کاپیتولاسیون
روزنامه اطلاعات؛ ۳ خرداد ۱۳۲۷: این خطابه از طرف آیت الله حاج سید ابوالقاسم کاشانی به مناسبت وقایع فلسطین تهیه و در روز جمعه[31 اردیبهشت] ساعت چهارونیم بعد از ظهر در [اجتماع] مسجد سلطانی قرائت گردید: بسم الله الرحمن الرحیم والصلوة والسلام علی خیر خلقه و اشرف انبیائه محمد و آله الطاهرین السلام علیکم و رحمت الله و برکاته اعوذ بالله من الشیطان الرجیم «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا...
: شهید حاج مهدی عراقی پس از هجرت امام خمینی به پاریس، با توجه به رابطه دیرینه خود با امام، از جمله افرادی بود که به پاریس آمد. وجود ایشان در این شهر فرصت مغتنمی بود برای اعضای انجمن اسلامی دانشجویان پاریس که از ایشان دعوت به عمل آورند تا با نقل خاطرات خود، به بازگوئی بخشی از تاریخ مبارزات سیاسی مردم ایران بپردازد. ایشان هم با علاقه تمام به این خواسته نظر مساعد نشان دادند. با توجه به این توافق،...
وقتی در ساعت هشت صبح روز چهارشنبه 13 آبان سال 1343 امام خمینی(ره) با یک فروند هواپیماى سی 130 هرکولس آمریکایى از فرودگاه مهرآباد تهران، به مقصد ترکیه تبعید می‌شدند،سرهنگ امیر افضلى رئیس بخش امور اجتماعى ساواک که امام را همراهى مى‌کرد درگزارشهاى ارسالی خود، اظهار نظری را از قول امام نقل کرده که در تاریخ ماندگار شده است. امام در هواپیما فرمودند: «من به جرم دفاع از حیثیت ارتش و استقلال وطنم تبعید...
در یک تعریف ساده، می‌توان کاپیتولاسیون را مصونیت قضایی برای تبعه کشوری دانست که در یک کشور دیگر مرتکب جرم شده است. این حق معمولاً از سوی کشورهای استعمارگر بر کشورهای مستعمره تحمیل می‌شد و معمولاً با مخالفتهای زیادی نیز همراه بوده است. ایران برای نخستین‌بار در زمان حکومت فتحعلی‌شاه قاجار و در پی انعقاد قرارداد ترکمنچای، این حق را به روسیه داد. از آن زمان تا تاریخ 23 اردیبهشت سال 1358،...
: روزی که حسنعلی منصور، نخست وزیر بعد از اسدالله عَلَم، برای دفاع از لایحه کاپیتولاسیون، که دولت قبل از وی به مجلس فرستاده بود،به جلسه علنی مجلس بیست ویکم یعنی مجلس آکنده از نمایندگان سفارشی و برآمده از انقلاب سفید شاه، رفت، آنچه بیش از خود لایحه شگفتی ساز شد، مخالفت تنی چند از نمایندگان مجلس شورا با لایحه بود که چندبار مجلس را به تشنج و کار را به تهدید نمایندگان از سوی رئیس دولت کشاند. و...
روز 21 مهر 1343 لایحه اجازه استفاده مستشاران نظامی آمریکا در ایران از مصونیتها و معافیتهای تصریح شده در قرارداد وین - مصوب سوم مرداد مجلس سنا - در مجلس شورای ملی نیز به تصویب رسید. مقاله حاضر به کالبدشکافی کاپیتولاسیون پرداخته است. واژۀ «کاپیتولاسیون» از زبان ایتالیایی و یا لاتین گرفته شده؛ ریشۀ ایتالیایی آن «کاپیتولاتزیونه»، (Capitolazione) و ریشۀ لاتین آن «کاپیتولاره»، (Capitulare)...
: «حجت الاسلام دکتر احمداحمدی عضو شورایعالی انقلاب فرهنگی جمعه شب هجدهم خرداد 1397 در بیمارستان امام خمینی (ره) درگذشت. وی از سال 1360 به عنوان عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت داشت و بنیان‌گذار سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) بود و حدود 33 سال مدیریت این سازمان را بر عهده داشت. همچنین از مؤسسان دانشگاه تربیت مدرس و در هفتمین دوره مجلس شورای اسلامی، نماینده...
