خرمشهر
اشاره
آزادی خرمشهر یکی از برگهای زرین در تاریخ ۸ سال دفاع مقدس به شمار می‌رود. این رویداد میدانی که در سوم خرداد ۱۳۶۱ و در جریان عملیات بیت‌المقدس به وقوع پیوست، توانست مواضع جمهوری اسلامی را در صحنه دیپلماتیک مستحکم و با اقتدار سازد. زیرا رژیم بعثی عراق با این رخداد، از نظر سیاسی تکیه‌گاهش را برای مذاکره از دست داد. در این رابطه شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ روز ۳ خرداد را به عنوان؛ روز مقاومت، ایثار و پیروزی در تقویم رسمی ایران نام‌گذاری کرده‌است.
«پرونده» حاضر حماسه بزرگ آزادسازی خرمشهر را از زوایای مختلف مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.
میرزا تقی‌خان فراهانی که در تاریخ ایران به امیرکبیر مشهور شده است بدون شک یکی از بزرگترین رجال سیاسی دویست ساله اخیر ایران است. نقش وی در برقراری ثبات و امنیت در آغاز پادشاهی ناصرالدین شاه، سرکوب شورش خراسان، فرونشاندن طغیان بابیه و نیز کمک به سیادت ایران بر افغانستان در کنار اصلاحات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی همچون رواج روزنامه‌نگاری و تاسیس دارالفنون نیز قابل توجه بوده است. اما امیرکبیر در...
آزادسازی خرمشهر از دست رژیم بعث عراق در نخستین روزهای خرداد 1361 از مهم‌ترین رخدادهای جنگ تحمیلی بود که سرنوشت و ماهیت جنگ را تغییر داد. صدام که بعد از اشغال این نقطه حیاتی خود را قهرمان جنگ می‌پنداشت، پس از فتح خرمشهر به دست ارتش اسلامی، با قبول شکست، حقیرانه از مواضع خود کوتاه آمد. علاوه بر این آزادسازی خرمشهر تأثیرات مهم و عمیقی بر سرنوشت جنگ در جبهه نبرد برجای گذاشت که در ادامه به این موارد...
آفتاب داغ اردیبهشت ،شلیک بی امان گلوله و تنگنای محاصره دست به دست هم داده بود و مضطربمان می کرد. دقایقی پیش فرمانده تکلیفمان را مشخص کرده و گفته بود: از این لحظه آزاد هستید می توانید مبارزه کنید می توانید برای عقب نشینی تلاش کنید و یا اسیر شوید.اما خودش گفت من فرمانده ام و تا شلیک آخرین گلوله می جنگم. ضامن دو نارنجک را کشید و قبل از پرتابشان گلوله های دشمن تنش را نشانه گرفتند. عبدالله نارنجکها را زیر...
منابع تاریخی و سفرنامه‌های بسیاری به خرمشهر کرده‌اند و مطالبی را در وصف و معرفی این دیار و تعلق آن به ایران آورده‌اند. «فتوح‌البلدان» بلاذری، «احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم» مقدسی و «المسالک و الممالک» اصطخری، قدیمی‌ترین منابعی هستند که به خرمشهر کرده‌اند. در این گزارش ضمن معرفی میراث فرهنگی خرمشهر، نمونه‌هایی از اشارات مورخان و سیاحان را به این...
شهید سپهبد «علی صیاد شیرازی» در سال ۱۳۷۲ با حضور در مسجد کوی دانشگاه تهران، طی یک سخنرانی به شرح عملیات افتخارآفرین «بیت المقدس» یا آزادسازی خرمشهر، پرداخت. عملیات «بیت المقدس» که بعدها به نام «فتح خرمشهر» معروف شد، کمر رژیم بعث عراق را درهم شکست و مناسبات بین المللی را به نفع ایران در جهان تغییر داد، رزمندگان اسلام جانی تازه یافتند و حاصل رشادتهای خود را به چشم دیدند. درود بر...
در طول هشت سال دفاع مقدس، وقتی مردان در خط مقدم جبهه با دشمن می‌جنگیدند، زنان در خانه‌ها، مساجد و مراکز فرهنگی و مذهبی دور هم جمع می‌شدند و با تهیه آذوقه، تأمین لباس و سایر مایحتاج رزمندگان می‌پرداختند. بتول قیومی (معروف به شعبانی)، متولد قهرود کاشان یکی از بانوانی است که در طول هشت سال دفاع مقدس، در تهیه وسایل مورد نیاز رزمندگان تلاش و بانوان زیادی را در استان تهران با خود همراه کرده است....
