فعالیتهای دانشجویان برون مرزی علیه تبعید امام خمینی

در این مقاله بخشی از حرکت دانشجویی برون مرزی در رابطه با تبعید امام که در گزارشهای ساواک آمده است، از نظرها می‌گذرد:
    «دانشجویان ایرانی مقیم وین ... با همکاری انجمن اسلامی شهر وین نامه اعتراضیه ای نسبت به تبعید آیت الله خمینی تهیه و جهت آیت الله شریعتمداری در قم، آیت الله سید محمد میلانی در مشهد، آیت الله سید ابوالقاسم خویی در نجف، آیت الله سید محسن حکیم در نجف، برتراند راسل فیلسوف انگلیسی  و سازمان ملل ارسال نموده اند»
تلگرام انجمن دانشجویان ایرانی در لیوبن، اتریش، به مجلس شورای ترکیه در آنکارا درباره ی تبعید امام به این شرح است:
«30/9/1343
ما دانشجویان ایرانی مقیم لیوبن اعتراض شدیدی داریم نسبت به عمل غیر انسانی دولت خودمان در مورد تبعید رهبر مذهبی ما از کشور.     
ما بدینوسیله در حال فروتنی تقاضا داریم مادام که او به حال تبعید در ترکیه می باشد از آن وجود مقدس حفاظت لازم به عمل آید.»    
از طرف سازمان دانشجویان مقیم آمریکا اعلامیه ای به زبان انگلیسی انتشار یافته که خلاصه ی ترجمه ی آن ذیلاً به استحضار می رسد:    
« چون اقدامات اخیر در ایران خیلی هراس انگیز می باشد لذا خود را موظف می دانیم که این حقایق را به اطلاع مردم آمریکا و دنیا برسانیم...
اول نوامبر1964 مجلس ایران به افراد نظامی آمریکا در ایران امتیازات خارجی و مصونیت محاکماتی داده است.    
سوم نوامبر 1964 به مناسبت تصویب لایحه فوق آیت الله خمینی اعتراض نموده و اظهار داشته که در دنیای امروز چنین لایحه ای تجاوز به حقوق حاکمیت ایران می باشد.
چهارم نوامبر 1964 رژیم شاه به پلیس مخفی (ساواک) دستور داده است که آیت الله را تبعید کند. ما احساس می کنیم که اینگونه پیشرفتها از اثر مناسبات فوق العاده جالب ایران و آمریکا است. رژیم ایران با پشتیبانی که از طرف دولت آمریکا می شود آزادی بیان، اجتماع، نمایندگی، مسافرت را از بین برده، زندان، شکنجه، تجاوز و کشتار دسته جمعی را به مردم ایران عرضه کرده است. ارتش و پلیس مخفی مرتباً تقویت می شود و بر تمام شئون زندگی مردم تسلط دارند. در این موقع که فریادهای معترضانه ی مردم ایران قبل از اینکه به گوش مردم جهان برسد خفه می شود، ما وظیفه خود می دانیم که توجه تمام مردم آزادمنش را در هر کجا که هستند جلب کنیم و روش دیکتاتوری رژیم ایران را عرضه کنیم...»    
***
«تلگراف به مجلس ترکیه:    
... مردم دنیا تقریباً هیچ اطلاعی از این موضوع نداشتند و آنچه را که مطلع می شوند با حقایق تطبیق نمی کند.    
شاه که خمینی را به عنوان دشمن خود می داند از ایران تبعید کرد. بر علیه این عمل خودسرانه ی یک دسته ی معدود حاکمه اخیراً جداً اعتراض کردیم. زیرا این مرتبه موضوع یک دانشجوی گمنام در بین نیست که برای او رژیم و حکومت ناراحتی ایجاد کرده بود، بلکه موضوع شخصی است که تمام مملکت مورد احترام بوده و رئیس شیعه می باشد. آیت الله خمینی خواهان انتخابات آزاد و برقراری حقوق متساوی اجتماعی بوده است. تبعید نامبرده از ترور و وحشتی که در حال حاضر در ایران حکمفرما است، نور تازه می افکند و نشان می دهد که قدرت دولت حقیقتاً بر چه پایه استوار است.    
