مقالات
روز 7 دی 1357 محمدرضا پهلوی از شاپور بختیار برای پذیرش مسئولیت نخست‌وزیری دعوت به عمل آورد. اردشیر زاهدی از این دعوت به عنوان «شلیک آخرین تیر ترکش رژیم» یاد کرد. سخنگوی دربار نیز اعلام کرد روز نهم دی بختیار به عنوان نخست‌وزیر جدید معرفی می‌شود. بختیار پس از این ملاقات طی اظهاراتی به سنگینیِ بار این مسئولیت کرد و دو نکته را مورد تاکید قرارداد: یکی قدرت خردکننده انقلاب و دیگری...
روز 6 دی 1353 آیت‌الله حسین غفاری پس از سال‌ها مبارزه و استقامت، صبر و پایداری، و تحمل زندان و شکنجه، سرانجام در زیر شکنجه ماموران ساواک به شهادت رسید. آیت الله حسین غفاری در سال 1335 هجری قمری مطابق با 1292هـ.ش در روستای دهخوارقان (که امروزه آذرشهر خوانده می شود) از توابع تبریز دیده به جهان گشود.[1] نام پدر وی عباس و کشاورزی بود. با سختی روی زمین کار می کرد و زندگی خود و خانواده اش را تامین می...
آیت الله سید صدرالدین صدر، اواخر اردیبهشت 1261 ش در کاظمین دیده به جهان گشود. دوران کودکی را در سامرا گذراند و مقطع سطح حوزه را از استادان آن دیار فرا گرفت. با هجرت به کربلا و نجف از بزرگانی چون: آیت الله ملا محمدکاظم خراسانی (اخوند)، نائینی، آقا ضیاءالدین عراقی، سید اسماعیل صدر، سید محمدکاظم طباطبایی یزدی و میرزا فتح الله شریعت اصفهانی بهره مند گردید. وی در سال 1292 ش، رهسپار ایران شد و تا 1298 ش، در...
روز 6 دی 1340 طرح موسوم به «اصلاحات ارضی» در جلسه کابینه دکتر علی امینی به بحث گذارده شد و به تصویب رسید. این طرح در 25 همان ماه پس از انجام اصلاحاتی به امضای شاه نیز رسید و جهت اجرا به دولت ابلاغ گردید.(1) ده سال بعد در روز اول مهر 1351 خورشیدی دولت امیر عباس هویدا نخست‌وزیر در بیانیه‌ای رسماً خاتمه برنامه موسوم به «اصلاحات ارضی» را اعلام کرد. در این بیانیه تصریح شده بود که هدف از این تصمیم آن...
روز 4 دی 1356 سرلشکر مقربی به جرم جاسوسی برای شوروی اعدام شد. هنوز چند ماهی از پیروزی انقلاب اسلامی ایران نگذشته بود که نظام نوپدید درگیر یک پرونده جنجالی جاسوسی شد. در ششمین روز اردیبهشت‌ماه سال 1358 یکی از اعضای بلندپایه سازمان مجاهدین خلق به نام محمدرضا سعادتی به هنگام ملاقات با ولادیمیر فیسینکو، دبیر اول سفارت شوروی در تهران و عضو سازمان اطلاعاتی آن کشور، دستگیر شد. قرار بود در این ملاقات...
روز 4 دی 1356 سرلشکر مقربی که در دادگاه بدوی و تجدید نظر نظامی به جرم جاسوسی برای بیگانگان به اعدام محکوم شده بود تیرباران شد. احمد مقربی فرزند حسن در سال 1300 در تهران متولد شد. پس از طی تحصیلات ابتدایی و متوسطه وارد دانشکده افسری گردید و با درجه ستوان سومی فارغ‌التحصیل شد. نامبرده همچنین دوره‌های متعددآموزش نظامی من‌جمله، دوره مقدماتی و عالی مهندسی، دوره فرماندهی و ستاد در امریکا، دوره...
روز 3 دی 1311 عبدالحسین تیمورتاش وزیر مقتدر دربار پهلوی از کار برکنار شد و در خانه خود واقع در بیرون دروازه باغشاه تحت نظر قرار گرفت. رضاشاه گفت: «دربار را منحل کنید. من دربار نمی‌خواهم و تیمورتاش وزیری دربار من نیست.» تیمورتاش یکی از مرموزترین و تاثیرگذارترین رجال دوران پهلوی اول بود که عملاً پس از رضاخان دومین مقام حکومت قلمداد می‌شد و صاحب اقتداری افسانه‌ای بود که همین امر هم پاشنه...
