حسن پاکروان
پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، تحولات گسترده و عمیقی را در مـنطقه خـاورمیانه به همراه داشت. از جمله پیامدها و ویژگیهای انقلاب اسلامی آن بود که منافع قدرتهای استکباری و به‌ویژه آمریکا را مورد تهدید قرار داد از همین رو، حرکتها و توطئه‌های گوناگونی، با هدف از مـیان بردن یـا به انحراف‌کشیدن انقلاب طراحی شد، که این تحرکات با رهبری امام خمینی(ره) و...
در 17 تیر 1316 پیمان سعد آباد میان ایران، ترکیه، عراق و افغانستان به امضا رسید.تاکنون نویسندگان بسیاری این پیمان را از زوایای مختلف بررسی کرده اند؛ گروهی بر مؤلفه های خُردی چون افراد تصمیم گیرنده تمرکز کرده-اند و عده‌ای نیز سطح تحلیل کلان را برای بررسی این موضوع مناسب دانسته‌اند؛اما در این نوشتار ما برآنیم تا ضمن بررسی پیمان سعد آباد بارویکردی تلفیقی، عوامل زمینه ساز...
گفتار اول: حاکمیت تاریخی ایران الف- حاکمیت و عوامل مؤثر بر آن بحرین در درازای تاریخ جزیی از خاک ایران و یکی از مهمترین ایالات ایران بود.1 حاکمیت ایران بر بحرین سالهای متمادی اعمال می‌شد و پس از روی کار آمدن خاندان مهاجر و غیر بحرینی آل خلیفه در این سرزمین در سال 1783 (1198 قمری) نیز با ابراز اطاعت آل خلیفه از دولت ایران، حاکمیت ایران بر بحرین تداوم پیدا کرد و این وضعیت تا دخالت مستقیم انگلیسها...
مسئله نفت رابطه سیاسی ایران و انگلستان در مهرماه ۱۳۳۱ به دستور دکتر محمد مصدق، نخستوزیر وقت بعد از ۱۵۰ سال قطع شد و سفارتخانه آن کشور در تهران تعطیل گردید. این یک حادثه و اتفاق ساده نبود و نشان از نفرت ملت ایران از اقدامات بریتانیا در بیش از یک قرن اعمال نفوذ در امور کشورمان داشت. در دهه ۱۳۲۰ آنچه بیش از هر چیز دیگر روابط دو کشور را تحت تأثیر قرار داد، مسئله نفت بود. در واقع تصمیمات یکجانبه شرکت نفت...
مطلب حاضر فصل چهارم از کتاب"The Bridge to Victory and A Land of Famine" است که با عنوان «پل پیروزی و سرزمین قحطی» در دست ترجمه می‌باشد. این کتاب به بررسی نقش ایران در پیروزی متفقین بر ارتش آلمان نازی می‌پردازد. همچنین موضوع بروز قحطی و گرسنگی در میان مردم ایران در نتیجه غارت منابع کشاورزی و مصادره ابزارآلات تولید مردم توسط اشغاگران انگلیسی و روسی در بعد از شهریور 1320 با اتکاء به اسناد بدست...
سند پیش رو بخوبی نمونه‌هایی از سانسور را که توسط ساواک به روزنامه های دوران حکومت محمدرضا شاه تحمیل می‌شد ، به پژوهشگران تاریخ معاصر ارائه می‌دهد. جالب اینکه سطح و گستره این سانسور حتی دامنه مصاحبه شاه با مطبوعات خارجی را هم در بر می گرفته است تاریخ سند: 7 تیر 1355 متن سند: از: 302 به: عرض میرسد شخصی بنام آقاخانی تلفنی با نامبرده فوق در باشگاه تاج تماس حاصل و پس از احوالپرسی اظهار داشت...
نامه سفیر انگلیس در تهران به احمد قوام نخست وزیر راجع به عدم همکاری ملاکین در تحویل گندم به ارتش متفقین در 1321/7/7
در روز ۲۹ آذر ۱۳۳۲ دکتر مصدق پیشنهاد عفو ملوکانه را، قاطعانه نپذیرفت. ریاست دادگاه نظامی: به فرموده ،به‌پاس خدمات آقای دکتر محمد مصدق در سال اول نخست وزیری خود در امر ملی شدن صنعت نفت که خواسته عموم ملت ایران است و مورد تایید و پشتیبانی ذات ملوکانه بوده و می باشد، آنچه نسبت به معظم له گذشته است، صرفنظر فرموده اند. وزیر دربار- حسین علا رئیس دادگاه پس از قرائت مرقومه وزارت دربار...
«أَلَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِأَصْحَابِ الْفِیلِ...» «...بی‌اختیار آیه کریمه قرآن به یاد انسان می‌افتد:«أَلَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِأَصْحَابِ الْفِیلِ»...در دو طرف جاده یزد و طبس لاشه‌های هواپیماها و هلیکوپترها، آن پیل‌های پولادین را می‌بینی که تلی از خاکستر شده‌اند. اجساد مردگانی در زیر آن تل خاکستر بوده است و شاید حالا هم باشد. اینها به قصد تجاوز و شبیخون آمده...
در جریان جنگ اول جهانی، ایران بیطرف به اندازه یک کشور در حال جنگ خسارت و خرابی تحمل کرد. ضایعه‌ای که نتیجه مستقیم هجوم نیروهای بیگانه به کشورمان بود. علاوه بر خسارات و خرابیها، قحطی گسترده و گرسنگی و شیوع مرگبار انواع بیماریها، ره‌آورد دیگر حضور بیگانگان در داخل ایران بود. اخبار و گزارشهای مربوط به این قحطی در روزنامه‌های آن زمان و کتابهای تاریخی که به حوادث آن دوره پرداخته‌اند و خاطرات...
