انجمنهای ایالتی و ولایتی
اشاره
مصوبه «انجمنهای ایالتی و ولایتی» اشاره به قانونی است مصوب ۱۳۴۱ش که به موجب آن قید سوگند به قرآن حذف شده و افراد می‌توانستند با هر کتاب آسمانی مراسم تحلیف را به جای آورند. با تصویب این لایحه که مخالف صریح قانون انجمنهای ایالتی و ولایتی مصوب مجلس شورای ملی در زمان مشروطه بود، امام خمینی و مراجع تقلید در سخنرانی‌ها و تلگراف‌های خود به محمدرضا پهلوی و اسدالله عَلَم، اعتراض کردند و امام نسبت به خطر نفوذ فرقه بهائیت در ارکان دولت هشدار داد. با توجه به فشارها، دولت عقب‌نشینی کرده و با تصویب هیات دولت در هفتم آذر ۱۳۴۱ش مصوبه انجمنهای ایالتی و ولایتی از دستورالعمل خارج شد.
«گذرستان» حاضر به بحث پیرامون مصوبه «انجمنهای ایالتی و ولایتی»، ریشه‌های عزم دولت برای تصویب آن و نقش امام در لغو آن پرداخته است.
قانون مربوط به انجمنهای ایالتی و ولایتی در ایران سابقه ای بیش از یک قرن دارد . این قانون ابتدا در اردیبهشت 1286 در زمان محمدعلی شاه قاجار به تصویب رسید ولی بیش از پنجاه سال مسکوت ماند تا اینکه دولت اسدالله علم در 14 مهر 1341 زمانی که مجلس شورای ملی تعطیل بود آن را تحت عنوان لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی در هیات وزیران مطرح و سپس به تصویب رساند . انجمنهای ایالتی و ولایتی قرار بود شوراهایی باشد که در هر...
* انجمنهای ایالتی و ولایتی پس از پیروزی انقلاب مشروطیت، به‌عنوان نماد مشروطیت انقلاب شکل گرفتند اما هرچه مشروطیت مستبدانه‌تر می‌گردید، انجمنها نیز ضعیف‌تر و بی‌اثرتر می‌شدند و این روند ادامه داشت تااینکه بود و نبود آنها علی‌السویه گردید. یکی از مهمترین آثار سیاسی و اجتماعی رویداد مشروطه، ظهور شوراهای محلی و ایالتی بود. این انجمنها می‌توانستند پایه‌های دموکراتیک مستحکمی برای نظام نوین...
پس از رحلت آیت الله بروجردی شاه قصد داشت پایگاه مرجعیت را از قم به نجف منتقل کند و بدین وسیله مراجع و روحانیت ایران، تضعیف شده تا مانع و مزاحم برنامه های او نباشند.لذا پیام تسلیت آیت الله بروجردی را برای مراجع نجف فرستاد که روحانیون مبارز، آن را بی اعتنایی به مراجع قم و قدم اول در راه تضعیف روحانیت ایران تلقی کردند.امام نیز بر همین نظر بود و دو سال پس از رحلت آیت الله بروجردی در یکی از سخنرانیهای خود...
محمدرضا شاه پهلوی هنگام اجرای طرح اصلاحات ارضی و هنگام نخست وزیری امینی، طی سفری به ایالات متحده، مقامات آن کشور را از اجرای برنامه‌های اصلاحی مورد نظرشان مطمئن ساخت و انجام آنها را خود بر عهده گرفت. بنابراین نظر موافق آنان را برای برکناری امینی کسب کرد و پس از بازگشت به کشور، "اسدالله عَلَم" را جایگزینش ساخت. مهم ترین اقدام عَلَم تصویب لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی بود که هنگام تعطیلی مجلس به...
تا قبل از مشروطیت، کشور به صورت استبدادی اداره می‌شد و حاکمان از سوی شاه، مأمور ولایات می‌شدند. به نمایندگان حکومت در هر ایالت، «والی» می‌گفتند. وظیفه اداره ولایات با «حاکم» بود که بنا به پیشنهاد والی و با تصویب دربار منصوب می‌گردید. انقلاب مشروطه که با وضع قوانین جدید همراه بود، تغییراتی در ساختار اداری و سیاسی کشور به وجود آورد. قانون اساسی مشروطیت ایران به سبب ترس از فوت مظفر‌الدین شاه بیمار،...
در دوره صدارت علم لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی در غیاب مجلس به تصویب هیات دولت رسید . به موجب این لایحه واژه اسلام از شرایط انتخاب شوندگان و انتخاب کنندگان حذف شده بود. انتخاب شوندگان نیز به جای این که مراسم تحلیف را با قرآن به جای آروند از این پس با کتاب آسمانی نیز می توانستند این کار را انجام بدهند وبه زنان نیز حق رای داده شد.آیت الله طاهری خرم آبادی که در سال 1341 از سوی امام(ره) ماموریت...
