مقالات
....در روزهای سخت جنگ جهانی اول، نیروهای بریتانیا از خدمات بسیار ارزشمند شیخ محمره بهره‌مند شدند؛ خصوصاً در سالهای 1914 و 1915 که نیروهای بریتانیا به ترتیب در جنوب عراق و جنوب ایران روزهای آغازین درگیری خود را پشت سر می‌گذاشتند. با روی کار آمدن رضا، بریتانیا به تدریج هواداران قدیمی خود از جمله شیخ محمره را رها کرد و ایشان را به مرحمت و شفقت رژیم جدید در تهران واگذار نمود. با ورود مستشاران...
پیش‌درآمد: این مجموعه در برگرفته دلنوشته هایی است در رثای مرحوم مغفور علی اکبر رنجبر کرمانی که همکاران و دوستانش به تقریر در آورده اند. انشاء الله مغفرت الهی شامل حالش گردد اگرچه با باقی الصالحاتی که به جا گذاشته است، نامش در تاریخ جاودان خواهد ماند. فقدان جبران ناپذیر اندیشمند ذوابعاد، مهندس علی‌اکبر رنجبر کرمانی، اهالی فرهنگ و ادب را داغدار و عرصه تاریخ‌نگاری را ماتم‌زده کرد. سرشتش با...
....فولر از سفارت آمریکا در تهران در گزارش مورخ 13 سپتامبر 1925 خود می‌نویسد: احتراماً به اختصار نظراتم را دربارة نگرش وزارت امور خارجه بریتانیا به ایران و مستشاران آمریکایی به عرض می‌رسانم. گزارش حاضر حاصل بررسی اقدامات انگلیس در ایران و تماس‌هایی است که در طول یک سال و نیم گذشته با مقامات انگلیسی در ایران داشته‌ام، که در ولایات بسیار دوستانه و البته در تهران کمتر دوستانه بوده است، و در...
به همت موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی و با همکاری تعداد دیگری از موسسات اسنادی کشور مراسم بزرگداشت دانشمند مجاهد مرحوم علی اکبر رنجبر کرمانی در مجموعه فرهنگی عباس آباد برگزار شد. در این مراسم جمعی از محققان و پژوهشگران حوزه تاریخ و تعدادی از مسئولین فرهنگی کشور حضور داشتند. در ابتدای این مراسم آیاتی از قرآن مجید تلاوت و سپس، فاتحه‌ای به روح این پژوهشگر فاضل و ذکر مصیبتی به مناسبت ماه محرم و...
براون کیست؟ ادوارد گرانویل براون، در هفتم فوریه ۱۸۶۲ در انگلستان به دنیا آمد. پدرش رئیس یک مؤسسه کشتی سازی و ماشین سازی بود.۱ وی چون میلی به مهندسی در پسر ندید، او را به تحصیل طب واداشت و به دانشگاه کمبریج فرستاد. در تابستان ۱۸۸۲ دو ماه در استانبول به سر برد. براون از ۱۸۸۴ تا ۱۸۸۷ در لندن در بیمارستانها به تکمیل فن طبابت مشغول بود ولی تمام ساعات فراغت خود را به خواندن کتابهای فارسی همراهش یا به...
«...ما انگلیسیها با آنها با کمال خشونت رفتار میکنیم. ما خود را مظهر پاک مسیحیت و خیرخواه بشر معرفی میکنیم و میگوییم با همسایگان باید با رأفت و مهربانی رفتار کنیم ولی عادتاً رفتار ما با ملل شرقی با خشونت و درشتی است. این نوع رفتار ابداً برتری و بزرگی ما را در انظار آنها جلوه نمیدهد. ما تصور میکنیم اگر درشتی کنیم و به آنها بیاعتنایی کنیم ارزش و اهمیت ما را در نظر آنها خواهد افزود بر عکس در نظر آنها...
....مشاهدات کلی «موری» (از سفارت آمریکا در تهران) در گزارش مورخ 4 نوامبر 1925 از این قرار است: حرکات «مردمی» در چند هفتة گذشته عمدتاً متوجه مجلس بوده است. به دلیل فقدان رهبری مناسب در این نهاد، که اخیراً امتناع دو تن از نامزدها از قبول ریاست آن وضعیت حاد‌ّتری پیدا کرده است، به دلیل مخالفت‌های قابل توجه ولی سازمان‌نیافتة با نقشه‌های رئیس‌الوزرا، و همینطور به دلیل بی‌رغبتی...
