ابوالحسن بنی‌صدر
اشاره
ابوالحسن بنی‌صدر نخستین رئیس‌جمهور اسلامی ایران بود. وی با حزب جمهوری اسلامی و نهادهای انقلابی زیر نظر آن مخالف بود و دوران ریاست جمهوریش با تنش‌های بسیار همراه شد. تا اینکه در ۳۱ خرداد 1360، با رأی مجلس شورای اسلامی استیضاح شد و در روز ۱ تیر همان سال به‌طور رسمی و با فرمان امام از مقام خود عزل گردید. بنی‌صدر سپس به همراه مسعود رجوی مرد شماره یک سازمان مجاهدین خلق، از ایران گریخت و در فرانسه به اتفاق وی با تشکیل «شورای ملی مقاومت» به مخالفت با حکومت جمهوری اسلامی پرداخت.
مجله «گذرستان» حاضر به شرح زندگی و عملکرد ابوالحسن بنی‌صدر پرداخته است.
ابوالحسن بنی‌صدر درساعت 22 و چهل و پنج دقیقه سه شنبه ششم مرداد سال 1360 به اتفاق رجوی وبا همکاری عده‌ای از منافقین در لباس پاسداران با هواپیمای بوئینگ 707 با هدایتِ سرهنگ خلبان معزی به‌طور غیرمجاز به‌سوی قبرس پرواز کرد و پیش از آنکه هواپیماهای شکاری نیروی هوایی ایران که در تعقیب هواپیمای ربوده‌شده حامل بنی‌صدر بودند به این هواپیما برسند از مرز ایران خارج شد. به‌سوی فرانسه...
از نکات ابهام آمیز دوران ریاست جمهوری بنی صدر، ارتباط وی با دو واقعه مهم طبس و کودتای نوژه است. واقعه طبس در پنجم اردیبهشت 1359 پس از چند ماه که از تسخیر انقلابی سفارت امریکا در ایران می گذشت، روی داد. دانشجویان پیرو خط امام در 13 آبان ماه 1358، سفارت امریکا را تسخیر کردند و ایالات متحده امریکا که از این اقدام سخت متحیر و سردرگم شده بود، حمله به ایران را در دستور کار خود قرار داد که به ظاهر برای نجات...
29 بهمن ماه 1357 حزبی تاسیس شد که به اعتراف بسیاری از کارشناسان منصف سیاسی مهم ترین حزب سیاسی در تاریخ معاصر ایران محسوب می شود. حزبی با بیش از 2 میلیون عضو که در تمامی ابعاد سیاسی جامعه ایران تا سالهای سال تاثیر گذار بوده است و تاریخ 10 سال ابتدایی انقلاب اسلامی با نام این حزب گره خورده بود. سران حزب جمهوری اسلامی از همان روزهای ابتدایی انقلاب از سرشناسان نظام جمهوری اسلامی محسوب می شدند و تا به امروز...
بنی صدر که پس از سال ها زندگی در خارج از کشور ،همزمان با ورود امام خمینی به وطن ، وارد ایران شده بود ، افکار ملی گرایانه و لیبرالی خود را ترویج می کرد. اصولا افکار و بینش های خط امام و نهادهای انقلابی با افکار بنی صدر و جناح منتسب به وی سازگاری چندانی نداشت . سپاه کمیته ها و بعدها بسیج عمده ترین نیروهای انقلابی و مردمی بودند که نه انها با بنی صدر رابطه خوبی داشتند و نه بنی صدر با انها رابطه خوبی داشت . هر...
همگان می‌دانستند که چالش اصلی میان مجلس و رئیس‌جمهور بر سر انتخاب نخست وزیر خواهد بود. بنی‌صدر با رندی سعی در جلب نظر امام و بیت ایشان برای بهره‌برداری‌های سیاسی داشت و به همین خاطر مرحوم احمد خمینی را به عنوان نخست‌وزیر پیشنهاد کرد که مورد قبول امام واقع نشد. ________________________________________ چرا بنی صدر مخالفت کرد؟ همگان می‌دانستند که چالش اصلی میان مجلس و رئیس‌جمهور بر سر انتخاب...
