سوم شهریور 1320
نامه سرریدر بولارد سفیر انگلیس خطاب به احمد قوام نخست‌وزیر ایران درباره تحویل فرودگاه مهرآباد به نیروی هوایی انگلستان؛ ۲۴ شهریور ۱۳۲۱ آقای نخست‌وزیر عزیزم! بی‌نهایت ممنون خواهم شد آن جناب در باب امر ذیل مساعدت فرمایند. اداره قوای هوایی سلطنتی RAF مایلند به هر زودی ممکن است میدان طیاره مهرآباد را تحویل گیرند. [به] قراری که اطلاع یافته‌ام اداره مزبور به اسرع اوقات احتیاج به محل سکونت جهت...
«...فکر می‌کنم چهار یا پنج روز پس از اولین ملاقات بود که ترات[=رئیس اطلاعات انگلیس در ایران و نفر دوم سفارت] گفت:«امشب همانجا بیا!» سر قرار رفتم. ترات گفت:«محمدرضا پیشنهادات ما را انجام داده و این خوب است...به هرحال یک اشکال پیش آمده. روس‌ها صراحتاً مخالف سلطنت هستند و خواستار استقرار رژیم جمهوری در ایران می‌باشند! آمریکایی‌ها هم بی‌تفاوتند و می‌گویند برای ما فرقی نمی‌کند که در ایران...
تلگراف از شمال و جنوب ایران در خصوص حمله نیروهای متفقین به کشور در سوم شهریور ۱۳۲۰ تلگراف از: تبریز به: ط [طهران] تاریخ: ۶/۳ وزارت؛ محترماً دو فقره تلگرافی که الساعه به ستاد ارتش مخابره شده به عرض می‌رسد [ناخوانا] کفالت ستاد ارتش محترماً معروض می‌دارد هنگ ۳ امنیه گزارش می‌دهد که از تلفنخانه مرند گزارش می‌دهند یک لشگر مهاجم وارد مرند گردیدند؛ ساعت سه و ربع سوم شهریور [یکهزار و سیصد و]...
روزنامه اطلاعات؛ ۱۷ دی‌ماه ۱۳۱۹
هجوم نیروهای متفقین به ایران در شهریور ۱۳۲۰ تأثیر آشکاری بر عرصه‌های سیاسی و اجتماعی کشور بر جای نهاد. رضاشاه تحت فشار انگلستان، به ناگزیر استعفا داد و از ایران رفت. با رفتن رضاشاه، بساط اصلاحات سیاسی و اجتماعی وی، تحمیل نظام اجباری و... برچیده شد و روش استبدادی حکومت در ایران موقتاً پایان یافت. آزادی نسبی پس از شهریور ۲۰ که به مدت چند سال در ایران دوام یافت، سبب شد افکاری که برای مدتی ناگزیر به سکوت...
: به فاصله چند ماه پس از اشغال ایران توسط نیروهای متفقین در جنگ جهانی دوم، در بهار سال ۱۳۲۱ آوارگان لهستانی نیز از روسیه به شمال ایران گسیل شدند. در جریان سرازیرشدن این آوارگان که تا تابستان ۱۳۲۲ ادامه داشت، دست کم ۱۵۰ هزار نظامی و غیرنظامی لهستانی وارد ایران شدند. در همین مدت و در حالی‌که ایرانیان گرفتار قحطی ناشی از اشغال کشور شده بودند، بیماری «تیفوس» نیز در ایران شیوع بسیار...
روزنامه «اقدام» چاپ استانبول؛ ۲۷ اوت ۱۹۴۱(۵ شهریور ۱۳۲۰): «سبب حقیقی حرکات لشگری که بر ضد ایران شروع گردیده است عبارت از یک مسأله سوق‌الجیشی می‌باشد، و خود انگلیس‌ها و شوروی‌ها هم اعتراف می‌کنند برای دفاع قفقاز و هندوستان از فشار آلمان بایستی یک جبهه انگلیس و شوروی تشکیل داده شود. علاوه از این برای عبور دادن آذوقه و لوازم جنگ امریکا و انگلیس به روسیه، یک راه امین و نزدیک لازم بود...امروز...
روزنامه «دیلی» کراچی(پاکستان)، مورخه ۴ اوت ۱۹۴۱(۱۳ مرداد ۱۳۲۰): «به طوری که خبرگزار دیپلماسی تایمز[=خبرنگار سیاسی روزنامه تایمز] اظهار می‌دارد، سر [ریدر] بولارد وزیرمختار انگلستان در تهران توجه دولت ایران را راجع به وجود عده زیادی از آلمان‌ها در ایران جلب نموده، و خاطرنشان می‌کند اگر آلمانی‌های مقیم ایران بر ضد منافع انگلیس و متفقین او عملیاتی بنمایند بر بی‌طرفی دولت ایران لطمه خواهد...
بهار ۱۳۲۱ درحالی که کمتر از یک سال از اشغال ایران توسط متفقین (انگلستان، شوروی و آمریکا) می‌گذشت و قحطی کشور را فرا گرفته بود، ناگهان شوروی اعلام کرد قصد دارد آوارگان لهستانی جنگ را به ایران بفرستد. در جریان این فرآیند که بیش از یک سال به طول انجامید، بیش از ۱۵۰ هزار آواره‌ی نظامی و غیرنظامی لهستانی به ایران منتقل شدند. دکتر محمدقلی مجد در فصل دهم کتاب «پل پیروزی، سرزمین قحطی؛ ایران در جنگ جهانی...
