مقالات
بررسی اجمالی جنبش دانشجویی درآمد بدون تردید کودتای 28 مرداد 1332 سرآغاز فصل تازه ای در تاریخ سیاسی معاصر ایران است که به سقوط دولت ملی دکتر مصدق و حاکمیت خفقان شدید در جامعه انجامید. با وقوع کودتا، دستگیری رجال سیاسی، انحلال احزاب و تعطیلی بسیاری از نشریات در دستور کار قرار گرفت. اما به رغم تضییقات و فشار دستگاه دیکتاتوری، از فردای وقوع کودتا، مردم حتی یک روز نیز روند مخالفت با هیئت حاکمه را...
داستان تولد و بزرگ شدن خرس بزرگ روسیه در همسایگی ایران متأسفانه یکی از رنج‌آلودترین و تلخ‌ترین داستان‌هایی است که ایرانی می‌تواند آن را گوش کند؛ زیرا طی مدت حدوداً چهارصدساله‌ای که روسیه به‌وجود آمد و رشد کرد، ایران نیز حرکت معکوس با آن، یعنی روزبه‌روز کوچک‌تر و ضعیف‌تر شدن، را آغاز و ادامه داد تا اینکه روسیه به ابرقدرت، و ایران به منطقۀ تحت نفوذ تبدیل شد و روابط آنها به رابطۀ...
پارلمان و سیستم قانون‌گذاری در هر حکومت و رژیمی در جهان از یک یا چند نهاد تشکیل شده است که همراه با یکدیگر متکفل انجام وظایف قانون‌گذاری و نظارت عالیه بر اجرای قوانین در کشور هستند. در برخی از رژیم‌ها یک مجلس و در برخی دیگر دو یا چند مجلس یا شورا به این امر مهم می‌پردازند. نخستین قانون اساسی ایران و متمم آن که به ترتیب در ذیقعده 1324 قمری و شعبانی 1325 قمری به تصویب رسیده و به مورد اجرا در...
کیش شخصیت شاه یکی از عوامل سقوط شاه شد؛ زیرا ظواهر پر زرق و برق قدرت شاه، آمریکا را فریب داد و هرگز پیش‌بینی سقوط او را نکرد. در یکی از گزارشهای سفارت آمریکا چنین آمده بود: «عکس شاه همه جا هست، پیش از شروع فیلم در همه سینماها تصویر او در حالت‌های شاهانه گوناگون همراه قطعاتی از سرود ملی نمایش داده می‌شود. سالروز تولد شاه، ملکه و ولیعهد با آتش بازی و رژه و تظاهرات جشن گرفته می‌شود......
مخالفان جمهوری رضاخانی به رهبری مدرس سرانجام طرح جمهوری را به باد فنا دادند و آن را بهعنوان یک نقشه توطئه‌آمیز خارجی برای پیاده‌کردن اصول قرارداد ۱۹۱۹ به رسوایی کشاندند. البته موضوع جمهوریت که یک نگرش مدرن در نوسازی سیاسی محسوب می‌شد، هم از لحاظ فلسفه سیاسی و هم از نظر مبانی فقهی و شرعی، بیشتر از نظام مشروطه سلطنتی قابل دفاع بود؛ اما چه شد که سرانجام تحت تلاش علما، مردم و نخبگان ایران،...
تـاریخچـه تشکیـل مجمـوعه کتابخانه بـه آغاز دهـه 1240 بـازمی گردد. 12 سال پس از تاسیس مدرسه دارالفنون در تهران در سال 1243 کتابخانه کوچکی در آن مدرسه تشکیل شد که بعدها هسته اولیه مجموعه کتابخانه ملّی ایـران به حساب آمد. در سال 1316 انجمن معارف، کتابخانه ملی معارف را با مجموعه‌ای که با کوشش فراوان گردآوری کرده بود، در جنب مدرسه دارالفنون، تأسیس کرد. واژه ملّی بـه کـار رفتـه، به این معنی بـود کـه این...
