رضاخان
: مقاله‌ای که در پی می‌آید رابطه متقابل بین اندیشه‌ها و تاریخ خاص ایران در مـقطع برآمدن رضاخان را به قدرت به نمایش می‌گذارد.این مقاله به اندیشه‌های دو تن از روشـنفکران حاشیه‌ای ایران می‌پردازد و نـقش آرای آنـان را در تکوین تحولات دوران‌ساز آن مقطع ارزیابی می‌کند.این مختصر بخشی از طرحی است که به اندیشه‌های روشنفکری ایران معاصر می‌پردازد و...
نهضت مشروطیت ایران با هدف استقرار عدالت در جامعه به وقوع پیوست.در منابع عمومی ایـن دوره به صراحت از رهبری علما در جنبش سخن به میان آمده است؛به گونه‌ای کـه بدون این حمایتها جـنبش بـه نتیجه‌ای دست نمی‌یافت. با این وصف از همان ابتدای وقوع جنبش در کنار حرکت اصیل مردم،جریان دیگری هم دست‌اندرکار بود.این جریان البته به تنها چیزی که نمی‌اندیشید،استقرار...
نامش “محمد تقی” فرزند “حاج محمد باقر تاجر بافقی” و مادرش از سادات بوده است. و در سال ۱۲۹۲ ه.ق در بافق یزد به دنیا آمد. تحصیل داستان زندگی و مجاهدات آن مرحوم را شاگرد با استقامت و وفادارش مرحوم آیت الله شیخ محمد رازی صاحب کتاب کرامات صالحین و … چنین بازگو می‌فرماید: در طول هفده سالی که در نجف اشرف مشغول به تحصیل و کسب کمالات بود، در تمام شب‌های پنجشنبه که دروس...
واقعه عید نوروز 1306 که به رویارویى مستقیم و چهره به چهره شدن بافقى با رضاخان انجامید، حرکت غیرتمندانه و شجاعانه بافقى در مقابل هتک حرمت حرم حضرت معصومه(علیه السلام) توسط زنان و دختران شاه بودحرکتى که به عنوان صفحه اى در کتاب پر افتخار رویارویى عالمان دین در مقابل منکر و مستبدان زمان براى همیشه ماندگار شد و هنوز تاریخ نگاران و تحلیل گران از آن به عنوان نقطه عطفى در تاریخ حوزه ها و ایران یاد مى...
نقل کرده اند که امام خمینی رحمه الله در درس اخلاق خود که روزهای چهارشنبه و پنج شنبه در مدرسه فیضیه تشکیل می شد، هر گاه می خواست مردی مجاهد و یک مؤمن حقیقی و انسان نمونه و پرهیزکار را معرفی کند، مرحوم بافقی را مثال می زد و می فرمود: «هر کس بخواهد در این عصر مؤمنی را زیارت و دیدار کند که شیاطین تسلیم او می شوند و به دست او ایمان می آورند، مجاهد بافقی را ببیند». ارادت شیخ به خاندان وحی مرحوم...
آنچه می‌خوانید،قطعه‌ای از خاطرات خالصی‌زاده است کـه متن کامل آن توسط بنیاد آیت اللّه خالصی‌زاده در اختیار فصلنامه مطالعات تاریخی قرار گرفته اسـت.متن به زبان عـربی و بـرگردان فارسی آن در ایران منتشر نشده است.برای این شماره از فصلنامه موضوع جمهوری‌خواهی رضا خان انتخاب و ترجمه شده،که مرحوم خالصی از نزدیک شاهد آن و از مخالفان مؤثر این ماجرا...
شیخ محمدتقی بافقی از علمای مبارز ایران در قرن چهاردهم هجری که فرزند بازرگانی به نام حاج محمدباقر بود، در 1292ق در شهر کوچک بافق به دنیا آمد. تحصیلات دینی خود را در چهارده سالگی در یزد آغاز کرد. چهارده سال بعد عازم نجف شد و تحصیلات خود را در فقه و اصول نزد استادانی چون آخوند ملا محمدکاظم خراسانی و سید محمدکاظم یزدی تکمیل کرد و نزد محدث بزرگ، حاج میرزا حسین نوری، حدیث خواند. پس از هفده سال اقامت در نجف، به...