تلاش دولتمردان ایرانی برای گشودن پای نیروی سومی در مقابل فزون خواهیهای روس و انگلیس از همان ابتدای شکل گیری دولت قاجار با ورود فرانسویها به ایران آغاز شد. شکست ناپلئون بناپارت، از تضادهای قدرتهای خارجی در صحنه سیاست داخلی و خارجی ایران را برای مدتی در محاق فرو برد. اما نخستین کوششهای دگرباره این اندیشه در عهد ناصری اوج گرفت و آن باز کردن پای آمریکاییها به ایران بود. اولین گروه اعزامی...
در دوران نخست‌وزیری «حسنعلی منصور» قانونی به مجلس شورای ملی برده شد که قرار بود براساس آن مستشاران آمریکا که در ایران خدمت می‌کردند از مزایای کنوانسیون وین برخوردار شوند. کنوانسیون وین که در 1961 میلادی در شهر وین به‌تصویب رسید و امروزه مورد توافق تقریباً تمامی کشورهای جهان است برای سفیران و مأموران کنسولی کشورهای خارجی مصونیت‌هایی را قائل می‌شود اما براساس لایحه‌ای که...
آیت‌الله مسعودی خمینی می‌گوید: «در ماجرای کاپیتولاسیون ما خدمت حضرت امام بودیم. یک روز صبح زود مشاهده کردیم که جمعیت زیادی در کنار منزل امام اجتماع کرده یا در حال رفت و آمد به منزل هستند. او روحانیون بسیاری هم وارد منزل می‌شدند و ما از مجموع حال و هوا احساس کردیم که حضرت امام قصد سخنرانی دارند. برای ترسیم موقعیت مجلس باید عرض کنم که وقتی وارد منزل حضرت امام در یخچال‌قاضی می‌شویم، در سمت...
: وقتی در تاریخ معاصر ایران بررسی کنیم شاید کتر سخنرانی پیدا کنیم که مانند سخنرانی تاریخی امام خمینی در چهارم آبان 1343 اینچنین تاریخ ساز شده باشد . درواقع در پی تصویب لایحه کاپیتولاسیون در مهر ماه 1343 که دربرگیرنده اعطای مصونیت سیاسی به اتباع آمریکایی در ایران بود، امام خمینی در تاریخ چهارم آبان ماه 1343 سخنرانی شدید اللحنی را علیه تصویب کاپیتولاسیون در مجلس ، ایراد کردند که منجر به...
زیرنویس سند اول: مجوز برقراری کاپیتولاسیون در اینجا دو سند دیگر از اسناد مربوط به اجرای کاپیتولاسیون در ایران تقدیم می شود. نخستین سند مربوط به ابلاغ وزارت امورخارجه ایران درباره اجرای قانون کاپیتولاسیون در ایران است. و دومین سند گزارش ساواک راجع به مخالفت مردم با این مصوبه مجلس سنا و شورای ملی و در خواست اداره سوم ساواک برای توجی افکار عمومی در این زمینه است . جالب آنکه ساواک پیشنهاد می...
در پی مخالفت امام خمینی با لایحه کاپیتولاسیون، ایشان در نیمه‌شب 13 آبان 1343 به ترکیه تبعید شد. به چرایی موضع‌گیری امام خمینی، پیامدهای آن و همچنین تبعید ایشان پرداخته شده است، اما پرسشی مهم پیرامون تبعید امام باقی مانده است: چرا حکومت پهلوی به مجازات امام اقدام نکرد؟ هنگامی‌که رژیم تصمیم قطعی مبنی بر تبعید ایشان گرفت، چرا امام را در داخل کشور تبعید نکرد و ایشان به خارج از کشور تبعید...
