مقالات
روندترویج بهائیت در عصر پهلوی

روندترویج بهائیت در عصر پهلوی

دین و مذهب همواره عامل تعیین کننده‌ای در تحولات سیاسی و اجتماعی کشور ما بوده است. تاریخ ایران، از دوران باستان تا به امروز، مملو از جنبش‌هایی است که براساس ایدئولوژی شکل گرفته‌اند. امپراطوری هخامنشی با اتکا به ایدئولوژی مکتب زرتشت قوام گرفت و دولت ساسانیان همبستگی میان دین و دولت را به کمال رساند؛ خلفای بنی‌امیه و بنی‌عباس، قرن‌ها با داعیه‌ی اسلام بر این سرزمین حکومت کردند و...

ادامه مطلب

ترور مجید شریف واقفی

ترور مجید شریف واقفی

روز ۱۶ اردیبهشت ۱۳۵۴مجید شریف واقفی یکی از اعضای سازمان مجاهدین خلق در پی ایستادگی بر مواضع اسلامی خود و نپذیرفتن مواضع جدید و التقاطی برخی رهبران این سازمان به دست سران این گروه به شهادت رسید. سازمان مجاهدین خلق ـ منافقین ـ سابقه‌ای مشحون از تروریسم در پرونده خود دارد. مجید شریف واقفی از نخستین اعضای پرنفوذ این سازمان بود که به مخالفت با گرایشهای مارکسیستی رهبران جدید سازمان پرداخت و زمانی که...

ادامه مطلب

سیری در مبارزات و شخصیت سیدعبدالحسین لاری

سیری در مبارزات و شخصیت سیدعبدالحسین لاری

سخن «میرزای شیرازی» در وصف شهید «سیدعبدالحسین لاری» هنگام درخواست مردم فارس از مرجع تقلید حاج میرزاعلی شهید و همراهان ایشان جهت اعزام ایشان به منطقه: در بردن آقا سیدعبدالحسین به لارستان نجف را به آن جا برده‌ای و گهواره فضیلت و دانش را از فرزند فضلیت و علم خالی گذارده‌ای ای سید لاری ای زپیکار           کرمان بگرفته تا نیریز همدست شوید جمله...

ادامه مطلب

 حاج‌سیدعبدالحسین لاری  و «حکم جهاد علیه روس و انگلیس»

حاج‌سیدعبدالحسین لاری و «حکم جهاد علیه روس و انگلیس»

از مجموعه مقالات ارائه شده در همايش دوم ايران و استعمار انگليس

  آیت‌الله حاج‌سیدعبدالحسین لاری،[0] از رهبران فکری و سیاسی نهضت جنوب و از جمله شخصیت‌های مبارز در حوزه فعالیت‌های ضداستعماری و به ویژه ضدانگلیسی محسوب می‌شود. درباره جایگاه سیاسی و فکری این روحانی بزرگ در جنبش مشروطیت، تحقیقات بسیاری انجام شده و رسالات متعدد سیاسی او به چاپ رسیده است. یکی از فرازهای مهم زندگانی او، در مبارزات سیاسی و قلمی او علیه انگلستان نمایان می‌شود. به عبارت...

ادامه مطلب

تحول طبری، ریشه‌ها و علل آن/ مرگ یک ایدئولوژی

تحول طبری، ریشه‌ها و علل آن/ مرگ یک ایدئولوژی

استقلال طبری در تحول اوست. احسان طبری در دامان انقلاب اسلامی دگرگون شد و تحت تأثیر جاذبه‌های معنوی آن و در بازگشت به فطرت سلیم و خویشتن خویش راه اسلام و انقلاب را برگزید. احسان طبری از برجسته‌‌ترین متفکرین مارکسیسم در جهان بود که نه تنها نظیر او در کشورهای شرقی مانند هند و اندونزی (که احزاب کمونیست دارای سابقه طولانی و فعالیت نظری هستند) مشاهده نشده، بلکه در کشورهای غربی نیز (که مارکسیسم...

ادامه مطلب

نگاهی تازه به پیشینه بانک ملی ایران

نگاهی تازه به پیشینه بانک ملی ایران

روز 22 اسفند ماه 1310 حق نشر اسکناس از تصویب مجلس شورای ملی گذشت و رسماً به مدت 10 سال به بانک ملی ایران اعطا شد که به خودی خود قابل تمدید بود. تشکیل بانک به شکل جدید نخستین بار در سال 1258 هجری شمسی( 1296 ه‍ - ق ) ده سال قبل از بوجود آمدن بانک شاهی از سوی حاج محمد حسن امین دارالضرب یکی از صرافان بزرگ تهران به ناصرالدین شاه قاجار پیشنهاد شد .  متاسفانه این پیشنهاد با دخالتهای بیگانگان و عوامل آنان جامه عمل...

