مقالات
کم نیستند نواحی گمنامی که به واسطه رخدادهای تاریخی، نامشان بر سر زبانها افتاده، شهرت جهانی یافته‌اند: فین کن اشتاین (محلی در لهستان)، چالدران (روستایی در ایران)، گوادلوپ (جزیره کوچکی در شرق دریای کارائیب) و...نام گوادلوپ (Guadeloupe) در دگرگونیهای سیاسی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی بسیار شنیده یا خوانده می‌شود. بیشتر منابعی که به رویدادهای سال 1357 ایران پرداخته‌اند، به نشست پنجم ژانویه 1979/15 دی 1357 در این...
کنفرانس گوادلوپ، به گردهمایی سه روزه سران 4 کشور اروپایی یعنی فرانسه، انگلستان، آمریکا و آلمان در جزیره‌ای به این نام در سال 1357 است. در این کنفرانس که از 14 تا 17 دی ماه 1357 و در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی ایران ترتیب یافت، رهبران 4 کشور غربی سیاست خارجی خود را در زمینه چند بحران مهم جهانی از جمله انقلاب اسلامی ایران با یکدیگر هماهنگ ساختند.گوادلوپ کجاست؟گوادلوپ نام جزیره‌ای کوچک در شرق دریای...
اظهارنظرها، بدگویی‌ها و افشاگریهای سران رژیم شاه علیه یکدیگر زمانی که منافع هر یک توسط دیگری در معرض خطر قرار می‌گرفت شنیدنی و خواندنی است. آنچه که ذیلاً از نظر خوانندگان گرامی می‌گذرد اظهارنظر اردشیر زاهدی داماد شاه و آخرین سفیر وی در آمریکا علیه امیر اسدالله علم و امیرعباس هویدا است.* * *یکی از دشمنان قسم خورده من که همیشه با او کشمکش و جنگ و گریز و رقابت پنهان داشتم امیر اسدالله علم یار غار...
در طول تاریخ، و به ویژه پس از تأسیس سلسله صفویه، با توجه به تهدید استقلال و تمامیت ارضی کشور از سوی دولتهای همسایه، تقویت بنیه دفاعی کشور مهمترین رکن تصمیم‌گیریها و سیاستگزاریهای دولتهای ایران بوده است. پس از شکست ایران از روسیه در عهد فتحعلی شاه قاجار، نیاز به بازسازی قوای دفاعی هم از نظر سازماندهی و ساختار و هم از نظر تأمین تجهیزات و تسلیحات جدید و پیشرفته، بیش از پیش احساس گردید. چون برآورده شدن...
از فرازهای مهم تحولات عصر پهلوی دوم تخریب حظیره‌القدس مرکز اجتماع بهائیان در اردیبهشت 1334 بود. مقاله حاضر به این رویداد و علت مشارکت رژیم شاه در این حادثه می‌پردازد: در حالی که رژیم پهلوی به سوی تقویت بهائیت در ایران حرکت می‌کرد و بخش بزرگی از امکانات در اختیار بهائیان بود و دستشان به علت سفارش اربابان شاه در همة امور باز بود، در میان ملت، متدینین به تحریکات علیه بهائیت دست زدند. عمده‌ترین...
تاریخ تاسیس کتابخانه در ایران به دو دوره تقسیم می شود: دوره اول مربوط به کتابخانه های ایران باستان است و دوره دوم مربوط به کتابخانه های اسلامی است. همچنین کتابخانه ایران در دوره اسلامی شامل: کتابخانه های ایران از قرن اول اسلامی تا حمله مغول در قرن ششم و کتابخانه های ایران بعد از تسلط مغول تا دوران صفویه می باشد. کتابخانه های ایران باستانبراساس نوشته های مورخان، در زمان حکومت هخامنشیان، کتاب های...
در طول تاریخ، و به ویژه پس از تأسیس سلسله صفویه، با توجه به تهدید استقلال و تمامیت ارضی کشور از سوی دولتهای همسایه، تقویت بنیه دفاعی کشور مهمترین رکن تصمیم‌گیریها و سیاستگزاریهای دولتهای ایران بوده است. پس از شکست ایران از روسیه در عهد فتحعلی شاه قاجار، نیاز به بازسازی قوای دفاعی هم از نظر سازماندهی و ساختار و هم از نظر تأمین تجهیزات و تسلیحات جدید و پیشرفته، بیش از پیش احساس گردید. چون برآورده شدن...
