مقالات
روز 29 تیر 1366 قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل متحد در رابطه با جنگ تحمیلی عراق علیه ایران انتشار یافت. این هفتمین قطعنامه‌ای بود که از سوی این شورا در این رابطه منتشر می‌شد. قطعنامه 598 که 10 ماده داشت، باوجود بعضی ضعفها، عادلانه‌تر از 6 قطعنامه قبلی در قبال جنگ تحمیلی بود. از جمله این که در بند ششم بر ضرورت تحقیق راجع به شناسایی آغازگر جنگ ودر بند هفتم بر لزوم تأمین هزینه بازسازی پس از خاتمه جنگ و در...
روز 26 تیر 1367 نامه‌ای از سوی آیت الله خامنه‌ای رئیس جمهور وقت ایران به «خاویر پرز دکوئه‌یار» دبیر کل وقت سازمان ملل متحد ارسال شد. در این نامه جمهوری اسلامی ایران رسماً قطعنامه 598 شورای امنیت راجع به جنگ تحمیلی راپذیرفت. در بخشی از این نامه آمده بود: «... همان طور که به خوبی استحضار دارید، آتش جنگی که به وسیله رژیم عراق در 22 سپتامبر 1980 با تجاوز علیه تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران آغاز گردید، اینک...
محمد‌ولی خان اسدی که به القابی چون مصباح دیوان، مصباح‌السلطنه و مصباح التولیه معروف است، درتاریخ به عنوان یکی از عاملان عمده کشتار مردم بی‌گناه در حادثه مسجد گوهر شاد درسال 1314 شناخته شده است. اعدام او از سوی رضاخان حاصل یک پرونده‌سازی علیه وی بوده و فتح‌الله پاکروان استاندار خراسان در پس این پرونده‌سازی قرار داشت.محمد‌ولی خان که در زمان اعدام 57 سال سن داشت از سال 1305 ش. تا واپسین روزهای آذر 1314...
روز 21 تیر 1314 قیام مردم مشهد در اعتراض به سیاست‌های ضداسلامی رضاخان در صحن مسجد گوهرشاد سرکوب شد.این قیام زمانی شکل گرفت که رضاخان دین‌ستیزی را به اوج خود رسانده و درصدد بود تا سنت‌های مذهبی وقوانین اسلامی رامحو و نابود کند و فرهنگ غربی رابه جای آن بنشاند. رضاخان در پیگیری این سیاست دستور داده بود تا حجاب از سر زنان مسلمان برگیرند، مردان کلاه غربی به سر کنند، روحانیون لباس روحانیت را از تن بیرون...
14 مهر سالروز تشکیل اولین مجلس شورا در تاریخ ایران است مجلسی که ریشه های شکل گیری آن را باید در حوادث مشروطیت جستجو کرد . در تاریخ تحولات سیاسی ایران از صدور فرمان مشروطیت به عنوان اولین ثمره نهضت مشروطه یاد می شود . فرمانی که 7 ماه بعد از دستور تاسیس عدالتخانه صادر شد.تأسیس عدالتخانه یامجلس شورا و تدوین نظامنامه یا قانون اساسی و همچنین برقراری حکومت مشروطه از نتایج نهضت مشروطه هستند....
در تاریخ 16 شهریور 1346 مجلس موسسان سوم طی اصلاحیه‌ای بر قانونی اساسی فرح دیبا را به عنوان نایب السطنه شاه تعیین کرد. در رابطه با چند و چون این تصمیم با علی‌اکبر رنجبر کرمانی مورخ و پژوهشگر تاریخ معاصر ایران به گفتگو نشسته‌ایم. - در شهریور 1346 مجلس مؤسسان طی یک سری اصلاحیه‌ها رأی به نایب‌السلطنه شدن فرح دیبا می‌دهد، این تصمیم با چه هدفی انجام شده بود؟ این کار دارای ابعاد...
حوادث خرداد 1360 و شورش و قانون گریزی و آشوب طلبی بنی صدر و هوادارانش از جمله رویدادهای تلخ اجتماعی در نخستین سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران بود . این حوادث که ناشی از فاصله گرفتن تدریجی بنی صدر از رهبری انقلاب و اتحاد مرحله به مرحله وی با مخالفین و معاندین نظام بود بحث عدم کفایت سیاسی و برکناری وی توسط مجلس ، اعلام جنگ مسلحانه مجاهدین خلق در برابر نظام جمهوری اسلامی ، فتنه انگیزی و بلواهای...