یک روز پس از آنکه نمایندگان مجلس به عدم کفایت بنی صدر رای دادند، امام خمینی طی حکمی بر اساس قانون اساسی ابوالحسن بنی صدر را از سمت ریاست جمهوری عزل کرد. ماجرای اختلاف میان مجلس و بنی صدر از ابتدای روی کار آمدن دولت وی و در جریان انتخاب نخست وزیر کلید خورد. هر چند با انتخاب شهید رجایی به سمت نخست وزیری به نظر می رسید موضوع اختلافات به فراموشی سپرده خواهد شد، تقابل میان نیروهای مشهور به خط امام (ره) که...
روز 28 خرداد 1360 ابوالحسن بنی صدر رهسپار غرب کشور شد و در آنجا در قرارگاه مقدم نیروی زمینی ارتش مستقر شد و دفتر سرهنگ عطاریان را در اختیارش گذاشتند . یک سری ملاقاتهای مشکوک در آن دفتر انجام می شد. آن موقع سردار لطفیان و آقای هدایت مسئول اطلاعات بودند . شهید بروجردی ، سردار لطفیان و بنده را خواست و گفت : بوی توطئه می آید . وی دستور داد که با حفظ احترام ، حتی نفس کشیدن آنان کنترل شود . بنده و آقای هدایت به...
به میزانی که مهندس بازرگان و نهضت آزادی همسویی و ائتلاف خود را با بنی صدر بیشتر نشان می دادند ، موضع گیری آنان در قبال سازمان نیز دوستانه تر و مشفقانه تر می شد . روزنامه میزان که ارگان غیر رسمی نهضت آزادی محسوب می گردید ، در تنش ها و درگیری های بنی صدر و سازمان علیه نیروهای پیرو خط امام ، با مقالات و اخبار و مواضع خود آشکارانه به جانبداری از آنان می پرداخت و تا آنجا در تشدید تشنج ها نقش ایفا کرد که...
امام خمینی (ره) روز هجدهم خرداد ماه در یک سخنرانی پرشور و قاطع در مورد اقدامات بنی صدر و مؤتلفین وی ، آخرین اتمام حجت ها را اعلام نمود و مقاومت در برابر قانون و مصوبات قانونی مجلس را دیکتاتوری نامید و صریحاً به تشنج آفرینان هشدار داد . (1) با دعوت بنی صدر از مردم برای مقاومت و ایستادگی در دفاع از وی ، در چند نقطه تهران و شهرستان ها در روزهای 18 و 19 خرداد تجمع های غیر قانونی و آشوبگرانه گروه هایی از...
پس از پیروزی هر انقلاب، رهبران انقلابی، باید از عهده رسالت تاریخی خود یعنی سروسامان دادن به روند جاری انقلاب برآیند. از دیدگاه اندیشمندان سیاسی رهبران انقلابی موفق، واجد دو خصلت اساسی هستند. اول زیر سؤال بردن ساختار سیاسی پیشین و سپس ارائه راهکاری عملی برای سازمان دادن به جو انقلابی موجود و الگویی جدید برای ساختار سیاسی تحول یافته. با مروری اجمالی بر تحولات سیاسی دو سال ابتدایی و حیاتی پس از...
در پی چالش ها و فراز و نشیب های مربوط به معرفی کابینه و دولت به مجلس شورای اسلامی ، بنی صدر در سخنرانی 17 شهریور 1359 در میدان شهدا ، سخنانی ایراد کرد که منشأ بسیاری از مسائل بعدی شد . وی با اشارات و کنایات روشن ، نیروهای پیرو خط امام ، به ویژه رهبران قوای مقننه و قضائیه و روحانیون منتقد خود را مورد حمله قرار داد و فضای سیاسی کشور را به شدت ملتهب و متشنج ساخت (1) . چندی بعد بنی صدر در سخنرانی روز عاشورا ، که در...