مبارز بی باک حاج شیخ محمدتقی بافقی، عالمی با تقوا و اهل عمل، و مبارزی دلیر و پرتلاش بود. اندیشه و همت بلند این مرد بی باک، وی را در میان دیگر هم عصرانش برجسته و متمایز ساخت، شهامت و پردلی اش را زبانزد خاص و عام گردانید و از او نامی نیک به یاد گار گذاشت. مبارزه علنی او با سیاست های ضد اسلامی رضاخان و مفاسد و کج روی های اجتماعی آن دوران، نمونه هایی شگرف از بی باکی، قوت نفس و عمق اندیشه و ایمان این مرد...
حاج شیخ محمّد تقی بافقی در امر به معروف و نهی از منکر بسیار جدّی و با صلابت و مقاوم بود. روز جمعه 27 رمضان 1346 قمری مطابق 1306 شمسی، ساعاتی پیش از تحویل سال 1307 شمسی، زوّار بسیاری از نقاط مختلف، طبق معمول هر ساله به سوی شهر قم روی آورده بودند تا هنگام تحویل سال در کنار مرقد مطهّر کریمه اهل بیت عصمت حضرت معصومه ـ علیها السلام ـ باشند. و به قدری جمعیت و ازدحام در صحن و حرم و رواق ها بود که جای سوزن...
آیت الله حاج شیخ محمدتقی بافقی یزدی در شهر بافق به دنیا آمد. در 28 سالگی عازم نجف شد و تحصیلات خود را در فقه و اصول نزد استادانی چون آخوند ملا محمدکاظم خراسانی و سید محمدکاظم یزدی تکمیل کرد و نزد محدث بزرگ، حاج میرزا حسین نوری، حدیث خواند. پس از هفده سال اقامت در نجف، به کربلا رفت و نزد حاج سید احمد موسوی کربلایی به تحصیل و تهذیب اخلاق پرداخت. سپس در 1336ق یا 1337ق به ایران بازگشت و در قم، در محله باغ...
با به سلطنت رسیدن رضاشاه در تاریخ ۲۱ آذر ۱۳۰۴ توسط مجلس مؤسسان فصل نوینی در روابط بین دولت ایران و شرکت نفت انگلیس و ایران به وجود آمد و از سال ۱۳۰۵ مذاکرات طرفین برای حل اختلافات و در واقع برای تجدیدنظر در امتیاز دارسی شروع شد. البته نارضایتی دولت ایران از شرکت نفت به سالهای جنگ جهانی اول برمیگشت و مختص به دوره رضاشاه نبود. در طی سالهای ۱۳۰۵ تا ۱۳۰۸ه ش تیمورتاش، وزیر دربار به عنوان نمایندة...
کودتای ١٢٩٩ از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران محسوب میشود. این کودتا زمینه صعود تدریجی رضاخان سردارسپه به مراتب بالای قدرت و سرانجام اضمحلال سلسله ١٤٠ ساله قاجار را فراهم کرد. رضاخان در ابتدای امر فقط مرد نظامی کودتا بود. در پیمایش اولین گامها در راه قدرت به «ریاست دیویزیون قزاق» و لقب «سردارسپهی» از سوی احمدشاه مفتخر شد. اما چیزی نگذشت که عذر ماژور مسعودخان کیهان، وزیر جنگ، خواسته...
گفتمان ملت سازی در قرن نوزدهم، گفتمان مسلط عرصۀ سیاسی بود. یکی از مهمترین مسائل آن دوران این بود که کدام جمعیت خصوصیات ملت را دارد و میتواند در قالب ملیتی خاص هویت یابد. ویژگیهای مختلفی برای تشکیل ملت عرضه میشد. هدف این گفتمان در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی، ادغام اقوام و زبانهای گوناگون در یکدیگر به منظور ایجاد سازه های سیاسی قویتر بود. در ایران زمان رضاشاه (۱۳۰۴-۱۳۲۰) اقداماتی در...