روز دوم دی 1319 خورشیدی، یک سال و 4 ماه پس از شروع جنگ دوم جهانی، رادیو بخش فارسی بنگاه سخن‌پراکنی بی‌بی‌سی رسماً افتتاح شد و فعالیت رسانه‌ای خود را آغاز کرد.(1) چند روز بعد نیز در هفتم دی همان سال بنگاه مذکور پخش اخبار به زبان فارسی را نیز در برنامه‌های خود گنجاند.(2) پیش از این در ۲۱ بهمن ۱۳۱۸ وزارت امور خارجه انگلیس موافقت رسمی خود را با راه اندازی شبکه‌ای فارسی زبان در مجموعه موسسه...
روز 2 دی 1349 پرویز ثابتی رئیس اداره سوم ساواک، اسرار نقشه‌های تیمور بختیار نخستین رئیس ساواک را فاش کرد. وی گفت: تیمور بختیار 20 شبکه مسلح را در شهرهای ایران به وجود آورده و قرار بود شخصیتهای مملکتی را در مجالس ختم ترور کند. وی اسامی 28 نفر از رجال و امرای لشکری را که قرار بود ترور شوند، ارائه کرد. اظهارات پرویز ثابتی در حالی بیان می‌شد که تیمور بختیار 5 ماه پیش از آن در مرداد 1349 به دست عناصر ساواک در...
انگلستان در قرن نوزدهم ، همزمان با دوران قاجاریه در منطقه خلیج فارس از قدرت بسیار زیادی برخوردار بود و با اقدامات متعدد و تحمیل قراردادهای گوناگون، درصدد پیشبرد اهداف استعماری و افزایش قدرت خود در منطقه گردید. حسین‌قلی‌خان نظام‌السلطنه همزمان با این دوران و در فاصله سال‌های 1325- 1274ق. در جنوب ایران و منطقه خلیج فارس از طرف دولت وقت، مأمور حکومت شده بود. وی در مدت حکومت خود در منطقه خلیج...
موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی دراینجا مجموعه اسناد تاریخی درباره ارتباط عباس امیرانتظام با سفارت آمریکا در تهران قبل و پس از پیروزی انقلاب اسلامی را در اختیار پژوهشگران قرار می دهد. این اسناد اطلاعات دقیق تری را در باره ارتباط های پنهان و آشکار او با مقام های آمریکایی در داخل و خارج کشور در اختیار مخاطبان قرار می دهد سند اول: عباس امیرانتظام چند سال پس از آزادی‌اش، بهار 1377 در گفتگو...
مرکز نشر اسناد لانه جاسوسی (دانشجویان پیرو خط امام) با صدور بیانیه ای به اظهارات بی پایه و اساس عباس امیرانتظام در مصاحبه با روزنامه «جامعه» پاسخ گفت. متن کامل این بیانیه بدین شرح است: آقای عباس امیرانتظام در تاریخهای 7 و 8 اردیبهشت در مصاحبه با روزنامه جامعه پیرامون دادگاه ودلایل محکومیت خود به جرم جاسوسی مطالبی را عنوان نموده است. آنچه که به بحث قضایی و دلایل محکومیت وی باز می گردد در حوزه...
روز 30 آذر 1332 «دنیس رایت» به سمت کاردار سفارت انگلیس در ایران معرفی شد. او 10 سال بعد با عنوان سفیر به ایران بازگشت. تاریخ معاصر ایران مملو از حضور سیاستمداران، مستشاران و سفیرانی است که برخی از آنها به دلیل نقش اثرگذاری که داشته‌اند جزء لاینفکی از تاریخ‌نگاری معاصر شده‌اند. از این میان، برخی دست به قلم برده‌اند و کتاب‌هایی درباره فعالیت‌های خود پدید آورده‌اند که هرچند با...