در سال 1914 دولت انگلیس اکثریت سهام شرکت نفت انگلیس و ایران را تصاحب کرد، و بعد از آن دیگر تمایزی بین شرکت و دولت انگلیس وجود نداشت. در گزارش بانک جهانی آمده است: «در طول دوره فعالیت این شرکت، سیاست دولت بریتانیا در قبال ایران از سوی شرکت، اگر نگوییم دیکته، هدایت می‌شد. کمتر صاحب منصب یا شخصیت ایرانی خطر ناخشنود کردن شرکت را به جان می‌خرید، و آنهایی هم که جسارت این کار را به خود...
....علی‌رغم حمایت‌های بی‌دریغ انگلستان از دولت وثوق‌الدوله، تلاش برای سرنگون کردن کابینه وثوق ادامه داشت. فرانسیس وایت، کاردار سفارت آمریکا در 14 ژانویه 1919 در تلگرام خود چنین می‌نویسد: «در هفته گذشته تلاش‌هایی برای سرنگون کردن کابینه صورت گرفت... حمایت انگلستان از وثوق‌الدوله این تلاش‌ها را ناکام گذاشت و اکنون کابینه وی از هر زمان دیگری مستحکم‌تر...
زندگینامه آیتالله بلادی آیتالله سید عبدالله مجتهد بلادی بوشهری بهبهانی به سال ۱۲۹۱ هجری قمری در خانوادهای اهل علم و تقوی در شهر مقدس نجف اشرف دیده به جهان گشود. پدرش آیتالله «حاج سید ابوالقاسم» ملقب به «سلطان العلما» بود و مادرش «بیبی آمنه بیگم» نام داشت. سید عبدالله تا سن نه سالگی در نجف اشرف به سر برد و آموزشهای اولیه را در محضر پدرش و بانویی فاضل و دانشمند به نام «ملا...
1. این مقاله به اقتضای موضوع که بررسی زندگی و کارنامه لویی رابینو است به تبارشناسی و مطالعه خاندان رابینو می‌پردازد که دانستن آنها در شناخت موضوع اهمیت دارد. هاسینت لویی رابینو دی بورگوماله[2] معروف به لویی رابینو به یک خانواده یهودی تعلق داشت که ریشه آن به ایتالیا باز می‌گردد. اجداد او در منطقه کورتمیلیا[3] از توابع ناحیه پیمونته[4] در این کشور زندگی می‌کردند. افراد این...
امام موسی صدر، پرونده قطوری در ساواک داشته که اغلب شامل رصد و گزارش اقدامات وی بوده است. اما در برخی اسناد شاهد دستوراتی برای اقدام ساواک درباره او هستیم. از آن جمله اسناد زیر است. خلاصه اسناد این است که در مرداد ماه 1349 ساواک تصمیم می گیرد تبلیغاتی علیه امام موسی صدر از طریق نشر مقالاتی در لبنان، کویت و اردن انجام دهد. اما ایستگاه های ساواک در هر سه کشور به دلیل محبوبیت و موقعیت سیاسی اجتماعی...
با به سلطنت رسیدن رضاشاه در تاریخ ۲۱ آذر ۱۳۰۴ توسط مجلس مؤسسان فصل نوینی در روابط بین دولت ایران و شرکت نفت انگلیس و ایران به وجود آمد و از سال ۱۳۰۵ مذاکرات طرفین برای حل اختلافات و در واقع برای تجدیدنظر در امتیاز دارسی شروع شد. البته نارضایتی دولت ایران از شرکت نفت به سالهای جنگ جهانی اول برمیگشت و مختص به دوره رضاشاه نبود. در طی سالهای ۱۳۰۵ تا ۱۳۰۸ه ش تیمورتاش، وزیر دربار به عنوان نمایندة...