بنی صدر که پس از سال ها زندگی در خارج از کشور ،همزمان با ورود امام خمینی به وطن ، وارد ایران شده بود ، افکار ملی گرایانه و لیبرالی خود را ترویج می کرد. اصولا افکار و بینش های خط امام و نهادهای انقلابی با افکار بنی صدر و جناح منتسب به وی سازگاری چندانی نداشت . سپاه کمیته ها و بعدها بسیج عمده ترین نیروهای انقلابی و مردمی بودند که نه انها با بنی صدر رابطه خوبی داشتند و نه بنی صدر با انها رابطه خوبی داشت ....
همگان می‌دانستند که چالش اصلی میان مجلس و رئیس‌جمهور بر سر انتخاب نخست وزیر خواهد بود. بنی‌صدر با رندی سعی در جلب نظر امام و بیت ایشان برای بهره‌برداری‌های سیاسی داشت و به همین خاطر مرحوم احمد خمینی را به عنوان نخست‌وزیر پیشنهاد کرد که مورد قبول امام واقع نشد. چرا بنی صدر مخالفت کرد؟ همگان می‌دانستند که چالش اصلی میان مجلس و رئیس‌جمهور بر سر انتخاب نخست وزیر خواهد بود....
از نکات ابهام آمیز دوران ریاست جمهوری بنی صدر، ارتباط وی با دو واقعه مهم طبس و کودتای نوژه است. واقعه طبس در پنجم اردیبهشت 1359 پس از چند ماه که از تسخیر انقلابی سفارت امریکا در ایران می گذشت، روی داد. دانشجویان پیرو خط امام در 13 آبان ماه 1358، سفارت امریکا را تسخیر کردند و ایالات متحده امریکا که از این اقدام سخت متحیر و سردرگم شده بود، حمله به ایران را در دستور کار خود قرار داد که به ظاهر برای نجات...
با سقوط نظام شاهنشاهی و پیروزی انقلاب اسلامی ایران، نگارش جدید قانون اساسی برای تحقق آرمانهای ملت ضروری بود و این اقدام مستلزم تشکیل مجلس خبرگان قانون اساسی بود. البته فکر تدوین قانون اساسی قبل از پیروزی انقلاب و به هنگام اقامت امام خمینی در پاریس (13 مهر تا 11 بهمن 57) به وجود آمده بود. پیش نویس اولیه در همان جا تهیه شد و پس از آن در ایران مورد بررسی های متعدد قرار گرفت.[1] در ابتدا و متن پیش نویس...
فضای دوره جوانی بنی صدر مصادف با شکل گیری جبهه ملی و محبوبیت مصدق و دوران کودتا بود. این فضا باعث شد تمایلات اسلامی وی در کنار ملی گرایی قرار گیرد. در همین اوان (1332-1331ش/1953-1952م) توانست دیپلم متوسطه را به پایان برساند. برادر بنی صدر -فتح الله- پس از کودتا مسئول انتشارات نهضت مقاومت ملی بود. از همین کانال، خود ابوالحسن نیز به جبهه ملی و مصدق متمایل گردید. البته قبل از این به حزب زحمت کشان و شخص مظفر بقایی...
حمید داودآبادی؛ نویسنده و پژوهشگر تاریخ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در صفحه اجتماعی خود دو خاطره و به واسطه شخصی دیگر از حضرت امام خمینی(ره) منتشر نموده که مطالعه آن خالی از لطف نیست: ××× چند سال پیش منزل یکی از روحانیونی بودیم که جدای از مسئولیت ها مختلف در اولین سال های پیروزی انقلاب اسلامی، ید طولایی در تحقیق و پژوهش تاریخی دارد. آن روز، ایشان دو سه خاطره عجیب ولی مهم از حضرت امام خمینی...
امیر غلامعلی‌میر با به 21 فروردین و سالروز شهادت امیر سپهبد علی صیاد شیرازی به معرفی گوشه‌ای از زوایای زندگی و فعالیت‌های این شهید پرداخت و گفت: این شهید بزرگوار در سال 1343 وارد دانشکده افسری شد و در این دوره به عنوان دانشجویی ممتاز، مومن و متدین و در بین دانشجویان از محبوبیت خاصی برخوردار بود. وی ادامه داد: سپس در سال 1346 با رتبه بسیار عالی از دانشکده افسری فارغ‌التحصیل و برای خدمت...
