نگاه دیگران
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، بسیاری از گروهک‌ها که ماهیت اسلامی نظام جدید را برنمی‌تابیدند، خیلی زود در مقابل آن موضع‌گیری کردند. بعضی از این گروههای سیاسی با پیش‌گرفتن مشی مسلحانه به‌منظور باج‌گیری از نظام حاکم، دست به اسلحه برده و به اقدامات تروریستی متوسل شدند. البته حضور مردم در صحنه و حمایت مؤمنانه آنان از نظام اسلامی، همه گروهک‌های تروریستی را منکوب کرد. از جمله...
شیوه‌های مورد استفاده حکومتها در ایجاد و استفاده از نیروهای دفاعی و نظامی خود در تامین امنیت، به مثابه مهمترین نیاز هر کشوری، نشان‌دهنده ساختار قدرت سیاسی از یک‌سو و نحوه تعاملات آن با محیط پیرامونی است. بررسی شکل‌گیری و انحطاط و انحلال ژاندارمری در ایران به خوبی ویژگی «وابستگی» حکومتهای قاجار و پهلوی را آشکار می‌سازد. نکته قابل توجه و تامل در پیدایی وابستگیها، نیازهای حقیقی...
به تخت‌نشینی آقا محمد خان قاجار در سال 1210 قمری را باید پایان اغتشاشات و نا به سامانی‌هایی دانست که در اواخر دوران زندیه به وجود آمده بود، تلاش‌های فراوان او باعث شد تا بار دیگر ایران از وحدت و تمامیت ارضی و استقرار حکومت مرکزی برخوردار شود، قدرت خودکامه او باعث شد برای مدتی اختلافات داخلی از بین برود، اما با روی کارآمدن فتحعلی‌شاه و در نتیجه انعقاد قراردادهای گلستان و ترکمانچای...
در اواخر سال 1328 ق. دولت وقت درصدد برآمد برای ساماندهی به امور مالی کشور، مستشارانی از کشورهای خارجی استخدام کند و به دنبال آن زمینه استخدام مورگان شوستر آمریکایی و چند تن دیگر از اتباع آن کشور فراهم آمد و این گروه در 12 جمادی‌الاول 1329 وارد تهران شدند. شوستر برای پیشبرد کار خود، لایحه‌ای تنظیم کرد و برای تصویب به مجلس شورای ملی (دوم) فرستاد. به رغم نارضایتی و مخالفت دو بانک شاهنشاهی و...
در روند گسترش حضور اجتماعی زنان در دوران رضاخان، انجمنها و گروههای متعددی با آرمانها و اهداف ویژه‌ای قدم به دایره فعالیتهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی نهادند. مطالعه و بررسی طیف‌ها و گروههای مختلف فعال در دوره بعد از به قدرت رسیدن رضاخان نشان می‌دهد که زنانی آزادی عمل و میدان فعالیت بیشتری در اختیار داشتند که با اهداف فرهنگی طراحی شده حکومت پهلوی همساز و هماهنگ بودند و برای این دسته...
پس از برکناری رضاشاه و روی کار آمدن محمدرضا پهلوی، تشکل زنان همچنان مورد توجه بود. به طوری که روز به روز بر تعداد انجمنها و جمعیتهای زنان افزوده می‌شد. این افزایش تشکل تقریباً با طرح انجمنهای ایالتی و ولایتی دولت مصادف شد. در سالهای 1340-1350، حکومت پهلوی به منظور تحکیم قدرت بیشتر به سمت امریکاییها متمایل شد و به توصیه طراحان امریکایی، طرح انقلاب سفید را در ایران به اجرا درآورد. هدف مهم این طرح، خروج...
در تبلیغات و اقداماتی که در داخل و خارج از کشور در حمایت از رژیم شاه صورت می‌گیرد، اغلب گفته می‌شود که این رژیم از نظر اقتصادی کارآمد بوده و اوضاع اقتصادی – معیشتی مردم در دوره حاکمیت این رژیم چندان هم نامطلوب نبوده است. از این‌رو، برای بررسی صحت این ادعا تلاش می‌شود تا اوضاع اقتصادی ایران در آن برهه تشریح شود. برای این منظور نیز وضعیت سه بخش کلیدی اقتصاد ایران در آن برهه تشریح...