سال 1357بود و اوج تظاهرات ضد رژیم. شاه برای آرام کردن مردم و حفظ تاج و تخت خود راه های مختلفی را آزموده بود اما هیچ نتیجه ای نگرفته بود. آتش انقلاب مردم هر روز شعله ورتر می شد. دولت آموزگار که با هدف توسعه اقتصادی سر کار آمده بود اگر چه دست به اقداماتی زد، اما نتوانست از سرعت حرکت مردم بکاهد. قیام مردم ایران به حدی از بلوغ رسیده بود که برقراری رفاه نسبی _البته درچند شهر بزرگ نمی توانست جلوی...
در ضلع شمالی مجموعه کاخهای گلستان تهران، ایوان دو بر باز نسبتاً کوچکی وجود دارد، که به آن ایوان یا خلوت کریم خانی می گویند. در وسط این ایوان حوض شش ضلعی بسیار زیبایی دیده می شده است که امروزه نه اثری از زیبایی دارد و نه خبری از آب قنات شاه که در آن جریان داشته است، البته بنا زیبایی خودش را با همه ناملایمات حفظ کرده ولی موضوع بحث ما این نیست، زیرا نابسامانی کاخ گلستان، خود مثنوی هفتاد من کاغذ است و...
«به معاون مدیرکل حزب (رستاخیز) اطلاع داده شود اصول و مبادی صحیح مذهب باید به‌وسیله دانشجویان حزب، تقویت و نسبت به خرافات مبارزه شود با مسخره کردن و هو کردن کلاغ سیاه و نظایر آن کاری کنند که نتوانند با چادر بیایند یا چادر را از سر بردارند.» - رئیس ساواک «نظر به مخالفت این حزب با اسلام و مصالح ملت مسلمان ایران، شرکت در آن بر عموم ملت حرام و کمک به ظلم و استیصال مسلمین است؛ و مخالفت...
میدان آزادی با وسعتی در حدود ۱۵ هزار مترمربع بزرگ ترین میدان در میان کشورهای خاورمیانه است. برج وسط این میدان که به نام برج شهیاد معروف بوده پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال1357 به دلیل اجتماعات عظیمی که مردم در استقبال از امام خمینی به هنگام بازگشت از پاریس به تهران در این میدان انجام داده بودند و سرانجام ۱۰ روزپس از آن به سرنگونی حکومت پیشین انجامید، به «میدان آزادی» تغییر نام داد. برج...
گذشتۀ ایران بهترین و شفاف‌ترین آینه برای درک هویت ایرانیان است. اگر تواریخ کهن را بررسی کنیم، نام ایرانیان را بهعنوان پیشتازان علم و تمدن و فرهنگ مشاهده خواهیم کرد. این پیشتازی، تا قبل از ناجوانمردانگی عصر استعمار همچنان در دوره‌های گوناگون به چشم می‌خورد، به‌طوری‌که تمدن اسلامی بر دوش تمدن ایرانی به اوج اعتلای خود رسید. مقالۀ ذیل مروری غرورانگیز بر این پیشینۀ درخشان و...
پیوند عمیق و عاشقانة انقلاب اسلامی ایران با نهضت عاشورای امام‌حسین(ع) را با هیچ نمونه‌ای در تاریخ مکتب‌ها، نهضت‌ها و انقلاب‌ها نمی‌توان مقایسه کرد. فلسفة سیاسی عاشورا، که جوهرة مکتب سرخ تشیع است، از همان آغاز ظهور انقلاب اسلامی در 15 خرداد 1342 بنیان فکری و نظری نهضت امام‌خمینی(ره) شد و مرحله به مرحله آن را از زلال عطش‌‌سوز خود سیراب کرد تا به پیروزی بهمن 1357 رساند و از آنجا...
بنیاد پهلوی از جمله بنیادهای مهمّ اقتصادی ، فرهنگی وابسته به دربار پهلوی بود. پس از آنکه رضاشاه پهلوی ناچار به استعفا شد و از ایران تبعید گردید، موج اعتراض و نارضایتی علیه روشهای غاصبانة وی و فریاد دادخواهی برای بازپس گرفتن اموال و املاکی که در زمان او تصاحب شده بود، پدیدار شد و به مجلس و مطبوعات کشید . محمدرضا پهلوی در نخستین اقدامات خود برای جلوگیری از اوج گرفتن اعتراضات ، و احتمالاً به توصیة...
