ازهاری
در پاییز سال ۱۳۰۹ خورشیدی پلیس ایران شبکه‌ای بزرگ از جاسوسان شوروی را در ایران کشف کرد. ابعاد و وسعت این شبکه جاسوسی آن‌چنان وسیع بود که هیئت حاکمه ایران را در بهت و حیرت فرو برد. اغلب اعضای این شبکه را کارمندان وزارتخانه‌های ایران اعم از وزارت پست، خارجه، جنگ و دیگر ادارات دولتی تشکیل می‌داد. حتی افراد سرشناس و مهمی همچون تیمورتاش وزیر دربار در مظان اتهام عضویت در این شبکه قرار گرفتند. کشف این تشکیلات ضربه بزرگی به روابط دو کشور وارد کرد. حکومت ایران این رفتار را خصمانه تلقی کرد و تا پایان دوره رضاشاه همواره با سوءظن به همسایه شمالی خود می‌نگریست. بازیگردان اصلی این تشکیلات آقابکف از اهالی ترکستان شوروی، که پیش از این در آسیای مرکزی، مأموریت مهم مبارزه با باسمه‌چیان را عهده‌دار بود، بالاخره توانست با از میان برداشتن انورپاشا به مبارزات آنها خاتمه دهد و در ازای این موفقیت ترفیع درجه گرفته و کمی بعد به افغانستان اعزام شود. در این مقاله بر آنیم با استفاده از روش تحقیقات تاریخی و شیوه تبیینی- تحلیل اسنادی به بررسی و تحلیل روند حضور آقابکف در ایران، عملیات جاسوسی وی، کشف شبکۀ جاسوسی شوروی در ایران و تأثیر آن بر تاریخ روابط دو کشور بپردازیم.
این مقاله در صفحات 39 تا 64 فصلنامه Middle Eastern Studies ، سال 39،شماره 3،جولای 2003،به چاپ رسیده است. ایـن فصلنامه که از سـال 1964 بـه طور منظم در لندن به چاپ می‌رسد،به موضاعات سیاسی،روابط بین الملل و اقتصاد سیاسی می‌پردازد.
سال ۱۳۶۹ میان روسای جمهوری اسلامی ایران و عراق چند نامه مبادله شد. این نامه‌ها و پاسخ‌های آنها زمینه‌ساز تسلیم رژیم عراق در برابر خواسته های برحق جمهوری اسلامی ایران و در نتیجه آزادسازی اسیران ایرانی، عقب نشینی عراق از خاک ایران، بازگشت عراق به عهدنامه ۱۹۷۵ الجزایر، و.... گردید. نامه ها میان صدام حسین و آقای هاشمی رفسنجانی روسای جمهور عراق ایران مبادله شد. اولین نامه در ۲ اردیبهشت ۱۳۶۹ از طرف...
کودتای 28 مرداد سال 3213 از حوادث عبرت‌آموزی است که شناخت علّت وعوامل آن باعث درکِ درست از حوادث بعدی ایران خواهد شد. با نگاهی دقیق به این واقعه درمی‌یابیم که برخلاف ادعای رژیم پهلوی، حادثه‌ی 28 مرداد قیامی ملّی نبود، بلکه توسط آمریکا طراحی و اجرا شد. آمریکا همواره به بهانه‌های واهی به سلطه بر کشورها پرداخته است. آیزنهاور رییس‌جمهورآمریکا در نطقی در 15 مرداد 1332 ادعا می کند: « دولت...
خبرها از مفقود شدن یا شاید سرقت یکی از آلبوم‌های ارزشمند کاخ گلستان حکایت می‌کنند. به گزارش ایسنا، به تازگی مسوولان مجموعه فرهنگی تاریخی کاخ موزه گلستان متوجه شده‌اند یکی از آلبوم‌های تاریخی کاخ گلستان که از آلبوم‌های غنی این مجموعه و متعلق به دوره ناصری (قاجار) بوده، مفقود شده است. پیگیری خبرنگار ایسنا از مسوولان مختلف تا کنون به این نتیجه رسیده است که اصل موضوع تا این لحظه تایید...
: در سال 1360 رویدادهای مهمی از تاریخ دهه آغازین انقلاب اسلامی رخ داده است: فرار رجوی و بنی‌صدر، ترور نافرجام آیت‌الله خامنه‌ای، انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی در تهران ، انفجار دفتر نخستوزیری، درگیری‌های خیابانی مسلحانه و لطمات جنگ ناجوانمردانه که بر ملت وارد شد. در این میان گروههای معاند انقلاب اسلامی همواره در این اندیشه بودند که از طریق حذف فیزیکی انقلابیون موثر...
