مقالات
ارتش، پایگاه قدرت داخلی پهلوی را تشکیل می‌داد و روشن بود که قدرت رضا شاه بر بنیانی ضعیف بنا نهاده شده است. در ژوئیه 1926، اندکی پس از رسیدن رضا شاه به تخت شاهنشاهی، مستشار امریکایی امور مالی ایران، آرتور میلیسپو، گزارشی مفصل از فساد در ارتش ایران تهیه و به گروهی منتخب از وزرا ارائه کرد. این گزارش ، تصویری نابسامان از وضعیت ارتش ارائه داده و فرا رسیدن اوضاع وخیمی را هشدار می‌دهد. همان طور که...
کشورمان مردان بزرگی را به جامعه تقدیم کرده است که با زمان اندکی که در اختیار داشته اند توانسته اند منشا خدمات فراوان شوند. میرزا تقی خان امیر کبیرصدر اعظم ناصر الدین شاه از این نمونه مردان است که در 39 ماه (3 سال و دو ماه وبیست وهشت روز) صدارت خود توانست منشا خدمات فراوانی شود. رهبر معظم انقلاب در سخنان چند سال پیش خود فرمودند: «یکی از نامهای دارای افتخار در تاریخ ما ـ به همان اندازه ای که واقعیت دارد...
17 دی هرسال یاد آوراعلام فرمان ممنوعیت حجاب در کشور ماست. در 17 دیماه سال 1314 رضا شاه پهلوی رسما فرمان بی حجابی زنان ایرانی راصادر کرد وبرای مراعات کنندگان حجاب مجازات تعیین نمود. او ، در این روز در جشن فارغ التحصیلی دانشسرای مقدماتی دختران در تهران،که به ابتکار علی اصغر حکمت، وزیر معارف و فراموسونر معروف تشکیل گردیده بود قانون کشف حجاب زنان را به طور آشکار و رسمی اعلام کرد و خود به اتفاق همسر و...
دخالت آمریکایی ها در امور داخلی ایران در دوران پهلوی داستان دراز دامنی است که عمری به اندازه طول مدت حکومت پهلوی در ایران دارد. آنان در زمان های مختلف و برهه های متعدد از شیوه های گوناگون برای تحکیم نفوذ و ادامه حضور خود در ایران بهره برده اند. هر زمان که رژیم با خطری مواجه می شد از آنجایی که منافع آمریکایی ها به خطر می افتاد آنان تکاپوی خود را آغاز می کردند و با نهایت سعی و تلاش با چنگ و دندان رژیم دست...
در فروردین ماه 1347 اداره کل سوم ساواک طی نامه از ریاست ساواک قم می خواهد تا مراقبت بیشتری نسبت به اقدامات آیت الله مصباح یزدی بعمل آورد و نتایج را به مرکز ارسال نماید. در این نامه می نماید که ایشان از جمله روحانیونی می باشد که بر علیه رژیم منحوس پهلوی فعالیت داشته و به نمونه ای از مکاتبات ایشان با حضرت امام خمینیقدس سره می نماید که در سال بعد از نهضت نگارش شده است. در ذیل گزارش ساواک بهمراه...
عصارة خواستها و آمال مشروطه‌خواهان، استقرار حاکمیت قانون بود که می‌بایست جایگزین بی‌قانونی‌ها و مناسبات استبدادی حاکم گردد. بنابراین انقلاب مشروطه در نظر و عمل، بنیادگذار نظم سیاسی – حقوقی جدیدی بود که تعریف نوینی از روابط حقوقی و سیاسی میان اجزای دولت و نهادهای آن در تعامل با ملت و نیز مناسبات مردم با مردم ارائه دهد.تا این زمان مناسبات حقوقی – اگر چیزی شبیه به این مفهوم وجود داشت...
حوزه علمیه قم پس از 15 خرداد، هم به دلیل تعطیلی سنتی در ماههای محرم و صفر و نیز فرارسیدن فصل تابستان، و همچنین سرکوب نهضت که اوج آن با دستگیری امام خمینی و انتقال ایشان به تهران آغاز گشت، در محاق سکوتی تحمیلی بسر می‌برد. منشأ همه خبرها در تهران بود؛ جایی که علمای بزرگ شهرها برای اعتراض به دستگیری امام و شماری از روحانیان گرد آمده بودند. روز سوم تیرماه، وقتی ساواک قم متوجه شد که تلگرامی با امضاء...