در آستانه بررسی طرح عدم کفایت سیاسی بنی‌صدر در مجلس شورای اسلامی سازمان مجاهدین خلق شورش مسلحانه 30 خرداد را تدارک می‌دید. تشکیلات و ساختار سازمان از مدت‌ها قبل به خدمت شرایط جدید درآمده بود. اکیپ‌های مختلفی توسط عناصر مسئول نهادها، بخصوص نهاد دانش‌آموزی و دانشجویی، سازماندهی شدند که هر کدام می‌بایست با چند تیم، جریان راهپیمایی مسلحانه را پیش ببرند. بعضی مسئول ایجاد درگیری و رودررویی با...
انقلاب اسلامی بهمن ماه 1357، به اذعان اغلب فعالان آن، انقلابی بود که زودتر از پیش‌بینی‌ها به ثمر رسید؛ از این رو فرصت مناسب، برای پرورش کادرهای جایگزین تشکیلات حکومت پیشین و سازماندهی مناسب نیروهای جدید فراهم نشد. «شورای انقلاب»، نخستین نهاد انقلابی تشکیل شده، «فعالیت تشکیلاتی» مدید و عمیقی را پیش از پیروزی انقلاب تجربه نکرده بود. رهبری قدسی و فراگیر امام خمینی(ره) تلاش‌های محدود احزاب و...
در ششم آذر ماه 1357 دو ماه بعد از برکناری شریف امامی از سمت نخست وزیری سه ماهه اش، نامه‌ای از سوی یک ایرانی که ظاهرا کارگزار فرهنگی ایران در آلمان بوده؛بـا نـام مستعار «آنتونیو». خطاب به جعفر شریف امامی نوشته شده است . آنگونه که از محتوای نامه آقای آنتونیو ایرانی می توان فهمید او از طرف مسئولین فرهنگی ایران در آلمان،مقالاتی را به برخی روزنامه‌نگاران آلمانی سفارش می داده که در حمایت...
روز ۲۴ خرداد ۱۳۵۶ «ویلیام هیلی سولیوان» سفیر جدید امریکا در تهران، استوارنامه خود را به شاه تقدیم کرد. سولیوان آخرین سفیر امریکا در ایران، روز۲۰ فروردین ۱۳۵۶ به عنوان سفیر امریکا در ایران تعیین شد و روز18 خرداد در شرائطی که شاه در سرمایه‌گذاری مالی خود برای کمک به پیروزی مجدد جمهوریخواهان آن کشور شکست خورده بود،1 وارد تهران شد. وی در شرائط ادامه انتشار مقالات تمسخرآمیز مطبوعات متمایل به...
قیام 15 خرداد به روایت خبرگزاریهاگزارش زیر، گاه شمار رویدادهای شش ماهه حد فاصل دی 1341 تا خرداد 1342 است. مقطعی که دربرگیرنده حوادث مربوط به رفراندوم «انقلاب سفید» شاه، استعفای امیر اسدالله علم از نخست‌وزیری، قیام اسلامی 15 خرداد، بازداشت امام خمینی و بازتاب این حوادث به صورت تظاهرات گسترده مردمی علیه رژیم شاه در داخل و خارج کشور است. ***اسوشیتدپرس ـ تل‌آویو ـ 4 دی 41یک هیئت شش نفری مرکب از کارشناسان...
قیام اسلامی پانزده خرداد نهضتی خودجوش و مردمی بود که در تهران ، قم و برخی از شهرهای دیگر در اعتراض به دستگیری امام خمینی در سپیده دم روز 15 خرداد 1342 به وقوع پیوست . مقاله حاضر به کاوش در باره این قیام می پردازد . تصویب لایحة انجمنهای ایالتی و ولایتی ، در 16 مهر 1341 در کابینة اسداللّه علَم ، عامل اصلی برانگیختن احساسات دینی مردم بود. هدف از تصویب این...
