حسن رشدیه
درآمد : به مناسب سالروز درگذشت اسدالله علم ، نخستوزیر سابق مورد اعتماد انگلیس که یازده سال بین سالهای 1345 تا 1356 به عنوان وزیر دربار محمد رضا شاه محرم رازهای او بود ،مقاله اسنادی خانم دریایی به نقل از فصلنامه مطالعات تاریخی در اینجا باز نشر می شود. مقالۀ حاضر کوشیده است زندگانی اسدالله عَلَم، از تولد تا مرگ او را بر اساس اسناد سازمان اطلاعات و امنیت وقت کشور (ساواک) روایت کند. بنابراین...
با وجود آنکه روزنامه‌های دوران انقلاب همگی از تیرباران هویدا در برابر «جوخه اعدام» سخن گفته بودند؛ اما بعد از گذشت چند سال روایت‌های دیگری از چگونگی مرگ نخستوزیر دوران پهلوی مطرح شد. از آن جمله ابراهیم یزدی، وزیر امور خارجه دولت موقت بود که روایتی دیگر ارائه داد. یزدی در خلال بیان خاطراتش درباره اعدام هویدا گفت: «وقتی هویدا را از پادگان جمشیدیه به مدرسه رفاه آوردند، به من گفت که...
: داوری درباره مطبوعات دوره حکومت استبدادی پهلوی(چه در دوره رضـا شـاه و چـه در حکومت محمد رضا شاه)،جز در دهه 1320 و نیمه دوم سال 1357،چندان پیچیده نیست.هرچند که اسـناد اندکی از فعالیتهای فرهنگی(مطبوعاتی)در اختیار داریم،اما آنچه که موجود است بیشتر مـتوجه نشریان مشهور و بویژه نـشریاتی اسـت که در مرکز چاپ و نشر می‌یافته است. ازاین‌رو نشان دادن مناسبات درونی برخی...
درآمد: دهم فروردین ماه هر سال یادآور سالروز وفات آیت الله العظمی سید محمد حسین بروجردی در سال 1340 ش است . به همین مناسبت مقاله زیر که درباره مبارزات فرهنگی این مرجع عام شیعه با حکومت پهلوی است ،باز نشر می گردد ........... شهر قم با ورود آیت‌الله بروجردی و نضج گرفتن ریاست دینی ایشان بر حوزه علمیه جایگاه ویژه‌ای یافت و ضرروت ایجاد تحولات عمده فرهنگی و علمی در آن به‌طور خاصی احساس شد. با...
چراغ سبز کاخ سبز به ارتش با شکل‌گیری و بسط ارتش نوین در ایران در دوره پهلوی اول این انتظار وجود داشت که نظامیان همچون بسیاری دیگر از کشورهای جهان به وظیفه اصلی خود، که حراست از مرزهای کشور در برابر تهدیدات خارجی است، بپردازند و از دخالت در امور سیاسی و اقتصادی پرهیز کنند، اما در این دوره رویه‌ای دیگر در پیش گرفته شد و نهاد ارتش همچون بسیاری دیگر از نهادهای عصر پهلوی اول از کارویژه اصلی خود...
در این بخش ده سـند کـوتاه را مـی‌خوانید که عمدتا فرمانهای «دفتر مخصوص شاهنشاهی»در مورد لقبهای محمد رضا پهلوی است.دوره زمانی این فـرمانها به دهه 54-1344 باز می‌گردد و شروع آن زمانی است که در24 شهریور 1344 دو مجلس شورای مـلی و سنا در نشست مشترکی لقـب «آریـامهر» را برای خطاب قرار دادن محمد رضا پهلوی تصویب کردند.گفته می‌شود واضح این واژه محمد صادق کیا بوده است؛ همان کسی که برای احیای زبان...
این مقاله با تکیه بر اسناد،به بررسی و بازشناسی اهـداف و سیاستهای درازمدت فرهنگی ایالات متحده در پنج محور پرداخته است.سپس با نگاهی اجـمالی به مهم‌ترین تشکیلات و ابـزارهای سـازمانی دیپلماسی عمومی آمریکا در ایران شده است.این سازمانها که شامل سازمانهای دولتی،بخش خصوصی و عمومی است،بیشترین نقش را در اجرایی کردن اهداف و سیاستهای فرهنگی آمریکا در ایران بر عهده...
آخرین برگی که ساواک بر پرونده نصرت‌الله معینیان رئیس دفتر مخصوص شاه افزوده، پیام تبریک او به شاه در آبان 1357 و پاسخ شاه به اوست. معینیان در این نامه، قاطعانه نسبت به دوام حکومت شاه اظهار امیدواری کرده است. سند زیر را بخوانید.
در 19 شهریور 1354 روزنـامه کـیهان در خـبری با عنوان«شاهنامه مجسمه‌های تهران تهیه شد» اعلام کرد که تا سال مزبور در تهران 84 پیـکره و مجسمه وجود داشته است.این آمار را اداره کل زیباسازی شهردای تهران تهیه کرده بـود.از 84 پیکره و مجسمه شناسایی شـده،18 پیـکره از محمد رضا شاه پهلوی؛12 پیکره از رضا شاه پهلوی؛یک پیکره از رضا،فرزند محمد رضا پهلوی ساخته‌شده بود.این خبر از...
