سنتو
اشاره
«سازمان پیمان مرکزی» موسوم به «سنتو» نام اختصاری مجموعه‌ای است که که در ابتدا در اسفند ۱۳۳۳ به صورت معاهده‌ای میان عراق و ترکیه در بغداد به امضا رسید و به «پیمان بغداد» مشهور شد. اما با وقوع کودتای کمونیستی عبدالکریم قاسم در عراق در تیر ۱۳۳۷ و خروج آن کشور از پیمان، مقر این سازمان در اسفند همان سال به ترکیه منتقل شد و از این پس به نام «سنتو» مشهور گردید. سنتو زنجیره‌ای از هم‌پیمانان آمریکا بود که به صورت دیواری در آسیا و در برابر کمونیسم کشیده شده بود و کشورهای ترکیه، عراق، ایران و پاکستان عضو آن بودند و انگلیس و آمریکا نیز به صورت اعضای ناظر در جلسات آن حضور داشتند و کارگردانی آن را بر عهده گرفته بودند. ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۰ اسفند ۱۳۵۷ با خروج از این پیمان عملاً زمینه‌ساز انحلال آن گردید.
«گذرستان» حاضر، زیر و بم پیمان «سنتو» را کالبدشکافی کرده است.
«سنتو» نام اختصاری «سازمان پیمان مرکزی» است. این تشکل حلقه تکمیلی پیمانی بود که 4 سال پیش از آن در بغداد به امضا رسید و به «پیمان بغداد» مشهور شد. پیمان بغداد نیز معاهده‌ای بود که در پنجم اسفند 13۳۳ میان وزیران امور خارجه دو کشورعراق و ترکیه تحت عنوان «پیمان همکاری‌های متقابل» در بغداد به امضا رسید. این پیمان که ماهیت دفاعی و امنیتی داشت، مانند پیمان «سیتو» منعقده میان 8 کشور آسیای جنوب شرقی...
: در نتیجه سیاست جدید آمریکا در آغاز دوره جنگ سرد، پیمانهای ورشو در اروپای شرقی و سیتو در جنوب شرقی آسیا ایجاد شد. ترکیه عضو ناتو و پاکستان عضو سیتو بود. بنابراین خلایی در این میان حس می‌شد و همین امر بود که پیمان بغداد را به وجود آورد که بعدها مرکز آن به ترکیه منتقل شد و پیمان سنتو نام گرفت. پس از جنگ جهانی دوم در وضعیت استراتژی دولتهای بزرگ دگرگونی ژرفی به وجود آمد. با آغاز دوران جنگ سرد،...
اواخر مهرماه 1341 دومین کنفرانس مبارزه با مواد مخدر درچهارچوب پیمان سنتو در آنکارا تشکیل شد و کارگردانی کنفرانس با دولت آمریکا بود. نمایندگان دولتهای ایران،پاکستان و ترکیه بعنوان اعضاء اصلی پیمان و کارشناسان دولتهای انگلستان و آمریکا بعنوان ناظر در کنفرانس شرکت داشتند. اینجانب باتفاق نمایندگان وزارت بهداری ، وزارت امور خارجه ، ژاندارمری کل و شهربانی کل کشور هیئت نمایندگان ایران را...
با پایان جنگ جهانی دوم، جهان با بحران جدیدی رو به رو گشت و عقاید کمونیستی به نحو غیر قابل باوری گسترش یافت. این گسترش که از زمان پیروزی شوروی بر آلمان با ایجاد احزاب چپ کمونیستی شروع شده بود پس از جنگ، هفت کشور اروپایی را به سوی خود کشید و حکومتهای سوسیالیستی را بر سر کار آورد. در فرانسه و ایتالیا احزاب کمونیستی نفوذ و قدرت فراوانی یافتند و امریکا به عنوان قدرت برتر پس از جنگ ناچار در صدد چاره جویی...
با وقوع کودتای 28 مرداد، شاه و دربار از بحران عبور کردند. کمکهای مالی امریکا امکان نظامیگری را فراهم کرد و این گرایش بعدها به مدد سرازیر شدن دلارهای نفتی به اوج رسید. پس از انعقاد قرارداد کنسرسیوم در سال 1333 و برکناری دولت کودتا، دوباره دربار رونق گرفت و شاه که گمان می‌کرد تنها راه غلبه بر مشکلات داخلی و بحرانهای منطقه‌ای نظامیگری است اقتصاد نفتی ایران را معطوف به گسترش و توسعه تشکیلات نظامی و خرید...
پیمانى امنیتى و دفاعى که در 1334ش میان کشورهای ایران، ترکیه، عراق، پاکستان و انگلستان بسته شد و در 1338ش پس از خروج عراق از آن، به پیمان «سنتو» تغییر نام یافت. پس از جنگ جهانى دوم، آرایش سیاسى و نظامى نوینى در جهان پدید آمد که بزرگ‌ترین جلوة بیرونى آن تقسیم جهان به دو بلوک یا قلمرو شرق و غرب و بروز جنگ سرد میان این دو بلوک بود....