سرزمین بحرین در تاریخ معاصر خود شاهد قیامهای مردمی زیادی بوده است. در دوران قبل از استقلال، مبارزه با استعمار بخشی از انگیزههای قیامها بوده است. اما قیامهای پس از استقلال نشان داد ریشه قیامها فقط استعمار نیست. در دوران اولیه استقلال، تا حدود ۴ سال دورانی از آزادی بر بحرین حاکم بود و خواستههای مردم در قالب مجلس ملی تبلور مییافت؛ اما با انقباض سیاسی در بحرین و انحلال مجلس، دورانی از تنش بین...
گزارش هارت وزیر مختار آمریکا در تهران از اولین ملاقاتش با رضاشاه در فوریه 1930 بسیار روشنگر است. اولین برداشتش از شاه این بود که با مردی ملاقات کرده است که «فقط چند قدم با توحش فاصله دارد.» هارت در پایان مأموریتش در دسامبر 1933 به این نتیجه رسیده بود که برداشت اولش از رضا شاه بیش از حد خوشبیسنانه بوده است. رضا شاه خیلی بدتر از چیزی بود که هارت تصور کرده بود. گزارش‌های مفصلی از ضرب...
....بریتانیا هرگونه دخالت و اطلاع از کودتای رضاخان را صریحاً رد کرد. به عنوان مثال در گزارش پرسش و پاسخ مجلس عوام به تاریخ دوشنبه 28 فوریه 1921 می‌خوانیم: دریابان کنورثی* از نخست‌وزیر چنین سؤال کرد: آیا دولت اعلی‌حضرت در کودتای قزاق‌ها برای سرنگونی دولت ایران، هیچگونه دخالتی داشته است؛ آیا تجهیزات و دست‌مزد این قزاق‌ها توسط دولت اعلی‌حضرت فراهم شده؛ و رویکرد دولت...
نویسنده مقاله«سیاستها قرضه:شرکت نفت ایران و انـگلیس و خانهای بختیاری»،خانم استفانی کرونین،استاد تاریخ دانشگاه لندن و مؤلف کتاب ارتش و تـشکیل حکومت پهلوی در ایران و چـندین عـنوان مقاله دیگر درباره تاریخ معاصر ایران بویژه دوره رضا شاه است. نویسنده در مقاله پیش‌رو،گوشه‌هایی از تاریخ مربوط به صنعت نفت ایران و شرکت نفت ایران و انگلیس را موشکافی...
چهره تاریخ ایران زخمهایی به خود دیده که عوامل استعماری با ابزارهای موجود آنها را آفریده‌اند. بسیار دیده‌ایم، خاورشناسان و دانشمندان زیرک یا زیرک‌نمای غربی را که به حقایق کاملاً آگاه‌اند و با برگزاری سمینارها، دروس و یا تدوین کتب در زمینه مطالعات شرق‌شناسی، اسلام‌شناسی و ایران شناسی یا عناوین دیگر به اضمحلال ریشه‌های فرهنگی جوامع تحت سلطه خود می‌پردازند. متأسفانه برخی...
: متن پیش رو (همراه با فایل صوتی) که به حضورتان تقدیم می گردد، مربوط به سخنرانی شهید محمدعلی رجائی در مشهد در دوران نخست وزیری ایشان، ایراد شده است. لازم به توضیح است این متن عینا از نوار کاست پیاده شده است . متأسفانه تاریخ این سخنرانی در این فایل به طور دقیق مشخص نیست، ولی به استناد سخن گوینده رادیو (در ابتدای فایل صوتی) و نکاتی که در سخنرانی به آن شده است و نیز اخبار مندرج در...
کالدول(وزیر مختار آمریکا در تهران) در 21 ژانویه 1921 چنین می‌نویسد: «اوضاع سیاسی آرام آرام رو به وخامت می‌رود. شاه که به شدت ترسیده، در پی رها کردن مملکت و فرار کردن است، اما به او اجازه چنین کاری داده نمی‌شود. دولت استعفا کرده است؛ اما هستند کسانی که درصدد بر عهده گرفتن مسئولیت [تشکیل دولت] باشند. همانطور که در گزارش شماره 3 به تاریخ 6 ژانویه 10 صبح، گزارش شد، وزیرمختار انگلیس به من خبر داد...