روز 28 خرداد 1360 ابوالحسن بنی صدر رهسپار غرب کشور شد و در آنجا در قرارگاه مقدم نیروی زمینی ارتش مستقر شد و دفتر سرهنگ عطاریان را در اختیارش گذاشتند . یک سری ملاقاتهای مشکوک در آن دفتر انجام می شد. آن موقع سردار لطفیان و آقای هدایت مسئول اطلاعات بودند . شهید بروجردی ، سردار لطفیان و بنده را خواست و گفت : بوی توطئه می آید . وی دستور داد که با حفظ احترام ، حتی نفس کشیدن آنان کنترل شود . بنده و آقای هدایت به...
عطوفت و مهربانی احمد متوسلیان را باید از مردانی جستجو کرد که با او همراه بودند. با اینکه به خوبی در قامت یک فرمانده نظامی از هیچ چیزی کوتاه نمی‌آمد اما رفتار پر از مهرش نیز خاطراتی را به جای گذاشته که از دل پاک نخواهد شد. آنچه پیش روی شماست محصول گفتگوی زیبای ما با مجتبی عسکری است. *آشنایی شما با احمد متوسلیان از کجا آغاز شد؟ بسم‌الله الرحمن الرحیم. لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم. سال...
۲۰ خرداد ۱۳۶۰ روز عزل ابوالحسن بنی صدر از مقام فرماندهی کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران از سوی امام خمینی(ره) است. این حادثه ۱۰ روز قبل از تصویب لایحه عدم کفایت سیاسی بنی‌صدر از منصب ریاست جمهوری به وقوع پیوست. این دو حکم در حقیقت توانست به حیات سیاسی و پرتشنج نخستین رییس جمهوری ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی خاتمه دهد. بنی‌صدر در نخستین انتخابات ریاست جمهوری که در 5 بهمن 1358 و به فاصله...
پس از پیروزی بنی صدر در انتخابات و کسب قریب به 70 درصد آرای مأخوذه حضرت امام(ره) می توانستند دو گونه با این جریان برخورد کنند ، یا حکم ریاست جمهوری اش را تنفیذ نکنند و در برابر رأی ملت بایستند و یا با تنفیذ حکم ریاست جمهوری و مدارا و مماشات با وی کشور را از بحران نجات دهند . امام(ره) با درایت و مدیریت حکیمانه ای که داشتند راه دوم را برگزیدند و با فرست دادن بیشتر به بنی صدر و باز گذاشتن دست وی برای خدمت ،...
: ابوالحسن بنی‌صدر (متولد 2 فروردین 1312 در همدان) او در بهمن 1358 به عنوان نخستین رئیس‌جمهور ایران انتخاب شد و در خرداد 1360 به دنبال قانون‌گریزی و همکاری با منافقین با عنوان عدم کفایت سیاسی توسط مجلس شورای اسلامی از مقام خویش عزل شد. پیش از انقلاب 57 بنی‌صدر در روستای باغچه از توابع همدان به دنیا آمد. پدرش نصرالله بنی‌صدر، از روحانیون بانفوذ همدان بود که با امام خمینیره نیز...
قسمت اول با توجه به روانشناسی بنی صدر و کیش شخصیت او و این که شورا در ابتدا با محوریت وی و بهره برداری از ارتباطات قبلی او با غربی ها و عنوان رئیس جمهور سابق ایران ، شکل گرفت و شناخته شد ، به نظر می رسد یکی از علل مخالفت بعدی بنی صدر با ارتباط شخصی و علنی رجوی و عراقی ها ، بیشتر از این موضوع نیز ناشی می شد که عملاً این امر به مفهوم کنار زدن بنی صدر و زمینه سازی سلطه مطلق رجوی بر شورا محسوب می گردید ....