در ماهها و روزهای منتهی به 22 بهمن ماه 1357 ، به ویژه از آغاز ماه دی ، مدارس در بسیاری از شهرهای بزرگ تعطیل بود. بازگشایی آنها از نظر حکومت می توانست در تخفیف تظاهرات ـ به ویژه در شهرهای بزرگ ـ که معمولاً با مشارکت جوانان دانش آموز صورت می گرفت مؤثر باشد. بازگشایی مدارس با اعتراض شدید آموزگاران و دبیران مواجه شد و برخلاف گمان دولتمردان، در روزهای دوم و سوم دی ماه دامنه تظاهرات دانش آموزی فزونی گرفت؛ به...
۲۹ مهر ۱۳۵۷، یک ماه پس از اعتصاب در پالایشگاه مهم و حیاتی آبادان و همچنین گسترش این اعتصاب‌ها در نقاط مختلف صنعت نفت، اعتصاب سراسری کارگران و کارکنان صنعت نفت ایران آغاز شد. اصلی‌ترین منبع درآمد رژیم پهلوی به کما رفت و تلاش‌های دولت شاهنشاهی برای بازگرداندن کارکنان صنعت نفت به محل کار خود نتیجه‌ای در پی نداشت. شاید به همین خاطر باشد که خیلی‌ها این اعتصاب را یکی از زمینه‌های تسریع در...
تاریخ معاصر شاهد نقش تعیین کننده محرم در جنبش های اصیل مردمی است که جلوه کامل بروز و ظهور این تاثیر را در انقلاب اسلامی مشاهده می کنیم؛ مردم نیز با شعارهای خود (مانند نهضت ما حسینی است و رهبر ما خمینی است) به طور شفاف بر این امر تکیه و تاکید داشتند. مقاله حاضر می کوشد تا الهام گیری انقلاب اسلامی از قیام کربلا را به برررسی بنشیند. قیام حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام در روز 10 محرم سال 61 هجری...
سیدمجتبی نعیمی (1) اگر تحولات سیاسی– اجتماعی ایرانِ معاصر را بخواهیم مورد مطالعه قرار دهیم، (تحولاتی که به مسائل سال‌های 1356 و 1357 و نهایتاً انقلاب‌اسلامی منجر شد) برای فهم علل و روند آن، ناگزیر از این هستیم که به تعیین گروه‌ها و طبقات اجتماعی فعال در آن و میزان نقش هر کدام در این تحولات بپردازیم. در این رهگذر، یکی از پر مناقشه‌ترین مسائل، بررسی میزان نقش طبقه متوسط جدید در وقوع...
در میان رهیافتهای مختلف در مطالعه انقلاب اسلامی، رهیافت فرهنگی از نمونههای برجسته بوده و در اغلب نظریات مطرح شده پیرامون انقلاب اسلامی اندیشمندان مختلف، با رویکردی فرهنگی این انقلاب و ماهیت آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادهاند. در میان فهرست اندیشمندانی که با رویکردی فرهنگی به انقلاب اسلامی نگریسته و تحلیل خود پیرامون این انقلاب را بر پایه بنیادهای فرهنگی استوار کردهاند؛ نام «میشل...
آنچه در پی می آید گزیده ای است از دیدگاه های حضرت امام خمینی درباره عوامل و زمینه هایی که عامل انگیزش عمومی و قیام همگانی مردم مسلمان ایران برای سرنگونی رژیم ستمشاهی و استقرار نظام اسلامی گردید. حضرت امام خمینی در این نگرش بیش از هر چیز به نقش محوری و مبنایی توجه و عنایت و مساعدت الهی و ایمان زلال مردم و پایبندی آنان به تعالیم اسلام و فضایل و ارزش های والای نهفته در دین مبین حق نظر می گسترند و آن را...