از وقایع 28 مرداد 1332 و سقوط حکومت مصدق بیش از دو سال نگذشته بود که نظامیان برخی از اهرمهای قدرت را به دست داشتند، و دادگاههای نظامی یا سرگرم محاکمه سران مخالف حکومت بودند یا برای رسیدگی به پروندههای آنان در آستانه تشکیل نخستین سالهای شکست جنبش ملّی و آغاز عصر دیگری از حکومت استبدادی بود، و ملت خستهای را که نهضتش را در هم شکسته و کشتی آرمان و تلاشش را به گل نشانده بودند، برای پذیرفتن مصالحه دیگری...
پیمان بغداد که مبنای پیمان سنتو محسوب می‌شود در دوران جنگ سرد و با هدف مبارزه با شوروی و نفوذ مارکسیسم منعقد شد. متن پیمان در جریان سفر نوری سعید نخست وزیر عراق به لندن در شهریور 1333 نوشته شد. در همان سال میان عراق و ترکیه نیز توافقاتی برای همکاری به عمل آمد. در بهمن 1333 عدنان مندرس، نخستوزیر ترکیه به پاکستان سفر کرد و رئوس توافق همکاری میان 2 کشور را به تصویب مقامات پاکستان رساند و در 31 شهریور 1334...
روز 18 فوریه 1955یک پیمان نظامی و دفاع مشترک میان ترکیه و عراق به امضاء رسید که بعدا انگلستان، پاکستان و ایران هم به آن پیوستند. پس از حذف سلطنت از عراق در سال 1958 و خروج عراق از آن پیمان، این اتحادیه نظامی به سازمان پیمان مرکزی «سنتو» تغییر نام داد . روز 18فوریه 1959 و در چهارمین سالروز تاسیس پیمان بغداد نیکیتا خروشچف رهبر وقت شوروی شاه را با به عضویت ایران در پیمانهای نظامی غرب و متحد شدن با آمریکا بر...
با وقوع کودتای 28 مرداد، شاه و دربار از بحران عبور کردند. کمکهای مالی امریکا امکان نظامیگری را فراهم کرد و این گرایش بعدها به مدد سرازیر شدن دلارهای نفتی به اوج رسید. پس از انعقاد قرارداد کنسرسیوم در سال 1333 و برکناری دولت کودتا، دوباره دربار رونق گرفت و شاه که گمان می‌کرد تنها راه غلبه بر مشکلات داخلی و بحرانهای منطقه‌ای نظامیگری است اقتصاد نفتی ایران را معطوف به گسترش و توسعه تشکیلات نظامی و خرید...
ایران و ترکیه دو کشور مستقل و هم پیمان تصمیم گرفته‌اند یا ایجاد یک راه آهن سراسری کشورهای خود را به یکدیگر مرتبط سازند اجرای این نقشه با کمک سایر هم پیمانان سنتو صورت می‌گیرد. مسیر راه آهن همان راهی است که 23 قرن پیش مورد استفاده سربازان و ارتش اسکندر قرار گرفته بود و اکنون ناحیه متروک و غیر قابل استفاده‌ای می‌باشد و صخره‌های غیر قابل عبوری دو کشور پرجمعیت را از یکدیگر جدا ساخته و مانع از...
طرح ایجاد یک کمربند امنیتی از غرب اروپا تا جنوب شرق آسیا به ادعای جلوگیری از نفوذ کمونیسم، نیاز به یک حلقه‌ی زنجیر به نام پیمان بغداد داشت تا پیمان ناتو در غرب و پیمان سیتو در شرق آسیا را به یکدیگر مرتبط سازد. قرارداد این پیمان در 5/12/1333 در بغداد بین کشورهای پاکستان، ترکیه، عراق و انگلستان منعقد گردید و در آبان 1334 ایران رسماً به آن پیوست. کمی بعد آیت‌الله کاشانی طی اعلامیه‌ای به افشای اهداف آن...
سنتو به پیمان همکاری امنیتی ، دفاعی و اقتصادی چند جانبه با عضویت کشورهای ایران ، ترکیه ، پاکستان ، انگلستان و مشارکت امریکا به عنوان عضو ناظر اطلاق می‌شود که در 1338تا 1357ش دایر بود. این پیمان ابتدا به پیمان بغداد معروف بود اما در پی کناره گیری عراق ، در مرداد 1338 ، به سازمان پیمان مرکزی (سنتو) موسوم شد و مرکز آن به آنکارا انتقال یافت .بحرانهای سیاسی دهة 1330 ش زمینه ساز انعقاد پیمان سنتو بود. در بهمن 1331...
پس از پایان جنگ جهانی دوم و افول قدرت استعمارگران اروپایی و آغاز روند استقلال طلبی ملت‌ها، دو ابرقدرت شوروی و آمریکا، نظامی دو قطبی را در مناسبات بین الملل به وجود آوردند. هر یک از این دو ابرقدرت سعی داشت که در جریان رقابت با دیگری؛ کشورهای جهان سوم بیشتری را تحت سلطه خود درآورند. در این رقابت ایران نیز شاهد حوادث متعددی بود خصوصاً اینکه اولین رویارویی دو قطب بر سر مسئله آذربایجان در ایران صورت...
