نگاه دیگران
□ سؤال نخست خود را از وابستگی اهواز و خوزستان به خاک ایران آغاز می‌کنیم. این وابستگی در تاریخ به چه صورت بوده است؟ باید عرض کنم که خوزستان همیشه جزئی از خاک ایران بوده است. قبل از ظهور ساسانیان هم، خوزستان از ایالتهای مهم ایران در زمان اشکانیان و قبل از آنها هخامنشیان بوده است. حتی قبل از آنکه همه ایران به دست هخامنشیان بیفتد و دولت واحد در سرتاسر فلات ایران تشکیل شود، هخامنشیان بر فارس...
□ در سالهای اخیر برخی بنگاههای خبری و تحلیلی سلطنت‌طلب مدعی شده‌اند که سقوط رضاخان به دلیل ایستادگی او در برابر انگلیسیها در واپسین سالهای زمامداری است. این انگاره را چگونه تحلیل می‌کنید؟ به نام خدا. بله؛ شنیده‌ایم که می‌گویند: چون می‌خواست جلوی انگلیسها بایستد و مثلا نفت را چنین و چنان کند، او را برداشتند! این یک دروغ بزرگ است. من در کتابی که سال گذشته ترجمه کردم و به نام...
در ابتدای بحث بد نیست ای به نقش مثبت ایلات و عشایر در طول تاریخ داشته باشید. به نام خدا. توجه داشته باشید که در جنگ‌های ایران با کشورهای خارجی، بخش زیادی از قوای دفاعی ایران را عشایر و ایلات تشکیل می‌دادند و حتی از دوران صفویه، افشاریه، زندیه و قاجاریه بسته به اینکه پایتخت ایران در کجا بوده و یا کدام یک از مرزهای ایران مورد تهدید خارجی قرار می‌گرفت، ایلات و عشایر در آن مناطق اسکان...
ظاهرا حامیان قدیم و جدید رضاخان برآنند تا به هر نحو ممکن، منکر سرکار آوردن رضاخان توسط انگلیس بشوند. دراین‌باره چه ارزیابی‌ای دارید؟ بسم الله الرحمن الرحیم. باید بگویم که تلاش بیهوده‌ای می‌کنند؛ چون در این مورد، اسناد و مدارک تاریخی به حد کافی وجود دارد. در کتاب «تاریخ بیست‌ساله» حسین مکی و همین‌طور در کتاب «شهریور 1320» بنده، به شکلی تفصیلی در این مورد توضیح داده شده است....
در پی شکست طرح‌هایی چون جنگ تحمیلی، ترورهای گسترده و تحریم‌‌های همه‌جانبه توسط استکبار جهانی و البته مقاومت چهل‌ساله ملت ایران، مدتی است که نظام سلطه در پی مشروعیت‌سازی برای رژیم پهلوی است. به نظر شما علل روی آوردن استکبار به این رویکرد چیست؟ بسم الله الرحمن الرحیم. در ابتدای بحث، ذکر این نکته را ضروری می‌دانم که یکی از عوامل مشروعیت‌ساز رژیم‌ها و حکومت‌ها، مشروعیت...
به نام خدا. در دوران فوران دلارهای نفتی، شاه مقدار زیادی از دلارها را از طریق خرید از آمریکا و غرب، به خودشان برگرداند! مخصوصا به شکل خرید اسلحه از کمپانی‌های اسلحه‌سازی آمریکا، که همه این قراردادها مشحون از فساد و به ضرر ایران بود. اسنادش موجود است. مصاحبه سپهبد شاپور آذربرزین، از فرماندهان طراز اول نیروی هوایی آن موقع، را گوش کنید تا ببینید که در فقره خرید هواپیمای جنگی، چقدر فساد بوده است....
. : موقعیت و اهمیت استراتژیک ایران در مقاطع مختلف تاریخی باعث طمع کشورها و قدرت‌های بزرگ منطقه‌ای و جهانی برای نفوذ یا سلطه بر این کشور بوده است. این مقاله بر آن است تا به تفکیک، دکترین‌ها و خط مشی‌های رؤسای جمهوری آمریکا در مورد ایران از بعد از جنگ جهانی دوم تا پیروزی انقلاب اسلامی را معرفی نماید. موقعیت و اهمیت استراتژیک ایران در مقاطع مختلف تاریخی باعث طمع کشورها و قدرت‌های...