شاید امروز به دلیل فاصله گرفتن از بهمن سال 1357، وجود ابهاماتی در اذهان جوانان درباره چگونگی پیروزی انقلاب اسلامی حتی اگر این تحول استقلال طلبانه، دشمنان سرسختی نمی داشت چندان دور از ذهن نباشد. پرسش هایی همچون نحوه فائق آمدن یک خیزش مردمی بدون کمترین امکانات تسلیحاتی بر بزرگترین ارتش مجهز منطقه، به دلیل غفلت از تبیین دقیق رخدادها به نسل پس از انقلاب، به طور طبیعی می تواند موجب درک نادرست ابعاد...
انقلاب اسلامی ایران به عنوان مهم ترین و بزرگ ترین پدیده سیاسی و اجتماعی آخر قرن چهاردهم هجری قمری و رُبع آخر قرن بیستم میلادی، در طی قریب به سه دهه حیات و پایداری، همواره مورد توجه پژوهشگران و دانشمندان، متخصصان علوم سیاسی و کارشناسان علوم اجتماعی و جامعه شناسان و علاقه مندان به تحلیل انقلاب ها، قرار داشته است. این انقلاب عرصه جدیدی برای آزمون و ارزیابی فرضیه‌ها و نظریه‌های مرسوم و رایج در...
چندی پیش که با پروفسور «واسکانیان» گفتگو می کردم ، از تاثیر انقلاب اسلامی بر ایران سخن گفت و از تاثیر عمیقی که از انقلاب اسلامی در ایران دریافته است. از او خواستم تا نظرش را در نوشته ای بنویسد. او این خواسته مرا پذیرفت ومقاله ای که ترجمه آن در پی می آید را نوشت. آنها که «واسکانیان» را از نزدیک می شناسند می دانند که آنچه که نوشته است باور خود اوست. واسکانیان نامزد علوم زبان و ادبیات...
هجرت امام خمینی (ره) از عراق به سوی کویت و ممانعت آن دولت از ورود ایشان و حرکت امام به سوی فرانسه، نقطه عطفی در تاریخ معاصر است. امام (ره) پیش از سفر به فرانسه در فرودگاه بغداد اعلامیه تاریخی خود را صادر کردند. در قسمتی از این اعلامیه آمده است: «پیش من مکان معینی مطرح نیست عمل به تکلیف الهی مطرح است ... سربلند باد مکتبی که با فداکاری خود قدم در راه پیروزی حق برداشت و سدهای مانع ا زآن را یکی پس از دیگری...
انقلاب اسلامی ایران 29 سال پرحادثه اما موفق را پشت سر نهاده است. انقلابی باشکوه و شگفتی ساز که با وقوع آن متخصصان پدیده انقلاب، تحلیل گران سیاسی و سیاست مداران که تصور وقوع آن را نداشتند غافلگیر شدند و زمانی که آغاز شد چنان حرکتی گسترده و سراسری پدید آورد که امکان ایستادگی در مقابل آن و سرکوبی و آرام کردنش غیرقابل تصور شد و توانست در مدتی کوتاه یعنی حدود یک سال و یک ماه بر قدرتمندترین حکومت منطقه...
قیام 15 خرداد 1342 نقطه اوج مبارزات علما با حکومت محسوب می‌شد، اما مخالفتها به رغم سرکوب ساواک و نیروهای حکومت کماکان ادامه یافت. حکومت بر این باور بود که نهضت روحانیون سیر نزولی یافته و در پی اعتراض امام به لایحه کاپیتولاسیون، ایشان دستگیرو تبعید شدند. تصور بر این بود که حضور ایشان در ایران، حتی در زندان و تحت مراقبت ساواک و حکومت نیز می‌تواند جنبش جدیدی فراهم آورد. به همین دلیل با هماهنگی ساواک و...
ما از شرّ رضاخان و محمدرضا خلاص شدیم لکن از شرّ تربیت‌یافتگان غرب و شرق به این زودی‌ها نجات نخواهیم یافت. اینان بر پا دارندگان سلطه‌ی ابر قدرت‌ها هستند و سر سپردگانی می‌باشند که با هیچ منطقی خلع سلاح نمی‌شوند و هم اکنون با تمام ورشکستگی‌ها دست از توطئه علیه جمهوری اسلامی و شکستن این سد عظیم الهی بر نمی‌دارند.(صحیفه امام، جلد 15، ص447) *** چگونه شد که پس از 15 سال از انقلاب مشروطه،...
