اسناد
روزنامه «اقدام» در شماره سوم تیر ۱۳۰۵ فهرست ۳۶ نفر از حائزین اکثریت آراء حوزه انتخابیه تهران و حومه در انتخابات ششمین دوره مجلس شورای ملی را به چاپ رساند. در این فهرست که نام آیت‌الله سیدحسن مدرس در رأس آن قرار گرفته است، نام برخی دیگر از رجال سیاسی مشهور آن دوران نیز مشاهده می‌شود: مستوفی‌الممالک(میرزاحسن‌خان)، مصدق‌السلطنه(دکتر محمد مصدق)، وثوق‌الدوله(میرزاحسن‌خان)، فیروزآبادی(آیت‌الله سیدرضا فیروزآبادی)، ملک‌الشعراء(محمدتقی بهار)، تقی‌زاده(سیدحسن)، مؤتمن‌الملک(میرزاحسین‌خان پیرنیا)، خالصی‌زاده(آیت‌الله محمدمهدی خالصی‌زاده)، سیدضیاءالدین(طباطبایی)، مشیرالدوله(میرزاحسن‌خان پیرنیا)، حاج سیدابوالقاسم کاشانی(آیت‌الله کاشانی). ****** انتخابات دوره ششم مجلس شورای ملی همچون انتخابات دوره پنجم زیر سایه سنگین رضاشاه و عمّال او بود. گرچه رضاشاه در این دوره نیز همچون دوره قبل آن به دلایلی در انتخابات تهران چندان دخالتی نکرد، اما شهرهای دیگر کشور، صحنه دخالت‌های گستردۀ نظامیان و عوامل تحت امر او در روند انتخابات بود. به طوری که تقریباً از همه شهرستان‌ها نمایندگانی به مجلس راه یافتند که رضاشاه امر به انتخاب‌شدن آنها داده بود. امام خمینی(ره) انتخابات دوره ششم مجلس شورای ملی را این‌گونه روایت می‌کنند:«...اوایل سلطنت رضاخان که یک قدری قدرتش کم بود، در تهران فقط - که مرکز بود - یک آزادی به مردم داده بودند؛ یک آزادی فی‌الجمله که وکلایی تعیین کنند. و آن وکلای تهران بودند که مخالفت می‌کردند مثل مرحوم مدرس و یک عده‌ای که تَبَع ایشان بودند؛ لکن در شهرستان‌های دیگر وکلا را خودشان تعیین می‌کردند و خودشان هم آرا برای مردم درست می‌کردند و خودشان هم آرا را می‌ریختند در صندوق! و هر چه بود دست خودشان، دست فرماندارهایی که در آنجا یا ارتشی که در آنجا بود، یا شهربانی‌هایی که بودند، که همه عمّال خودشان بودند. آرا را شب‌ها درست می‌کردند و پُر می‌کردند این صندوق‌ها را از آرای آنی را که دلشان می‌خواست»... و اما در دوره هفتم، فضای سیاسی کشور و انتخابات مجلس به شکلی درآمد که دیگر اثری از مخالفین رضاخان در صحنه قانونگذاری دیده نمی‌شد و پرونده دموکراسی، آزادی و مشروطه‌خواهی به طور کامل بسته شد.
مجله خواندنیها؛ ۲۸ آبان ۱۳۵۶: «...کارتر حمایت کامل خود را از روابط ویژه‌ای که دو کشور طی ۳۰ سال گذشته گسترش داده‌اند، مورد تأکید مجدد قرار داد و شخصاً تقویت بیشتر روابط بین دو کشور را متعهد شد. کارتر وابستگی منافع دو کشور را چه در سطح منطقه و چه در سطح جهان مورد تأکید قرار داد و قدردانی خود را از حمایت ایران در دست یافتن به هدف‌های مشترک دو کشور ابراز داشت. وی اهمیتی را که برای یک ایران قوی،...
روزنامه اطلاعات؛ 26 آبان 1356: شاهنشاه در جای دیگری از سخنان خود یادآوری کردند که پرزیدنت کارتر معظم له را متقاعد[!] کرده است که نقش فعالانه‌تری در جستجوی راه‌های حفظ ثبات قیمت نفت ایفا کنند نخست سیاست ما[=شاه] این بود که در [کنفرانس اوپک در] کاراکاس «تماشاگر» باشیم و از هیچ طرفی جانبداری نکنیم. ولی اکنون مایل و آماده هستیم که پشتیبانی و تفاهم خود را با نظرهای شما[=دولت آمریکا] ابراز کنیم من[=شاه]...