بر علیه این ترور ما اعتراض خود را ادامه خواهیم داد تا موقعی که این اقدامات غیر لایق انسانی در مملکت ما از بین برود و برای این کار احتیاج به کمک و پشتیبانی تمام افرادی که در دنیا موافق آزادی قدم بر می دارند می باشیم.»    
***
«به قرار اطلاع از طرف سازمان کل دانشجویان ایرانی در ایالات متحده آمریکا نامه ی اعتراض آمیزی نسبت به تبعید آیت الله خمینی به اوتانت دبیرکل سازمان ملل متحده ارسال شده است.» ***
در تاریخ7 دسامبر مطابق با 16 آذر 43 ، نامه ی سرگشاده ای به زبان آلمانی خطاب به ملت ترکیه از طرف اتحادیه ی دانشجویان ایرانی مقیم کشور آلمان غربی در مورد تبعید آیت الله خمینی به مجلس کبیر ترکیه در آنکارا فرستاده شده که ترجمه ی آن به شرح زیر به استحضار می رسد:
در آغاز نوامبر حکومت ایران حضرت آیت الله خمینی را به ترکیه تبعید کرد و بدینوسیله یکی از پیشوایان مذهبی را که امروزه نشانه ی قدرت مصممی است که منع می شد قوانین مملکتی به خاطر حکومتهای خارجی زیرپا گذارده شود.    
تبعید مشارالیه در نتیجه مخالفت وی علیه قوانین مصوبه ی جدیدی است که به مستشاران نظامی خارجی مصونیت سیاسی داده اند. اعطای حقوق و  اختیارات ویژه به دول بیگانه قوانین مملکتی ما برا به کلی زیرپا گذارده است. مخالفت حضرت آیت الله علیه قوانین و عملی که ملت را حقیر و ناچیز می شمرد؛ بر روی این پایه و اساس است که ملت ایران اجباراً تحت تسلط نظامی قرار گیرد. تبعید نامبرده نه تنها مغایر با اصول آزادی و همچنین مغایر با قرارداد حقوق بشر و منشور ملل متحد می باشد و نه تنها قوانین اساسی مملکت را زیرپا گذارده ، بلکه دلیل زنده ایست که حکومت ایران از خود قدرت و اراده ای ندارد. ما مؤکداً اعمال غیرقانونی و غیر انسانی ساواک را تقبیح می کنیم.
 مردم ایران به آیت الله خمینی رهبر شیعیان جهان احترام عمیقی قائل هستند، ما معتقدیم که حکومت ترکیه و برادران ترک ما اجازه نخواهند داد که آژانسهای سیاسی و حکومت ایران به نحوی ایجاد ناراحتی برای مشارالیه فراهم نمایند زیرا هر بی احترامی و عمل ناشایسته نسبت به وی به معنای تحقیر و خوار شمردن شیعیان و ملت ایران تلقی خواهد شد. ما از حکومت ترکیه درخواست می کنیم مقام و منزلت حضرت آیت الله خمینی را همواره در دنیای اسلام و ایران در نظر داشته باشد. زنده باد دوستی فیمابین ملت ترکیه و ایران.    
                                                      اتحادیه محصلین ایران – حسن ماسالی
***
دومین جلسه ی هیئت مدیره ی سازمان دانشجویان مقیم ترکیه به ریاست عبدالعلی لیقوانی تشکیل شده. در این جلسه بخشنامه ی هیئت دبیران کنفدراسیون دانشجویان ایرانی مقیم اروپا قرائت گردید، که متن آن عیناً به استحضار می رسد:
کنفدراسیون دانشجویان ایرانی، دهم دسامبر 1964    
اتحاد، مبارزه، پیروزی        
سازمانهای دانشجویی ! خواهران و برادران مبارز!    