مهرماه سال 1341، در تاریخ ایران نشانگر برگ دیگری از اقدامات ضد دینی رژیم است که نقش حوزه علمیه قم به ویژه مجاهدت امام روح الله در این میان پیامدها و نتایج مبارکی برای مردم به ارمغان آورد. محمدرضا پهلوی هنگام اجرای طرح اصلاحات ارضی و نخست وزیری امینی، در سفری به ایالات متحده، آنها را از اجرای برنامه‌های اصلاحی مورد نظرشان مطمئن ساخت و نظر موافق سران آمریکایی را برای برکناری امینی کسب و پس از بازگشت به...
لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی و آغاز نهضت امام خمینی (ره) بخشی از اصلاحات مورد نظر شاه و آمریکا بود که نمودهای ضد دینی صریح و روشنی داشت، موجب مخالفت و اعتراض بیشتری شد و به نیروهای سیاسی اجتماعی مخالف، سر و سامان داد، بخصوص حضرت امام خمینی (ره) که پس از رحلت آیت الله بروجردی (ره) تقریبا شاخص شده بود رهبری این مبارزه را بر عهده گرفت.در مهر ماه 1341، رژیم شاه با تصور خلأ اقتدار مذهبی تصویب نامه انجمنهای...
تحول در امر مشارکت زنان در انتخابات مجلس شورای ملی از سالهای نخست مشروطه تا سال 1342 ش از زاویه دیدگاه های مذهبی و توجیهات دینی موضوعی است که در این مقاله به آن پرداخته شده است.پیشینه حق رأی زنان در مجلس (از 1290 - 1341ش)[1] قانون اساسی مشروطه ایران، صراحتی درباره عدم مشارکت زنان نداشت، اما با توجه به فضای فرهنگی حاکم بر جامعه و موقعیت زن در جامعه ایرانی، به صورت طبیعی مشارکت زنان و حق رأی آنان در جریان...
روز 7 آذر 1341 امیراسدالله علم نخست‌وزیر مصوبه «انجمنهای ایالتی و ولایتی» را تحت فشار امام خمینی لغو کرد و خبر آن را به علما و مراجع تهران و قم اطلاع داد. روز 10 آذر نیز خبر لغو مصوبه و غیر قابل اجرا بودن آن در مطبوعات منتشر شد. مقاله زیر به کالبدشکافی انجمنهای ایالتی و ولایتی پرداخته است: قانون اساسی مشروطیت ایران به خاطر ترس از فوت مظفر‌الدین شاه بیمار با عجله در سال 1285 شمسی با 57...
در میان نخست‌وزیران محمدرضاشاه هیچ‌کدام به اندازه اسدالله علم نسبت به قدرت و جایگاه روحانیت از خود بی‌توجهی نشان نمی‌دادند و شاید اعتماد بیش از حد او به دوستی دیرینه‌اش با شخص شاه در این مساله بی‌تاثیر نبود. شاه، پس از آنکه با سپردن تضمین های لازم نظر مثبت دولت امریکا را به انجام اصلاحات امینی توسط خود جلب کرد، اسدالله علم را به جای امینی به نخست‌وزیری برگزید و علم نیز در اولین‌گام برای انجام...
روز ۲۲ اردیبهشت ۱۲۸۶، قانون انجمنهای ایالتی و ولایتی که مشتمل بر ۱۲۲ ماده بود، به تصویب نمایندگان مجلس شورای ملی رسید. بر اساس این قانون ایالت قسمتی از مملکت بود که دارای حکومت مرکزی و ولایات حاکم‌نشین جزو باشد. با تصویب این قانون قرار شد در مرکز هر ایالتی انجمنی موسوم به انجمن ایالتی تشکیل شود که اعضای آن از میان منتخبین کرسی ایالت و توابع آن و مبعوثینی که از انجمنهای ولایتی فرستاده...
سالهای آغازین دهه‌ی چهل شاهد تحولاتی در عرصه‌ی سیاست‌های داخلی وخارجی ایران هستیم که چشم‌انداز سیاسی کشور را به سرعت و به گونه‌ای شگفت‌انگیزتا سرنگونی رژیم پهلوی تغییر داد. افت و خیزهای دو دهه‌ی پیش از انقلاب در حیات‌سیاسی و اجتماعی ایران موجب نمودهای دوگانه و متضادی میان درخواست‌های‌نیروهای اجتماعی و نظام سیاسی شد. بعد از...
بر اساس قانون اساسى همه مردم حق شرکت در انتخابات را دارند، چه زن و چه مرد. به جز ریاست جمهورى که مورد بحث است، زنان از نظر قانونى در سایر انتخابات مىتوانند همانند مردان با داشتن شرایط قانونى نامزد و انتخاب شوند. در شش دوره انتخابات مجلس شوراى اسلامى، منتهى به سال 1382، زنان هر چند نتوانستهاند کرسىهاى زیادى را در مجلس به دست آورند اما عدم محدودیت قانونى و حضور عملى آنان در هر شش دوره، حضور آنان در...