نویسنده : مرتضی شیرودی در مقام تحلیل انقلاب اسلامى ایران، یک رویکرد، آن را ملهَم از نهضت حسینى و مکتب عاشورایى مىداند و در همین بستر با بررسى عوامل اصلى محدثه انقلاب، آنها را عوامل مبقیه انقلاب نیز دانسته، بر حفظ و استمرار آنها پاى مىفشارد. نویسنده در این مقاله با مفروض گرفتن تأثیر پذیرى انقلاب اسلامى ایران از نهضت امام حسین(ع) به دنبال نشان دادن نوع تأثیرگذارى عاشورا بر انقلاب اسلامى و...
انقلاب اسلامی؛ میراث دارِ عاشورا نویسنده : صادق آیینه وند 1 - وقوع انقلاب های الهی به 2 عامل «امامت و عدالت» بستگی دارد و این 2 ویژگی در انقلاب اسلامی ایران نمایان است. در مسأله امامت، رهبری امام خمینی‌ره، به عنوان استمرار دهنده حرکت انبیای الهی، مورد اعتماد نخبگان و آحاد جامعه قرار گرفت. از سوی دیگر، اساس انقلاب اسلامی، رواج عدالت واقعی بود؛ به همان گونه که عدالت گستری مورد توجه انبیا،...
یکی از اقدامات شاه برای ترویج تفکر ناسیونالیستی در میان مردم مسلمان ایران، تغییر تاریخ هجری به تاریخ شاهنشاهی بود. وی در شهریور ماه 1354 در مراسم افتتاح مجلس بیست و چهارم از فرهنگ و تمدن اسلامی به زشتی یاد کرد و از ورود اسلام به ایران به عنوان هجوم خارجی نام برد و به نام ملت ایران اعلام نمود که تصمیم دارد تمام آثار انحطاط و ضعف و فساد و زبونی گذشته را به دست فراموشی بسپرد، تا ارزش های مثبت و جاودانه...
در این مقاله بخشی از حرکت دانشجویی برون مرزی در رابطه با تبعید امام که در گزارشهای ساواک آمده است، از نظرها می‌گذرد: «دانشجویان ایرانی مقیم وین ... با همکاری انجمن اسلامی شهر وین نامه اعتراضیه ای نسبت به تبعید آیت الله خمینی تهیه و جهت آیت الله شریعتمداری در قم، آیت الله سید محمد میلانی در مشهد، آیت الله سید ابوالقاسم خویی در نجف، آیت الله سید محسن حکیم در نجف، برتراند راسل فیلسوف...
امام پس از سکوت و بیتفاوتی اکثر قریب به اتفاق مراجع و علما، دریافت که کولهبار مبارزه با رژیم را خود باید یک تنه بر دوش بکشد.همچنین،با گفته شود که دولت آمریکا بلافاصله پس از تصویب کاپیتولاسیون،200 میلیون دلار وام برای خرید اسلحه و تجهیزات از آمریکا به ایران داد. بعد از سخنرانی امام در تاریخ 4 آبان 43 رژیم تصمیم گرفت او را به ترکیه تبعید کند. هدف رژیم از تبعید امام عبارت بود از:1.جدایی...
تبعید در ترکیه در فصول پیشین درباره نهضت امام خمینی سخن به میان آمد. قیام 15 خرداد 1342 نقطه اوج مبارزات علما با حکومت محسوب می‌شد، اما مخالفتها به رغم سرکوب ساواک و نیروهای حکومت کماکان ادامه یافت. حکومت بر این باور بود که نهضت روحانیون سیر نزولی یافته و در پی اعتراض امام به لایحه کاپیتولاسیون، ایشان دستگیرو تبعید شدند. تصور بر این بود که حضور ایشان در ایران، حتی در زندان و تحت مراقبت ساواک و حکومت...
انتقال امام خمینی به شهر بورسا در ترکیه، به آن دلیل بود که این شهر نسبت به شهرهای آنکارا و استانبول امنیت بیشتری داشت و کنترل امام در این شهر راحت‌تر بود؛ در حالی که در شهرهای بزرگ مراقبت‌های امنیتی به سادگی امکان پذیر نبود. احیای امتیاز کاپیتولاسیون در ایران و اعطای آن به آمریکایی‌ها یکی از اقدامات ننگین رژیم پهلوی بود که با این عمل دستگاه قضایی ایران استقلال خود را از دست داده و در...
