مقالات
رحلت مرموز آیه الله مصطفى خمینى فرزند امام (ره ) در آبان 1356، شتاب خاصى به حرکت انقلاب اسلامى بخشید که مى توان موج برخاسته از آن را بـه عنوان آغاز قیام عمومى مردم دانست . مجالس یادبود متعددى در سرتاسر کشور برگزار و در پى هر کى از این مجالس ، تظاهرات گسترده اى عـلیـه رژیم شاه به راه افتاد و بار دیگر امام (ره ) به عنوان رهبر حرکت اسلامى در جامعه مطرح گردید. از این رو دستگاه حاکم و بویژه شخص شـاه بـر آن شـد تا...
در تاریخ معاصر دو درخشندگی به چشم میخورند که از افق قم طلوع کردهاند یکی قیام 15 خرداد 1342 هـ.ش و دیگری خروش 19 دیماه 1356 هـ.ش، مقام معظم رهبری فرمودهاند: «قیام دلیرانه مردم قم، نقطه شروع مبارزه بی امانی بود که تا لحظه سقوط حکومت رژیم پهلوی ادامه یافت و پس از آن نیز ادامه خواهد داشت. سهم مردم قهرمان قم به عنوان آغازگر این مبارزه بزرگ بر ضد ظلم و کفر و استکبار و الحاد داخلی و خارجی در تاریخ انقلاب...
نام قم به عنوان شهری مقدس و مذهبی که در بردارنده قلب تپنده تشیع یعنی حوزه علمیه است همواره با قیام همراه بوده است. مکانی که رهبران مذهبی جامعه به مثابه پایه و ستون های استواری همواره به مانند سد سدیدی در مقابل استعمار و استکبار قد علم کرده اند. جایی که به جرات می توان آن را پایگاه اصلی انقلاب اسلامی به شمار آورد. چرا که جرقه نهضت بزرگ اسلامی توسط قائد اعظم، امام خمینی (ره) در این شهر زده شد و پس از آن...
با مرور کوتاه بر برخی دیدگاهها پیرامون انقلاب اسلامی، نظریههای مختلفی را راجع به علل و عوامل شتابزای فرایند انقلاب تا دوران ثمردهی می‌توان ردیابی کرد . این دیدگاهها به طور عموم یادآور این نکتهاند که این دسته از عوامل در شرایط عدم تعادل و بحرانی بودن نظام و ناکارآمدی حاکمان سیاسی وقت در حل بحرانها و در نتیجه از دست رفتن مشروعیت آنان، وقوع امر انقلاب را ممکن می‌سازند . «چالمرز...
قیام خونین مردم قم در پی اهانت به ساحت امام خمینی(ره) بیانگر حقیقت طلبی و روحیه کاوش گر مردم ایران بود. رحلت مشکوک آیت الله مصطفی خمینی فرزند امام راحل در آبان 1356، شتاب خاصی به حرکت انقلاب اسلامی بخشید که می توان موج برخاسته از آن را به عنوان آغاز قیام عمومی مردم دانست. مجالس یادبود متعددی در سراسرکشور برگزار شد و در پی هر یک از این مجالس، تظاهرات گسترده ای علیه رژیم شاه به راه افتاد و بار دیگر...
با مرور کوتاه بر برخی دیدگاه ها پیرامون انقلاب اسلامی، نظریه های مختلفی را راجع به علل و عوامل شتابزای فرایند انقلاب تا دوران ثمردهی می توان ردیابی کرد . این دیدگاه ها به طور عموم یادآور این نکته اند که این دسته از عوامل در شرایط عدم تعادل و بحرانی بودن نظام و ناکارآمدی حاکمان سیاسی وقت در حل بحران ها و در نتیجه از دست رفتن مشروعیت آنان، وقوع امر انقلاب را ممکن می سازند . «چالمرز جانسون » از...
برای بررسی قیام 19 دی مردم قم بایستی اول فضای سیاسی – اجتماعی سال 56 و فضای کلی دهه 50 را مورد کنکاش قرار دهیم. بصورت خیلی مختصر می‌توان گفت؛ در دهۀ 50 رژیم شاه یکی از ثروتمندترین و قدرتمندترین کشورهای منطقه و دنیا بوده و از طرف دیگر، حمایت همه جانبۀ آمریکا پشتوانه این رژیم شاهنشاهی بوده است. به عنوان مثال «در سال 1356 درآمد نفتی ایران 7/20 میلیارد دلار بوده است».[1] ارتش مدرن 400000 نفری مسلح به...