ادامه مطلب

خارجی‌ها در ایران - میلسپو

خارجی‌ها در ایران - میلسپو

 آرتور چستر میلسپو1 ( Arthur. Chester) روز اول مارس 1883 م، در مزرعه‌ای .واقع در پنج مایلی شهر «اگوستا» ( Augusta ) در ایالات میشیگان متولد شد. دوره دبیرستان را در شهر «آگوستا» در سال 1902 به پایان رساند. در سال 1908 درجه لیسانس از کالج «آلیبون» (Albion college)، در سال 1910 درجه فوق‌ لیسانس از دانشگاه ایلی نویز و بالاخره در سال 1912 درجه دکترای خود را (پی . اچ. ای) در رشته «اقتصاد» از دانشگاه معروف...

ادامه مطلب

رضا شاه و درآمدهای نفتی

رضا شاه و درآمدهای نفتی

گزارش هارت از اولین ملاقاتش با رضاشاه در فوریه 1930 بسیار روشنگر است. اولین برداشتش از شاه این بود که با مردی ملاقات کرده است که «فقط چند قدم با توحش فاصله دارد.» هارت در پایان مأموریتش در دسامبر 1933 به این نتیجه رسیده بود که برداشت اولش از رضا شاه بیش از حد خوشبینانه بوده است. رضا شاه خیلی بدتر از چیزی بود که هارت تصور کرده بود. گزارش‌های مفصلی از ضرب و شتم وحشیانه انسان‌های...

ادامه مطلب

میلسپو؛ خدمت یا خیانت؟

میلسپو؛ خدمت یا خیانت؟

: روز 26 آبان 1301 دکتر «آرتور میلسپو» اقتصاددان آمریکایی که لایحه استخدام وی به عنوان مسئول امور مالی ایران در جلسه علنی روز 4 مرداد همان سال در مجلس شورای ملی به تصویب رسیده بود، همراه یک هیأت مالی آمریکا وارد تهران شد. وی یکی از نخستین مستشاران آمریکایی بود که پای به کشور ما می‌گذاشت. مقاله حاضر به بررسی عملکرد وی طی دو سفر به ایران پرداخته است. ******** تاریخ معاصر ایران دوستان و...

ادامه مطلب

چهلمین سال قطع مناسبات ایران و آمریکا

چهلمین سال قطع مناسبات ایران و آمریکا

درآمد: در نوزدهم فروردین ماه 1359  جیمی کارتر رئیس جمهوری وقت آمریکا دستور قطع مناسبات ایران و آمریکا را صادر کرد .  این اقدام با استقبال امام خمینی روبرو شد امام با صدور بیانیه ای در این مورد گفتند:«اگر کارتر‌‎ ‎‌درعمر خود یک کار کرده باشد که بتوان گفت به خیر و صلاح مظلوم است، همین قطع‌‎ ‎‌رابطه است.» به مناسبت چهلمین سالگرد این رویداد تاریخی مقاله پیش رو را...

ادامه مطلب

غارت بزرگ

غارت بزرگ

خاورمیانه به خاطر برخورداری از ثروتهای‌ طـبیعی‌ و ارزش راهـبردی آن،از دیرباز طرف‌ توجه قدرتهای استعمارگر بوده است.این منطقه بویژه بین النهرین‌،مصر و ایران بـه واسطه‌ وجود آثار باستانی و مصنوعات و عتیقه‌جات بهانه‌ای برای تردد و تجمع‌ غریبان فراهم کـرد.آثار‌ یاد‌ شده،نـشانه تـمدنهای کهن و غنی مردمان این سرزمین است و همواره موجب رشک و حسد کشورهای غربی بوده...

ادامه مطلب

حکومت وحشت

حکومت وحشت

میلسپو در کتاب 1946 خود[=آمریکائیان در ایران] گوشه‌هایی از حکومت وحشت رضاشاه را شرح می‌دهد. او می‌نویسد که رضاشاه «هزاران نفر را حبس کرده و صدها نفر را کشته بود، و بعضی‌ها را با دست‌های خودش به قتل رسانده بود.» در نتیجه این حکومت وحشت، «بر دل مردم ترس افتاده بود. به هیچ‌کس نمی‌شد اعتماد کرد؛ و اَحدی جرأت اعتراض یا انتقاد نداشت.... شواهد فراوان و متأسفانه مجاب کننده‌ای نیز نشان...

ادامه مطلب

میلسپو در ایران

میلسپو در ایران

میلسپو در ایران روز 19 بهمن 1321 دکتر میلسپو برای اداره امور مالی ایران وارد تهران شد. وی طی سالهای 1301 تا 1304 نیز جزو هیأت کارشناسان مالی آمریکا در ایران فعالیت کرد. آرتور چستر میلسپو ( Arthur. Chester) روز اول مارس 1883 م، در مزرعه‌ای  واقع در پنج مایلی شهر «اگوستا» ( Augusta ) در ایالات میشیگان متولد شد. دوره دبیرستان را در شهر «آگوستا» در سال 1902 به پایان رساند. در سال 1908 درجه لیسانس از کالج...