همه پرسی در مورد تعیین نوع حکومت آینده ایران تنها 47 روز بعد پیروزی انقلاب اسلامی در روزهای دهم و یازدهم فروردین ماه 1358 برگزار شد. شرکت قاطع و همه جانبه مردم در این همه پرسی، اراده جمعی ملت ایران را به جهانیان نمایش داد.بر اساس اعلام رسمی وزارت کشور 98 و دو دهم درصد شرکت کنندگان در همه پرسی به برقراری نظام جمهوری اسلامی در ایران رای دادند. تصاویر خودگویای شور و شوق وصف ناپذیر مردم برای انداختن رای شان...
درآمد: همه پرسی در مورد تعیین نوع حکومت آینده ایران تنها 47 روز بعد پیروزی انقلاب اسلامی در روزهای دهم و یازدهم فروردین ماه 1358 برگزار شد. در نهایت در روز دوازدهم فروردین ماه نتایج این همه پرسی که با شرکت قاطع مردم برگزار شد ، نود و هشت و دو دهم درصد شرکت کنندگان در همه پرسی به برقراری نظام جمهوری اسلامی در ایران رای دادند. یکی از مهمترین ویژگیهای حکومتهای مـردم‌سالار،...
پیمان سعدآباد که معروف به پیمان تجزیه ارتفاعات آرارات، اروندرود و بخش‌هایی از شرق کشور است، بدون هیچ‌گونه اعتراض و مخالفتی ۲۵ اسفند ۱۳۱۷ در مجلس یازدهم شورای ملی و در دوران پهلوی اول به تصویب رسید. پیمان سعدآباد پس از اینکه در تیر ماه سال 1316 به امضای وزرای خارجه دولتهای ایران، عراق، افغانستان و ترکیه رسید، در روز 25 اسفند همان سال در مجلس شورای ملی به تصویب نمایندگان آن مجلس رسید. در صورت...
: در خصوص ماهیت رژیم پهلوی اول بحثهای فراوانی مطرح شده است. برخی او را دیکتاتور دانسته‌اند و برخی دیگر مستبدی که با ظاهری مدرن و نظام بوروکراتیک، چهره استبداد سنتی را در ایران به روز کرده است. شواهد اما گویای این است که رضاشاه در دوران سلطنت 16 ساله‌اش نه در شأن یک دیکتاتور بلکه در قالب مستبدی تمام‌عیار حکومت کرد. در خصوص ماهیت رژیم پهلوی اول بحثهای فراوانی مطرح شده است. برخی او را...
روز 15 بهمن 1327 محمدرضا پهلوی در مقابل دانشکده حقوق، هدف گلوله قرار گرفت. دلایل ترور شاه را به چند دسته می‌توان تقسیم کرد: تغییر قانون اساسی و افزایش اختیارات قانونی شاه شاه در روز 27 تیر1327 سفری شش هفته‌ای به اروپا داشت که دو هفته از این مدت را در انگلستان سپری کرد. مهمترین انگیزۀ شاه از مسافرت لندن، جلب موافقت مقامات انگلیسی با افزایش «اختیارات قانونی» او بود که تلاش می‌کرد با تجدید...
اگرچه دولت انگلستان به خاطر سیاستهای اروپایی خود در رویارویی با اتحاد مثلث و کوتاه کردن دست روسیه تزاری از اعمال نفوذ در دربار ایران، از جنبش مشروطیت حمایت کرده بود، ولی بی کفایتی و فساد دولتهای مشروطه و به خصوص شکست قرارداد 1919 مشهور به قرارداد وثوق الدوله موجب گردید که انگلیسها از استقرار دمکراسی در ایران به کلی مأیوس شوند و در جستجوی دیکتاتوری نظامی، مقتدر و ضد کمونیست برآیند که...
پرداخت وام یک میلیارد و دویست میلیون دلاری درچند قسط توسط رژیم پهلوی به انگلیس برای بهبود سیستم آبی رسانی و دفع فاضلاب لندن. این در شرایطی بود که در آن سالها فقط چهاردرصد روستاهای ایران به برق و تنها یک درصد روستاها به لوله کشی آب آشامیدنی دسترسی داشتند. ایران پیش از انقلاب اسلامی، در سال ۱۳۵۰ قرارداد خرید هزار و ۵۰۰ دستگاه تانک چیفتن و خودروی زرهی را با بریتانیا بست، اما این تانک‌ها هرگز...
نامه هایی دردعوت از دیکتاتور [محمدرضاشاه] برای پذیرش حقوق سیاسی مردم ۱۳۵۶ ـ ۱۳۵۳ حکومت های دیکتاتوری معمولاً با طیفی از مخالفان روبرویند؛ مخالفانی که از نظر آراء و عقاید، هدف ها و برنامۀ درازمدت، و شیوۀ مبارزه کم و بیش با یکدیگر تفاوت و اختلاف دارند و عامل اتحاد آنها عمدتاً مخالفت با دیکتاتور و ادامۀ حکومت اوست. در میان مخالفان، عده ای تلاش می‌کنند با ترغیب و قانع کردن دیکتاتور به اجرای...
شکست طرح آشتی ملی و رسوایی این حربه، تردید و اختلاف درونی سران در بکارگیری سیاست سرکوب در نزد رژیم، به بن‌بست رسیدن خط سازش و انفعال ملی گرایان در برابر مردم پیرو امام خمینی (ره)، فلج شدن اقتصاد فاسد رژیم ، انقلاب درونی در نیروهای نظامی و فرار سربازها و درجه داران و چندین مورد دیگر، از جمله پیامدهای این جنایت بودند قطعا تمام ایرانیان بارها و بارها تصاویر خروج شاه را که عمدتا در 26 دی ماه و دهه فجر هر...