اخیرا کتاب«بانکداری و امپراطوری در ایران»یا تاریخ بانک شاهنشاهی تألیف پروفسور جفری جونز استاد کرسی تاریخ تجارب در مدرسهء علوم اقتصادی و سیاسی لندن که از سوی انتشارات دانشگاه کمبریج در سال 1986 منتشر شده است،به دست نگارنده رسید.این است ترجمهء بخشی از فصل هفتم این کتاب با عنوان«بانک ایرانی لرد کرزن،1928-1919».* در دوران جنگهءجهانی اول)که بانک شاهنشاهی می‌بایست میان هویتهای دوگانه...
پس از سخنرانی امام خمینی در 14 خرداد سال 42، ماموران رژیم پهلوی در سحرگاه 15 خرداد ایشان را دستگیر کرده و به تهران منتقل کردند. در سند پیش رو ، ساواک خبر دستگیری امام خمینی را گزارش می کند. بعد از انتشارخبر بازداشت امام، بتدریج مردم در تمام کشور مطلع شدند. در یکی از گزارش های نیروهای امنیتی به ساواک می خوانیم : «در سطح تهران تظاهرات عظیمی است و مردم در دستجات...
همزمان با نزدیک شدن به سالروز قیام 15 خرداد 1342، برشی از کتاب «الف لام خمینی»نوشته هدایت الله بهبودی که مرتبط با این رویداد تاریخی و سرنوشت‌ساز در روند انقلاب اسلامی است به علاقه‌مندان پیشنهاد می‌شود. وقتی خبر دستگیری حال و هوای تهران را دگرگون کرد « چهاردهم خرداد، آیت‌الله خمینی در ادامه شرکت در مراسم سوگواری محله‌های قم به مسجد کوچه حکیم، در محله‌ای قدیمی و متراکم و...
ترجمه کتاب «پایان اسرائیل؛ فروپاشی از درون» که متن اصلی آن پیش‌تر از سوی انتشارات دانشگاه آکسفورد منتشر شده بود، در آستانه روز جهانی قدس رونمایی شد. به گزارش خبرگزاری فارس با عنایت به اهمیت مسأله کشور فلسطین برای جهان اسلام و همزمان با نزدیک شدن به روز قدس، از ترجمه فارسی کتاب «پایان اسرائیل؛ فروپاشی از درون» با موضوع بررسی چالش‌های درونی رژیم صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی در...
: سرگذشت نفت در دوران ملی شدن صنعت نفت در ایران،ماجرایی است که طی نیم قرن بـارها و بارها بازگو و بررسی شده است.تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت در ایران در اسـفند سال 1329 سرآغاز کشاکش بـزرگی مـیان ایران و بریتانیا و شرکت نفت«انگلیس و ایران»شد که پس از مدت کوتاهی با مداخله میانجی‌گرایانه آمریکاییها،موضوع ابعاد وسیع‌تری یافت. بدین‌ترتیب دکتر مصدق و دولت او در...
با پیروزی انقلاب اسلامی در 22 بهمن 1357 وضعیت ارتش به عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان حکومت شاهنشاهی در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت. نخستین گروه اعدامی‌ها در 26 بهمن 1357 نیز 4 ژنرال ارتش بودند: ارتشبد نصیری، سپهبد رحیمی، سرلشگر خسروداد و سرلشگر ناجی. یک دیدگاه ارتش را غیر قابل اعتماد می‌دانست و خواستار انحلال و برچیدن آن و تأسیس یک ارتش جدید بود. این دیدگاه را مسعود رجوی رسماً در اولین میتینگ...
نیروهای سه گانه ارتش جمهوری اسلامی ایران، در طول هشت سال دفاع مقدس آنچه در توان داشتند برای دفع تجاوز و کسب پیروزی و افتخار انجام دادند. حالابیش از چهل سال است که روز تجلیل از فداکاری ارتش جمهوری اسلامی ایران در تقویم رسمی کشور ثبت شده است. روزی که نخستین بار به فاصله حدود 2 ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، توسط امام خمینی(ره) به نام ارتش نام گذاری شد تا پاسخی مناسب باشد به وفاداری ارتشیان...