مطابق با اصل چهار، ظاهراً اقدامات مثبتی در راستای توسعه‌ی کشور انجام گرفت، اما ارزیابی دقیق این فعالیت‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از طرح‌ها، به دلیل عجولانه بودن و بی‌برنامگی، شکست خوردند و نتیجه‌ی چندان مثبتی به بار نیاوردند. پایان جنگ جهانی دوم و آغاز جنگ سرد طولانی، دو ابرقدرت درگیر در جنگ به این نتیجه رسیدند که تضاد منافع جهان سرمایه‌داری و کمونیستی فراتر از آن است که بتوان به...
مسوولان میسیون اصل چهار متوجه شده‌اند که دستگاه مفصلی که از طرف دولتین ایران و آمریکا جهت استفاده از برنامه کمک مشترک به وجود آمده است، احتیاج به ساده کردن داشته و لازم است که کمک مالی و اداری که تا به حال از طرف دولت آمریکا داده می‌شده است، تقلیل پیدا کرده و مسوولیت اجرای برنامه هر چه زودتر به دستگاه‌های دولتی ایران محول گردد. برای اجرای این موضوع میسیون اصل چهار در ژوئیه 1955(1334) دستوری به...
پس از گذشت دورۀ پنج روزۀ سقوط و بازگشت مصدق که بین 17 تا 22 ژوئیه 1952 و پیروزی او ، در به دست آوردن حکم دیوان بین المللی مبنی بر اینکه این دادگاه صلاحیت قضاوت و رسیدگی به بحران نفت ایران را ندارد ، دین اچسون ، وزیر خارجه آمریکا ، به این نتیجه رسید که هیچ چاره ای جز حمایت از مصدق به عنوان تنها سد موجود برای مقابله با کمونیسم در ایران ندارد. گروه انرژی - بخش های نخست و دوم و سوم بررسی روند قراردادهای نفتی...
در طول تاریخ، و به ویژه پس از تأسیس سلسله صفویه، با توجه به تهدید استقلال و تمامیت ارضی کشور از سوی دولتهای همسایه، تقویت بنیه دفاعی کشور مهمترین رکن تصمیم‌گیریها و سیاستگزاریهای دولتهای ایران بوده است. پس از شکست ایران از روسیه در عهد فتحعلی شاه قاجار، نیاز به بازسازی قوای دفاعی هم از نظر سازماندهی و ساختار و هم از نظر تأمین تجهیزات و تسلیحات جدید و پیشرفته، بیش از پیش احساس گردید. چون...
جنگ دوم جهانی، که از ۱۳۱۸ شروع و در ۱۳۲۴ پایان یافت، موحش‌ترین جنگی بود که دنیا به خود دیده است. در این جنگ، طبق احصائیه که داده شد، متجاوز از یک میلیون نفر مقتول و ناقص‌الاعضاء شدند. قسمت اعظم اروپای آباد، ویرانه گردید. ارتش آلمان که به منتهای قدرت خود رسیده بود، به عنوان اینکه «دالان دانزیک» که در اختیار لهستان بود، برای آلمان لازم است، به لهستان حمله برد و به اندک مدتی، یعنی در یک...
پیرْنیا، خانْدان، از دودمانهای نامور ایرانی که از نائین ــ شهری در کنارۀ کویر مرکزی ایران ــ برخاستند و اعضای آن از وزیران‌وسیاستمداران‌ومورخان،ودربرخی‌زمینه‌ها از دانشمندان طراز اول بودند. نیای خاندان، میرعبدالوهاب (د 1212ق/ 1797م) در نائین، از عارفان مشهور سلسلۀ نوربخشیه بود و خلافت این سلسله را از میرمحمدتقی شاهی یافته بود. قبر او در بقعۀ موسوم به مصلا ــ که امـروزه هم برجای...