اشغال و آزادی خرمشهریکی ازفصول افتخارآمیز جنگ تحمیلی است هرچند چگونگی اشغال آن نیزبه تنهایی، خود فصلی بیادماندنی ازاین جنگ محسوب می‌شود . قبل ازهرچیز باید یادآوری کرد که این اولین بارنبوده که خرمشهر اشغال می‌شد درسال 1254 هجری قمری ، عثمانی ها خرمشهر را اشغال کردند که بیش ازسه سال این وضعیت به طول انجامید وسرانجام باپیمان ارزنه الروم که درآن دورقیب بزرگ آنرمان ،روس وانگلیس ،دخالت داشتند ،...
امیر فریور جعفری، در بیست‌ویکمین مراسم شب خاطره حوزه هنری استان آذربایجان شرقی گفت: «با توجه به استراق سمع‌هایی که داشتیم، صدام در حین فتح خرمشهر توسط نیروهای ایرانی می‌گفت عقب‌نشینی کنید. این در حالی است که تا حدود 25 الی 30 روز، صدام تأکید داشت هر کسی عقب‌نشینی کرد را بزنید. به همه فرماندهانش این قدرت را داده بود. در چنین شرایطی صدام که خود را سردار قادسیه می‌نامید دستور عقب‌نشینی...
: فتح خرمشهر نقطه عطف تاریخ دفاع مقدس ماست. رزمندگان ما در عملیات بیت‌المقدس توانستند خرمشهر را آزاد کرده و هیمنه رژیم بعثی صدام و پشتیبانان جهانی‌اش را در هم بشکنند. هنوز آزادسازی خرمشهر تجربه‌های گفته و ناگفته زیادی دارد که باید سال‌ها قلم‌فرسایی و روایتگری در این زمینه ادامه یابد. با این نگاه به سراغ یکی از باسابقه‌ترین فرماندهان سپاه رفتیم. او که از اعضای اولیه شورای...
آزادسازی خرمشهر در سوم خرداد 61، یکی از مهم‌ترین وقایع در تاریخ انقلاب و جنگ تحمیلی است. عملیات فتح خرمشهر، به دلیل اهمیت آن از نظر نظامی و سیاسی به مطالعۀ فراوان نیاز دارد که در این مقاله، به اختصار بدان می‌پردازیم. این عملیات با نام «بیت المقدس» طی 4 مرحله انجام شد و 25 روز به طول انجامید. رمز عملیات، ذکر مقدس «یا علی بن ابیطالب (ع)» بود و در ساعت 30 دقیقۀ بامداد 10/2/61 آغاز شد. غرب...
آزادی شهر خرمشهر پس از 19 ماه بی شک نقطه عطفی در تاریخ جنگ و همچنین در تاریخ مقاومت مردم ایران در برابر اشغالگران محسوب می شود. زیرا این موفقیت بزرگ تنها آزادی یک بندر راهبردی در جنوب ایران نبود، بلکه آزادی خرمشهر به نمادی برای همبستگی مردم ایران در برابر متجاوزان بعثی صدامی تبدیل شد. به همین دلیل این روز بزرگ برای همیشه در حافظه تاریخ مردم ایران می ماند.
آزادی خرمشهردرواقع تنها آزادی یک شهر از اشغال دشمن توسعه طلب نبود بلکه نمادی برای به نمایش گذاشتن عزم مردمی بود که با کمترین امکانات رزمی در برابر ارتش صدام که ازسوی قدرتهای جهانی و منطقه ای پشتیبانی می شد، توانستند دشمن متجاوز را مجبور به عقب نشینی به خاک خود کنند. این پیروزی درخشان که با بازتاب جهانی روبرو شد نقطه عطفی را در تاریخ تحمیلی عراق علیه ایران رقم زد که معادلات نظامی منطقه را دگرکون...
کتاب «خرمشهر؛ کو جهان‌آرا» به ابعاد شخصیتی و حضور فعال شهید جهان‌آرا به عنوان قهرمان خرمشهر در جبهه‌های جنگ می‌پردازد و در نهایت، شهادت وی را بیان می‌کند. کتاب «خرمشهر؛ کو جهان‌آرا» جلد پنجم از مجموعه «بانوی ماه»، به گفت‌وگوی انجام شده توسط مرتضی سرهنگی و هدایت‌الله بهبودی با صغری اکبرنژاد، همسر شهید جهان‌آرا می‌پردازد. افراد زیادی درباره شهدا به...