«خمینی عراق» که بود و چه کرد؟ بررسی فعالیت‌های سیاسی شهید آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر؛ او، که به «خمینی عراق» مشهور بود، در 25 ذی‌القعده سال 1353ق (1312ش) در شهر کاظمین و در خانواده‌ای مذهبی و دارای سابقه علمی قابل توجه متولد شد شهید آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر در 25 ذی‌القعده سال 1353ق (1312ش) در شهر کاظمین و در خانواده‌ای مذهبی و دارای سابقه علمی قابل توجه متولد شد. پدرش،...
چراغ سبز کاخ سبز به ارتش با شکل‌گیری و بسط ارتش نوین در ایران در دوره پهلوی اول این انتظار وجود داشت که نظامیان همچون بسیاری دیگر از کشورهای جهان به وظیفه اصلی خود، که حراست از مرزهای کشور در برابر تهدیدات خارجی است، بپردازند و از دخالت در امور سیاسی و اقتصادی پرهیز کنند، اما در این دوره رویه‌ای دیگر در پیش گرفته شد و نهاد ارتش همچون بسیاری دیگر از نهادهای عصر پهلوی اول از کارویژه اصلی خود...
تاریخ شفاهی؛ تبدیل تجربه فردی به تجربه جمعی بخش نخست گزارش کارگاه روش پژوهش در تاریخ شفاهی درباره «تاریخ شفاهی؛ منبع گردآوری اطلاعات تاریخی از طریق مصاحبه» بود. گزارش بخش دوم و پایانی این کارگاه، در ادامه می‌آید. سهیلا صفری، سخنران کارگاه بود. او گفت: موضوع دیگر فرضیه است. کسانی می‌خواهند جنبه اثبات‌گرایی موضوعی را کم جلوه دهند که می‌توان گفت علوم انسانی از آن به عنوان مدعا...
امام خمینی به منظور پیوستن ارتش به مردم ، استراتژی مهمی را درجهت جذب بدنه اصلی ارتش در پیش گرفته بود. در همین راستا امام خمینی در اعلامیه های متعدد از سربازان،درجه داران و افسران ارتش می خواست به صفوف مردم بپیوندد و مسیر خود را از فرماندهان جنایتکار حامی رژیم ستمگر پهلوی جدا کنند. مردم هم در خیابان های شهرهای مختلف در مقابل ارتشیان شعار می دادند ارتش برادر ماست ، خمینی رهبر ماست .
پنج شنبه ۱۶ شهریور 1357 برای کنترل تظاهرات گسترده ضد شاه در تهران ، ارتشی‌ها با ماشین‌های بزرگ آمده بودند. مردم به ارتشی‌ها گل می‌دادند و همزمان شعار می‌دادند: «ما به شما گل می‌دهیم، شما به ما گلوله». آن روز ارتش با مردم کاری نداشت و مردم هم تا آن روز چنین صحنه‌ای از پیوستن مردم و ارتش را ندیده بودند و آنقدر همه چیز خوب بود و جمعیت زیاد بود که تصمیم گرفتند فردا روز جمعه در میدان ژاله تهران باردیگر...
پاییز 1322 در حالی که دوسال از روی کارآمدن محمدرضا شاه می‌گذشت، دفتر خدمات راهبردی آمریکا-سازمان اطلاعاتی وقت آمریکا که بعدا به سیا تبدیل شد- گزارشی با عنوان «زندگی شاه: یک زندگی‌نامه‌ی مختصر» تهیه کرد که در آن به ابعاد مختلف زندگی او شده بود. بخشی از این گزارش به زندگی خانوادگی او اختصاص داشت و در آن به روابط خارج از عرف محمدرضا پرداخته بود. این بخش از گزارش به نقل از کتاب«شهریور...
«ظفار» نام جنوبی‌ترین ایالت سلطان نشین عمان است. این ایالت که مرز مشترک عمان با یمن را تشکیل می‌دهد، دارای یک نوار ساحلی باریک به طول 1370 کیلومتر و به عرض 10 الی 16 کیلومتر است. ظفار از شمال به عربستان، از جنوب به اقیانوس هند، از غرب به یمن و از شرق به صحرای «جده‌الحراسیس» عمان محدود می‌شود. این صحرای پهناور، ظفار را از لحاظ جغرافیائی از دیگر نقاط کشور جدا می‌سازد. «صلاله» -...