ساعت سه و نیم بعداز ظهر سوم شهریور 1320، مجلس شورای ملی به درخواست دولت جلسه فوق‌العاده تشکیل داد و «علی منصور» از آغاز حمله متفقین به خاک ایران به‌رغم اعلام بی‌طرفی کشورمان گزارش داد. علی منصور کسی بود که سال اول جنگ جهانی، روزگاری که رضاشاه احساس کرد باید نشانه‌های بیشتری از وفاداری به انگلیس نشان دهد تا او را از صندلی قدرت کنار نزنند؛ جایگزین متین دفتری شده بود. وابستگی او به...
: سیزدهم دی ماه سالگرد شهادت جانسور سردار انقلاب سپهبد شهید قاسم سلیمانی است . به همین مناسبت در راستای بررسی ابعاد این جنایت تروریستی که به دستور دونالد ترامپ رئیس جمهوری امریکا توسط پهباد های خون آشام در نیمه شب در فرودگاه بغداد انجام گرفت ، سرمقاله فصلنامه مطالعات سیاست خارجی ، تهران شماره 14 را در اینجا باز نشر کردیم . به امید آنکه توانسته باشیم گامی در جهت افشاء ماهیت تروریستی آمریکا...
با ورود ثریا اسفندیاری بختیاری به قصر شاه، سران ایل بختیاری به دربار راه یافتند و به تنی چند از آنان مقاماتی در دربار داده شد. از آن جمله پای سرهنگ دوم بختیار به دربار باز شد. بختیار که نسبت خانوادگی با ثریا همسر شاه داشت ظرف سه سال از 1332 تا 1335 از درجه سرهنگی به درجه سرتیپی و سرلشکری ارتقا یافت. بختیار در پایان سال 1333 چنان مورد توجه و عنایت شاه قرار گرفته بود که وقتی زاهدی در فروردین 1334 زیر بار نرفت...
روز 6 دی 1340 طرح موسوم به «اصلاحات ارضی» در جلسه کابینه دکتر علی امینی به بحث گذارده شد و به تصویب رسید. این طرح در 25 همان ماه پس از انجام اصلاحاتی به امضای شاه نیز رسید و جهت اجرا به دولت ابلاغ گردید.(1) «اصلاحات ارضی» اصطلاحی است که در مورد تغییر روش مالکیت و بهره برداری از زمین‌های کشاورزی به کار می‌رود. یعنی گرفتن زمین از مالکین بزرگ و تقسیم آن بین کشاورزان. طرح «اصلاحات...
صفحات زرین انقلاب اسلامی مالامال از شهادت کسانی است که هر یک با خون خود، جان در کالبد انقلاب دمیدند و نهال آن را در بهمن ۱۳۵۷ بارور ساختند. یکی از چهره‌های فرهنگی جوان کشور که در این راه جانش را در طبق اخلاص نهاد، کامران نجات اللهی استاد برجسته دانشگاه پلی‌تکنیک تهران بود؛ کسی که شهادتش در ۵ دی ماه سال ۱۳۵۷ توانست حرکت جامعه دانشگاهی کشور علیه رژیم پهلوی را در آخرین ماههای منتهی به پیروزی...
آیت‌الله شیخ محمد یزدی، رئیس اسبق قوه قضاییه و رئیس فعلی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در بخشی از کتاب خاطرات خود به خاطره ملاقاتش با مهندس بازرگان و ابراهیم یزدی بعد از ارتحال امام(ره) می‌پردازد که متن این خاطره عینا درج می‌شود: بعد از ارتحال حضرت امام که بنده به ریاست قوّه قضائیّه منصوب شدم، یکبار از سوی مقام معظم رهبری به من پیغام دادند که آقایان بازرگان و یزدی مایلند که با من ملاقات کنند....
از آخرین روز دی 1357 که امام‌خمینی(ره) عزم خود را برای بازگشت به تهران بر زبان جاری کردند، بختیار آخرین نخست‌وزیر شاه سیر سقوط مرحله به مرحله خود را بیشتر از گذشته احساس می‌کرد و این احساس از اظهارات و اقدامات وی و از روند تحولاتی که به سرعت به وقوع می‌پیوست مشهود بود. در همان روز 30 دی بود که چند ساعت پس از اظهارات امام، ارتشبد قره‌باغی از ریاست ستاد ارتش استعفا کرد؛ هر چند بختیار تلاش کرد...
