسرائیل با ویژگیهای خاص خود، در دوران محمدرضا پهلوی میتواند آثار ارزشمندی در گسترة مطالعات تاریخی...