حرکت‌های مردمی همواره سرآغاز جنبش‌های بزرگی بوده است که پایه‌های به ظاهر مستحکم حکومت‌های ظالم را به لرزه درآورده و وجود دستگاه طویل و نامشروع آن‌ها را به نابودی کشانیده است؛ حکومت‌هایی که خود را وابسته و هم‌پا با مردم‌شان می‌دانند اما رعایت حقوق اصلی آن‌ها برایشان هیچ اهمیتی ندارد. از این رو گذشت زمان فاصله میان آن‌ها و مردم جامعه‌شان را روز به روز افزایش داده و به...
روحانیون اصولی پس از پیروزی بر اخباریون در اوایل دوره قاجار، گامهای بلندی در راستای انسجام درون گروهی برداشتند و اصلاحاتی در سلسله مراتب روحانی و دروس حوزوی ایجاد کردند و شکلی تکامل یافته تر از قبل به اوضاع حوزه های علمیه بخشیدند. انسجام درون گروهی روحانیت با داعیه سیاسی آنان نیز مقارن شد. این داعیه در جنبش رژی و نهضت مشروطه جنبه عینی تری یافت. با این همه، مواضع روحانیون سیاسی در قبال...
دخالت آمریکایی ها در امور داخلی ایران در دوران پهلوی داستان درازی است که عمری به اندازه طول مدت حکومت پهلوی در ایران دارد. آنان در زمان های مختلف و برهه های متعدد از شیوه های گوناگون برای تحکیم نفوذ و ادامه حضور خود در ایران بهره برده اند. هر زمان که رژیم با خطری مواجه می شد از آنجایی که منافع آمریکایی ها به خطر می افتاد آنان تکاپوی خود را آغاز می کردند و با نهایت سعی و تلاش با چنگ و دندان رژیم دست...
در اولین روز سال 1989 میلادی ـ 11 دی 1367 ـ نامه معروف و تاریخی امام خمینی خطاب به میخائیل گورباچف آخرین رییس جمهور شوروی انتشار و توسط هیئتی مرکب از آیت‌الله جوادی آملی، محمدجواد لاریجانی و خانم مرضیه حدیده‌چی دباغ در 13دی 1367در مسکو به گورباچف تحویل داده شد. حضرت امام خمینی (قدس سره) قبل از سفر هیات اعزامی تاکید داشتند که : محتوای پیام کاملاً مکتوم باشد و احدی تا حین ابلاغ، پی به محتوای آن نبرد و...
نحوه کار ساواک با نگاهی گذرا به اسناد و بقایای کار ساواک، از لحاظ اداری آن را به سه دوره یعنی: دورة اول: تشکیل ساواک و ریاست تیمور بختیار، دوره دوم: بازسازی به کمک فردوست و دوره سوم: دوره حاکمیت نصیری بر ساواک تقسیم کرد که شاخصه دوره اول شباهت تهیه و تنظیم گزارش‌هاـ از لحاظ شکل و محتواـ به شهربانی است که در بندهای بعد بیشتر توضیح داده خواهد شد و شاخصه دوره سوم تغییرات شکلی و محتوایی در کسب...
اسناد به جا مانده از دوران گذشته، اطلاعات شگفت‌انگیزی را دربارة تکاپوی مرموز صهیونی در ایران عصر پهلوی آشکار می‌سازند. براساس اسناد معتبر تاریخی، سران و رهبران صهیونیسم، در بعضی مقاطع تاریخی، برای اسکان یهودیان در مناطق مختلف جهان و ایجاد دولت یهود، جز فلسطین، سرزمین‌های دیگری را نیز در طرح‌های خود مدنظر قرار داده بودند. از میان سرزمین‌های مورد نظر، از کشورهای آرژانتین،...