سرزمین‌های وسیعی در چهار سوی شرق، غرب، شمال و جنوب ایران از حدود دو قرن پیش به شکل‌های گوناگون نظیر جنگ و توطئه دولتهای خارجی از پیکره ایران جدا گردیدند. اما نوع و مدل جدا شدن یکی از این سرزمین‌ها، یعنی مجمع‌الجزایر بحرین، با دیگر موارد متفاوت است و برای فهم علت جدایی آن، درکی از مفهوم دولت دست‌نشانده لازم است. در واقع کشورهای سلطه‌گر در جست‌وجوی روابط سلطه‌گرانه با کشورهایی...
یکی از مسائلی که برای هر نظام سیاسی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و به نوعی با اعتبار و آبروی آن در ارتباط است مسئله حفظ تمامیت ارضی یک کشور است؛ مسئله‌ای که حتی امروزه با پسا بین‌المللی شدن نظام بین‌الملل نیز از جایگاهش کاسته نشده و دولت‌ها تلاش می‌کنند همچنان این کارویژه اساسی خود را حفظ نمایند. اسپانیا یکی از این موارد است که در چند سال گذشته درگیر جدایی‌طلبی ایالت باسک بوده...
یکی از موضوعات و محورهایی که در تاریخ، برخی از کشورها و به‌خصوص قدرت‌های منطقه‌ای را درگیر کرده بحث استقلال و جدایی‌طلبی است؛ موضوعی که تا به امروز نیز سبب بروز چالش برای برخی از کشورها شده و منازعات مختلفی پیرامون خود به همراه داشته است. شاید بتوان یکی از نزدیک‌ترین تجربیات را ایالت باسک و ادعای جدایی‌طلبی آن در قبال اسپانیا دانست. بااین‌حال این مسئله در مورد تاریخ معاصر ایران و...
در میان سفیران انگلستان در ایران شاید بیش از همه نام پارسونز و سر دنیس رایت به گوش خورده باشد که اولی در دوره مقارن با انقلاب اسلامی و دیگری در دو برهه پس از کودتای ۲۸ مرداد و دهه 13۴۰ در ایران مشغول به فعالیت بوده و هر دو، سه برهه مهم از تاریخ معاصر ایران را در دوران سفارت خود تجربه کرده‌اند و بعضا در رقم خوردن برخی از امور نیز نقش باواسطه یا بلاواسطه داشته‌اند. سر دنیس رایت یکی از این سفیران...
روزبه در ایران با نام‌های مستعار «سعیدی» و «ستخر» (مخفف ستوان توپخانه، خسرو روزبه) ماند و همین افسانه‌ای از او ساخت که دست‌نیافتنی است و نمی‌توان او را دستگیر کرد. تعقیب و گریز برای یافتن روزبه از او اینچنین افسانه ساخت؛ به صورتی که پلیس و کادرهای حزبی که در پی نشانه‌ای از او بودند بر افسانه‌سرایی درباره خسرو روزبه دامن می‌زدند. «در کوچه‌ای تنگ و...
خسرو روزبه فرزند دوم ضیاء لشکر در سال 1303 در شهر ملایر به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در مدرسه آمریکایی ملایر و تحصیلات متوسطه را در همدان به پایان برد. سپس در دانشکدۀ افسری در رشته توپخانه و در دانشکدۀ فنی از رشته مکانیک فارغ التحصیل شد. در سال 1318 به علت درگیری با فرمانده توپخانه ضد هوایی یک ماه و نیم به اهواز تبعید شد و سپس به تهران بازگشت. پس از شهریور 1320 در دانشکدۀ افسری به تدریس پرداخت. وی از...
