بازگشت پیروزمند
از آخرین روز دی 1357 که امامخمینی(ره) عزم خود را برای بازگشت به تهران بر زبان جاری کردند، بختیار آخرین نخست‌وزیر شاه سیر سقوط مرحله به مرحله خود را بیشتر از گذشته احساس می‌کرد و این احساس از اظهارات و اقدامات وی و از روند تحولاتی که به سرعت به وقوع می‌پیوست مشهود بود.
در همان روز 30 دی بود که چند ساعت پس از اظهارات امام، ارتشبد قره‌باغی از ریاست ستاد ارتش استعفا کرد؛ هر چند بختیار تلاش کرد مانع رفتن وی شود. روز اول بهمن رئیس شورای سلطنت به فرمان امامخمینی از مقام خود کناره‌گیری کرد و در استعفای خود شورای سلطنت را غیرقانونی خواند. در همین روز امام در مصاحبه‌ای تاکید کردند بختیار خیانتکار است و باید سرنگون شود.
فردای آن روز ـ روز دوم بهمن ـ ژنرال هایزر که برای تحکیم دولت بختیار و واداشتن ارتش به همراهی با وی به ایران آمده بود، در تلگرافی به واشنگتن تصریح کرد«در صورت سقوط بختیار، ارتش برای حفظ یکپارچگی خود و کشور باید با آیت‌‌الله خمینی کنار آید.» سناتور «فرانک چرچ» رئیس کمیته روابط خارجی سنای امریکا نیز به دولت کارتر پیشنهاد کرد دست از حمایت بختیار بردارد زیرا این حمایت مردم ایران را خشمگین‌‌تر ساخته و سقوط دولت را تسریع می‌کند. در همین روز رمزی کلارک وزیر دادگستری پیشین امریکا پس از دیدار با امامخمینی در نوفللوشاتو گفت: «کلید حل مشکل ایران فقط در دست ایشان است.»
روز سوم بهمن امامخمینی تاکید کردند: بالاترین قانون، اراده مردم است و ما با استفاده از همین قانون رژیم موجود را تغییر خواهیم داد. امام فرمودند: «ما موافق تمدن هستیم ولی نه آن چیزی که شاه تبلیغ می‌کرد.» در این روز سید جلال‌الدین تهرانی رئیس مستعفی شورای سلطنت نیز در نوفللوشاتو با امام خمینی ملاقات کرد و بار دیگر بر غیرقانونی بودن این شورا تاکید نمود.
روز چهارم بهمن، بختیار دستور بستن فرودگاه تهران را صادر کرد. این در حالی بود که مردم از سراسر کشور به سوی تهران روان بودند تا در مراسم استقبال از امام شرکت کنند. روز 5 بهمن بختیار از امام خواست برنامه بازگشت را به تاخیر اندازد، اما امام این درخواست را نپذیرفت.
روز 6 بهمن اخبار متعددی از اعلام همبستگی کادر دیپلماتیک سفارتخانه‌های ایران در امریکا، اروپا و آسیا با انقلاب اسلامی به تهران رسید و افسران و همافران در پایگاههای نظامی شهرهای بزرگ، با انقلاب ابراز همبستگی کردند.
روز 7 بهمن بختیار تلویحاً خواستار ملاقات با امامخمینی شد و امام نیز تصریح کردند که وی و دولتش غیرقانونی است و باید استعفا دهد. در همین روز میلیونها نفر از مردم سراسر کشور خواستار بازگشایی فرودگاه شدند.
روز 8 بهمن رژه بزرگی از افراد نیروی هوایی مرکب از افسران و همافران در خیابانهای تهران به حمایت از امامخمینی برگزار شد و روز 9 بهمن بختیار خبر بازگشایی فرودگاه مهرآباد را اعلام کرد ولی گفت: «استعفا نمی‌دهد.» امامخمینی در همین روز از بختیار و دولتش به عنوان «حاشیه» یاد کردند و خطاب به مردم فرمودند: «خائن اصلی را با خفت بیرون کردید، این نتیجه را هم که حاشیه‌‌ای بیش نیست از صحنه خارج کنید.» اخبار روز 10 بهمن حاکی از تظاهرات گسترده در سراسر کشور علیه بختیار بود. فرودگاه نیز به تدریج به محاصره مردم در می‌آمد.