روزنامه لوموند؛ 15 نوامبر 1978 (24 آبان 1357) نوشته: رولاند دلکور (بخشی از مصاحبه) بحران در ایران آیت‌الله خمینی طی مصاحبه‌ای با مخبر ما اعلام کرد که «دستگیری آقای کریم سنجابی تغییری در وضع موجود ایجاد نخواهد کرد» ***** مصاحبه‌هایی را که آیت‌الله خمینی قبل از مراسم نماز با انجام آن موافقت می‌کند همان تشریفات را به دنبال دارند و با همان دقت ضبط می‌شوند. آیت الله خمینی روزنامه‌نگاران را پشت...
۲۲ آبان ۱۳۷۵، آیت‌الله پسندیده، برادر بزرگتر امامخمینی درگذشت. در سالهای تبعید امامخمینی و دوری از وطن، ایشان برادر بزرگترشان آیت‌الله پسندیده را مسئول اداره‌ی برخی امور مالی مرجعیت در داخل کشور از جمله دریافت و پرداخت وجوه‌شرعی کرده بودند. ساواک آبان ۱۳۵۶ در کنترل نامه‌های ارسالی به ایران، نامه‌ای از امام به تاریخ دو سال قبل را بدست می‌آورد که ایشان در آن به مقلدین خود در ایران،...
روزنامه اطلاعات؛ ۲۸ آبان ۱۳۵۶
تیمسار حسین فردوست از دوستان نزدیک محمدرضا پهلوی و دارای سمت‌های مهمی چون رئیس دفتر ویژه اطلاعات دربار و قائم‌مقامی ساواک بود. سند زیر که برای نخستین بار توسط موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی منتشر می‌شود، تصویر شناسنامه‌ی او است که در پرونده‌اش در ساواک موجود بوده است. لازم بذکر است تصویر این نسخه، پیش از تولد شاهرخ، تنها فرزند حسین فردوست تهیه شده و به همین دلیل نام او در آن وجود...
«انگلستان در قرارداد 1316 رسماً از عراق پشتیبانی کرد» «به دنبال انتشار نخستین سند محرمانه وزارت خارجه انگلیس از طرف وزارت خارجه ایران در توجیه چگونگی تحمیل قرارداد 1316 مرزی ایران و عراق از جانب دولت انگلیس، وزارت خارجه دیروز به انتشار دومین سند محرمانه در این‌باره اقدام کرد. ناظران سیاسی در تهران اظهار عقیده می‌کنند که دولت ایران اسناد محرمانه دیگری نیز درباره این مسأله در دست دارد که در...
: دکتر مهدی بهار با نوشتن کتاب «میراث‌خوار استعمار» در نقد عملکرد امپریالیسم آمریکا، یکی از جنجالی‌ترین کتاب‌های دهه چهل خورشیدی را نوشت و بعدها در عرصه‌های مختلف فعالیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی وارد شد. وی بعد از نوشتن کتاب میراث‌خوار استعمار دیگر هیچ کتابی ننوشت و صرفاً با انجام مصاحبه و نوشتن مقالات اقتصادی در روزنامه کیهان و فعالیت در کانون نویسندگان ایران، هم نقش اپوزیسیون شاه...
سیزده آبان ۱۳۴۳ امامخمینی پس از سخنرانی خود علیه مصونیت مستشاران آمریکایی در ایران، توسط ساواک دستگیر و به دستور شاه به ترکیه تبعید شد. دو روز بعد استورات راکول، کاردار موقت آمریکا در تهران در بخشی از یک از نامه‌‌ی غیررسمی، با ادبیاتی نازیبا از این تصمیم شاه اظهار خوشحالی کرد. ۱۵ سال بعد در جریان تسخیر سفارت آمریکا در تهران توسط دانشجویان پیرو خط امام، این نامه نیز جرو اسنادی بود که...
تاریخ سند: 5 دی‌ماه 1342 محرمانه موضوع: اظهارات شعبان جعفرى طبق اطلاع واصله شعبان جعفرى به رفقا و دوستان نزدیک خود اظهار نموده می‌خواستم از ایران خارج شوم نگذاشتند و فعلاً 160 هزار تومان براى مخارج تعمیر باشگاه ورزشى به من پرداخته‌‌اند و قرار است که صدهزار تومان دیگر نیز به من به نام تعمیر ورزشگاه بپردازند، ولى با تمام این احوال خیالم ناراحت است، و ضمن این که از طرفداران طیب می‌‌ترسم و...