بعد از رحلت آیت‌الله بروجردی در سال 1340، رژیم فرصت را برای اجرای‌اصلاحات مهیا دید. در آن زمان مرجعیت میان چند عالم تقسیم شده بود و مرجعیتی‌واحد در مقابل شاه وجود نداشت. شاه هم تلاش کرد تا از شکل‌گیری مرجعیت واحددر ایران جلوگیری نماید و مرجعیت را به خارج ایران منتقل کند؛ به همین دلیل با ارسال‌پیامی به آیت‌الله حکیم، رحلت آیت‌الله...
تصویب لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی در ۱۴مهر ۱۳۴۱ درکابینه امیر اسدالله علم و سپس اعتراض امام خمینی که به لغو این مصوبه انجامید، از جمله فرازهای مهم مبارزات امام(ره) با حکومت پهلوی به شمار می‌رود.این لایحه بخشی از تغییراتی بود که شاه به توصیه هیأت حاکمه جدید امریکا و به نام «اصلاحات اجتماعی» قصد انجام آن را داشت.1 پس از تصویب لایحه موسوم به «اصلاحات ارضی» در هیأت دولت ـ دی 1340 ـ هیأت حاکمه امریکا و...
در ارتباط با موضوع انجمنهای ایالتی و ولایتی از سوی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، کتابی با عنوان « گزیده اسناد انجمنهای ایالتی و ولایتی و به قلم مسعود کوهستانی نژاد منتشر شده است . در این کتاب که جلد نهم از مجموعه «اسناد بهارستان» است، گزیده ای از اسناد انجمن های ایالتی و ولایتی، گردآوری و تدوین گردیده است. منشاء پیدایش انجمن های ایالتی و ولایتی را باید دربرگزاری انتخابات نخستین...
لایحۀ انجمنهاى ایالتى و ولایتى کـه به موجب آن شـرط «مسلمان بـودن، سوگند بـه قرآن کریـم و مرد بودن انتخاب کنندگان و کاندیداها» تغییر مىیافت، در 14 مهر 1341 هـ. ش. بـه تصویب کابینـه اسداللّه علم رسیـد. آزادى انتخابات زنان پوششـى براى مخفى نگه داشتـن هدفهاى دیگر بـود. حذف و تغییر دو شرط نخسـت دقیقاً به منظور قانونى کردن حضور عناصر بهایى در مصادر امـور کشور انتخاب شـده بود. پشتیبانـى شاه از رژیم...
عنوان مقاله : کار تصویبنامه انجمنهای ایالتی و ولایتی بکجا کشید؟... سخنی با ناشرین اکاذیب! لابد تاکنون متن تلگراف آقای نخست وزیر درباره تصویبنامه انجمنهای ایالتی و ولایتی به مراجع بزرگ قم و پاسخی را که آقایان مراجع به ایشان دادهاند مطالعه فرمودهاید. خلاصه مضمون تلگراف آقای نخست وزیر این بود که«درباره شرطیت اسلام در انتخاب شوندگان و انتخابکنندگان نظر دولت با نظر علماء اعلام موافق است!...
قانون انجمنهای ایالتی و ولایتی در اول خرداد 1286 خورشیدی برابر با ربیع الثانی ۱۳۲۵ قمری را جناب اتابک اعظم مهر فرمودند. [۱]این قانون دارای ۱۲۲ ماده می‌باشد. انجمن ایالتی در مرکز ایالت و انجمن ولایتی در شهر حاکم‌نشین ولایت برقرار خواهد بود. وظایف و ترتیبات انجمنهای ولایتی در قلمرو هر ولایت که عبارت از شهر و توابع و بلوکات آن است مطابق خواهد بود با وظایف و حقوقی که برای انجمنهای ایالتی مقرر شده ولی...
زنان, ایـن عنـاصـر فضیلت و ارزشهای الهی دارای بـرکـات زیـادی هستند و به عنـوان نیمـی از جامعه بشریت, همـواره بیشتریـن بار مشکلات را بـر دوش می کشند و نـوعا شـریک غم خانـواده مـی باشنـد. اسلام برخلاف جـوامع و تمدن جاهلـی که زنان را حقیر و ضعیف و دون شمرده و آنان را در خـدمت ابتذال و فساد گـرفته بـود, به زنان, شخصیتـی باکرامت و مقامی والا بخشید. ایـن مقام و منزلت, تـوإم با فـداکاری و ایثار, در پـرتـو...
این اصطلاح به تقسیمات کشوری داردکه پس از برقراری مشروطه وضع گردید ؛ بر اساس سوابق تاریخی تا قبل از انقلاب مشروطه کشور ایران به صورت متمرکز اداره می شد ، کلیه قدرت ها در دست شاه متمرکز بود ، همه احکام از وی ناشی می شد و مردم بخش های مختلف کشور هیچ گونه اختیاری نداشتند . اما بعد از مشروطه یکی از خواسته های مبارزان و مشروطه خواهان تشکیل انجمن های ایالتی و ولایتی بود تا بدین وسیله از قدرت حکومت...