روز 11 بهمن در ساعت 5/3 بعد از نیمه شب، امام به سوی هواپیمایی که قرار بود ایشان را به تهران ببرد، براه افتادند.
صبح روز پنج‌شنبه 12 بهمن 1357، هواپیمای حامل امامخمینی «ایرفرانس» در حالی که صدها خبرنگار و فیلمبردار خارجی ایشان را همراهی می‌کردند در فرودگاه مهرآباد به زمین نشست. کثرت جمعیتی که برای استقبال در خیابانهای فرودگاه تا بهشت زهرا (س) اجتماع کرده بودند در تاریخ ایران بی‌سابقه بود. عده کثیری هم که در مراسم استقبال شرکت نکرده بودند در خانه‌های خود پای تلویزیون نشسته و مراسم را تماشا می‌کردند که ناگهان برنامه قطع شد و سرود شاهنشاهی با تصویر شاه پخش گردید. این جریان که نتیجه درگیری در ایستگاه فرستنده مرکزی تلویزیون بین نظامیان و کارکنان پخش تلویزیون بود جمعیت بیشتری را به خیابانها کشاند.
امامخمینی پس از ایراد سخنان کوتاهی در فرودگاه، که موضع ایشان را در مخالفت با رژیم سلطنتی و بقایای این رژیم روشن می‌ساخت، قسمتی از مسیر را با اتومبیل طی کرده و سپس با هلی‌کوپتری که از طرف نیروی هوایی برای انتقال ایشان به بهشت‌زهرا در نظر گرفته شده بود عازم بهشت‌زهرا شدند. امام در نطق تاریخی خود در بهشت‌زهرا جای هیچگونه مذاکره و آشتی با رژیم سلطنتی و دولت منصوب شاه باقی نگذاشتند. جملاتی از این نطق که عنوان درشت روزنامه‌‌های آن روز را تشکیل می‌داد این بود که «من دولت تعیین می‌کنم. من توی دهن این دولت می‌زنم. من به پشتیبانی این ملت دولت تعیین می‌کنم. دولت غیرقانونی باید برود ...» امامخمینی در همین نطق اساس سلطنت پهلوی را باطل و غیرقانونی اعلام کردند و تاکید نمودند که مجلس مؤسسانی که رضاشاه را به سلطنت برگزید با زور سرنیزه تشکیل شده و غیرقانونی بوده است و به تبع آن سلطنت محمدرضاشاه هم باطل و غیرقانونی است. امامخمینی، در جواب بختیار که گفته بود یک مملکت دو دولت نمی‌تواند داشته باشد اظهار داشتند این حرف صحیح است «لکن دولت غیرقانونی باید برود. تو غیرقانونی هستی. دولتی که ما تعیین می‌کنیم متکی به آرای ملت است. متکی به حکم خداست.» یک قسمت مهم و حساس از سخنان امام خمینی خطاب، به ارتش و فرماندهان ارتش بود. از جمله اینکه «ما می‌خواهیم ارتش مستقل باشد ... ما می‌خواهیم ارتش مطیع مستشاران آمریکایی و اجنبی نباشد. آقای ارتشبد، آقای سرلشگر تو نمی‌خواهی مستقل باشی؟ می‌‌خواهی نوکر باشی؟». امام همچنین از قشرهایی از ارتش که به ملت پیوسته‌اند تشکر کردند و اعلام داشتند که ملت باقیمانده ارتشیان را نیز که به مردم متصل شوند با آغوش باز خواهند پذیرفت.
روز 12 بهمن از نقاط عطف تاریخ انقلاب اسلامی ایران به شمار می‌رود. پیروزی انقلاب و سقوط رژیم شاهنشاهی تنها 10 روز پس از ورود امام صورت پذیرفت.
موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی
نظرات