پیروزی انقلاب پر فراز و نشیب مشروطیت ایران در سال 1285 ش / 1906 م و تشکیل نظام سیاسی پارلمانی برغم تمام فداکاری‌ها، جانفشانی‌ها و زحماتی که اقشار وسیعی از مردم کشور متحمل شدند و نیز علی‌رغم تدابیر و ایده‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نوین و مترقیانه‌ای که برای آن اندیشیده شده بود، به دلایل عدیده داخلی و خارجی نتوانست بر خواسته‌ها و آرزوهای تاریخی ـ اجتماعی مغفول مانده جامعه ایرانی پاسخی در خور و...
میزان پرداختن امام به تاریخ معاصرو ابعاد مختلف آن به گونه‌ای است که می‌توان ادعا کرد بنیاد بینش سیاسی آن حضرت به طور گسترده بر همین اندیشه تاریخ‌پژوهی، استوار گردیده است.امام علاوه بر مطالعات وسیعی در تاریخ معاصر ایران، خود نیز در خانواده‌ای سیاسی به دنیا آمد و پدر بزرگوار ایشان در بدو تولد او به شهادت رسید.1 امام در پاسخ به سؤال یک خبرنگار ایتالیایی که در سال 57 از ایشان پرسید چه عواملی موجب یک...
از 15 خرداد 1342 تا 15 فروردین 1343، امام خمینی به مدت 10 ماه در بازداشت و حصر رژیم شاه بودند. امام این مدت را در 5 نقطه گذراندند که عبارتند از: زندان باشگاه افسران، زندان قصر، زندان عشرت‌آباد، منزلی متعلق به ساواک در داوودیه تهران و منزل دیگری در قیطریه.امام خمینی در زندان باشگاه افسران تنها چند ساعت ماندند. سپس به پادگان قصر (بی‌سیم) انتقال یافتند. ایشان در این مکان، به مدت 19 روز در بازداشت بودند. طی این...
امام خمینی از دیدگاه شخصیت های جهانگویی شخصیتی از شخصیتهای آزمون بزرگ صدر اسلام (فتنه الکبری) با معجزه ای به دنیا بازگشته تا پس از امویان و به خون غلتیدن شهیدان اهل بیت علیهم السلام سپاه علی علیه السلام را رهبری کند.محمد حسنین هیکل (نویسنده مشهور مصری)وی از جمله افرادی بود که خداوند سبحان، علمی نافع و عقلی جلوتر از زمان به وی اعطاء...
یکی از گروه‌های چریکی چپ که در اوایل سال 1350 به عملیات مسلحانه علیه رژیم روی آوردند، چریک‌های فدایی خلق بودند. فداییان خلق در اواخر فروردین سال 1350 از پیوند دو گروه که سابقه فعالیت آنها از اوایل دهه 1340 شمسی شروع شده بود، تشکیل شد: الف) گروه جزنی، ب) گروه احمدزاده ـ پویان قبل از بررسی سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران و برخوردهای ساواک با آنان در مورد دو گروه تشکیل‌دهنده به چند نکته لازم...
اواسط پاییز 1345 برخی از کادرهای سازمان انقلابی حزب توده ایران از اروپا راهی کوبا شدند و این سرآغاز دوران کوتاهی بود که سازمان انقلابی - این بخش انشعابی رادیکال از حزب توده- در اوج تحولات مداوم ایدئولوژیک خود به مشی کاستریستی روی آورد. بی‌تردید کاستریسم گرایشی از میان گرایش‌های انقلابی بود که چندان ربطی به مارکسیسم – لنینیسمی که حزب توده ایران به‌عنوان ایدئولوژی رسمی خود پذیرفته بود،...
خشونتی که رژیم پهلوی در سرکوب مبارزات آرام مردم به کار برد، راه را برای بکارگیری خشونت علیه خود باز کرد. این خشونت مبارزه مسلحانه نامیده شد و چون با فدا شدن "مبارز" در راه آرمان های عدالت خواهانه همراه بود مقدس شمرده شد. مبارزه مسلحانه از سوی مدافعانش موثرترین شیوه برای مبارزه با دیکتاتوری شاه بود. اما این مبارزه مسلحانه چه تفاوت ها و شباهت هایی با تروریسم داشت؟ آیا می توان این دو را...