به دنبال اقدامات دبیران کنفدراسیون که جهت آزادی حضرت آیت الله خمینی و اعتراض نسبت به تبعید ایشان صورت گرفته از تمام سازمانهای دانشجویی خواستاریم که اقدامات ذیل را فوری به عمل آورند:    
1-تلگراف و یا نامه اعتراض به سازمان ملل متحد، مجلس ترکیه، حکومت ترکیه، سازمان دانشجویان ترکیه، که در آن بازگشت و تأمین امنیت جانی ایشان را خواستار شوید.    
2-در محلهایی که سفارت یا کنسولگری ترکیه دایر است، هیئتی از سازمان محلی از طرف کنفدراسیون رجوع کرده ضمن اعتراض به تبعید و بازداشت حضرت آیت الله خمینی در کشور ترکیه، آزادی ایشان را خواستار شوید. و همچنین از آنان بخواهید که از ملاقات نمایندگان کنفدراسیون با حضرت آیت الله جلوگیری نکنند و خاطر نشان سازید، در صورتی که در این موارد از طرف مقامات ترکیه اقدامی نشود کنفدراسیون مجبور است اقدامات شدیدتری بر علیه آنان به عمل آورد. پیروز باشید    
کنفدراسیون محصلین و دانشجویان ایرانی، حسن ماسالی    
***     
هشتمین کنگره اتحادیه  بین المللی دانشجویان شرق که از 28 نوامبر الی 7 دسامبر 1964 (7 الی 19 آذر ماه 1343) در صوفیه پایتخت بلغارستان تشکیل شد، تلگرافی به شرح ذیل به منظور اعتراض به تبعید آیت الله خمینی به اوتانت دبیرکل سازمان ملل متحد مخابره نموده است:    
آقای اوتانت دبیر کل سازمان ملل متحد !    
هشتمین کنگره ی   اتحادیه ی بین المللی دانشجویان، مجمعی مرکب از 28 اتحادیه ملی دانشجویی، توجه شما را به این حقیقت جلب می کند که حضرت آیت الله خمینی عالی ترین مرجع تقلید اسلامی در ایران به خاطر مخالفت آشتی ناپذیر با قانون جدیدی که دولت ایران را در گرفتن دویست میلیون دلار وام از بانکهای آمریکایی به منظور مجهز کردن هرچه بیشتر ایران به سلاحهای نظامی مجاز می دارد و به خاطر اینکه تامین مصونیت دیپلماتیک مستشاران نظامی آمریکا را که چیزی جز کاپیتولاسیون نیست محکوم کرده است، بنا به دستور مستقیم شاه تبعید شده است. تبعید آن حضرت از ایران نمونه ی بارز و شرم آوری از این است که در ایران هیچگونه نشانه ای از احترام به آزادی عقیده و حقوق انسانی نمی توان سراغ کرد.    
شرکت کنندگان در هشتمین کنگره ی اتحادیه ی بین المللی دانشجویان از آن عالیجناب می خواهند که به اوضاع وخیم اقتصادی و سیاسی ایران توجه مبذول داشته در این باره اقدامات به عمل آورند به ویژه در بازگشت حضرت آیت الله خمینی و فراهم آوردن تامین جانی ایشان اقدام فرمایید.
***    
دانشجویان ایرانی وابسته به جبهه ملی مقیم نیویورک به موضوع تبعید آیت الله خمینی اعتراض نموده و گویا در تاریخ 19 آبان ماه 43 در مسجد نیویورک جمع شده و پس از برگزاری مراسم یادبود دهمین سال درگذشت حسین فاطمی، تلگرافات اعتراض آمیزی نسبت به تبعید مشارالیه  به مقامات روحانی دنیا، دولت ترکیه و خود شخص آیت الله خمینی (توسط دولت ترکیه) مخابره نموده اند.