: سوم شهریور ۱۳۲۰، انگلیس از جنوب و شوروی از سمت شمال، به ایران حمله کرده و ظرف چند ساعت حکومت رضاشاه سقوط کرده و کشور توسط متفقین اشغال شد. شوروی و انگلیس که تا چند سال پس از حمله، ایران را تحت اشغال خود داشتند، علیرغم توافق قبلی‌شان مبنی بر عدم استفاده از ذخایر غله مردم ایران، دائماً در حال بهره‌برداری از ذخیره غذایی ایران بودند. در مواقعی هم که با مخالفت روبرو می‌شدند، سعی می‌کردند با...
: در اوایل دسامبر 1940(آذرماه 1319)، در آستانه شروع بحران قریب الوقوع، لوییس دریفوس، وزیرمختار جدید آمریکا، وارد تهران شد. به اذعان و اعتراف وزارت خارجه آمریکا، دریفوس به کمک و همیاری شایسته هارولد بی. ماینور، دبیر سفارت آمریکا در تهران، و جیمز اس. موس، کنسول آمریکا در تهران، با دادن گزارش حوادث مربوط به این دوره، کار برجسته و سترگی کرده است. دریفوس در مجموعه‌ای از تلگرام‌هایش، تحولات بحرانِ...
مراسم جشن فارغ‌التحصیلی دانشکده افسری در سال ۱۳۱۹ - همان‌گونه که در تصویر مشاهده می‌شود رضاشاه در این مراسم شمشیر حمایل کرده است(مقایسه شود با تصاویر بالا)
به دنبال اشغال ایران در شهریور ۱۳۲۰، قوای متفقین هریک در تهران و شهرهای مختلف کشور مستقر شدند. نظامیان آمریکایی هم اگرچه در حمله بامدادی سوم شهریور ۱۳۲۰ مشارکت نداشتند، اما در ماه‌های بعد وارد خاک ایران شدند. در مهرماه ۱۳۲۱، احمد قوام، نخست‌وزیر، با واگذاری اراضی امیرآباد تهران به آمریکایی‌ها موافقت کرد و منطقۀ امیرآباد تبدیل به اردوگاه نظامی آمریکا در تهران شد. تنها شرطی که قوام در...
مطلب حاضر فصل چهارم از کتاب "The Bridge to Victory and A Land of Famine" است که با عنوان «پل پیروزی و سرزمین قحطی» در دست ترجمه می‌باشد. این کتاب به بررسی نقش ایران در پیروزی متفقین بر ارتش آلمان نازی می‌پردازد. همچنین موضوع بروز قحطی و گرسنگی در میان مردم ایران در نتیجه غارت منابع کشاورزی و مصادره ابزارآلات تولید مردم توسط اشغاگران انگلیسی و روسی در بعد از شهریور 1320 با اتکاء به اسناد بدست آمده از...
این پیمان در روز نهم بهمن‌ماه ۱۳۲۰ (۲۹ ژانویه ۱۹۴۲) در کاخ وزارت امور خارجه امضا شد: پیمان اتحاد اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران از یک طرف و اعلیحضرت پادشاه بریتانیای کبیر و ایرلند و مستملکات انگلیس ماوراء‌بحار و امپراتور هندوستان و هیأت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از طرف دیگر، نظر به اصل منشور آتلانتیک که رئیس‌جمهور دُول متحده آمریکا و نخست‌وزیر دولت انگلستان در...
در سوم شهریور 1320، نیروهای متفقین (انگلستان و شوروی) بدون توجه به اعلام بی‌طرفی دولت ایران در جنگ جهانی دوم، به کشور ما حمله کردند و در عرض مدتی کوتاه ایران را به تصرف خود درآوردند. از نظر اقتصادی، با آنکه کشور ما، خود درگیر مشکلات عدیده‌ای، به خصوص قحطی و گرانی مایحتاج عمومی بود، می‌بایست عهده‌دار مخارج میهمانان ناخوانده خود نیز باشد. تمامی راه‌های کشور به خصوص خطوط راه آهن و شوسه تحت...
اعلامیه سه دولت راجع به ایران مورخ اول دسامبر 1943 ـ نهم آذرماه 1322 رئیس‌جمهوری کشورهای متحده آمریکا، نخست‌وزیر اتحاد جماهیر شوروی و نخست‌وزیر ممالک متحده انگلستان پس از مشورت بین خود و با نخست‌وزیر ایران مایلند موافقت سه دولت را راجع به مناسبات خود با ایران اعلام دارند. دولتهای کشورهای متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی و ممالک متحده انگلستان کمک‌هایی را که ایران در تعقیب جنگ بر علیه دشمن مشترک...
این مقاله درصدد بررسی مستند دلایل تغییر استراتژی انگلیس در ایران پس از حمله آلمان به شوروی و ماهیت اتحاد انگلیس و شوروی و ارتباط آن با اشغال ایران در سوم شهریور 1320 می‌باشد. همچنین بررسی و تحلیل نقش انگلیس در اشغال ایران و جلب موافقت روس‌ها با این اقدام و ماهیت پیمان اتحاد سه‌گانه از نظر استراتژی یا تحمیلی بودن آن و بهره‌برداری از آن برای ایجاد بستری قانونی برای وادار کردن ایران به...
روزنامه اطلاعات؛ ۱۳ اسفند ۱۳۴۳: «...در گذشته هرگاه ما شاهان لایق داشتیم واقعاً بزرگ‌ترین و وسیع‌ترین امپراتوری‌های جهان را به وجود آورده‌ایم و هر زمان پادشاهان لایقی نداشتیم دوران انحطاط آغاز می‌شد؛ خارجیان کشور ما را اشغال می‌کردند و استقلال ما را در هم می‌کوبیدند...».(بخشی از مصاحبه شاه با شبکه تلویزیونی غیردولتی انگلستان) در اینجا ظاهراً محمدرضا پهلوی یا فراموش کرده که در زمان...