در تاریخ 9/7/1357 شورای عالی امنیت ملی به ریاست شاپور بختیار تشکیل جلسه داد تا به بررسی اوضاع جاری کشور بپردازد . در این جلسه ارتشبد غلامعلی اویسی به عنوان فرماندار نظامی تهران شرکت نمود. اگر درجه«آریابد» که فقط روی دوش شاه قرار داشت را درنظر نگیریم، ارتشبد بالاترین مقام نظامی در ارتش شاهنشاهی محسوب می شد. ارتشبد اویسی با عالی ترین درجه نظامی در مهمترین نهاد تصمیم سازی رژیم پهلوی شرکت می کند و...
در تاریخ چهاردهم دیماه سال ۱۳۵۷ هجری شمسی، ارتشبد غلامرضا ازهاری و ارتشبد غلامعلی اویسی دو نفر از فرماندهان نظامی عالی‌رتبه رژیم پهلوی به خارج از کشور گریختند. ارتشبد غلامرضا ازهاری که مدتی نخست‌وزیر کابینه نظامی هم بود، سال ۱۲۸۸ در شیراز به‌دنیا آمد و پس از طی تحصیلات ابتدایی و متوسطه در سال ۱۳۱۲ به دانشکده افسری راه یافت. یک سال بعد با درجه ستوان دومی وارد ارتش شاهنشاهی شد و در...
ارتشبد قره باغی درباره اویسی می گوید:او از آغاز افسر کم سوادی بود.زمانی که فرمانده ژاندارمری بود، سهم خود را از تریاک‌های وارده از افغانستان وترکیه بر می‌داشت و زنش در کرمان تشکیلات سازماندهی فرم تریاک در خانه داشت. او تریاک‌های مکشوفه را نیز بلند می‌کرد و می‌فروخت. از دید ارتشبد حسین فردوست، اویسی افسری کم سواد بود که در فروش محموله‌های بزرگ تریاک دست داشت، از دید تیمسار قره‌باغی،...
روز یازدهم آذر 1333 روزنامه اطلاعات در صفحة اول خود خبری تحت عنوان «جریان امضاء مقاوله نامه ایران و شوروی» را منعکس کرد. در شرح این خبر تنها نوشته شده بود که ساعت یک بعد از ظهر امروز آقای «لاورینتف» سفیر کبیر شوروی در وزارت امور خارجه حضور یافت و مقاوله نامه ایران و شوروی مبنی بر رفع اختلافات مرزی و مالی بین دو کشور به امضای آقایان حمید سیاح رئیس هیأت نمایندگی ایران و «لاورینتف»...
تعویق دوباره انتشار اسناد دخالت آمریکا در کودتای ۲۸ مرداد نویسنده: هادی مهاجری روزپنج شنبه 27 آذر 1393 وزارت امورخارجه آمریکا دستورداد تا از انتشار اسناد محرمانه مرتبط با کودتای ۲۸ مرداد که قراربود منتشرشود، جلوگیری گردد. وزارت خارجه آمریکا مدعی شد به علت نگرانی از تاثیرانتشار این اسناد برروند مذاکرات هسته‌ای موقتا مانع انتشاراین اسناد مهم شده است! جالب آنکه هیچ محدوده زمانی را برای...
«هزار فامیل» یک مفهوم قراردادی است که به دودمان‌های حکومتگر ایران در دوران قاجار و پهلوی اطلاق می‌شود. باید توجه داشت که در ایران «اشرافیت» به معنای اروپایی آن وجود نداشت. ثبات طولانی دودمان‌های سلطنتی و نظام ویژه فئودالی در اروپا سبب شد که در برخی کشورهای اروپایی دودمان‌های اشرافی چند صد ساله و ریشه‌دار پدیدار شود. در ایران چنین ثباتی وجود نداشت و جابه‌جایی سلسله‌های...
درزمستان سال 1392 مرکز بررسی اسناد تاریخی ایران کتاب جدیدی از سری کتابهای "چپ در ایران " را تحت عنوان "تشکیلات تهرانِ حزب توده به روا یت اسناد ساواک " منتشر ساخت. این کتاب درواقع هدیه ای به پژوهشگران تاریخ معاصر ایران بشمار می رود. زیرا با ارائه اسنادی که نخستین بارانتشاریافته است، ماجرای چگونگی نفوذ ساواک در حزب توده ایران را شرح و روایت میکند. و نشان می دهد چگونه حزب توده در آن زمان به...