انقلاب اکتبر 1917 روسیه و شکست قوای عثمانی در بین‌النهرین و فتح سرزمین‌های عثمانی به دست نیروهای انگلیس در سال 1918 عملاً ایران را (که در آن زمان غربی‌ها پرشیا می‌نامیدند) از شرق و جنوب و غرب در محاصره انگلیس انداخت. قوای انگلیس با استفاده از تفوق خود در منطقه، از شرق و غرب به ایران تاختند. حمله اصلی در آوریل 1918 رخ داد، که طی آن کل ایران، به استثنای استان آذربایجان، به اشغال نیروهای انگلیس...
نفوذ و تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم احزاب و تشکل‌های سیاسی در جامعه ایرانی از اواخر قرن نوزدهم آغاز شد. پیروزی انقلاب مشروطیت و تحولات و رخدادهای سیاسی و اجتماعی متعاقب آن، بیش از پیش، حضور و نقش‌آفرینی احزاب و تشکل‌های سیاسی را در ایران محسوس‌تر ساخت. در طول دوران موسوم به مشروطیت، که آغاز دوران سلطنت رضاشاه پایان‌بخش آن بود، احزاب و گروه‌های سیاسی پرشماری در ایران تأسیس شده و...
روز 29 بهمن 1356 از جمله روزهای ماندگار در تاریخ تحولات انقلاب اسلامی ایران به شمار می‌رود. در این روز مردم به پاخاسته تبریز در اربعین شهدای 19 دی قم علاوه بر حضور در مساجد و تکایا و برگزاری آئین های چهلمین روز شهادت شهدا ، به صورت راهپیمایی‌های بزرگ به خیابانها نیز آمدند و با نثار خون خود ، راه شهدای قم و راه انقلاب اسلامی را تداوم بخشیدند. مردم تبریز پیش از ظهر این روز در مقابل مسجد میرزا یوسف...
تعاریف: در مقاله حاضر، مکرراً از سه عنوان نام بردهایم: یهود، انگلیس و آمریکا. ابتدا لازم است توضیح داده شود که منظور از یهود آن بخش از این قوم است که ملعون و مطرود و مغضوب خداوند و قسی‌القلب و تحریفگرند و در قرآن کریم با این صفات شناسانده شدهاند. این، البته شامل همه یهودیها نمی‌شود و از جانب ما، یک نفرت نژادی نیست؛ بلکه یک جهت‌گیری فرهنگی است و تنها بر اساس عمل مشهود آنها شکل گرفته...
روز 23 بهمن سال 57 (یک روز بعد از پیروزی انقلاب) با ورود نمایندگانی از کمیته استقبال امام خمینی، جوانان حصاربوعلی به اتفاق جوانان نیاوران دست در دست یکدیگر با نظارت آیت‌الله حاج سید محمدتقی حکیم، امام جماعت مسجد حصار بوعلی نیاوران نسبت به تحویل مجموعه کاخ‌های نیاوران و صاحبقرانیه از شخص سرهنگ غلامرضا یوسفی‌نژاد، افسر ارشد حاضر در هیأت نگهبان کاخ اقدام کرده و سپس تمام افسران، درجه‌داران و سربازان...
علیت، قانون فراگیر و بنیادین حاکم بر نظام هستی است. از آنجا که، پدیده‌های اجتماعی نیز از این قاعده مستثنی نیستند؛ علت‌یابی ظهور و سقوط دولتها و نظامهای سیاسی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. فرایند ظهور و سقوط نظامهای سیاسی بسیار پیچیده بوده و به عنوان یک تحول کلان اجتماعی، از سویی، در سرنوشت یک ملت و اقشار مختلف آن با همه تنوع علایق و سلایق آنان تأثیر بنیادین دارد و از سوی دیگر، در...
یکی از پرسش های مهم در بررسی موقعیت رژیم های سیاسی بحث برخورداری از مشروعیت سیاسی است. اینکه مبانی مشروعیت آن کدام است؟ منابع قدرتش داخلی است یا خارجی؟ تعریف مشروعیت واژه «مشروعیت» در متون سیاسی معادل واژه «Legitimacy» است. این واژه از ریشه لاتینی Leg یا Lex به معنای قانون (Low) گرفته شده و با واژه هایی نظیر «Legal» به معنای قانونی و Legislation به معنای وضع قانون یا تقنین و Legitimate به معنای مشروع،...
مردم ایران در سرتاسر کشور، هماهنگ و منسجم و گوش به فرمان امام خمینی، در مسیر انقلاب اسلامی گام برمی‌دارند
رژیم پهلوی از معدود حکومت هایی است که توسط بیگانگان در ایران پایهگذاری و تثبیت شد. همین امر، از ابتدا رژیم را که فاقد مشروعیت مردمی و پایگاه داخلی بود در تعارض با مردم این سرزمین و خواسته‌ها و تمایلات آنان قرار داد. با فروپاشی امپراتوری روسیه و عثمانی در واپسین سالهای جنگ جهانی اول، انگلستان خود را یکه‌تاز عرصه استعمارگری یافت و مصمم شد جهان و خاورمیانه را براساس مطامع خود اداره نماید. در...
برای کسانی که در حوزه تاریخ معاصر ایران مطالعه نموده، و به ویژه اسناد سیاسی ـ تاریخی این دوره را بررسی کرده‌اند، واژه «اوامرملوکانه» نامأنوس نیست. این واژه در سرنوشت سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی ایران تأثیر زیادی داشته و می‌توان گفت، در بسیاری از موارد، مقدرات کشور ما را تعیین کرده است. اوامر ملوکانه به طور رسمی، توسط دفتر مخصوص شاهنشاهی ابلاغ می‌شد. به این صورت که یکی از...