روز 29 آذر 1314 محمدولی‌خان اسدی نایب‌التولیه آستان قدس رضوی به اتهام واهی همکاری با مخالفان رضاشاه در حادثه مسجد گوهرشاد، در صحن مطهر حضرت امام رضا(ع) اعدام شد. او از 1305 تا واپسین روزهای آذر 1314 نیابت تولیت آستان قدس رضوی را از سوی رضاشاه بر عهده داشت. محمدولی خان اسدی مفتخر به القاب مصباح دیوان، مصباح‌السلطنه و نهایتاً مصباح‌التولیه در سال1257ش متولد شد او که در زمان مرگ حدود 57...
روز 26 آذر 1355 سفارت آمریکا در تهران در گزارشی به واشنگتن تصریح کرد 75 درصد نفت مصرفی اسرائیل که حدود 150 هزار بشکه در روز می‌باشد به وسیله ایران تأمین می‌شود سابقه روابط تجاری بین بازرگانان یهودی و ایرانی، به قبل از شناسایی اسرائیل از سوی دولت ایران باز میگردد. بازرگانان که از طریق فروش کالا سود سرشاری کسب مینمودند، با فشار و نفوذ خود به دولت ایران و اسرائیل، نقش تعیین کنندهای را در...
حضور احزاب و تشکلها در رقابتهای انتخاباتی با هدف به دست آوردن قدرت،موضوعی است کـه همیشه با جنجال و یا زد و بندهای سیاسی همراه بوده است.خواه این احزاب و تـشکلها خاستگاه مردمی داشته و یـا بـرساخته حکومتها باشند.اما بهره‌گیری از رانتهای قدرت برای احزاب،آن هم احزاب حاکم و نیز تعرض به رأی مردم به هرنحوی از انحا مطلبی است که نه تنهابه انتخابات مشروعیت نمی‌دهد بلکه...
حزب ملیون مدتها بود که دیگر در عرصه سیاسی و اجتماعی کشور نقشی نداشت و اساساً برای دوره جدیدی که در عرصه سیاسی و اجتماعی ایران در حال شکل‌گیری بود و اصلاحاتی که با هدایت آمریکاییان اجرا می‌شد، به حزبی جدید با چهره‌هایی متفاوت نیاز بود. حزب ملیون، در دوران نخست‌وزیری اقبال نشان داده بود که توانایی لازم برای تحقق طرح‌های جدید حاکمیت را ندارد و تفکر حاکم بر آن حزب متعلق به «ماقبل دوران...
روز 29 آذر 1345 فاش شد که در تنظیم اساسنامه حزب ایران نوین، «یاتسوویچ» رئیس وقت سازمان «سیا» در تهران نقش اساسی داشته است. با آمدن هویدا، برخی بر این باور قرار گرفتند که احتمالاً از آن پس دامنة تأثیرگذاری سیاست آمریکا در عرصة سیاسی ایران به تدریج کاهش پیدا خواهد کرد و بار دیگر انگلیسیان میدان‌دار اصلی تصمیم‌سازی‌های سیاسی در کشور خواهند شد. گفته می‌شد که جناح‌های مخالف...
روز 23 آذر 1357 مشهد یکى دیگر از روزهاى تاریخى خود را پشت سر گذاشت. در این روز بیمارستان شاهرضا که توسط مردم تغییر نام یافته، صحنه عمده درگیرى و رویارویى مردم با عوامل رژیم بود. مأموران حکومت نظامى به بیمارستان امام رضا(ع) و نیز بیمارستان 17 شهریور مشهد یورش بردند و اقدام به زخمى نمودن اطبا و پرستاران که از مجروحان حوادث این شهر مراقبت مى‌‌کردند نمودند. به دنبال پخش خبر این تهاجم در شهر، گروه‌‌هاى...
خروج شاه از ایران در 26 دی 1357 واقعه‌ای بسیار مهم و در روند انقلاب اسلامی، یک نقطه عطف بود. این خروج زمینه ساز 22 بهمن 1357و سقوط قطعی نظام شاهنشاهی بود. شاه در فاصله 37 سال زمامداری به دفعات از ایران خارج شده بود، ولی این رفتن با همه آنها تفاوت داشت. حتی این خروج با خروج وی در مرداد سال 1332 از کشور، زمانی که خود را در برابر انقلاب مردم ناتوان می‌دید و سقوط سلطنتش را هم محتمل می‌پنداشت، متفاوت بود....