کشور ایران در جریان رساندن کمکهای متفقین در جنگ جهانی دوم به اتحاد جماهیری شوروی به پل پیروزی معروف گردید.این کمکها با اشغال ایران توسط متفقین و با استفاده از راههای آهن و شوسه انجام گرفت و مقرر شد که شش ماه پس از پایان جنگ اشغالگران از ایران خارج شوند؛ امام علی رغم تخلیه قوای انگلیس و آمریکا که به وابستگی رژیم حاکم بر ایران به غرب اطمینان داشتند روسها ضمن تحریک عوامل دست نشانده خود در ایران چون حزب...
نوشتار حاضر اظهارات محمد مهدی عبد خدایی دبیر‌کل جمعیت فداییان اسلام در رابطه با پیمان سنتو است . با هم می خوانیم : نام پیمان سنتو به عنوان پیمان مرکزى بعدا گذاشته شد. آن روز به نام پیمان نظامى بغداد بود. این پیمان میان ایران، ترکیه، عراق، پاکستان و انگلستان منعقد مىشد. به طور کلى، بعد از جنگ جهانى دوم، آمریکاییها چندتا طرح پیاده کردند؛ طرح نظامى و طرح بازسازى. طرح نظامى براى اروپا، جنوب شرقى...
1. منوچهر اقبال ،نخست وزیر 2. علیقلی اردلان 3. عبدالله هدایت 4.نادر باتمانقلیچ 5. عبدالحسین حجازی 6. منصور افخم ابراهیمی 7. علینوکیانی 8. جمشید آموزگار 9. غلامعباس آرام 10. حسن پاکروان
حسین علاء نخست وزیر ایران در حال گفت وگو با ملک فیصل دوم پادشاه عراق، در حاشیه یکی از نشستهای پیمان بغداد
1 - حسین علاء نخست وزیر در سفر به عراق جهت شرکت در کنفرانس پیمان بغداد (28/8/1334) 2 - عبدالحسین حمزاوی 3 - نوری سعید (نخست وزیرعراق) 4 - حسین قدس نخعی (سفیر ایران در عراق)
سران کشورهای ایران، پاکستان و ترکیه در حاشیه برگزاری کنفرانس پیمان سنتو درکراچی (5/10/1347)1.اردشیر زاهدی 2. سلیمان دمیرل (نخستوزیر ترکیه) 3.احسان صبری (وزیر خارجه ترکیه) 4. محمدرضا پهلوی 5. محمد ایوب خان (رئیس جمهور پاکستان)
نمایندگان ایران و ترکیه در بیستمین اجلاسیه کمیته نظامی پیمان سنتو در واشنگتن ، هنگام ملاقات با ریچارد نیکسون رئیس جمهور وقت آمریکا
فرماندهان نظامی کشورهای ناظر و عضو پیمان سنتو، در حاشیه برگزاری اجلاسیه سازمان پیمان مرکزی (سنتو) در لندن. از چپ: نماینده ایران (عبدالله هدایت) ، نماینده پاکستان، نماینده ترکیه، نماینده انگلستان و نماینده آمریکا (عضو ناظر)
اردشیر زاهدی در حال افتتاح یکی از نشستهای سنتو پیمان سنتو در حقیقت ادامه پیمان بغداد بوده است. پیمان بغداد حلقه واسط بین پیمان ناتو در غرب و پیمان سیتو در شرق آسیا بود؛ و هدف از تشکیل آن جلوگیری از نفوذ کمونیسم بود. این پیمان در تاریخ پنجم اسفند 1333 در بغداد، بین کشورهای پاکستان، ترکیه، عراق و انگلستان منعقد شد. هدف اعلام شده این پیمان «تضمین دفاع و امنیت منطقه خاورمیانه» بود. براساس ماده 5...
نمایندگان پنج کشور عضو پیمان سنتو در حاشیه برگزاری بیستمین اجلاسیه کمیته نظامی درواشنگتن از چپ: ژنرال اختر حسین ملک (نماینده پاکستان)، سپهبد امین آلپکایا (نماینده ترکیه)، ارتشبد بهرام آریانا (نماینده ایران)، ارتشبد ایرلویلر (رئیس جلسه)، مارشان چارلز الورثی (نماینده انگلستان) و ارتشبدتئودور کانوی (نماینده آمریکا)
جمعی از نظامین بلندپایه کشورهای عضو سنتو در دیدار با ازهاری رئیس ستاد ارتش ایران
سنتوسرواژه سازمان پیمان مرکزی (Centhal Treaty Organization) است که در 1959 م/ 1338 ش با شرکت کشورهای انگلستان، ترکیه، پاکستان، ایران و با همکاری ایالات متحده آمریکا به وجود آمد. سنتو پس از کناره‌گیری عراق از پیمان بغداد، جای گزین آن شد (سنتو تا قبل از کناره گیری عراق، پیمان بغداد نامیده می‌شد). زمینه ساز اصلی ایجاد این سازمان، بحرانهای سیاسی دهه 1330 ش/ 1950 م بود. کشورهای غربی به ویژه امریکا و انگلیس از ترس صدور...