تصویر تلفنگرام محسن رضایی فرمانده وقت سپاه پاسدران انقلاب اسلامی خطاب به فرماندهان مناطق ده گانه سپاه درباره شروع عملیات آزاد سازی خرمشهر در همان زمانی که رژیم بعث عراق با اطمینان از تصرف خرمشهر نقشه تصرف خوزستان را در سر می‌پروراندند رزمندگان ایرانی عملیات «بیت المقدس» را در ساعات اولیه بامداد 10 اردیبهشت ماه61 با هدف آزاد سازی خرمشهر آغاز کردند. این عملیات در چهار مرحله انجام...
طرح‌ریزی و اجرای عملیات بیت‌المقدس در فضایی کاملاً متفاوت با عملیات‌های پیشین انجام گرفت. نخست آنکه دشمن در باره منطقه عملیات هوشیار بود. زیرا تنها منطقه‌ای که در جنوب همچنان در اشغال دشمن قرار داشت، منطقه غرب رودخانه کارون بود و طبیعی بود که قوای نظامی ایران این منطقه را برای عملیات انتخاب کنند. بنابراین امکان غافلگیری دشمن در باره مکان عملیات وجود نداشت. عملیات بیت‌المقدس در...
سرلشکر پاسدار محمدعلی (عزیز) جعفری مقطع سوم خرداد سال 1361 را مقطعی تعیین‌کننده و سرنوشت‌ساز در دوران دفاع مقدس بیان کرد و گفت: با فتح خرمشهر پیروزی واقعی و اصلی ایران بر عراق صورت گرفت و دلیل اینکه این مقطع مظلوم واقع‌شده، تداوم جنگ است. هدف ایران از تداوم جنگ پس از فتح خرمشهر چه بود؟ به گزارش تارنمای مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، صبح امروز (سه‌شنبه) ششمین نشست از سلسله نشست‌های...
: پس از فتوحات عظیم ایران در عملیات «الی بیت المقدس» و آزادسازی بخشهای زیادی از مناطق اشغال شده از جمله شهر خرمشهر، توازن جنگ ایران و عراق به شکل حیرت‌انگیزی، به نفع جمهوری اسلامی برهم خورد. به دنبال این موفقیت بزرگ و عقب‌نشینی مفتضحانه ارتش عراق از مناطق اشغال شده، مطبوعات و رسانه‌های گروهی منطقه و جهان با انتشار مقاله، گزارش و تحلیل به پیامدهای پیروزی‌های بزرگ ایران در این...
مصاحبه کننده : افسانه صادقی : ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺟﺎﻧﺒﺎﺯ «ﻋﻠﯽ ﻗﻤﺮﯼ» ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﺯﻣﺎﻧﺪﻩ 19 ﻧﻔﺮ ﺍﺯ ﺍﻓﺴﺮﺍﻥ ﮔﺮﺩﺍﻥ ﺩﮊ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﺍﺳﺖ، ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻏﺎﺯ ﺗﻬﺎﺟﻢ صدام ﻋﻠﯿﻪ ﮐﺸﻮﺭﻣﺎﻥ، ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ دژ خرمشهر ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ دیگر هم‌رزمان، ﻣﺸﻐﻮﻝ ﺑﻪ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﺯ ﺣﺮﯾﻢ ﮐﺸﻮﺭ ﺑﻮﺩ؛ ﮔﺮﺩﺍﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻋﺪﻩ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﻇﺮﻑ 48 ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺎ ﯾﮏ ﮔﺮﺩﺍﻥ...
خبرنگار کیهان که خود از بچه های خرمشهر است طی نبردهای خرمشهر پا به پای رزمندگان اسلام به درون خرمشهر راه یافت و در زیر گزارشی از مشاهدات وی را در نخستین لحظات ورود نیروهای اسلام به شهر خرمشهر می خوانید: بعد از گذشت 20 ماه توانستیم به طور مستقیم جاده اهواز-خرمشهر را طی کرده وارد شهر خرمشهر شویم. ما جزو اولین گروه از خبرنگارانی بودیم که قدم بر آستان مقدس شهر خون و شهادت می گذاشتیم. مدخل شهر و پاسگاه...
