مقالات
اسدالله علم از آبان ۱۳۴۵ تا مرداد ۱۳۵۶ به مدت نزدیک به ۱۱ سال وزارت دربار شاهنشاهی را برعهده داشت. او از جیره‌خواران انگلیس و از وزیران به شدت وفادار به شاه بود. به طوری که نام خود را «جان نثار» نهاده بود. مطالعه کتاب هفت جلدی «یادداشت‌های علم» که گزارش مستند خاطرات، مشاهدات، و اقدامات اسدالله علم در سالهای وزارت دربار وی می‌باشد، و همچنین مطالعه کتاب دو جلدی...
در مقاله حاضر که مبتنی بر روش توصیفی و تحلیلی است، تلاش شده که نقش مردم کرمانشاه و کردستان در حوادث منتج به مشروطیت، مشروطیت و پیامدهای آن مورد واکاوی قرار گیرد. همچنین کوشش شده است، مهمترین دیدگاههای رایج در کرمانشاه و کردستان درباره مشروطیت و سهم گروهها و شخصیتهای مهم این جامعه در جنبش مشروطیت مورد بررسی قرار گیرد. سئوال تحقیق حاضر این است که آیا مردم کرمانشاه و کردستان با استقرار حکومت...
در مرداد ۱۲۸۵ با فرمانی که از سوی مظفرالدین شاه امضاء شد جنبش عدالتخواهی در ایران به پیروزی رسید. در این جنبش نیروهای اجتماعی متفاوتی مشارکت داشتند که برجستهترین و مهمترین آنها مجتهدان، مدرّسان علوم دینی و صاحبان محراب و منبر بودند. فقیهان و اندیشمندان آن روزگار حوزههای شیعه را باید از مهمترین کنشگران و صاحبنظران اجتماعی و سیاسی ایران در آننهضت به شمار آورد. آنان با آگاهی از مظالم حکومت...
نهضت مشروطیت ایران با هدف استقرار عدالت در جامعه به وقوع پیوست.در منابع عمومی ایـن دوره به صراحت از رهبری علما در جنبش سخن به میان آمده است؛به گونه‌ای کـه بدون این حمایتها جـنبش بـه نتیجه‌ای دست نمی‌یافت. با این وصف از همان ابتدای وقوع جنبش در کنار حرکت اصیل مردم،جریان دیگری هم دست‌اندرکار بود.این جریان البته به تنها چیزی که نمی‌اندیشید،استقرار...
ادامه قسمت اول علما در ایران نخستین واکنش‌ها بازگردیم بـه ادامـه بـررسی وضعیت علما،هنگام ورود به ایران.نخستین تلگراف علما در ایران،به تاریخ یازدهم سرطان و از قـصرشیرین ارسـال شد.در این تلگراف که به امضای مهدی خراسانی و جواد جواهری بود،خطاب بـه حـجت الاسـلام بهبهانی در تهران و حجت الاسلام حائری در قم اعلام شد:«به قصر وارد و عازم...
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در یادداشتی به مناسبت فرا رسیدن سالروز واقعه مشروطه نوشت: «طراحان نقشه‌های شوم عصر مشروطه، امروز دوباره به میدان آمده‌اند تا با سوءاستفاده از اختلافات سلیقه‌های داخلی و ادبیات به ظاهر ارزشی بعضی‌ها، برنامه روحانیت‌ستیزی خویش را کامل کنند چرا که آنان بهتر از همه می‌دانند، در طول تاریخ هر جا که یک ظالم داخلی یا خارجی تسمه از گرده جامعه کشید، روحانیت ملجأ...
آنان که همه توطئه‌ها، حتی جنگ 8 ساله و اخیراً تحریک افکار عمومی جهان را علیه ایران به کار برده‌اند، با سیاست مکارانه «فرّق تسد» به جنگ انقلاب آمده‌اند و با فریب گروهی که شاید در ابتدا حسن‌نیت هم داشته‌اند، تلاش می‌کنند مردم را از روحانیت جدا کنند و خیرخواهان و حتی در میان روحانیون نیز چنان اختلافی بیندازند که متأسفانه این روزها شاهد آنیم. رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: باید...
