مقالات
قسمت دوم « بر آمدن محمد رضا پهلوی با استعفای رضا شاه » و بالاخره بار دیگر با انگلیس نوکر دیگری بر این سرزمین حاکم شد: تلاش آلن چارلز ترات برای پادشاهی محمدرضا پهلوی حسین فردوست در خاطراتش مورد تلاشهای آلن چارلز ترات، مأمور اطلاعاتی انگلستان که رفتار محمدرضا پهلوی را از مدتی پیش زیر نظر داشت، می‌گوید: «24 شهریور بود که ترات به من گفت: «با عجله همین امشب ترتیب کار را بده...
دکتر باهنر پیوندی ناگسستنی با وزارت آموزش و پرورش داشت. پیش از استعفای بازرگان، شهید رجایی سرپرستی وزارت آموزش و پرورش را بر عهده داشت. نظر به دوستی صمیمانه و همکاری طولانی، دکتر باهنر در مقام معاونت به کمک رجایی در آموزش و پرورش شتافت. در راستای بهبود وضعیت آموزش و پرورش فعالیت‌هایی از قبیل استخدام کادر آموزش، تأسیس دانشسراهای تربیت معلم، مدارس فنی و حرفه‌ای، تغییر محتوا، دولتی شدن مدارس...
قسمت اول « بهانه جویی متفقین برای اشغال ایران » با وجود اعلام بی‌طرفی ایران در آغاز جنگ جهانی دوم (اول سپتامبر1939 مطابق با 9 شهریور 1318)، اتحاد جماهیر شوروی و انگیس با بهانه قرار دادن حضور اتباع آلمان ، در سپیده دم 25 اوت 1941 مطابق با 3 شهریور 1320 از شمال و جنوب به ایران حمله ور شدند و ایران به اشغال آنان درآمد. در این گفتار نحوه مواجهه دو قدرت مسلط آن دوره و قدرت نو ظهور امریکا با رضاشاه ، فشار بر...
سید اسدالله لاجوردی، 1314 ش. در جنوب تهران متولد شد. پدرش سید علی اکبر به هیزم‌فروشی اشتغال داشت. اسدالله در دومین سال تحصیلی در دبیرستان، ترک تحصیل کرد و در کنار پدر به کار مشغول شد. با این همه، درس را در منزل به صورت فراگیری علوم قدیمه ادامه داد. علاوه بر این ادبیات عرب و علوم حوزوی را در حد کفایه فراگرفت و جلسات تفسیر قرآن در منزلش تشکیل داد. اسدالله لاجوردی از شاگردان شهید بهشتی و مطهری...
اشغال ایران در شهریور ۱۳۲۰ آثار سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی گسترده ای با خود به همراه داشت که بررسی همه آنها به پژوهش و تحقیقات متعددی نیاز دارد. در این نوشتار تنها به پاره ای از آثار اجتماعی اشغال ایران توسط متفقین پرداخته می شود. سئوال اصلی این پژوهش این است که اشغال ایران چه تأثیری بر اجتماع ایرانی در سالها و دهههای بعد داشته است؟ پاسخ اجمالی نگارنده به این پرسش این است که اشغال ایران در...
شب 23 تیرماه 1332 فراکسیون نهضت ملی به‌طور دسته جمعی از مجلس استعفا دادند. علت این بود که می‌خواستند مجلس را از اکثریت بیندازند و به اصطلاح پارلمانی آبستراکسیون نمایند تا مخالفین نهضت ملی نتوانند لوایح مورد نظر خود را تصویب کنند. مجلس عملاً تعطیل شده بود. در همین ایام سازمان اطلاعاتی و مخفی حزب زحمتکشان با انتشار اعلامیه‌های رعب‌انگیز به تشنج دامن می‌زد. نخستین اعلامیه در بیستم خردادماه...
-فردید در خصوص انقلاب اسلامی می‌گوید: «انقلاب ایران با یک چیز احساس شده و آن اینکه یک عهد دیگر باید بست. انقلابی که بازگشت است به تفکر آماده‌گر برای ظهور امام عصر و زمینه‌سازی برای انقلاب تمام جهان» مقاله حاضر به مطالعه دو مفهوم کلیدی در اندیشه سیاسی سیداحمد فردید پرداخته است که عبارتند از: «تاریخ» و «غرب‌زدگی». این مقاله بر اساس روش‌‌‌‌‌شن...