: به دنبال افشاگری امام خمینی،اقدام ننگینی که رژیم در صدد مخفی نگه داشتن آن بود،آشکار شد و موجی از انتقاد را علیه رژیم به راه انداخت. شاه به منصور دستور داد تا به‌توجیه لایحه بپردازد و آن را عملی عادی و بی‌اهمیت جلوه بدهد. منصور مصلحت را درآن دید تا به مجلس سنا بیاید. وی‌روز...
می توان بررسی دخالت های امریکا در ایران را از دهه بیست شمسی شروع کرد. با عقب‌نشینی انگلستان در جنگ جهانی دوم و افزایش توازن قوا به نفع امریکا، دولت امریکا فعالیتهای سیاسی خود در ایران را آغاز کرد. احزاب و گروهها را جذب خود کرد و به نفوذ در کشورها پرداخت. در این دوره قدرت مردم در برابر استعمار و استبداد قد علم کرد. موقعیت حساسی در مملکت پیش آمد. منافع غرب به کلی به خطر افتاد. بار دیگر اتحاد انگلیس و...
حجتالاسلام والمسلمین ابوترابی‌فرد در مراسم رونمایی از دانشنامه آزادگان گفت: این اثر ماندگار که توانایی نمایندگی ادبیات پایداری را در نهادهای علمی و دانشگاه‌ها دارد، می‌تواند به عنوان یک مرجع برای انتقال دستاوردهای دفاع مقدس به فرزندان این مرز و بوم مورد مراجعه قرار گیرد. دانشنامه آزادگان قابلیت نمایندگی ادبیات پایداری را در نهادهای علمی کشور داراست مراسم رونمایی از کتاب...
برخلاف برخی از تصورات که آغاز مبارزات امام خمینی را دهه 1340 می‌دانند، فعالیتهای اعتراضی ایشان از دهه 1320 آغاز گردید؛ هرچند شکل مبارزات امام در این دهه متفاوت از مبارزاتش در دهه 1340 و بعد از آن بود مخالفت با حکومت محمدرضا پهلوی، از همان زمان تأسیس پهلوی دوم در قالب افراد و گروه‌های مختلف سیاسی آغاز شد، اما بدون شک در میان این افراد و گروهها، مبارزات سیاسی امام خمینی از عمق و قدرت تأثیربخشی...
در قرن بیستم و بعد از شکل‌گیری موج استقلال‌طلبی در جهان و در تمام کشورهای آسیایی و آفریقایی امتیاز کاپیتولاسیون، که در اصل به معنای فروش استقلال کشور به بیگانگان بود، در بسیاری از کشورها لغو شد، اما در ایران رژیم پهلوی به‌رغم ادعاهای ملی‌گرایانه‌اش، این امتیاز را در دهه 1340 برای دریافت کمک‌های مالی به آمریکاییها واگذار کرد. با توجه به اهمیت این موضوع مصاحبه‌ای با ویلیام...
سید محمدکاظم قریشی که از طرفداران سرسخت خمینی است در روز 43/11/05 مصادف با 21 ماه مبارک رمضان روی منبر برخلاف مصالح کشور و اعتراض به قوانین مجلس شورای ملی (مصونیت مستشاران امریکایی) به ایراد سخنرانیهای تحریک آمیز مبادرت و مردم را به دعای به خمینی وادار نموده است. این بخشی از گزارش ساواک استان مرکزی است که برای رئیس ساواک کل کشور تهیه و با «محرز دانستن» وقوع جرم که از آن به «اقدام بر علیه...
لغو کاپیتولاسیون ۲ سال پیش از کودتای رضا خان روی داد رئیس‌الوزرای ایران، نجف قلی‌خان صمصام السلطنه که مرد ملی وطن دوستی بود، با موقع شناسی بر اساس اعلامیه لنین در سال ۱۲۹۷ شمسی، دو سال قبل از کودتای رضاخان قرارداد ترکمنچای و تمامی امتیازات ناشی از آن از جمله کاپیتولاسیون را ملغی اعلام کرد، یعنی کاپیتولاسیون را در واقع، نجف‌قلی خان بختیاری لغو کرد نه رضاشاه پهلوی! روز‌هایی که بر ما...