ادامه مطلب

گزارش میلسپو از فساد در قشون رضاخان

گزارش میلسپو از فساد در قشون رضاخان

«آرتور میلسپو» خزانه‌دار آمریکایی ایران که توسط دولت رضاشاه به این سمت منصوب شده بود، در سال 1305 هجری شمسی (13 ژوئیة 1926 میلادی) گزارشی از وضعیت فساد مالی در قشون رضاخان منتشر کرد. گزارش میلسپو در 69 صفحه 14 اینچی و بدون فاصله بین سطرها تهیه شده بود. او در گزارش خود از فساد گسترده، اختلاس و اخاذی افسران قشون خبر می‌دهد. «ارتش ملی» رضا [خان] که تشکیل آن را از بزرگترین دستاوردهای او خوانده و...

ادامه مطلب

سلطنتی متزلزل در ابتدای ظهور رضاخان

سلطنتی متزلزل در ابتدای ظهور رضاخان

خودسری فرماندهان قشون در جنوب ایران که در فصل هشت به آن شد، با فرا رسیدن تابستان سال 1925 وضعیت بدتری پیدا کرد. دوازده نفر از عشایر منطقه در 25 ژوییه 1925، به کنسول‌یاری آمریکا در بوشهر پناه بردند: این افراد از دست نیروهای قشون گریخته‌اند که تمام مردان داخل و خارج شهر را دستگیر و آنها را وادار به حمل ملزومات نظامی می‌کردند. این کوچ‌نشینان برای ییلاق چادرهایشان را نزدیک کنسول‌یاری...

ادامه مطلب

روایتی دیگر از عصر پهلوی

روایتی دیگر از عصر پهلوی

انگلیسی‌ها پس از تصرف نظامی ایران، بر این کشور و منابع نفتی آن تسلط کامل و دائم یافتند. تسلط کامل بر ایران از طریق حکومت استبدادی نظامی با کودتای 21 فوریة 1921 ممکن گردید. با توجه به مدارکی که وزارت امور خارجه به تازگی منتشر کرده مشخص شده است که با وجود انکار انگلیسی‌ها، آنها کودتا را برنامه‌ریزی و هدایت کرده‌اند و نیروهای نظامی و سفارت انگلستان در این کودتا نقش داشته‌اند. کودتا را رضا...

ادامه مطلب

بررسی نقش انگلستان در تجزیه و تقسیم ایران

بررسی نقش انگلستان در تجزیه و تقسیم ایران

هدف از این مقاله بررسی نقش رذیلانة انگلستان در تاریخ معاصر جهت تجزیه و تقسیم ایران است. این نقش رذیلانه هنوز هم به قوت خود باقی است و مطمئناً در حرکتهای تجزیه‌طلبانه بعد از پیروزی انقلاب و زمان حال نیز دست‌های پیدا و پنهان پیر استعمار دیده می‌شود. با اشارة کوتاهی به یکی از دوره‌های تاریخی تقسسیم ایران به اصل مطلب می‌پردازیم. تقسیم ایران بین روسیه و عثمانی در اواخر دورة صفوی به دنبال...

ادامه مطلب

عصر رضاشاه دراسناد وزارت امور خارجه آمریکا

عصر رضاشاه دراسناد وزارت امور خارجه آمریکا

فاصلة زمانی سال‌های 1921 تا 1941 در تاریخ ایران بیشتر به یک خلأ می‌ماند. برغم کتاب‌های تاریخی متعددی که نوشته شده است، اطلاعات بسیار ناچیزی از این دوره در دست است. قحطی اسناد و مدارک تاریخی را می‌توان از انتشار فقط یک جلد مدارک مربوط به رضا شاه در این دوره، که در سال 1999 در تهران انتشار یافت، کاملاً دریافت. به چندین دلیل روشن، مدارک مستندِ بسیار اندکی در ارتباط با این دوره وجود دارد. نخست اینکه...

ادامه مطلب

یادداشت‌های 5 آمریکایی درباره رضاشاه

یادداشت‌های 5 آمریکایی درباره رضاشاه

  «جان گونتر» نویسنده آمریکایی در کتابش با عنوان «در درون آسیا» که در سال 1939 منتشر ساخت، فصلی را به رضاشاه اختصاص داده است. گونتر درباره زندانیان سیاسی عصر رضاشاه می‌نویسد: «نه محاکمه‌ای وجود دارد، و نه حکم دادگاهی. خصم باید از میان برداشته شود، و اگر مرگش بنا به مصلحت ضرورت یابد، نه با تبر میرغضب و گلوله تفنگ جوخة اعدام که با روش ملودرام‌تر خوراندن سم به سراغش می‌آید....

ادامه مطلب

ورود مستشاران آمریکایی به ایران

ورود مستشاران آمریکایی به ایران

جنگ دوم جهانی از ابتدا با آثار ویرانگر و مخربی در داخل کشور همراه بود. تورم، افزایش قیمتها، تشکیل بازار سیاه، کمبود خوار و بار ، احتکار و قحطی که نتیجه مستقیم حضور ارتش‌های بیگانه بود، موجبات نارضائی شدید مردم را فراهم ساخته بود. از طرفی به همین دلائل نفرت گسترده‌ای از انگلیس و روسیه به عنوان عوامل اصلی این نابسامانیها در جامعه وجود داشت. جامعه از یکسو نیازمند رسیدگی به اوضاع وخیم اقتصادی و...

ادامه مطلب


1
2
3
...
40
41
42
43
44
...
141
142
143