***    
در شماره دهم ماهنامه «سوسیالیسم» ، ارگان جامعه ی سوسیالیستهای ایرانی در اروپا، مورخه ی آذرماه43، در مقاله ای تحت عنوان آیت الله خمینی را چرا و به کجا تبعید کرده اند؟ پس از شعار برای آزادی آیت الله خمینی و دیگر زندانیان سیاسی همه  مبارزان ملی و مترقی باید متحد و همگام شوند نوشته شده است:
« اگر اظهار دستگاه حاکمه ایران حقیقت داشته باشد و علت تبعید آیت الله خمینی فعالیت بر علیه استقلال و تمامیت ارضی کشور است، باید وی را به محاکمه ای علنی برای آیت الله خمینی ترتیب داده شود [1] و یا کلیه ی آزادیهای اجتماعی قضایی و سیاسی را فوراً به وی بازگرانند. علاوه بر این مردم ایران سخت نگران سلامت آیت الله خمینی است. دولت ایران باید رسماً اعلام کند و اطمینان دهد که آیت الله خمینی کاملاً سالم است.
در این مقاله اضافه شده است: «جامعه ی سوسیالیستهای ایرانی در اروپا آمادگی خود را برای مبارزه در این راه اعلام می دارد و از هم اکنون از تمامی مبارزان مترقی و وطن پرست و پشتیبانان جدی و راستین آزادیهای انسانی دعوت به اتحاد و همکاری می کند. برای آزادی آیت الله خمینی و دیگر زندانیان سیاسی باید برنامه وسیعی طرح کرد و توده های مردم را برای یک مبارزه ی جدی و مؤثر با دستگاه حاکم ایران بسیج نمود و همچنین باید ازکلیه نیروهای آزادیخواه و سازمانهای مترقی جهان مدد خواست..»
***    
« رادیویی که خود را (صدای ملی ایران) می نامد به پخش مطالب زیر پرداخت:    
... ( اوائل گفتار به علت پارازیت شدید مفهوم نبود) وقتی مأمورین سازمان امنیت به آیت الله خمینی اخطار کردند که باید بی درنگ خاک ایران را ترک کند ایشان خواستار آن بودند که به عتبات عالیات رهسپار شوند، ولی مأمورین سازمان امنیت این درخواست را با خشونت رد کردند [2] و بدون آنکه از نظر آیت الله در مورد کشوری که باید در آنجا اجباراً اقامت گزیند، جویا شوند، معظم له را تحت الحفظ تسلیم مقامات ترکیه نمودند.
تبعید آیت الله خمینی و تسلیم اجباری ایشان به مقامات نظامی ترکیه ننگ عظیمی است که فقط می توان از گردانندگان رژیم کثیف کودتا انتظار داشت. این عمل شرم آور را نمی توان تبرئه کرد. سران رژیم کودتا باید مسئولیت این اقدام افتضاح آمیز را به عهده بگیرند. این عمل از دو لحاظ ننگ است و شرم آور است: یکی اهانت به یکی از مراجع تقلید که مسئولیت [3] عامه دارد و تبعید اجباری ایشان از ایران بدون اثبات جرم؛ دیگر تسلیم آیت الله یعنی تسلیم یک ایرانی محترم به پلیس که اعمال و رفتار روحانی هموطن ما را تحت نظر قرار دهد.
در واقع آیت الله خمینی را از زندان ایران به زندان کشور غیر، یعنی ترکیه، منتقل کردند، و سران رژیم کودتا که به ملاحظه ی افکار عمومی و ترس از اعتراضات همگانی نمی توانستند بار دیگر آیت الله خمینی را زندانی سازند معظم له را به پلیس ترکیه سپردند که تحت نظر قرار دهد. کدام خیانت و عمل ننگین از این بالاتر است.
این اقدام کثیف در عرف بین المللی کم سابقه است، زیرا در مناسک بین دولتها قراردادهایی در مورد استرداد مجرمین یا مبادله ی مجرمین هست اما اینکه یک روحانی و مرجع تقلید را از کشور خارج کنند و پلیس کشور دیگری را بر وی بگمارند خلاف تمام موازین و از هر حیث برخلاف آیین انسانیت و جوانمردی است، به خصوص که آیت الله خمینی  جز اینکه از سیاست خائنانه ی ضد ملی دولت وقت انتقاد کند مرتکب گناهی نشده است.