میرزا علی اصغر خان امین السلطان فرزند آقا ابراهیم امین السلطان در سال 1275ق در تهران متولد شد و به تبع پدرش به دربار ناصری راه یافت و در 1300ق با فوت پدرش، شاه او را ملقب به امین السلطان کرد. ... میرزا علی اصغر خان امین السلطان فرزند آقا ابراهیم امین السلطان در سال 1275ق در تهران متولد شد و به تبع پدرش به دربار ناصری راه یافت و در 1300ق با فوت پدرش، شاه او را ملقب به امین السلطان کرد. او از رجال مهم دوره قاجار...
شکست برنامه‌ریزی‌های اقتصادی در دوره پهلوی دوم یکی از چالش‌های سهمگین مباحث توسعه در ایران عصر حاضر است. این مهم، طی دهه‌های اخیر بار‌ها و بار‌ها موضوع مناقشه‌برانگیز اندیشمندان، منتقدان سیاسی و نیز کار‌شناسان اقتصادی بوده که همکاری دولتهای مختلف با دول خارجی اعم از کمک‌های مالی، فنی و نیز استخدام مشاوران خارجی را عمدتا مورد چالش‌های نظری قرار می‌دادند. در هر کدام...
با رسمیت مذهب شیعه در ایران توسط شاه اسماعیل صفوی، دوران حیات ایران جدید با هویت مذهبی ملی مشخص در کنار مرزهای امپراتوری سنی مذهب عثمانی آغاز می‌گردد. از این پس علما به عنوان نواب عام امام غایب(ع) در حیات سیاسی و اجتماعی و هویت ملی و ایرانی مردم نقش مهمی ایفا می‌کنند. به عبارت بهتر و دقیقتر، حافظان حدود و ثغور مرزهای سیاسی، اجتماعی و ارزشی کیان ایران اسلامی می‌گردند. علما و دفاع از...
پیمان سعدآباد از مهمترین رویدادهای سیاست خارجی عصر رضاشاه است. این پیمان که میان چهار دولت ایران، افغانستان، عراق و ترکیه به امضا رسید را از جهات گوناگون می‌توان تحلیل کرد اما بلاشک نوع نگاه رضاشاه به مسائل بین المللی بهترین مبنا برای تحلیل این پیمان خواهد بود. با این همه، آنچه در پیرامون واقعه‌ی پیمان سعدآباد اهمیت دارد مساله «تمامیت ارضی» ایران و نتایجی است که از این قرارداد و...
بانک شاهى (ROYAL BANK) یا دقیقتر بگوییم: بانک شاهنشاهى ایران و انگلیس که در 1268 ش تأسیس گردید، نزدیک به چهل سال، بانک رسمى دولت ایران و بانک مرکزى این کشور به شمار مى‌رفت و حق انحصارى صدور اسکناس را هم داشت1، و این در حالى است که مرکز آن در خارج، و مالکیت و مدیرانش نیز خارجى و تابع مقررات خزانه دارى دولت انگلیس قرار داشت و بدین گونه، ابزارى در خدمت اهداف سیاسى و اقتصادى دولت انگلیس در ایران بود.2 به...
هرات شهری کهن و باستانی از قلمرو خراسان بزرگ است که بر پایه افسانه‌ها، لهراسب، پادشاه کیانی بنیاد آن را گذاشته است. هرات تا پیش از هجوم مغول‌ها از رونق ویژه‌ای برخوردار بود اما با این تهاجم وحشیانه، این شهر هم از آسیب و ویرانی مصون نماند. با این همه در دوره ایلخانی، مجد و عظمت آن دوباره احیا شد در دوره شاهرخ شاه، پایتخت قلمرو تیموریان به هرات انتقال یافت. با به قدرت رسیدن صفوی‌ها ، هرات...
از مطالعه حرکتهای تجاری در ایران چنین بر می‌آید که بازرگانی بریتانیا با ایران از وضع مطلوبی برخوردار نیست. در مدت کمتر از 15 سال گذشته، این بازرگانی توسعه پیدا کرد؛ و طی 5 سال گذشته عملاً راکد ماند. آخرین آمار موجود گویای یک رکود واقعی امّا جزیی است. وقتی که پیشرفت عظیم بازرگانی روسیه با ایران در سالهای اخیر و به ویژه در طی سالهای 1904 تا 1900 را مورد بررسی قرار می‌دهیم، مشاهده می‌کنیم که همین رکود...