کاریکاتوریست روزنامه اطلاعات در چهارم خرداد‌ماه ۱۳۶۱ با انتشار این اثر تلاش کرده است به سهم خود نقشی در انعکاس واقعیت‌های جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران داشته باشد. در این کاریکاتور که متأسفانه نام صاحب اثر ذکر نشده است، آزادسازی خرمشهر نمادی برای اضمحلال و نابودی ماشین جنگی صدام حسین و حامیان اصلی او، یعنی آمریکا(تصویر عموسام)، اسرائیل(تصویر مناخیم بگین، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی) و...
در روز ۳ خرداد ۱۳۶۱ پس از ۳۴ روز نبرد بی امان، خرمشهر به طور کامل از اشغال نظامیان عراق خارج شد و عملیات بیت المقدس که در دهم اردیبهشت این سال آغاز شده بود، به پیروزی رسید.اما پس از گذشت 36 سال از این واقعه تاریخی هنوز صدای گوینده رادیو محمود کریمی علویجه در ذهن ها طنین انداز است. «شنوندگان عزیز توجه فرمایید خرمشهر، شهر خون، آزاد شد»
پس از پیروزی انقلاب و از هم گسیختن وحدتی که علیه شاه بین نیروهای سیاسی با گرایش‌های مختلف شکل گرفته بود، آیت‌الله آل شبیر خاقانی بتدریج از نیروهای مذهبی فاصله گرفت و به جریان قومی نزدیک شد. این امر به نوبه خود شکاف میان دو جریان قومی و مذهبی را عمیق کرد و موجب بروز جنگ داخلی کوتاه مدتی در خرمشهر در ماه‌های خرداد و تیر 1358 شد. هرچند این جنگ مهار شد، اما رژیم عراق که برای آغاز جنگ با...
فاطمه ناهیدی اولین زن اسیر ایرانی در خرمشهر گفت: عراقی‌ها معتقد بودند که دستگیری‌ام مثل به تله انداختن شاه ماهی است چون اولین زن اسیر بودم. سربازان عراقی از خوشحالی گرفتن یک زن به عنوان اسیر، ۱۰ دقیقه پایکوبی کردند. در ابتدای این برنامه فاطمه ناهیدی کار‌شناس مامایی و فرزند اول خانواده گفت: دوران کودکی چندسالی در تهران بودم و دوبرادر داشتم و 5 خواهر بودیم و پدرم فرهنگی بود. ادامه تحصیلم...
شاید کودکان امروز خرمشهر دقیقاً ندانند که این شهر از سجده معراج چه کسانی خونین‌شهر شد، ولی این حقیقت انکارناپذیر بر تارک افتخارات سپاه اسلام حک شد که سرداران و رزمندگان دلاور اصفهانی نخستین سجده کنندگان بر خاک غریبی بودند که بیش از 500 روز طعم قساوت خودکامه استکبار را در انعکاس بوق‌های پوشالی غرب و شرق در جنگ نابرابر ده‌ها ارتش استعماری با انقلاب حسینی خمینی چشیده بود. کجایی حاج احمد...
کتاب «از خونین شهر تا خرمشهر» نوشته رضا خدری از خبرنگاران جنگ و جبهه است که همزمان با سالروز پیروزی انقلاب شکوهمند جمهوری اسلامی ایران منتشر شده است. کتاب «از خونین شهر تا خرمشهر» دارای چهار فصل از جمله: یاد شهدای عزیز و خاطرات رزمندگان اسلام، نیروی دریایی خرمشهر در آغاز جنگ تحمیلی، جانفشانی عکاسان دفاع مقدس و فرمایشات و آلبوم عکس مقام معظم رهبری در جبهه‌ها است که توسط...
خرمشهر از گذشته دور استعداد خونین شهر شدن را داشته است. از همان دوره که عرب‌ها «محمره»اش خواندند. محمره یعنی شهر سرخ؛ در بیشتر روزهای سال در اثر جزر و مد دریا در دلتای حاصلخیز محل تلاقی رودخانه‌های اروندرود و کارون، قسمت عظیمی‌از سواحل شهر به رنگ خون در می‌آید. خرمشهر از دیرباز تا کنون بارها مورد هجوم دشمنان قرار گرفته و در پی هر تهاجم یک‌بار ویران شده است. در 23 رجب 1254 هـ ق،...