پیش درآمد به منظور شناخت دقیق زندگی و زمانه رضا خان براساس اسناد موجود تاریخی از دوران قبل از کودتای سوم اسفند 1299 تا شهریور 1320 بویژه برای نسل جدید، به حضور سندشناس تاریخ معاصر ایران استاد قاسم تبریزی رسیدیم. ماحصل این گفت‌وشنود خدمت شما عزیزان در دو قسمت تقدیم میشود. آنچه برای ما در این مصاحبه درس‌آموز بود تعهد استاد تبریزی به رعایت انصاف در بررسی اسناد تاریخی حتی درباره رضاخان...
سیاستهای فرهنگی رضاشاه ساختار سیاسی- نظامی رژیم پهلوی اول، بر محورهای دیکتاتوری، ناسیونالیسم و غرب‌گرایی قرار گرفته بود. با روی کار آمدن رضاشاه، تغییر چهره فرهنگی جامعه با توسل به زور در دستور کار قرار گرفت. حکومت رضاشاه سیاستهای فرهنگی را حول چند محور اصلی تدوین کرد و برنامههایی برای نهادینه کردن سیاستهای فرهنگی طراحی نمود. البته در بیشتر موارد، محورها و برنامههای فرهنگی حالت همپوشانی...
مجاهد نستوه و شهید والامقام فریضه امر به معروف و نهی از منکر ، حضرت آیه الله حاج شیخ محمد تقی بافقی (ره) مؤسس فکری حوزه علمیه قم ، هم اوست که حضرت آیه الله حائری یزدی (ره) را به بنا کردن حوزه علمیه قم تشویق و ترغیب نموده و از معظم له بعنوان یکی از یاران صدیق اقا امام زمان (عج) می توان نام برد و ما ذیلا از قول بزرگان گوشه ای از زندگی سراسر نور و معرفت ایشان را تقدیم می کنیم . ولادت و...
با شروع قیام حاج آقا نوراللّه خود را به قم رساندم . وقتى که پهلوى اعلان منع امر به معروف و نهى از منکر نمود و خواست وضع را در ایران تغییر بدهد، حاج‌آقا نوراللّه مشهور به شهر قم آمدند، که با مرحوم حاج شیخ عبدالکریم یزدى مشورت کنند تا اخطار براى پادشاه بدهند که دست از بى‌دینى بردارد و اگر قبول نکند با او جهاد کنند. وقتى حاج‌آقا نوراللّه اصفهانى به قم آمد، علما و طلبه‌ها از هر طرف...
: در جریان نگارش کتاب علما و رژیم رضا شاه در بخش مربوط به علمای خراسان و حادثة قیام گوهرشاد، به برخی تناقض‌ها در منابع برخوردم و درصدد بودم که موضوع را روشن کنم. در یکی از روزهای مهر ماه 1376 پس از جست‌وجوی فراوان، نشانی محل سکونت مرحوم بهلول را پیدا کرده، به اتفاق یکی از دوستان با او مصاحبه‌ای انجام دادم. توضیح اینکه مرحوم حجة‌‌الاسلام و المسلمین علی دوانی در چاپ اول کتاب نهضت...
پیشینه جـمهوری‌خواهی در ایران شکستهای تاریخی حکومت قاجار از دولتهای اروپایی(روسیه و انگلستان)در نیمه اول سده نوزدهم مـیلادی،ضعف و ناتوانی مدنیت کـهن ایـرانی،بویژه فرسودگی نظام سیاسی و اجتماعی آن را بر اقلیتی از ایرانیان آگاه و هوشمند آشکار ساخت.این گروه که برتری قدرت سیاسی،اقتصادی،نظامی و فرهنگی غرب،آنان را مبهوت خود کرده بود،در پی درک راز و رمز این برتری و اسـباب و...
امروزه، رویکرد غالب محققان حوزه تاریخ معاصر ایران درباره علل شکست انقلاب مشروطیت و تأسیس حکومت دیکتاتوری پهلوی اول، بر این تحلیل استوار است که به دنبال عدم تحقق آرمانهای مشروطه و گسترش هرج و مرج داخلی و دخالتهای خارجی، بسیاری از روشنفکران که تا آن زمان از دموکراسی و آزادی حمایت میکردند، نظر خویش را متوجه تشکیل حکومت مقتدر مرکزی، ولو از نوع استبدادی آن، نمودند. بر اساس نظر فوق، آن دسته...