از ابتدای دهه ۱۳۰۰ خورشیدی، حرکت های آزادی خواهانه در بحرین رو به اوج گذاشت. این حرکت ها که بر محور مبارزه با استعمار و استبداد و نیز پیوند با سرزمین مادری مردم بحرین، یعنی ایران، استوار بود، در سال ۱۳۰۲ خورشیدی در آستانه تبدیل به جنبشی سرتاسری قرار گرفت. اما استعمار انگلیس تلاش کرد با شعله ور ساختن آتش اختلافات مذهبی مسیر خیزش مردم بحرین را منحرف سازد. سرانجام نیز ابعاد تلاش...
محمود جم چهارمین نخست‌وزیر رضاشاه بود، از مهمترین وقایع دوران نخست وزیری او می‌توان به اجرای قانون کشف حجاب، به شهادت رساندن شهید مدرس و انعقاد پیمان سعدآباد کرد. یک ماه پس از شروع دوره نخست‌وزیری وی، رضاشاه فرمان کشف حجاب را صادر کرد و جم، ضمن ابلاغ فرمان شاه به همه ادارات تلاش فراوانی برای اجرای آن نمود. محمود جم ملقب به مدیرالملک در سال 1285 ش در تبریز متولد...
خبر امکان تبعید امام به ترکیه، چند روز پیش از اجرای حکم به مشهد رسیده بود و در محافل علاقه‌مند به امور سیاسی، به ویژه در بین روحانیان گفته و شنیده می‌شد. همین موضوع موجب شد که عده‌ای از روحانیان از آیت‌الله میلانی بخواهند [در تایید موضع امام] درباره لغو مصونیت سیاسی مستشاران نظامی آمریکا [= کاپیتولاسیون] اعلامیه بدهد. عصر روز سیزدهم آبان کمیسیون امنیت در مشهد تشکیل شد و برای مقابله با...
امام خمینی: دولت این صحنه را ساخت که ما را آزاد قلمداد کند و سر و صدا راه بیندازد، و الآن ما ابدا از خودمان اختیاری نداریم صبح یازدهم مرداد، پاکروان، رئیس ساواک، در نامه کوتاهی به اداره دادرسی ارتش نوشت که چون از روح‌الله موسوی خمینی «بیم تبانی مرتفع گردیده... دستور فرمایید نسبت به تبدیل قرار وی اقدام» گردد.(1) بلافاصله بازپرس لشکر یک گارد، از فرمانده تیپ یک پیاده پهلوی خواست آقای خمینی...
: متن زیر مقاله‌ای تحلیلی در مورد علل و ریشه‌های عملیات به اصطلاح «فروغ جاویدان» از سوی سازمان مجاهدین خلق می‌باشد، که در روزنامه کیهان مورخ 16 مرداد 1367 به چاپ رسیده است. ***** گزارش های دریافت شده پیرامون اقدام مشترک نیروهای نظامی سازمان منافقین و ارتش عراق در نفوذ به خاک ایران در منطقه اسلام آباد، حکایت از آن دارند که این گروه در یک طرح ریزی زمان بندی شده قصد ورود به شهرهای ایران...
قیام سی تیر 1331 نقطه عطفی در مبارزات نهضت ملی شدن صنعت نفت، یکی از جنبش‌های اصیل سیاسی ـ اجتماعی تاریخ معاصر ایران و اوج تجلی اراده مستقیم مردم در تأسیس دولت مبتنی بر خواست ملت بود. این قیام یک سال و 4 ماه پس از به ثمرنشستن نهضت ملی صنعت نفت رخ داد. پس از برگزاری انتخابات دوره هفدهم و افتتاح مجلس شورای ملی و بازگشت دکتر مصدق از دادگاه لاهه و در بحبوحه مبارزات نهضت ملی شدن نفت، با وجود اظهار...