روز 14 مرداد 1285 مظفرالدین‌شاه قاجار ۷ ماه پس از دستور تاسیس «عدالتخانه»، دستخط خود را در مورد قبول نظام مشروطیت ایران خطاب به مشیرالدوله صادر کرد. این دستخط به «فرمان مشروطیت» معروف شد. جنبش مشروطیت بدون شک از رویدادهای مهم و تأثیرگذار در تاریخ تحولات سیاسی ایران محسوب می‌شود. اثرات این رویداد در زندگی فرهنگی و سیاسی مردم، از سایر حوادثی که تا آن تاریخ در کشورمان پدید آمده بود،...
روز 4 دی 1306 آیت‌الله حاج‌نورالله اصفهانی از علمای برجسته عصر مشروطیت در 68 سالگی دارفانی را وداع گفت. حاج آقا نورالله اصفهانی (مهدی) فرزند شیخ محمد باقر نجفی و نوۀ دختری سید صدرالدین عاملی در سال 1278 ق در اصفهان دیده به جهان گشود. وی پس از آموختن مقدمات علوم دینی راهی عتبات عالیات شد و تا سال 1304 ق به تحصیل در آنجا ادامه داد و از محضر بزرگانی چون آیت الله میرزا حبیب الله رشتی و آیت الله میرزا حسن...
با شروع حکومت رضاشاه در سال 1304ش/1925م و حمایت کشورهای بیگانه از جمله استعمار انگلیس، رضاشاه در جهت تأمین منافع این کشورها و اهداف خود که حفظ حکومت پهلوی بود، دست به اقداماتی به منظور مدرن نمودن کشور و حذف آیین اسلام زد. رضاشاه با طرح شعار های ملی گرایانه و باستان گرایانه سعی در احیاء فرهنگ باستانی ایرانی و آیین زرتشت و در کنار آن غربی نمودن کشور ایران را داشت. وی با کنار گذاشتن روحانیون از امور...
روز 23 شهریور 1286 آیت‌الله شیخ‌فضل‌الله نوری پس از تعهد مجلس شورا به اسلامی بودن کشور و غیرقابل تغییر بودن احکام الهی و عدم مخالفت مشروطه با احکام شریعت به تحصن خود در جوار حرم حضرت عبدالعظیم خاتمه داد. شکل‌گیری و پیدایش انقلاب مشروطیت ایران از علل و عوامل متعدد، مشارکت اقشار و طبقات مختلف اجتماعی با افقهای فکری گوناگون و انگیزه‌ها و اهداف متفاوت ریشه گرفته است. تکاپوی جامعة...
پیامدهای نخستین رویارویی غرب زمینه‌های بروز مشروطیت، نخست بر بستر اندیشه‌های ملی و دینی مردم ایران شکل گرفت. پس از هجوم روسیه تزاری به ایران اسلامی، لایه‌هایی از تمدن غرب خودنمایی کرد، که لایه صنعتی آن در شکل تکنولوژی نظامی زودتر چهره گشود. نیروهای ملی و مذهبی که در خطوط مقدم جنگ حضور داشتند، مانند عباس میرزا قاجار و میرزا عیسی قائم‌مقام فراهانی، با این جنبه، پیش از دیگران آشنا...
پیرامون انقلاب مشروطیت از سوی موافقان، مخالفان و منتقدان، رسائل و کتب بسیاری نگاشته شده است. بعضی از آنها در اوائل انقلاب مشروطه و دوران پایانی حکومت قاجار، بعضی در سالهای 1320 ـ 1332 و بعضی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به چاپ رسیده‌اند. بسیاری از این آثار به زیور چاپ آراسته نگردیده و به صورت خطی در کتابخانه‌های عمومی و خصوصی بایگانی شده‌اند. مطالعه و پژوهش در محتوای رسائل فوق تحقیق پیرامون...