تاریخ سند: 18 آبان‌ماه 1342 محرمانه موضوع: مراسم هفتمین شب اعدام طیب و حاج اسماعیل رضایى به مناسبت برگزارى مراسم هفتمین شب اعدام نامبردگان بالا بعدازظهر دیروز پنج‌شنبه گذشته عدهاى در حدود 2500 نفر از طبقات مختلف و از جمله بارفروش‌هاى میدان، بازاری‌ها، روحانیون، اعضاى وابسته به حزب منحله توده، جبهه ملى و عده زیادى از بانوان در شهر رى (مقبره طیب) اجتماع کرده‌‌اند، لیکن درب مقبره طیب...
تاریخ سند: 17 آبان‌ماه 1342 از: تبریز به: تهران ساعت 19 روز 15 جارى آیت‌اللّه قاضى طباطبایى سخنانى به شرح زیر در مسجد ایراد نمود: در مورد طیب و حاجى رضایى گفت که دو نفر جوان رشید مسلمان را تیرباران کردند، آنها در راه دین شربت شهادت نوشیده‌‌اند. تمام روحانیون تبریز به روح آن دو نفر درود می‌فرستند و به خانواده آنها تسلیت می‌گویند و اضافه نمود اى طیب و حاج رضا[=حاج اسماعیل] بخوابید، روح شما زنده...
تاریخ سند: 14 آبان‌ماه 1342 محرمانه موضوع : مذاکرات محافل روحانى پس از اعدام طیب در محافل روحانى پس از اعدام طیب و حاج اسماعیل [رضایی] مذاکرات زیر صورت گرفته است: 1ـ عدهاى از جنوب شهرى‌ها و بازاری‌ها متوسل به آیت‌اللّه خوانسارى گشته که از پیشگاه شاهانه استدعا نماید این دو نفر را اعدام نکنند و یک درجه تخفیف دهند. آیت‌اللّه خوانسارى هم آقاى [رحیم] هیراد رئیس دفتر مخصوص را ملاقات، استدعاى...
محرمانه تفسیر بی بی سی درباره تحولات سیاسی ایران بخش فارسی رادیولندن- ساعت 20/15 - 1357/8/6 یکی از مفسران بی بی سی جریانات سیاسی ایران را تحت بررسی و تجزیه وتحلیل کلی قرارداده است. «ایون چارلتون» می‌نویسد: یکی دو سال پیش ایران را پیشتاز کشورهای در حال توسعه می‌دانست. شاه سرمست ازفزونی گرفتن ثروت و قدرت کشوری بود که وی بر آن شخصاً و فرداً حکم می‌راند و جهان با تحسین و اندکی غبطه تماشاچی این صحنه بود....
: در سالهای ابتدایی دهه 50 علی‌رغم بالا رفتن فزاینده قیمت نفت و افزایش چشمگیر بودجه کشور، هنوز هم بسیاری از مردم در اقصی نقاط ایران با فقر و گرسنگی و نبود حداقل امکانات زندگی و یا مشکلات شدید اقتصادی دست به گریبان بودند. در سوی دیگر، خاندان پهلوی با پول‌های بادآورده حاصل از فروش نفت، هر روز بر میزان دارایی‌های خود افزوده و صاحب ثروتی افسانه‌ای گردیده بودند. در این بین رضا پهلوی هم در...
: همچنان که در متن این سند مشاهده می‌شود ارزیابی از وضعیت ایران در آبان‌ماه سال 1357 چقدر از واقعیت‌های روند شکل‌گیری انقلاب اسلامی دور است. آنها در جمع‌بندی خود می‌گویند تغییر رژیم شاه غیر ممکن است، اما سه ماه بعد شاهد پیروزی انقلاب اسلامی بودیم. این سند بار دیگر به همه پژوهشگران تاریخ معاصر ایران این واقعیت را گوشزد می‌کند که در جریان تحولات انقلاب اسلامی نقش مردم، رهبری انقلاب و باورهای...
تاریخ سند: 3 آبان 1357 خیلی محرمانه رادیو بی.بی.سی در تفسیر وقایع ایران از برنامه جام‌جهان‌نمای خود، اعلیحضرت را شاه خونخوار نامیده و اضافه نموده رژیم حاکمه در ایران یک رژیم منفور می‌باشد.