: به مناسبت سالگرد درگذشت استاد سید هادی خسروشاهی مصاحبه ایشان با فصلنامه مطالعات تاریخی درباره حرکت جهانی انقلاب اسلامی نکات مهمی را مطرح کرده است که در اینجا بازنشر می گردد : ******** : این‌گفت‌وگو در زمستان 1384 با حجت الاسلام سید هـادی خسروشاهی صورت گرفت. موضوع اصلی،تأثیرات انقلاب اسلامی در کشورهای مسلمان بود.توقف آقـای خسروشاهی در برخی از این‌کشورها،مـر...
روز دهم بهمن 1304 خورشیدی کتابخانه مجلس شورای ملی رسماً گشایش یافت. این کتابخانه یکی از نهادهای فرهنگی و تاریخی عمده کشور محسوب می شود. قدمت این کتابخانه پس از کتابخانه آستان قدس رضوی از همه کتابخانه های دیگر کشور بیشتر است. تأسیس و شکل گیری این کتابخانه در نهاد قانونگذاری کشور و قبل از ایجاد هرگونه کتابخانه دیگر در سایر نهادها و سازمانهای رسمی، نشان از درجه عمیق توجه نمایندگان ملت به فرهنگ کتاب و...
در ماه مارس 1930، مکس ام. دیکسن ، نماینده آمریکایی «شرکت نفتِ باند و شئر» نیویورک همراه با شخصی به نام حسین مصطفی‌اف (حسن مصطفی بِیگ) با هدف کسب امتیاز نفت در پنج استان شمالی که در حوزه امتیاز شرکت نفت انگلیس و ایران نبود وارد تهران شد. تلاش‌های دیکسن نهایتاً نافرجام ماند، ولی مذاکراتی که با تیمورتاش، فروغی، و دیبا، حسابدار دربار، انجام داد تا حدودی نظام رشوه را در محافل عالی مملکت و نحوه...
دو سال پس از آغاز جنگ جهانی اول و یک سال بعد از ورود قوای روس و عثمانی و انگلیس به خاک ایران، آذوقه و ارزاق در کشور کم شد و اندکی بعد نیز قحطی بزرگی به مدت دو سال کشور را فراگرفت و شمار زیادی از ایرانیان در آن جان باختند. این مقاله با بررسی اسناد برجای مانده از سالهای 1916 تا 1918 درباره این قحطی به توصیف ابعادی از این واقعه مهم تاریخی که تحولات مهم سالهای بعد را پدید آورد، پرداخته است. منابع اصلی مورد استفاده شده در این تحقیق، اسناد وزارت خارجه آمریکا و گزارش روزنامه های آن عصر است؛ البته روزنامه هایی که گزارشهای آن در اسناد آمریکایی درج شده است. همچنین به یادداشتهای روزانه شماری از شاهدان ایرانی که مشاهدات خود را در روزنگاشتهای خود ثبت کردهاند، مراجعه شده است.
بی تردید بررسی نقش رجال سیاسی در آغاز و انجام جنگ های ایران و روس و دیگر حوادث دورۀ قاجار، به معنای نفی عوامل تأثیرگذار و سرنوشت ساز دیگر نیست. به ویژه در جنگ دوم ایران و روسیه، سیاست های توسعه طلبانه رهبران آن کشور و شیطنت های رقیب آن یعنی انگلیس، نباید از نظر دور داشته شود. اما در بحران های این چنین، مردان سیاست پیشه با ایفای نقش های حساس خود در عرصه دیپلماسی و با در نظر گرفتن منافع ملی، نه خواست...
شهید مرتضی مطهری در کتاب «نهضتهای اسلامی در صد ساله اخیر» می‌نویسد: هر انقلابی در صورت بی‌توجهی به آن، ممکن است دچار آفت‌زدگی شود. به گفته وی آفتهائی که انقلابها و نهضتهای اسلامی را همواره تهدید می‌کنند،عبارتند از: 1ـ نفوذ اندیشه‌های بیگانه برای مخدوش ساختن چهره انقلاب که ممکن است از طریق دشمنان و یا دوستان ناآگاه، صورت گیرد. این نفوذ خطری است که کیان انقلاب و اسلام را...