۲۱ اردیبهشت ۱۳۳۷، خسرو روزبه عضو سازمان افسران حزب توده اعدام شد و این پایان مرد نظامی توده‌ای بود که پس از ۱۱ سال فرار از دست ساواک، سرانجام تیرباران شد. در روز 21 اردیبهشت 1337 خسرو روزبه عضو سازمان افسران حزب توده اعدام شد.خسرو روزبه، فرزند دوم ضیاء لشکر در سال 1294 در شهر ملایر به دنیا آمد. وی از جمله جنجالی‌ترین چهره‌های حزب توده بود که در خانواده‌ای متوسط ولی در شرایط نامساعد مادی...
*توضیح گروه ترجمه و پژوهش منابع خارجی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی: شاید بتوان ادعا کرد که اجرای برنامه اصلاحات ارضی، مهمترین برنامه اجرایی حکومت پهلوی دوم بود که در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تغییرات مهمی در جامعه ایران پدید آورد. با وجود تحقیقاتی که در مورد شیوه اجرا و نتایج این برنامه صورت گرفته، اما هنوز جنبه‌هایی از آن برای محققین ناشناخته مانده است. یکی از این...
در ادامه بمب‌گذاری توسط منافقین و گروهک های ضدانقلاب به منظور تضعیف نظام اسلامی و ناامن جلوه دادن جامعه، گروهک منافقین این بار در خیابان ناصرخسرو تهران که محلی پر تردد در مرکز شهر بود، اقدام به عمل جنایتکارانه بمب‌گذاری نمودند. این بمب که از نوع زمانی و با قدرت تخریبی پنجاه پوند تی.ان.تی بود، باعث ویرانی و آتش سوزی یک ساختمان دو طبقه و یک کارگاه تولیدی پوشاک گردید.در این حادثه9 نفر...
تروریسم که امروزه سایه‌های وحشت خود را بر سر جهان گسترده است، به حوزه سیاست و منازعات درونی سیاسیون برای کسب قدرت یا حذف رقیب محدود نمی‌شود و به مثابه یک خطر بالقوه همه بشریت را تهدید می‌کند. مسافران هیچ هواپیما و ترنی احساس امنیت نمی‌کنند، هر اتومبیل پارک شده در کنار خیابان می‌تواند یک ایستگاه مرگ باشد و همین مسائل سبب شده تا تروریسم به یکی از مهمترین دغدغه‌های سیاست خارجی کشورها...
73 سال قبل در چنین روزهایی، جمعیتی که در فاصله دو مرحله از اعدام احمد کسروی و به نام «فداییان اسلام» در عرصه سیاست سربرآورده بود، به مرور بروز و نمودی بیشتر می یافت. امازمینه‌ها و پیامدهای تاسیس این جمعیت چه بود؟ و بانیان اولیه آن چه کسانی بودند؟ این موارد پرسشهایی هستند که در گفت‌وشنودی که در پی می آید، حضرت آیت‌الله حاج سیدمرتضی مستجابی (مستجاب الدعواتی)ــ که از دوستان صمیمی شهید...
دامنه کتاب‌سوزی کسروی و گروه باهماد آزادگان تنها به سوزاندن کتابهای مذهبی محدود نمی‌شد. دیوان حافظ نیز ازجمله کتابهایی بود که سوزانده شد. از نظر کسروی سوزاندن این کتابها در راستای «بسط سکولاریسم» و «به‌کارگیری نیروی خِرَد» بود... انقلاب مشروطه و در پی آن به قدرت رسیدنِ رضاشاه از مهمترین تحولاتی است که زمینه‌ساز ظهور و ابراز وجودِ نیروها و گرایشهای سیاسی متفاوت شد. رضاشاه...
پس از انقلاب مشروطه نهادها و سازمان‌های جدیدی عمدتاً از سوی حاکمیت بنا نهاده شد که بنا به اقتضای اجتماعی، سیاسی زمان عمل می‌کردند. یکی از این نهادها، جمعیتهای زنان بودند. با وجود حرکت‌های زنان در طول مبارزات مشروطه و جمعیت‌هایی که در همان دوران با حساسیت‌های سیاسی، اجتماعی خاص خود تشکیل یافتند، پس از روی کار آمدن رضاخان، تغییرات عمده‌ای در روند حرکت‌های اجتماعی، سیاسی به وجود...