گفتگوی کاردار سفارت آمریکا با آیت‌الله مدرس والاس ماری[1] [کاردار سفارت آمریکا در تهران] در شب ۱۰ اکتبر ۱۹۲۴ (18 مهر 1303) در خانه علیقلی نبیل‌الدوله با سید حسن مدرس صحبت کرده بود. ماری اظهارات مدرس درباره روابط ایران و آمریکا و قتل ایمبری را در گزارش محرمانه ای به تاریخ ۱۶ اکتبر ۱۹۲۴ به وزارت امور خارجه مخابره کرد: «مدرس در آن فرصت شرح مختصری از وضعیت ایران پیش از ورود اولین هیئت مستشاری مالی به...
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی بعد از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ طی سخنانی صریح در جمع فرماندهان سپاه ضمن تبیین تفاوت یک انقلابی مسلمان با دیگر انقلابیون جهان تاکید کرد: انقلابی‌گری کلّه‌شقی متحجرانه نیست، تحول‌پذیری منطقی است، انسان انقلابی مقتدر است امّا جمود ندارد، تعصب ندارد. وقتی حق را تشخیص داد - حتی خلاف نظرش- در مقابل حق خاضع است و می‌پذیرد این بهترین مصداق انقلابی‌گری است که امروز امام ما...
علینقی عالیخانی فرزند عابدین در سال 1307 (شمسی) در تهران متولد شد. از دانشگاه تهران، لیسانس علوم سیاسی گرفت و در کشور فرانسه موفق به اخذ دیپلم عالی حقوق بین‌المللی و دکترای دولتی در علوم اقتصاد از دانشگاه پاریس شد. در فرانسه با الیزابت سوزان ازدواج کرد و پس از بازگشت به ایران، در مشاغل مهم دولتی، از جمله ساواک، مشغول به فعالیت گردید. ساواک در گزارشی، مشارالیه را چنین ارزیابی...
عبدالحسین خان تیمورتاش معروف به معززالملک و سردار معظم خراسانی فرزند حاج کریم دادخان نردینی معروف به امیرمنظم، متولد سال 1258 شمسی در نردین از توابع شاهرود بود. وی در سن 13 سالگی به روسیه رفت و در مدرسه جنگ سن‌پطرزبورگ مشغول به تحصیل شد. در سال 1286 شمسی پس از فراغت از تحصیل به ایران بازگشت و به دلیل تسلط به زبان فرانسوی و روسی به عنوان مترجم در سن 27 سالگی در وزارت خارجه استخدام شد. دو سال بعد...
در تاریخ 2 تیرماه 1306، با حکم دولت وقت، استفاده از کلاه لبه‌دار پهلوی برای مردان اجباری شد. هدف از این دستور تغییر ظاهر مردان ایرانی جهت مدرنیزاسیون ادعایی رضاشاه، کاهش قدرت روحانیون و استحاله باورهای دینی، جایگزینی فرهنگ غربی و گام اول در تغییر سبک زندگی ایرانیان به منظور نفی سنتها و باورهای اصیل خود بود. پس از اجبار به استفاده از کلاه پهلوی و تصویب قانون متحدالشکل شدن لباس و ابلاغ آن در تاریخ...
پیشگفتار در فصلنامه 15 خرداد شماره 28 (زمستان1376) در مقاله ای تحت عنوان" "شروع حرکت مسلحانه گروههای اسلامی و یک سند" به قلم محقق ارجمند جناب شهرام یوسفی فر ضمن معرفی سندی از شهربانی کل کشور پیرامون بازجویی از متهمان ترور حسنعلی منصور، برداشت هایی از این سند ارائه شده که جای توضیح بیشتری دارد. بدواً همانگونه که در همان مقاله یادآوری شده "جهت تکمیل برداشت ها از این سند باید به سایر منابع...
هرچند با طرح نظریه گفتمان در عرصه مطالعات سیاسی لزوم فراتر رفتن از متن و توجه به فرامتن در کانون توجه واقع شد، در رویکرد گفتمانی اسلام این مهم به مثابه یک ضرورت در عالم دینداری مورد تأکید بوده است. غفلت از این امر حیاتی باعث آن گردیده که در طول تاریخ اسلام به طور عام و تاریخ سیاسی کشور ما به شکل خاص، ورود به عرصه سیاست و اهتمام به مسائلی که به سرنوشت شهروندان مربوط میگردد، مقولهای اضافه بر...