 سران رژیم کودتا اگر حس میهن دوستی در خود می یافتند، حاظر نمی شدند که حتی یک ایرانی مجرم و جنایتکار را هم تسلیم پلیس یک کشور بیگانه کنند تا چه رسد به یک روحانی بزرگ هموطن ما که کمترین گناهی مرتکب نشده است..... بقیه به علت پارازیت شدید درک نشد.»[4]
موج حرکت دانشجویی و سرازیر شدن تلگراف و نامه و اعلامیه ی دانشجویان و دیگر ایرانیان برون مرزی در رابطه با تبعید امام، واکنشهای گوناگونی در جهان داشت و در پشتیبانی مقامات، جمعیتها و سازمانهای جهانی از امام بی تاثیر نبود و برخی از اربابان جراید نیز در این رابطه به توضیح و تفسیر پرداختند.
روزنامه « ینی طنین » چاپ استانبول، در تاریخ 2 دی ماه 1343 در رابطه با نامه ی یکی از دانشجویان ایرانی آورده است:
اخباری عجیب ولی درست
نامه ی واصله از آلمان
چندی پیش از یک دانشجوی ایرانی به نام حسن ماسالی به نمایندگی دانشجویان ایرانی در تمام کشورهای جهانی نامه ای دریافت نمودیم. ضمن نامه ی مذکور این دانشجو نوشته است که آیت الله خمینی یکی از رهبران روحانی ایران به ترکیه تبعید شده است و علت آن را هم چنین ذکر کرده اند که نامبرده با شناسایی مصونیت سیاسی جهت مشاورین ابراز مخالفت می کرد و از این رو او را تبعید کرده اند.    
نویسنده ی نامه درخواست می نماید که بگذارند رهبر روحانی آنها در ترکیه به راحتی زندگی کند و اضافه می نماید که نسبت به میهمان نوازی ترکها ایمان و اطمینان دارند، در نامه ی فوق الذکر جمله ای هست که عیناً به شرح زیر است: مخالفت خود را با سازمان غیرقانونی و غیر انسانی پلیس مخفی سازمان امنیت (ساواک) که حکومت ایران تاسیس نموده است، ابراز می داریم. سپس در نامه تاکید شده است که امیدوارند دوستان ترک گوش به حرف نمایندگان دولت استبدادی ایران در ترکیه نداده و مزاحم خمینی نشوند.    
به این دانشجویان اطلاع می دهیم که نسبت به روح میهمان نوازی ملت ترک شبهه ای نداشته باشند و در مورد موضوع (سازمان) هم یادآوری می نماییم که در ترکیه به حرف آنها فقط درویشها گوش می دهند ( منظور اینکه کسی به حرف آنها گوش نمی دهد)...»[5]

پی نوشتها:
1-    «جامعه سوسیالیستهای ایران» در این پیشنهاد تا چه پایه ای حسن نیت داشته روشن نیست. لیکن مسلم و روشن است که ملت ایران نه تنها خواهان محاکمه ی امام نبود بلکه اجازه ی چنین کاری را هیچگاه به رژیم حاکم ایران نمی داد، و اگر روزی می شنید که رژیم ایران قصد محاکمه ی امام را دارد به شدیدترین نحوی در برابر آن واکنش نشان می داد، و بی تردید رژیم با قیامی چون قیام 15 خرداد 42 روبرو می شد، و برای همین بود که رژیم شاه اجازه ی محاکمه ی امام را به خود نداد و حتی به بازجویی ایشان نیز دست نیازید.
2-    این گفته عاری از حقیقت است. نه ساواک به امام اخطار ترک وطن کرد و نه امام خواستار رفتن به عتبات عالیات شد.
3-    شاید مقبولیت امام یا محبوبیت بوده که مامور ساواک مسئولیت ضبط کرده است.
4-    پرونده امام، جلد 9، سند شماره 100
5-    پرونده امام ، جلد 10 ، سند شماره 112