متن سخنان آیت‌الله خامنه‌ای در مجلس به شرح زیر است: «در این لحظات حساسی که یکی از سرنوشت‌سازترین صفحات تاریخی ایران رقم زده می‌شود، از خدا می‌خواهم که مرا به آنچه که رضای اوست، هدایت کند و از طغیان زبان و دل و غلبه‌ی هوی و هوس نگه دارد. و اکنون که پس از یک سکوت و بردباری طولانی و دردناک، فرصت و تکلیف گفتن و افشا کردن داده است نیز مانند گذشته ما را مدد رساند، یاری کند. مخاطب این...
سیدابوالحسن بنی‌صدر که در آن تاریخ عضو شورای انقلاب اسلامی بود و هیچ گونه سمت دیگری در دولت موقت نپذیرفته بود، اقدام به انتشار روزنامه‌ای به نام انقلاب اسلامی کرد. استفاده از نام «انقلاب اسلامی» برای این روزنامه، با گسترش شهرت بنی‌صدر در میان مردم که از طریق پخش سخنرانی هایش در رادیو و تلویزیون و مناظره‌های او با برخی از نظریه‌پردازان و اعضای گروههای مارکسیستی همراه بود،...
حوادث خرداد 1360 و شورش و قانون گریزی و آشوب طلبی بنی صدر و هوادارانش از جمله رویدادهای تلخ اجتماعی در نخستین سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران بود . این حوادث که ناشی از فاصله گرفتن تدریجی بنی صدر از رهبری انقلاب و اتحاد مرحله به مرحله وی با مخالفین و معاندین نظام بود بحث عدم کفایت سیاسی و برکناری وی توسط مجلس ، اعلام جنگ مسلحانه مجاهدین خلق در برابر نظام جمهوری اسلامی ، فتنه انگیزی و...
در روزهایی پایانی خردادماه سال 1360 ، ابوالحسن بنی صدر اولین رئیس جمهور کشور پس از کمتر از یکسال و نیم از آغاز دوران ریاست جمهوری خود، دست خیانتش رو شد و کنار گذاشته شد و مجلس شورای اسلامی به عدم کفایت وی رای مثبت داد. پس از استعفای دولت موقت مهدی بازرگان، بنی صدر با حمایت جامعه روحانیت مبارز برای انتخابات ریاست جمهوری کاندید و در پنجم بهمن ماه ۱۳۵۸ با به دست آوردن یازده میلیون رای در رقابت با حسن...
آشنایی شما با آقای ابوالحسن بنی صدر از چه زمان آغاز شد؟ آیا قبل از انقلاب با ایشان مراوده یا مکاتبه داشتید؟ آشنائی من با آقای دکتر ابوالحسن بنی صدر به دورانی برمی گردد که به دعوت انجمن های اسلامی دانشجویان در اورپا، به آن دیار سفر کردم. این سفر در سال 1338 انجام گرفت و من با اتوبوس «میهن تور» از تهران تا ترکیه، بلغارستان، اطریش، یوگسلاوی، فرانسه، آلمان و سپس با کشتی به انگلستان سفر کردم و مدت...
پس از پیروزی انقلاب و به رسمیت شناختن نظام جمهوری اسلامی توسط رفراندوم مردمی، قانون اساسی کشور توسط نمایندگان مجلس خبرگان قانون اساسی به تصویب رسید. پس از تصویب قانون اساسی به منظور نهادسازی و اجرای قانون و تصویب قوانین، انتخابات ریاست‌جمهوری و مجلس برگزار گردید که در آن سیدابوالحسن بنی‌صدر به رئیس‌جمهوری و حجت‌الاسلام علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی به ریاست مجلس انتخاب گردید. در دوره قبل...
به دنبال رأی اکثریت قاطع نمایندگان مجلس شورای اسلامی به عدم کفایت سیاسی بنی‌صدر حضرت امام خمینی(س)روز نخست تیرماه سال 1360 وی را از ریاست جمهوری عزل کردند. به موجب بند پنج اصل 110 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، عزل رئیس جمهور پس از حکم دیوان عالی کشور و یا رأی مجلس شورای اسلامی، از وظایف و اختیارات رهبری می باشد. آیت الله هاشمی رفسنجانی، رئیس وقت مجلس شورای اسلامی در نامه ای به حضرت امام نتایج...