طی سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تا کنون، به کرات به آراء مردم مراجعه شده است. از برگزاری اولین همه‌پرسی که۱۲ فروردین ۱۳۵۸ برای برقراری نظام جمهوری اسلامی در کشور ترتیب یافت، تا سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری که در 28 خرداد 1400 برگزار شد، به دفعات انتخابات برگزار شده است: رفراندوم جمهوری اسلامی، انتخابات مجلس خبرگان، انتخابات دو مرحله‌ای هر یک از دوره‌های مجلس...
با شروع قرن بیستم وتقسیم معادلات جهانی بین روسیه وانگلستان، این دو کشور سعی داشتند در میدان رقابت‌های جهانی، هر کدام نسبت به رقیب دیگر امتیازات بیشتری به دست آورند. به همین دلیل کشمکش های این دو ابر قدرت بر سر دستیابی به منافع، تنش هایی را نیز درمنطقه که هند (گوهر گرانبهای انگلیس) درآن قرار داشت به وجود آورد، و به نگرانی‌های دولت انگلیس بیشتر دامن زد. قرارداد 1907 نیز که زاییده ی این...
بدنبال صف آرایی دول روس، انگلیس و فرانسه درجبهه ای موسوم به «متفقین» و اتریش و آلمان با عنوان «متحدین» ، پیوند عثمانی ،ایتالیا و ژاپن به هر یک از این دو جناح ، جهان را درگیر محاربه ای همه گیرنمود. در این میان ایران که از قرن نوزدهم م بواسطه موقعیّت جغرافیایی خود جولانگاه ائتلاف و تعارض قدرت های برتر اروپا در حفظ یا دست یا بی به هندوستان بود ؛ مورد تعرض هردو جناح رقیب قرار گرفت. به...
مختصری از تاریخ تشکیلات موسوم به پلیس جنوب ایران انگلیسی‌ها از مدت‌ها قبل در پی تشکیل قوایی در جنوب ایران بودند که بتوانند از منافع سیاسی و اقتصادی خود دفاع کنند. ظاهراً این تلاش برای نخستین بار در 6 ژانویه 1902 به ذهن اولیای انگلیس خطور کرده، و در یادداشت وزیر وقت امور خارجه انگلیس خطاب به سر آرتور هاردینگ وزیرمختار انگلیس در ایران آمده است: «... ما کوشش کرده‌ایم که تجارت و نفوذ بریتانیا...
پلیس جنوب ایران (The South Persian Rifles ) که به اختصار S.P.R. هم نامیده می‌شود، نیرویی نظامی بود که در بحبوحه جنگ بین‌الملل اول توسط انگلیسی‌ها در 26 اسفند 1294جهت کنترل سیاسی و نظامی جنوب ایران تشکیل شد. در بحبوحه جنگ جهانی اول، ایران دستخوش تحولات عمده‌ای شده بود. کشورهای درگیر جنگ، هرکدام به شکلی، مناطقی از خاک ایران را عرصه جولان خود ساخته بودند. روسیه در شمال، انگلستان در جنوب و جنوب شرق، عثمانی...
* جرم شیخ، دفاع از دین و استقلال کشور بود! ....جرم شیخ، مال دوستى، ریاست خواهى و رشوت ستانى نبود؛ پس او در دادگاه «دین و داد و خرد»، چه جرمى داشت که دشمنانش او را مستحقّ طعن و لعن و حتى اعدام مى‌شمردند؟! جرم نابخشودنى! شیخ، دفاع اصولى از دین و مبارزة جدّى با استراتژى همسایگان زورگو و متجاوز آن روز ایران (روس و انگلیس) بود، که او را ـ در این هر دو عرصه ـ خواهى نخواهى با قدرتهاى استعمارى، و طیف...
و طرح موضوع ایران به لحاظ موقعیت استراتژیک خاص ناشی از هم‌جواری با امپراتوری روسیه، همواره چونان سپر بلایی در برابر دست‌اندازی به سرزمین هند، در رویکرد سیاسی انگلستان از اهمیت سرشاری برخوردار بود. از این رو، حضور و نفوذ در دربار قاجار می‌توانست در ایفای نقش مورد انتظار از ایران مؤثر واقع گردد. از این رو برای اداره مستعمرات خود به نیروهای محلی نیاز داشتند. انگلستان بار دیگر سیاست...
